Tin học - Chương I: Những khái niệm cơ bản

www.huudungle.net
1
Tin học đại cương
Giảng viên: Lê Hữu Dũng
Khoa Công nghệ Tin học
Viện Đại học Mở Hà Nội
Chương I
Những khái niệm cơ bản
I. Thông tin – Tin học
02/10/2009 www.huudungle.net 5
1. Thông tin
„ Khái niệm “Thông tin”:
• Câu hỏi: Tại sao không nên sờ vào điện?
• Thông tin cung cấp cho con người 
những hiểu biết về sự vật, sự việc nào 
đó.
„ Xử lý thông tin:
• Thu thập
• Lưu trữ
• Khai thác
• Truyền/ trao đổi thông tin
02/10/2009 www.huudungle.net 6
2. Dữ liệu
„ Dữ liệu là những thành phần mang thông tin. (nói 
cách khác: “dữ liệu có chứa thông tin”)
„ Lượng hóa thông tin:
• Thông tin nhiều hay ít.
• Có hay không có thông tin. (có/không có giá trị).
• Định lượng = 1/p(x)
„ Dữ liệu lưu trữ trong máy tính dưới dạng các bits.
• bit: 1/0.
• 1 Byte=8 bits
• 1 kilobytes (KB)=1024 bytes
• 1 Megabytes (MB)= 1024 KB
• 1 Gigabyte (GB) = 1024 MB
• 1 Terabyte (TB) = 1024 GB
02/10/2009 www.huudungle.net 7
3. Mã hóa dữ liệu
„ Thông tin của con người được máy 
tính mã hóa trước khi lưu trữ, tính 
toán trong máy tính rồi giải mã 
ngược trở lại cho con người.
• Con người: A, B, C  1, 2, 0 , âm 
thanh, hình ảnh
• Máy tính: 1, 0
www.huudungle.net
2
02/10/2009 www.huudungle.net 8
„ Bảng mã ASCII: American Standard 
Code International Interchange
• Mã hóa được 256 kí tự. (0-255)
• 65-90: A-Z
• 97-122: a-z
• 48-57: 0-9
• .
02/10/2009 www.huudungle.net 9
Các hệ đếm
„ Thập phân: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
„ Nhị phân: 0, 1
„ Hexa: 0..9, AF
„ Tính giá trị ở mỗi hệ đếm:
• (amam-1.a0)n
=am*nm+am-1*nm-1 +  + a0.n0
02/10/2009 www.huudungle.net 10
„ Chuyển đổi giữa các hệ đếm:
• Các hệ Æ Thập phân: ~ tính giá trị
• Thập phânÆ Nhị phân:
„ Phần nguyên: (vd: 13 Æ 1101)
• chia liên tiếp cho 2 Æ thương, số dư
• Đem thương chia tiếp
• Dừng khi chia 2 = 0
• lấy các số dư (0, 1) từ dưới lên.
„ Phần thập phân: (vd: 0.375 Æ 0.011)
• nhân liên tiếp với 2 Æ Tích
• Tích Æ phần thập phân + phần nguyên
• Đem phần thập phân nhân 2 tiếp
• Dừng khi phần thập phân phân tích được = 0 (hoặc tuần hoàn)
• Kết quả lấy từ trên xuống các số 0, 1 đã phân tích
• Hệ khác Æ Thập phân Æ Nhị phân
02/10/2009 www.huudungle.net 11
4. Khoa học xử lý thông tin
„ Khoa học xử lý thông tin (Tin học) là
ngành khoa học nghiên cứu việc xử
lý thông tin một cách tự động bằng 
máy tính điện tử (máy vi tính).
„ Ngày nay, CNTT có vị trí quan trọng 
đối với mọi ngành nghề trong đời 
sống kinh tế, xã hội.
II. Phần cứng – phần mềm
02/10/2009 www.huudungle.net 13
1. Phần cứng là gì?
„ Là các thành phần vật lý cấu tạo nên 
máy tính, bao gồm các thiết bị điện 
tử & cơ khí.
„ Ví dụ: chuột, bàn phím, ổ cứng, màn 
hình 
www.huudungle.net
3
02/10/2009 www.huudungle.net 14
Các thành phần cơ bản của máy vi tính
„ Gồm 3 khối: 
• Input: làm nhiệm vụ tiếp nhận dữ liệu 
đưa vào máy tính. (bàn phím, chuột,  )
• CPU: thực hiện các thao tác xử lý thông 
tin.
• Output: thực hiện xuất thông tin ra cho 
người dùng. (màn hình, loa, máy in )
02/10/2009 www.huudungle.net 15
2. Phần mềm
„ Các thành phần phần cứng của máy tính 
muốn hoạt động cần phải được điều khiển.
„ Phần mềm chứa các chỉ thị điều khiển máy 
tính làm việc. Để tạo ra phần mềm, người 
ta phải “lập trình”.
„ Phân loại:
• Phần mềm hệ thống.
• Phần mềm ứng dụng.
• Phần mềm giải trí
• 
02/10/2009 www.huudungle.net 16
3. Thuật toán & chương trình
„ Máy tính thì chỉ hiểu mã máy.
„ Con người sử dụng các Ngôn ngữ
lập trình để tạo ra các chương trình 
trong máy tính (bằng cách “lập 
trình”).
„ Thuật toán: là một dãy hữu hạn các 
thao tác, được thực hiện theo một 
trình tự nhất định để khi thực hiện 
xong thì ta thu được 1 kết quả.
02/10/2009 www.huudungle.net 17
Ví dụ: Thuật toán nấu cơm
„ Chuẩn bị đủ các thứ cần thiết
„ Lấy gạo
„ Vo gạo
„ Cho gạo vào nồi
„ Cho nước vào (vừa đủ)
„ Đậy vung, đun
„ Chờ chín
02/10/2009 www.huudungle.net 18
„ Biểu diễn thuật toán:
• Ngôn ngữ tự nhiên.
„ Sử dụng ngôn ngữ của con người để mô tả
các bước của thuật toán.
„ Khó khăn về biểu đạt, khác biệt ngôn ngữ.
• Sơ đồ khối
„ Sử dụng bộ kí hiệu để biểu diễn các 
bước/hành động trong thuật toán.
„ Thống nhất, dễ hiểu
„ Khó sử dụng cho những thuật toán phức tạp
02/10/2009 www.huudungle.net 19
Bộ kí hiệu 
biểu diễn bằng sơ đồ khối
Begin/End Thực hiện 
công việc
Điều kiện
Yes
No
Nhập/xuất dl
www.huudungle.net
4
02/10/2009 www.huudungle.net 20
Vd: Giải phương trình ax+b=0
begin
a=?, b=?
a=0?
Yes
No
b=0?
Yes
No
Vô số NoVô Nox=-b/a
End
02/10/2009 www.huudungle.net 21
Đánh giá thuật toán
„ Tính chính xác
„ Tính hữu hạn
„ Tính phổ dụng (tổng quát)
„ Tính kinh tế
02/10/2009 www.huudungle.net 22
Bài tập
„ Vẽ sơ đồ thuật toán giải phương trình 
ax2+bx+c=0
„ Vẽ sơ đồ thuật toán đổi 1 số từ cơ số 
10 sang cơ số 2
III. Mạng máy tính & 
Internet 
02/10/2009 www.huudungle.net 24
1. Mạng máy tính là gì?
„ Mạng máy tính gồm 2 hay nhiều máy 
tính (hoặc thiết bị đầu cuối) được nối 
với nhau bằng các phương tiện/thiết 
bị truyền dẫn nhằm mục đích chia sẻ
thông tin, sử dụng chung tài nguyên.
02/10/2009 www.huudungle.net 25
2. Phân loại mạng máy tính
„ LAN (Local Area Network)
Mạng cục bộ, kết nối các máy tính trong một khu 
vực bán kính hẹp thông thường khoảng vài trǎm 
mét. Kết nối được thực hiện thông qua các môi 
trường truyền thông tốc độ cao ví dụ cáp đồng 
trục hay cáp quang. LAN thường được sử dụng 
trong nội bộ một cơ quan/tổ chức...Các LAN có
thể được kết nối với nhau thành WAN.
www.huudungle.net
5
02/10/2009 www.huudungle.net 26
„ WAN (Wide Area Network) 
Mạng diện rộng, kết nối máy tính trong nội bộ các 
quốc gia hay giữa các quốc gia trong cùng một 
châu lục. Thông thường kết nối này được thực 
hiện thông qua mạng viễn thông. 
02/10/2009 www.huudungle.net 27
2. Mạng Internet
„ Mạng Internet là:
• mạng máy tính có phạm vi toàn cầu
• mạng lớn nhất trên thế giới
• xuất hiện trong mọi lĩnh vực thương 
mại, chính trị, quân sự, nghiên cứu, giáo 
dục, văn hoá, xã hội... 
02/10/2009 www.huudungle.net 28
3. World Wide Web
„ WWW là một không gian thông tin toàn 
cầu mà mọi người có thể truy cập qua các 
máy tính nối với mạng Internet
„ WWW thực ra chỉ là một trong các dịch vụ
chạy trên Internet.
„ Các tài liệu trên WWW được lưu trữ trong 
một hệ thống siêu văn bản (hypertext), 
người dùng phải sử dụng một chương trình
gọi là trình duyệt web (web browser) để
xem.
02/10/2009 www.huudungle.net 29
4. Trình duyệt web
„ Là những phần mềm chạy trên máy 
tính có chức năng:
• gửi các yêu cầu của người dùng tới máy 
chủ web
• Nhận kết quả từ máy chủ web và hiển 
thị dưới dạng các trang web
02/10/2009 www.huudungle.net 30 02/10/2009 www.huudungle.net 31
„ Một số loại trình duyệt
• Internet Explorer (Microsoft)
• FireFox (Mozilla)
• Opera
• Chrome (Google)
• Safari (Apple)
• .
www.huudungle.net
6
02/10/2009 www.huudungle.net 32
5. Một số ứng dụng trên web
„ Tin tức:
• www.vietnamnet.vn
• www.vnexpress.net
• www.fithou.edu.vn
• 
„ Tìm kiếm thông tin:
02/10/2009 www.huudungle.net 33
„ Email miễn phí