Tiết 46, Bài 53-54: Thiết bị bảo vệ của mạng điện trong nhà - Trần Thanh Tâm

Ngày soạn:	Chủ nhật - 4/ 4/ 2010
Ngày dạy:	Thứ 3 - 6/ 4/ 2010 - Lớp 8B – Tiết 5
	Thứ 3 – 13/ 4/ 2010 – Lớp 8A – Tiết 4
Tiết thứ 46 	BÀI 53; 54: THIẾT BỊ BẢO VỆ
CỦA MẠNG ĐIỆN TRONG NHÀ
Mục tiêu
Kiến thức
Hiểu được công dụng, cấu tạo của cầu chì và aptomat.
Hiểu được nguyên lí làm việc, vị trí lắp đặt của những thiết bị đó trong mạch điện.
 Kỹ năng
-	Rèn luyện kĩ năng quan sát kênh hình, đồ dùng trực quan, từ đó đưa ra kết luận khoa học.
Thái độ
-	Có ý thức sử dụng các thiết bị bảo vệ mạng điện khi thực hiện lắp đặt mạng điện trong nhà.
-	Có ý thức yêu thích, học tập bộ môn.
Chuẩn bị
Giáo viên
Nghiên cứu SGK; SGV và các tài liệu tham khảo có liên quan đế soạn giáo án.
Đồ dùng trực quan: Các loại cầu chì(cầu chì hộp, cầu chì ống, cầu chì nút), aptomat, bảng điện đơn giản của mạng điện trong nhà(sử dụng bảng điện trong lớp học).
Phiếu học tập: Tìm hiểu cầu chì.
Học sinh
Đọc trước bài ở nhà. 
Chuẩn bị trước mẫu báo cáo thực hành ở mục III- Bài 54: “Thực hành: Cầu chì”.
Phương pháp
	Kết hợp vấn đáp tìm tòi, trực quan và thảo luận nhóm.
Tổ chức bài giảng
Ổn định tổ chức lớp.
Kiểm tra bài cũ (bỏ qua – giờ trước thực hành)
3. Tiến trình dạy học
Giới thiệu: ? Em hãy kể tên những thiết bị điện có trong mạng điện của nhà em? (Thiết bị đóng - cắt, lấy điện và bảo vệ mạch điện); ? Cầu chì có nhiệm vụ gì trong mạch điện? (Bảo vệ mạch điện). 
GV nhấn mạnh: Trong quá trình làm việc, mạch điện có thể bị ngắn mạch hoặc quá tải, dòng điện sẽ bị tăng cao làm nhiệt độ dây dẫn điện tăng lên gây hỏa hoạn và phá hỏng những thiết bị, đồ dùng điện trong mạch. Để bảo vệ an toàn cho mạch điện, các thiết bị và đồ dùng điện trong nhà, người ta dùng cầu chì và aptomat. Đó là các thiết bị bảo vệ điện- và cũng là nội dung chúng ta cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay: Tiết thứ 46- Bài 53; 54: “THIẾT BỊ BẢO VỆ MẠNG ĐIỆN TRONG NHÀ”
Hoạt động của Giáo viên
H.động của HS
Nội dung ghi bảng
a. Hoạt động 1: Tìm hiểu về “Cầu chì”
? Trong mạng điện sinh hoạt của gia đình em, cầu chì được lắp đặt ở vị trí nào? Cầu chì được lắp đặt ở vị trí đó là do công dụng gì của cầu chì?( Được lắp đặt dây pha, trước công tắc và ổ lấy điện- Công dụng: bảo vệ an toàn cho các đồ dùng điện, mạch điện khi xảy ra sự cố ngắn mạch hoặc quá tải)
* Y/cầu HS nghiên cứu SGK.
* Cho HS làm việc theo nhóm: GV phát cho từng nhóm loại cầu chì hộp và các em mô tả cấu tạo cầu chì vào phiếu học tập.
Phiếu học tập: Tìm hiểu cầu chì
Bài tập
Trả lời
1. Bài tập 1: Dựa vào hình dáng, hãy kể tên các loại cầu chì?(có thể kết hợp với hình 53.2 SGK) 	
- Các loại cầu chì: Cầu chì hộp, cầu chì ống, cầu chì nút
2. Bài tập 2: Giải thích ý nghĩa của những số liệu kĩ thuật ghi ngoài vỏ cầu chì?
 500V- 15A
- Điện áp định mức là 500V.
- Dòng điện định mức là 15A.
3. Bài tập 3: Hãy mô tả cấu tạo của cầu chì hộp? (mở nắp cầu chì hộp)
- Có mấy bộ phận: (3 bộ phận).
- Được làm bằng vật liệu gì? Chức năng của từng bộ phận.
+ Vỏ bằng sứ hoặc thủy tinh, dùng để bảo vệ.
+ Cực dây chảy và dây dẫn làm bằng đồng.
+ Dây chảy làm bằng chì.
* Nhấn mạnh: Mặc dù cầu chì có nhiều loại khác nhau nhưng chúng có cấu tạo cơ bản là giống nhau. Trong mạng điện trong nhà, người ta thường sử dụng cầu chì hộp.
* Chốt kiến thức.
* Y/cầu HS nghiên cứu phần 3, cho biết:
? Tại sao nó, dây chảy là bộ phận quan trọng nhất của cầu chì?
* Y/cầu HS kết hợp quan sát hình 53.3 để trình bày lại nguyên lí làm việc của cầu chì qua hình ảnh.
* Y/cầu HS quan sát bảng 53.1 – Giá trị định mức của dây chảy cầu chì, cho biết: ? Em hãy giải thích tại sao khi dây chì bị “nổ” ta không được phép thay một dây chảy bằng dây đồng có cùng đường kính? ( Vì nhiệt độ nóng chảy của dây đồng và dây chì khác nhau). 
- Liên hệ, Trả lời
- Nghiên cứu
- Hoạt động theo nhóm, trả lời phiếu học tập
- Ghi bài
- Trả lời
- Quan sát, trình bày
- Quan sát, trình bày
I- Cầu chì
1. Công dụng
- Dùng để bảo vệ an toàn cho các đồ dùng điện, mạch điện khi xảy ra sự cố ngắn mạch hoặc quá tải.
2. Cấu tạo và phân loại
a. Cấu tạo
- Cầu chì gồm 3 phần: 
+ Vỏ: Thường làm bằng sứ hoặc thủy tinh.
+ Các cực giữ dây chảy và dây dẫn điện: Được làm bằng đồng.
+ Dây chảy: Thường làm bằng chì.
b. Phân loại
- Có nhiều loại cầu chì: Cầu chì hộp, cầu chì ống, cầu chì nút
3. Nguyên lí làm việc
- Dây chảy được mắc nối tiếp với mạch điện cần bảo vệ. Khi dòng điện tăng lên quá giá trị định mức(do ngắn mạch, quá tải), dây chảy cầu chì nóng chảy và bị đứt(cầu chì nổ) làm mạch điện bị hở, bảo vệ mạch điện và các đồ dùng, thiết bị điện không bị hỏng.
b. Hoạt động 2: Tìm hiểu về “Aptomat (cầu dao tự động)”
* Quan sát hình 53.4 để biết được hình ảnh bên ngoài của aptomat, cho biết: ? Gia đình em có sử dụng aptomat trong mạch điện sinh hoạt không?
? Aptomat có nhiệm vụ gì ở mạng điện trong nhà?(Aptomat là thiết bị tự động cắt mạch điện khi bị ngắn mạch hoặc quá tải. Aptomat phối hợp cả chức năng của cầu dao và cầu chì)
? Hãy nêu nguyên lí làm việc của aptomat??
Nhấn mạnh: Như vậy, aptomat đóng vai trò như cầu chì, khi sửa chữa xong sự cố, ta sẽ đóng mạch điện về vị trí ON, mạch điện sẽ có điện trở lại, aptomat lúc này đóng vai trò như cầu dao.
- Quan sát, liên hệ
- Trả lời
- Trả lời
- Nhận thức
II- Aptomat (Cầu dao tự động)
- Nhiệm vụ: Aptomat là thiết bị tự động cắt mạch điện khi bị ngắn mạch hoặc quá tải. Aptomat phối hợp cả chức năng của cầu dao và cầu chì.
- Nguyên lí làm việc: Khi dòng điện bị ngắn mạch hoặc quá tải, dòng điện trong mạch điện tăng lên vượt quá định mức, tiếp điểm và các bộ phận khác của aptomat tự động cắt mạch điện (về vị trí OFF), bảo vệ mạch điện, thiết bị và đồ dùng điện khỏi bị hỏng.
4. Củng cố 
- Củng cố kiến thức bài 53 – Thiết bị bảo vệ của mạng điện trong nhà: Gọi HS đọc ghi nhớ cuối bài.
- Tiến hành thực hành bài 54- Thực hành: Cầu chì
	 Bài 54:THỰC HÀNH:
CẦU CHÌ
Mục tiêu
Kiến thức
Hiểu được cấu tạo, công dụng, chức năng của cầu chì.
Mô tả được nguyên lí làm việc và vị trí lắp đặt cầu chì trong mạch điện.
Kỹ năng
Rèn luyện kĩ năng làm việc chính xác, khoa học, có thái độ nghiêm túc kiên trì, an toàn (có thể thay thế được dây chì bị đứt).
Thái độ
Có ý thức thực hiện các quy định về an toàn điện.
Chuẩn bị
Giáo viên
Đọc kỹ SGK, SGV và tham khảo các tài liệu có liên quan để soạn giáo án.
Vật liệu, thiết bị cần thiết: 
+ Máy biến áp 220/6V.
+ 4 loại dây chì dài 5cm loại dòng điện định mức 1A.
+ 3m dây điện.
+ 1 bộ đui đèn và bóng đèn 6V – 3W.
+ 1 công tắc điện, 1 cầu chì hộp.
Học sinh
- Đọc trước nội dung bài thực hành.
- Chuẩn bị trước mẫu báo cáo thực hành theo mẫu ở mục III.
Tiến trình thực hành
Hoạt động của Giáo viên
H.động của HS
Nội dung ghi bảng
a. Hoạt động 1: Giới thiệu
1. Giới thiệu mục tiêu bài thực hành
2. Kiểm tra sự chuẩn bị của các nhóm HS.
3 Giới thiệu các vật liệu, dụng cụ, thiết bị cần thiết cho bài thực hành.
- Nhận thức
- Kiểm tra chéo nhóm.
- Trình bày
* Mục tiêu (như trên)
I- Chuẩn bị
SGK/186
b. Hoạt động 2: Nội dung thực hành
- Chia nhóm thực hành: Chia 4 nhóm
- Gọi HS đọc nội dung và trình tự thực hành.
- Hướng dẫn HS: So sánh dây chì với dây đồng; Thực hành trường hợp mạch điện làm việc bình thường; Thực hành bảo vệ ngắn mạch của cầu chì.
- Hướng dẫn HS hoàn thành báo cáo thực hành.
- So sánh, Thực hành
- Hoàn thành báo cáo
II- Nội dung và trình tự thực hành
1. So sánh dây chì và dây đồng
2.Thực hành trường hợp mạch điện làm việc bình thường
3. Thực hành bảo vệ ngắn mạch của cầu chì
III- Báo cáo thực hành
c. Hoạt động 3: Tổng kết thực hành
- Nhận xét buổi thực hành.
- Dặn dò HS chuẩn bị bài của bài học sau: Tiết 47- Ôn tập phần kĩ thuật điện
Rút kinh nghiệm giờ thực hành
6. Rút kinh nghiệm giờ dạy