Giáo án Ngữ văn 8 - Năm học 2015 - 2016 - Tuần 17

g thÓ ®æi thay. VËy tr­íc nh÷ng ®æi thay ®ã, nhµ th¬ Vò §×nh Liªn- mét nhµ th¬ trµn ®Çy t×nh th­¬ng ng­êi vµ niÒm hoµi cæ cã nh÷ng suy nghÜ g×?
 Ho¹t ®éng 2:
? Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu ®«i nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm?
-> GV: T¸c gi¶ Vò §×nh Liªn tham gia phong trµo th¬ míi tõ nh÷ng ngµy ®Çu.
-> Hai nguån thi c¶m chÝnh trong th¬ «ng lµ: t×nh th­¬ng ng­êi vµ niÒm hoµi cæ.
-> Bµi th¬: “¤ng ®å” ®­îc ®¨ng trªn b¸o “Tinh hoa”, tuyÓn tËp “Thi nh©n VN” vµ ®­îc coi lµ bµi th¬ kiÖt t¸c cña Vò §×nh Liªn
 I/ Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm.
. Ho¹t ®éng 3:
GV: H­íng dÉn c¸ch ®äc
 §äc râ rµng, thÓ hiÖn khi trÇm trå ngîi ca, khi ngËm ngïi nuèi tiÕc. 
- GV ®äc mÉu, gäi HS ®äc.
- NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS
- Gi¶i thÝch tõ khã: 1, 2, 6.
 Ho¹t ®éng 4:
? Bµi th¬ nµy ®­îc viÕt theo thÓ th¬ nµo ?
GV: §©y kh«ng ph¶i lµ bµi th¬ ngò ng«n tø tuyÖt nh­ bµi th¬ “Phß gi¸ vÒ kinh” ë líp 7. Bµi th¬ ngò ng«n nµy cã nhiÒu khæ, mçi khæ 4 c©u (Ngò ng«n th¬ míi)
? Dùa vµo néi dung, bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? 
* HS ®äc khæ 1 vµ khæ 2.
? Më ®Çu bµi th¬, em thÊy «ng ®å xuÊt hiÖn trong thêi ®iÓm nµo? lµm g×? ë ®©u?
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bøc tranh mïa xu©n vµ sù xuÊt hiÖn cu¶ «ng ®å? (Tõ “l¹i” cho em thÊy ®iÒu g×)?
GV: ¤ng ®å xuÊt hiÖn khi mïa xu©n vÒ, tÕt s¾p ®Õn, hoa ®µo në, mùc tµu , giÊy ®á, bªnphè...H×nh ¶nh ®ã ®· trë nªn quen thuéc,hÇu nh­ kh«ng thÓ thiÕu trong mçi phiªn chî tÕt cña ng­êi ViÖt
? Tµi n¨ng cña «ng ®å ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo?
? T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× ®Ó miªu t¶ tµi n¨ng cña «ng ®å? T¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy?
GV: Theo phong tôc, khi tÕt ®Õn, ng­êi ta s¾m c©u ®èi hoÆc ch÷ nho d¸n lªn vÞ trÝ trang träng nhÊt ®Ó trang hoµng nhµ cöa, göi g¾m nguyÖn väng m¬ ­íc tèt lµnh. ¤ng ®å ®­îc dÞp træ tµi -> ®ång thêi c«ng viÖc còng ®em l¹i cho «ng mét nguån thu nhËp ®Ó ®¶m b¶o cuéc sèng.
? Th¸i ®é cña mäi ng­êi dµnh cho «ng ®å?
GV: Ng­êi thuª viÕt ®· “bao nhiªu” l¹i cßn “TÊm t¾c ngîi khen tµi” cã thÓ nãi «ng ®å lµ trung t©m cña sù chó ý, lµ ®èi t­îng cña sù ng­ìng mé.
? Qua lêi khen Êy, em h×nh dung «ng ®å lµ ng­êi nh­ thÕ nµo?
GV: ¤ng hoµ nhÞp trong kh«ng khÝ rén rµng, ®«ng vui, nhiÒu mµu s¾c trªn phè ph­êng. Lóc nµy, «ng ®å nh­ ng­êi nghÖ sÜ ®ang træ tµi, ng­êi h©m mé xóm xÝt quanh «ng, t« diÓm cho kh«ng khÝ ngµy tÕt:
 ThÞt mì, d­a hµnh, c©u ®èi ®á
 C©y nªu, trµng ph¸o, b¸nh ch­ng xanh.
H×nh ¶nh vµ tµi n¨ng cña «ng ®å lµ 1 nÐt ®Ñp v¨n ho¸ tinh thÇn kh«ng thÓ thiÕu, vµ t­ëng nh­ nã sÏ m·i tr­êng tån cïng víi nh÷ng mïa xu©n cña DT. Nh­ng kh«ng ngê, h×nh ¶nh thÊm ®Ém chÊt nh©n v¨n Êy vÉn cã lóc bÞ mÊt ®i. VËy cô thÓ h×nh ¶nh «ng ®å cßn xuÊt hiÖn bªn phè nh­ thÕ nµo? Chóng ta sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu
* HS ®äc khæ 3 vµ khæ 4.
? Thêi gian tr«i ®i, «ng ®å chît nhËn ra ®iÒun g×?
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù thay ®æi ë hai c©u th¬ trªn?
? C©u hái tu tõ “Ng­êi thuª viÕt nay ®©u”? thÓ hiÖn ®iÒu g×?
GV: Gi÷a biÓn ng­êi mªnh m«ng, «ng nh­ 1 hßn ®¶o c« ®¬n. Mét c©u hái tu tõ kh«ng cÇn lêi gi¶i ®¸p, kh«ng cã håi ©m nh­ tan lo·ng vµo kh«ng gian hun hót th× ®©u cßn lµ t©m tr¹ng cña ng­êi ngoµi cuéc? 
 Ph¶i nhËp th©n vµo h×nh t­îng «ng ®å ®Õn møc nµo th× ng­êi viÕt míi cã ®­îc hai c©u th¬ trong ®ã c¸i thùc vµ c¸i ¶o xen nhau:
? T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? T¸c dông cña nã khi t¹o nªn c¸i hay cña hai c©u th¬ nµy?
`? T¸c gi¶ sö dông d©ó chÊm löng lµm c©u th¬ cã gi¸ trÞ g×?
? Hai c©u th¬ nµy nãi lªn ®iÒu g×?
? C¶nh vËt lóc nµy ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo?
? C¶nh l¸ vµng r¬i, m­a bôi bay gîi cho em suy nghÜ g×?
GV: Vµo thêi gian nµy, H¸n häc vµ ch÷ nho ®· bÞ thay thÕ dÇn bëi tiÕng Ph¸p vµ ch÷ Quèc ng÷. Con sãng thêi gian ®· chøng kiÕn sù lªn ng«i vµ tho¸i vÞ cña ngµn n¨m nho häc:
 ThËt ch¼ng ra g× c¸i ch÷ nho
 ¤ng nghÌ, «ng cèng còng n»m co.
 (TrÇn TÕ X­¬ng)
? Qua hai khæ th¬ 3, 4 em cã nhËn xÐt g× vÒ ngßi bót ®Æc t¶ cña t¸c gi¶?
.
* HS ®äc khæ th¬ cuèi
? Bøc tranh thiªn nhiªn cã g× gièng vµ kh¸c so víi n¨m tr ­íc?
-> Gièng: Hoa ®µo në, tÕt l¹i vÒ
 Kh¸c: Kh«ng thÊy «ng ®å n÷a.
? So s¸nh c¸ch gäi «ng ®å ë khæ ®Çu vµ khæ cuèi?
-> Khæ 1: «ng ®å giµ
 Khæ 2: «ng ®å x­a
? Qua c¸ch gäi ®ã, gióp ta nhËn ra ®iÒu g×?
GV: Mçi n¨m hoa ®µo në, l¹i thÊy...
 N¨m nay ®µo l¹i në, kh«ng thÊy...
 KÕt cÊu ®Çu cuèi t­¬ng øng, chÆt chÏ, lµm næi bËt chñ ®Ò: C¶nh ®ã nh­ng ng­êi ®©u? (Th­êng gÆp trong th¬ cæ)
? Víi t©m t­, t×nh c¶m cña m×nh, t¸c gi¶ ®· hèi tiÕc ra sao?
? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ®· ®­îc dïng ë ®©y? T¸c gi¶ ®· göi g¾m ®iÒu g× qua c©u hái nµy?
? Sù tiÕc nuèi Êy cßn Èn chøa th¸i ®é g× ®èi víi v¨n hãa cæ truyÒn cña DT?
? Nh÷ng c©u th¬ cuèi bµi ®· gieo vµo lßng ng­êi häc nh÷ng t×nh c¶m g×?
HS. 
GV: ¤ng ®å chØ cßn lµ “C¸i di tÝch tiÒu tôy ®¸ng th­¬ng cña 1 thêi tµn” (Vò §×nh Liªn). VÉn biÕt r»ng xu thÕ ®æi thay, tiÕn bé vÒ nhiÒu mÆt, nh÷ng g× cò kÜ c¶n ®­êng sÏ bÞ mÊt ®i. Nh­ng ®¸ng tiÕc lµ l¹i mÊt ®i c¶ nh÷ng c¸i cao quý, th©n th­¬ng nhÊt mµ chÝnh nhµ th¬ còng kh«ng c¸ch nµo nÝu gi÷ ®­îc.
 Ho¹t ®éng 4
? Bµi th¬ ®· ®Ó l¹i cho chóng ta nh÷ng gi¸
trÞ nµo vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt?
HS tr¶ lêi.
- GV chèt l¹i. §­a ra ghi nhí.
GV: Víi thÓ th¬ ngò ng«n, kÕt hîp gi÷a tù sù, MT vµ BC; KÕt cÊu gi¶n dÞ mµ chÆt chÏ, ng«n ng÷ th¬ trong s¸ng, b×nh dÞ, hµm xóc. Bµi th¬ thÓ hiÖn h×nh ¶nh «ng ®å thËt thµnh c«ng.
 Trong cuéc ®êi lµm th¬, Vò §×nh Liªn viÕt kh«ng nhiÒu. Nh­ng c¸c bµi th¬ kh«ng nhiÒu Êy ®· ®­îc kh¬i nguån tõ “Lßng th­¬ng ng­êi vµ niÒm hoµi cæ” (Hoµi Thanh), “¤ng ®å” ®· héi tô ®­îc 2 m¹ch c¶m høng Êy, nã ®· lµ 1 tinh hoa.
II/ §äc vµ t×m hiÓu chung
III/ T×m hiÓu néi dungv¨n b¶n
-> Th¬ ngò ng«n (5 ch÷).
-> 2 phÇn:
+ 4 khæ th¬ ®Çu: H×nh ¶nh «ng ®å
+ Khæ cuèi: T×nh c¶m cña t. gi¶ ®èi víi «ng ®å. 
1.H×nh ¶nh «ng ®å
a. ¤ng ®å thêi ®¾c ý.
- XuÊt hiÖn:
+ Hoa ®µo në
+ Bµy mùc tµu giÊy ®á
+ Bªn phè ®«ng ng­êi qua
-> XuÊt hiÖn mét c¸ch ®Òu ®Æn, vµo mïa xu©n, bªn phè ph­êng n¸o nhiÖt.
- Tµi n¨ng:
 Hoa tay th¶o nh÷ng nÐt
 Nh­ ph­îng móa rång bay
- NT: So s¸nh, vÝ von
-> NÐt ch÷ ®Ñp, mÒm m¹i, s¾c s¶o, phãng kho¸ng, cã hån.
- Ng­êi thuª viÕt: “TÊm t¾c ngîi khen tµi”
-> Tr©n träng, c¶m phôc, mÕn mé.
=> Ng­êi tµi hoa.
b. ¤ng ®å thêi tµn
Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ng
 Ng­êi thuª viÕt nay ®©u?
- Ng­êi thuª viÕt th­a dÇn, c¶nh t­îng v¾ng vÎ
- NT: C©u hái tu tõ
-> Sù xãt xa, hèi tiÕc, day døt.
 GiÊy ®á buån kh«ng th¾m
 Mùc ®äng trong nghiªn sÇu
- NT: Nh©n hãa
-> Nçi buån ®au t¸i tª thÊm c¶ vµo nh÷ng vËt v« tri.
-> VÊn ®Ò cßn ®ang bá ngá-> Tá ý cßn nhiÒu sù viÖc, hiÖn t­îng xung quanh «ng ®å còng ®ang buån b·, t¸i tª nh­ng ch­a liÖt kª hÕt
 ¤ng ®å vÉn ngåi ®Êy
 Qua ®­êng kh«ng ai hay
- Mäi ng­êi: l·ng quªn
-> ¤ng ®å trë nªn c« ®¬n, tr¬ träi, l¹c lâng.
 L¸ vµng r¬i trªn giÊy
 Ngoµi giêi m­a bôi bay
-> C¶nh buån, r¬i rông, sÇu tñi.
-> Giäng th¬ mang d¸ng dÊp kh¸ch quan, t¶, kÓ mµ kh«ng giÊu næi ngËm ngïi.
2. Th¸i ®é vµ t×nh c¶m cña nhµ th¬
 N¨m nay ®µo l¹i në
 Kh«ng thÊy «ng ®å x­a
-> Con ng­êi cña qu¸ khø ®· ®i vµo dÜ v·ng.-> 1 niÒm hoµi cæ.
 Nh÷ng ng­êi mu«n n¨m cò
 Hån ë ®©u b©y giê?
- C©u hái tu tõ
-> Xãt th­¬ng, nuèi tiÕc qu¸ khø
=> Tr©n träng nÒn v¨n hãa cæ truyÒn.
V/ Tæng kÕt:
1. NghÖ thuËt.
+NghÖ thuËt nh©n ho¸.
+ Nt t¶ c¶nh ngô t×nh.
+ C©u hái tu tõ.
2.Néi dung :SGK
* Ghi nhí: (SGK)
*************************
Ngµy so¹n: 26/11/2015
Ngày dạy 8A.............;8C
TiÕt 82:
H­íng dÉn ®äc thªm
 V¨n b¶n: Hai ch÷ n­íc nhµ
 (TrÇn TuÊn Kh¶i)
I/ môc tiªu bµi häc:
1, Kiến thức:
 Gióp häc sinh:
- C¶m nhËn ®­îc néi dung tr÷ t×nh yªu n­íc trong ®o¹n th¬ trÝch. §ã chÝnh lµ nçi ®au mÊt n­íc vµ ý chÝ phôc thï, cøu n­íc.
- T×m hiÓu søc hÊp dÉn nghÖ thuËt cña ngßi bót TrÇn TuÊn Kh¶i: C¸ch khai th¸c ®Ò tµi lÞch sö, lùa chän thÓ th¬ thÝch hîp, t¹o dùng kh«ng khÝ, t©m tr¹ng, giäng ®iÖu th¬ thèng thiÕt.
2, Kỹ năng:
Đọc - phân tích 1 tp vh.
3, Thái độ:
- GD häc sinh lßng yªu n­íc, c¶m th«ng víi thêi cuéc vµ t©m sù cña nhµ th¬.
II/ chuÈn bÞ:
 1. Gi¸o viªn:
 Tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ bµi d¹y.
 2. Häc sinh:
 §äc tr­íc bµi th¬, ®äc chó thÝch
 Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµo vë so¹n.
III/ c¸c ho¹t ®éng d¹y – häc
 1. æn ®Þnh líp.
 2. KiÓm tra: 
 H: §äc thuéc lßng bµi th¬: “¤ng ®å” cña Vò §×nh Liªn vµ ph©n tÝch h×nh ¶nh «ng ®å?
 3. Bµi míi:
 Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi:
 Còng nh­ nh÷ng nhµ yªu n­íc : PBC, PCT, T¶n §µ...TrÇn TuÊn Kh¶i còng lµ mét hån th¬ yªu n­íc. Nh­ng th¬ «ng l­u hµnh c«ng khai, hîp ph¸p cho nªn néi dung yªu n­íc ®ã th­êng ph¶i biÓu hiÖn theo 1 c¸ch thøc riªng ®Ó cã thÓ lät qua vßng kiÓm duyÖt kh¾t khe cña thùc d©n Ph¸p. ¤ng th­êng m­în ®Ò tµi lÞch sö, thiªn nhiªn ®Ó göi g¾m t©m sù yªu n­íc, tÊm lßng ­u thêi mÉn thÕ cña m×nh vµ cæ vò khÝch lÖ ®ång bµo...
 Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
 Néi dung
 Ho¹t ®éng 2:
? Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em h·y giíi thiÖu ®«i nÐt vÒ t¸c gi¶?
-> HS tr¶ lêi. 
- GV bæ sung thªm: “Hai ch÷ n­íc nhµ” lµ bµi th¬ ®Çu tiªn trong tËp th¬ “Bót quan hoµi” I xuÊt b¶n n¨m 1926. ®­îc xem lµ bµi th¬ hay nhÊt, tiªu biÓu nhÊt trong nh÷ng bµi th¬ m­în ®Ò tµi lÞch sö ®Ó thÇm kÝn nãi lªn tinh thÇn vµ ý chÝ cøu n­íc cña nh©n d©n ta. Víi «ng, lÞch sö chØ lµ c¸i cí, c¸i nÒn ®Ó «ng bµy tá t×nh c¶m vµ kÝn ®¸o lång vµo ®ã néi dung yªu n­íc ®Ó t¸c phÈm vÉn ®­îc c«ng khai trªn v¨n ®µn trong XH thùc d©n nöa PK ®Çu thÕ kØ XX mµ bän cÇm quyÒn kh«ng lµm g× ®­îc. -> Qua bµi th¬, ta sÏ thÊy ®c t©m tr¹ng yªu nc cña t¸c gi¶ trong c¶nh nc mÊt nhµ tan.
 Ho¹t ®éng 3:
GV: H­íng dÉn c¸ch ®äc:
 §äc víi giäng tha thiÕt, kÝch ®éng c¸c tõ vÇn T, cßn vÇn B th× thÓ hiÖn c¶m xóc cña t¸c gi¶.
- GV ®äc mÉu, gäi HS ®äc nèi tiÕp.
- NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS
- Gi¶i thÝch tõ khã:.
 Ho¹t ®éng 4:
? Bµi th¬ nµy ®­îc viÕt theo thÓ th¬ nµo ? 
? H·y nh¾c l¹i ®Æc ®iÓm cña thÓ song thÊt lôc b¸t? 
 -> 1 khæ th¬ cã 4 c©u: 2 c©u ®Çu 7 ch÷ (song thÊt) 2 c©u sau 6/8 (lôc b¸t).
-> VÇn : TiÕng 7 c©u 1 vÇn víi tiÕng 5 c©u 2.
 7 2 6 3
 6 3 6 4
? C¶m xóc bao trïm lªn ®o¹n th¬ nµy lµ g×?
? Dùa vµo néi dung, em cã thÓ chia ®o¹n trÝch thµnh mÊy phÇn?
GV: M­în lêi cña Ng. Phi Khanh nãi víi con lµ NguyÔn Tr·i khi «ng bÞ qu©n Minh gi¶i sang Trung Quèc hay ®©y còng chÝnh lµ t©m sù cña TrÇn TuÊn Kh¶i.
 Bµi th¬ dµi 101 c©u, ®©y chØ trÝch 36 c©u ®Çu. TiÕp theo (sau ®o¹n trÝch nµy) lµ ®o¹n nãi vÒ lÞch sö hµo hïng thêi Hai bµ Tr­ng vµ thêi TrÇn H­ng §¹o. TiÕp theo lµ lêi ng­êi cha khuyªn con...
* HS ®äc l¹i P1.
? §iÒu ®Æc biÖt trong cuéc chia tay nµy lµ g×?
-> Ng. Phi Khanh bÞ giÆc b¾t, Ng. Tr·i th­¬ng cha khãc theo ®Õn tËn biªn ¶i, vµ Ng. Phi Khanh khuyªn con quay trë vÒ ®Ó lo tÝnh viÖc tr¶ thï cho ®Êt n­íc vµ gia ®×nh.
? Nh÷ng tõ ng÷ trªn gîi ra 1 bèi c¶nh, kh«ng gian ntn khi cuéc chia tay diÔn ra?
? C¶nh vËt n¬i ®©y g©y cho em c¶m gi¸c g×?
? Gi÷a khung c¶nh Êy, h×nh ¶nh ng­êi cha hiÖn lªn qua nh÷ng lêi th¬ nµo?
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ hoµn c¶nh lóc nµy?
? T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? T¸c dông cña nã?
? Nguyªn nh©n nµo khiÕn n­íc m¾t cña ng­êi cha còng tÇm t· r¬i?
.
? Nh÷ng ®iÒu Êy ®· nãi lªn suy nghÜ g× trong lßng ng­êi cha?
* HS ®äc 20 c©u tiÕp theo.
? §©y lµ lêi nãi cña ai?
? Trong 20 c©u nµy, m¹ch th¬ nh­ thÕ nµo?
+ 4 c©u: Gièng...KÐm g× (Tù hµo vÒ dßng gièng DT)
+ 8 c©u: Than vËn n­íc...th­¬ng ®©u (HiÖn t×nh ®Êt n­íc)
+ 8 c©u tiÕp theo: Th¶m vong quèc...®ã mµ (T©m tr¹ng ng­êi cha)
? Tr­íc khi tõ biÖt, Ng. Phi Khanh nh¾c nhë con trai ®iÒu g×?
? T¹i sao khi khuyªn con trë vÒ t×m c¸ch cøu n­íc, ng­êi cha l¹i nh¾c ®Õn lÞch sö anh hïng DT ®Çu tiªn?
-> Gîi cho con niÒm tù hµo DT.
? Trong nh÷ng c©u tiÕp theo, c©u th¬ nµo miªu t¶ ho¹ mÊt n­íc?
? Chi tiÕt trªn gîi cho ta h×nh ¶nh ®Êt n­íc nh­ thÕ nµo?
? T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? T¸c dông cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy?
? Sau nh÷ng dßng th¬ cùc t¶ nh­ thÕ, t¸c gi¶ trùc tiÕp bµy tá c¶m xóc nh­ thÕ nµo?
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c©u, tõ cña t¸c gi¶?
-> C©u c¶m th¸n-> Béc lé c¶m xóc xen kÏ nh÷ng dßng t©m sù.
? Nçi ®au th­¬ng cña ng­¬× yªu n­íc lóc nµy(Khi ph¶i ra ®i trong lóc ®Êt n­íc lÇm than)?
? T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× ®Ó diÔn t¶ nçi niÒm trªn?
? NghÖ thuËt Êy ®· gãp phÇn béc lé c¶m xóc s©u s¾c nµo trong lßng ng­êi cha vµ t¸c gi¶ TTK?
GV: Giäng th¬ bi phÉn nµy lµ së tr­êng cña TTK, nã cã søc rung ®éng lín, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng t©m hån ®ång ®iÖu ë thêi ®¹i ®ã nh­: HÞch t­íng sÜ, B×nh Ng« ®¹i c¸o...
* Gäi HS ®äc 8 c©u cuèi.
? BiÕt m×nh ë trong t×nh thÕ nµy, ng­êi cha tá ý víi con m×nh ®iÒu g×?
? Em hiÓu “Th©n l­¬n...” ë ®©y lµ g×?
-> “Th©n l­¬n” lµ lÊy trong “TruyÖn KiÒu” cña Ng. Du:
 Th©n l­¬n bao qu¶n lÊm ®Çu
 TÊm lßng trinh b¹ch tõ sau xin chõa.
(®Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng vµ hoµn c¶nh bÊt h¹nh cña m×nh, Ng. Phi Khanh dïng tõ “th©n l­¬n” ®Ó tù coi m×nh lµ ®å bá ®i khi ph¶i chÕt n¬i quª ng­êi).
? Ng­êi cha ®­a m×nh vµo thÕ bÊt lùc Êy nh»m môc ®Ých g×?
GV: §©y lµ ®iÒu Ng. Phi Khanh d¹y con, tin t­ëng vµo con hay chÝnh lµ lêi t©m sù cña t¸c gi¶ göi ®Õn mäi ng­êi.
? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i lÊy “Hai ch÷ n­íc nhµ” lµm nhan ®Ò? Nã g¾n víi t­ t­ëng chung cña ®o¹n th¬ nh­ thÕ nµo?
- HS tr¶ lêi
- GV cñng cè néi dung chÝnh.
- Gäi HS ®äc ghi nhí
- Gäi HS ®äc bµi ®äc thªm trong SGK
- Gäi HS ®äc yªu cÇu.
- GV h­íng dÉn c¸ch lµm.
- HS nªu kÕt qu¶, GV nhËn xÐt.
I/ Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm.
II/ §äc - t×m hiÓu chung
-> Song thÊt lôc b¸t 
-> Lµ lêi tr¨ng trèi cña ng­êi cha ®èi víi ng­êi con (Ng. Phi Khanh víi Ng. Tr·i) tr­íc giê vÜnh biÖt trong bèi c¶nh ®au th­¬ng n­íc mÊt, nhµ tan, nÆng ©n t×nh nh­ng còng trµn ®Çy nçi xót xa ®au ®ín
-> 3 phÇn:
+ P1: 8 c©u ®Çu: T©m tr¹ng cña ng­êi cha trong c¶nh ngé Ðo le ®au ®ín- Tõ biÖt con trai n¬i ¶i b¾c.
+ P2: 20 c©u tiÕp theo: HiÖn t×nh cña ®Êt n­íc vµ nçi lßng ng­êi ra ®i
+ P3: 8 c©u cuèi: Lêi trao göi sù nghiÖp cho con trai.
III/ T×m hiÓu néi dungv¨n b¶n
1.T©m tr¹ng cña ng­êi cha khi ph¶i tõ biÖt con trai n¬i ¶i B¾c.
 Chèn ¶i B¾c m©y sÇu ¶m ®¹m
 Câi giêi nam giã th¶m ®×u hiu
 Bèn bÒ hæ thÐt chim kªu
- Kh«ng gian: heo hót, ghª sî
->N¬i tËn cïng cña ®Êt n­íc-> Cuéc chia tay vÜnh viÔn víi ®Êt n­íc vµ víi con trai.
 H¹t m¸u nãng...
 ..... 
 Con ¬i con nhí.....
-> Hoµn c¶nh Ðo le, ng­êi ®i ng­êi ë mµ nî n­íc thï nhµ ch­a tr¶.
- NT: ¢n dô-> NhiÖt huyÕt yªu n­íc cña ng­êi cha cïng c¶nh ngé bÊt lùc cña «ng.
-> Xãt th­¬ng cho con, xãt th­¬ng cho m×nh, xãt th­¬ng cho c¶nh n­íc mÊt nhµ tan.
=> NÆng lßng víi quª h­¬ng ®Êt n­íc.
2. HiÖn t×nh ®Êt n­íc
-> Lêi nãi cña Ng. Phi Khanh vµ còng chÝnh lµ lêi nãi cña tgi¶ TrÇn TuÊn Kh¶
* Gièng Hång L¹c...
 MÊy ngµn n¨m...
 Giêi Nam......
 Anh hïng....
-> Gièng nßi cã tõ x­a, ta ph¶i tù hµo vµ ph¸t huy.
* Bèn ph­¬ng...
 ......... chèn nh©n gian...
-> GiÆc gi· x©m l­îc, n­íc mÊt nhµ tan, nh©n d©n khæ cùc.
- NT: ¢n dô -> C¶m xóc ch©n thµnh, nçi ®au da diÕt vµ c¨m giËn -> Lay ®éng t©m can ng­êi ®äc.
* Th¶m vong quèc...
 .....th­¬ng t©m.......
> NiÒm xãt th­¬ng v« h¹n tr­íc c¶nh t×nh ®Êt n­íc.
- NT: Nh©n ho¸, so s¸nh
-> Béc lé s©u s¾c t×nh c¶m yªu n­íc trong lßng nhµ th¬.
3. Lêi trao göi cho con:
 Cha xãt phËn...
 ......
 Ngän cê ®éc lËp...
- ThÕ bÊt lùc, sa c¬, bã tay
-> Kh¬i dËy, hun ®óc ý chÝ g¸nh v¸c cho con, trao göi thªm søc m¹nh cho con.
=> Kh¸t väng, niÒm tin vµo thÕ hÖ mai sau.
* Ghi nhí: (SGK-163)
* LuyÖn tËp:
 §äc thªm:
 Bµi tËp 
- ¶i B¾c, m©y sÇu, giã th¶m, hæ thÐt, chim kªu, h¹t m¸u nãng, hån n­íc, l¹c hång, vong quèc...
-> Gîi t¶ t©m tr¹ng ®au th­¬ng cña n.vËt lÞch sö.
4. Cñng cè: Gv nh¾c l¹i néi dung chÝnh
5. H­íng dÉn häc bµi:
- Häc thuéc lßng ®o¹n trÝch
- Häc néi dung trong vë ghi
- ChuÈn bÞ tiÕt sau: Tr¶ bµi kiÓm tra TV.
Tiết 83+84:
KIỂM TRA TỔNG HỢP HỌC KỲ I
( Kiểm tra theo đề của phòng)
Ngµy so¹n: 26/11/2015
Ngày dạy 8A.............;8C
Tiết 85 TCV
 LuyÖn tập vÒ dÊu c©u
A.Mức độ cần đạt:
 Giúp học sinh:
Hệ thống hóa kiến thức về dâu câu đã học.
Nhận ra và biết cách sửa lỗi thường gặp về dấu câu.
B. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng:
1. Kiến thức:
- Hệ thống các dấu câu và công dụng của chúng trong hoạt động giao tiếp.
- Việc phối hợp sử dụng các dấu câu hợp lí tạo nên hiệu quả cho văn bản; ngược lại , sử dụng sai dấu câu có thể làm cho người đọc không hiểu hoặc hiểu sai ý người viết dịnh diễn đạt.
2. Kĩ năng:
- Vận dụng kiến thức về dấu trong quá trình đọc- hiểu và tạo lập văn bản.
- Nhận biết và sửa lỗi dấu câu.
C: Hoạt động trên lớp:
 Bài cũ:
 Bài mới:
Hoạt động của giáo viên- học sinh 
 Nội dung cần đạt
H.Em hãy nhắc lại những dấu câu đã học ở lớp 6,7,8?
Học sinh thảo luận nhóm.
H.Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối?
Dấu gạch nối: nối các tiếng trong 1 từ phiên âm.- Không phải dấu câu.
H.Giữa dấu phẩy và chấm phẩy có gì giống nhau?
DÊu phÈy vµ dÊu chÊm phÈy cïng dïng ®Ó ng¨n c¸ch gi÷a c¸c vÕ cña c©u ghÐp. DÊu ng¹ch ngang vµ dÊu ngoÆc kÐp cïng sö dông trong lêi dÉn trùc tiÕp. DÊu g¹ch ngang vµ dÊu ngoÆc ®¬n ®Òu sö dông ®Ênh dÊu phÇn chó thÝch) .
I:Tổng kết về dấu câu:
DÊu c©u
C«ng dông
1.DÊu chÊm
§Æt cuèi c©u trÇn thuËt ®Ó kÕt thóc c©u
2. DÊu chÊm hái
§Æt cuèi c©u nghi vÊn, dïng ®Ó hái.
3. DÊu chÊm than
- §Æt cuèi c©u cÇu khiÕn tá ý nhê, xin.
- §Æt cuèi c©u c¶m th¶n tá c¶m xóc yªu, ghÐt.
4. DÊu phÈy
§¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé trong c©u:
 - Gi÷a c¸c thµnh phÇn phô cña c©u víi CN vµ VN.
 - Gi÷a c¸c tõ ng÷ cã cïng chøc vô trong c©u.
 - Gi÷a mét tõ ng÷ víi bé phËn chó thÝch cña nã.
 - Gi÷a c¸c vÕ cña mét c©u ghÐp.
5. DÊu chÊm phÈy
§¸nh dÊu ranh giíi:
 - Gi÷a c¸c vÕ cña mét c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p.
 - Gi÷a c¸c bé phËn trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p.
6. DÊu chÊm löng
- Tá ý cßn nhiÒu sù vËt, hiÖn t­îng ch­a liÖt kª hÕt.
- ThÓ hiÖn lêi nãi bá dë hay ngËp ngõng, ng¾t qu·ng.
- Lµm gi¶m nhÞp ®iÖu c©u v¨n, chuÈn bÞ cho sù xuÊt
 hÞªn cña mét tõ ng÷ biÓu thÞ néi dung bÊt ngê hay 
hµi h­íc, ch©m biÕm.
7. DÊu g¹ch ngang
-§Æt gi÷a c©u ®Ó ®¸nh dÊu phÇn chó thÝch, gi¶i 
thÝch trong c©u.
- §Æt ë ®Çu dßng ®Ó ®¸nh dÊu lêi nãi trùc tiÕp cña
 nh©n vËt hoÆc ®Ó liÖt kª.
- §Ó nèi c¸c tõ n»m trong mét liªn danh.
8. DÊu ngoÆc ®¬n
§¸nh dÊu phÇn chó thÝch (gi¶i thÝch, thuyÕt minh,
 bæ sung thªm).
9. DÊu hai chÊm
- §¸nh dÊu (b¸o tr­íc) phÇn gi¶i thÝch, thuyÕt 
minh mét phÇn tr­íc ®ã.
- §¸nh dÊu (b¸o tr­íc) lêi dÉn trùc tiÕp hay lêi ®èi tho¹i.
10. DÊu ngoÆc kÐp
- §¸nh dÊu tõ ng÷, c©u, ®o¹n dÉn trùc tiÕp.
- §¸nh dÊu tõ ng÷ ®­îc hiÓu theo nghÜa ®Æc biÖt hay cã hµm ý mØa mai.
- §¸nh dÊu tªn t¸c phÈm, tê b¸o, tËp san ®­îc dÉn.
II, Bài tập
Bµi tËp 1:
 Cho biÕt c«ng dông cña dÊu ngoÆc ®¬n trong nh÷ng c©u d­íi ®©y.
a. Ng­êi ta cÊm hót thuèc ë nh÷ng n¬i c«ng céng, ph¹t nÆng nh÷ng ng­êi vi ph¹m ( ë BØ, tõ n¨m 1987, vi ph¹m lÇn thø nhÊt ph¹t 40 ®« la, t¸i ph¹m ph¹t 500 ®« la ).
b. Ng« TÊt Tè ( 1893 – 1954 ) quª ë lµng Léc Hµ, huyÖn Tõ S¬n, tØnh B¾c Ninh ( nay thuéc §«ng Anh, ngo¹i thµnh Hµ Néi ).
Bµi tËp 2 :
 Thªm dÊu ngoÆc ®¬n vµo chç thÝch hîp trong nh÷ng tr­êng hîp sau ®©y:
a. Lan b¹n t«i rÊt tù tin khi ®øng lªn ph¸t biÓu tr­íc mäi ng­êi.
b. V¨n b¶n “Trong lßng mÑ” trÝch håi kÝ “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” cña Nguyªn Hång ®· kÓ l¹i mét c¸ch ch©n thùc vµ c¶m ®éng nh÷ng cay ®¾ng, tñi cùc cïng t×nh yªu th­¬ng ch¸y báng cña nhµ v¨n thêi th¬ Êu ®èi víi ng­êi mÑ bÊt h¹nh.
Bµi tËp 3:
 Trong nh÷ng tr­êng hîp sau, tr­êng hîp nµo cã thÓ thay dÊu g¹ch ngang b»ng dÊu ngoÆc ®¬n?
a. Bµ l·o l¸ng giÒng l¹i lËt ®Ët ch¹y sang:
_ B¸c trai ®· kh¸ råi chø?
 ( Ng« TÊt Tè )
b. VËy mµy hái c« Th«ng – tªn ng­êi ®µn bµ hä néi xa kia – chç ë cña mî mµy, råi mµy ®¸nh giÊy cho mî mµy, b¶o dï sao còng ph¶i vÒ.
 ( Nguyªn Hång )
c. Chång chÞ – anh NguyÔn V¨n DËu – tuy míi hai m­¬i s¸u tuæi nh­ng ®· häc nghÒ lµm ruéng ®Õn m­êi bÈy n¨m.
 ( Ng« TÊt Tè )
Bµi tËp 4:
 H·y ®Æt dÊu ngoÆc kÐp, dÊu phÈy , dÊu hai chÊm vµ dÊu chÊm löng vµo chç thÝch hîp ( cã ®iÒu chØnh viÕt hoa trong tr­êng hîp cÇn thiÕt ) cho c¸c c©u, ®o¹n trÝch sau:
a. N¨m 2000 lµ n¨m ®Çu tiªn ViÖt Nam tham gia Ngµy Tr¸i §Êt víi chñ ®Ò Mét ngµy kh«ng sö dông bao b× ni l«ng.
b. Gîi ý. Chó ý vÎ mÆt t­¬i c­êi giäng nãi ngät ngµo cö chØ th©n mËt cña ng­êi c« ®èi víi chó bÐ Hång mµ t¸c gi¶ gäi lµ rÊt kÞch.
c. Tr­êng tõ vùng m¾t cã nh÷ng tr­êng nhá sau ®©y
_ Bé phËn cña m¾t lßng ®en lßng tr¾ng con ng­¬i
_ §Æc ®iÓm cña m¾t ®ê ®Én lê ®ê tinh anh toÐt
_ C¶m gi¸c cña m¾t chãi qu¸ng hoa cém
Bµi tËp 5 :
 Cho biÕt c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp trong nh÷ng tr­êng hîp d­íi ®©y:
a. “S«ng nói n­íc Nam” vµ “B×nh Ng« ®¹i c¸o” ®­îc coi lµ nh÷ng b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp cña d©n téc ViÖt Nam thêi phong kiÕn.
b. §¸ng lÏ nãi “Bµi th¬ cña anh dë l¾m” th× l¹i b¶o “Bµi th¬ cña anh ch­a ®­îc hay l¾m”.
c. Nh÷ng cuéc biÓu t×nh ®æ m¸u ë Cao Miªn, nh÷ng vô b¹o ®éng ë Sµi Gßn, ë Biªn Hoµ vµ ë nhiÒu n¬i kh¸c n÷a, ph¶i ch¨ng lµ nh÷ng biÓu hiÖn cña lßng sèt s¾ng ®Çu qu©n “tÊp nËp” vµ “kh«ng ngÇn ng¹i”.
Bµi tËp 6 : Cho biÕt c«ng dông cña dÊu hai chÊm trong nh÷ng tr­êng hîp sau:
a. MÑ håi hép th× thÇm vµo tai t«i:
_ Con cã nhËn ra con kh«ng?
 ( T¹ Duy Anh )
b. C¶nh vËt chung quanh t«i ®Òu thay ®æi, v× chÝnh lßng t«i ®ang cã sù thay ®æi lín: h«m nay t«i ®i häc.
 ( Thanh TÞnh)
Bµi tËp 7:
 §Æt ( hoÆc t×m trong c¸c v¨n b¶n ®· häc ) ba c©u cã sö dông dÊu ngoÆc ®¬n
Bµi tËp 8:
 §Æt ( hoÆc t×m trong c¸c v¨n b¶n ®· häc ) ba c©u cã sö dông dÊu hai chÊm.
 * HDHT 
 ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n vÒ t¸c h¹i cña viÖc hót thuèc l¸ 
 Bài 1
 C«ng dông cña dÊu ngoÆc ®¬n:
a. §¸nh dÊu phÇn thuyÕt minh.
b.
_ §¸nh dÊu phÇn bæ sung thªm.
_ §¸nh dÊu phÇn gi¶i thÝch.
Bµi tËp 2 :
 Thªm dÊu ngoÆc ®¬n nh­ sau:
a. Lan ( b¹n t«i ) rÊt tù tin khi ®øng lªn ph¸t biÓu tr­íc mäi ng­êi.
b. V¨n b¶n “Trong lßng mÑ” ( trÝch håi kÝ “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” cña Nguyªn Hång ) ®· kÓ l¹i mét c¸ch ch©n thùc vµ c¶m ®éng nh÷ng cay ®¾ng, tñi cùc cïng t×nh yªu th­¬ng ch¸y báng cña nhµ v¨n thêi th¬ Êu ®èi víi ng­êi mÑ bÊt h¹nh.
Bµi tËp 3:
 Tr­êng hîp (b) vµ (c) cã thÓ thay dÊu g¹ch ngang b»ng dÊu ngoÆc ®¬n.
Bµi tËp 4 :
 §Æt c¸c dÊu thÝch hîp nh­ sau:
a. N¨m 2000 lµ n¨m ®Çu tiªn ViÖt Nam tham gia Ngµy Tr¸i §Êt víi chñ ®Ò “Mét ngµy kh«ng sö dông bao b× ni l«ng”.
b. Gîi ý: Chó ý vÎ mÆt “t­¬i c­êi”, giäng nãi “