Bài 54: Thực hành: Cầu chì

Bài 54: THỰC HÀNH :CẦU CHÍ
MỤC TIÊU:
- Hiểu được công dụng, cấu tạo, chức năng của cầu chì.
- Mô tả được nguyên lý làm việc và vị trí lắp đặt cầu chì trong mạch điện.
- Rèn luyện kĩ năng làm việc chính xác, khoa học và thái độ làm việc nghiêm túc, kiên trì an toàn (có thể thay thế được dây chì bị đứt).
II.CHUẨN BỊ CỦA GV & HS:
1.Chuẩn bị nội dung:
Nghiên cứu bài 53,54 SGK, thông tin bổ sung trong SGV và tài liệu tham khảo.
2. Chuẩn bị nội dung dậy:
- Nguồn điện xoay chiều 6-12V.
- 4 đoạn dây chì dài 5cm loại dòng điện định mức 1A.
- 1 bộ đui đèn và bóng đèn 6V-3W.
- 1 công tắc điện, 1 cầu chì hộp.
- 3m dây điện.
- HS chuẩn bị trước báo cáo thực hành theo mẫu ở mục III, mỗi HS 1 cây nến.
- Để chuẩn bị cho phần so sánh dây chì và dây đồng, GV chuẩn bị một số lượng dây chì và dây đồng có cùng đường kính cho mỗi nhóm HS mỗi loại một đoạn 8-10cm.
- Nếu tiến hành thực hành với nguồn điện 220V, VG chuẩn bị một mô hình mạch điện gồm: 1 cầu chì, 1 ổ điện, 1 công tắc điều khiển 1 bóng đèn.
III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
HĐ 1:Ổn định và kiểm tra bài cũ:
- Kiểm tra sỉ số.
- Kiểm tra bài cũ:
 Cầu chì là gì? .Các bộ phận quan trọng của cầu chì là gì?
- GV nhận xét và đánh giá .
- GV chuyển ý: để hiểu rõ công dụng, cấu tạo, chức năng, nguyên lý làm việc và vị trí lắp đặt của cầu chì trong mạch điện như thế nào? Chúng ta cùng làm bài thực hành: “Cầu chì”.(bài 54 SGK trang 186).
-Báo cáo sỉ số.
-HS A :”cầu chì là thiết bị bảo vệ ngắn mạch và quá tải của mạng điện trong nhà.Bộ phận quan trọng nhất của cầu chì là dây chảy, được thiết kế phù hợp với dòng điện định mức (ghi trên vỏ cầu chì)”.
-HS B nhận xét.
-HS chú ý lắng nghe.
HĐ 2: chuẩn bị và nêu mục tiêu bài
- GV nêu rõ mục tiêu và yêu câu bài thực hành, nôi quy thực hành.
- chia nhóm thực hành: mỗi nhóm khoảng 3-5HS tuỳ theo điều kiện thực hành.
- Mỗi nhóm cử trưởng nhóm, kiểm tra việc chuẩn bị báo cáo thực hành trong nhóm.
- Các nhóm nhận thiết bị và dụng cụ thực hành.
- có thể HS đọc phần mục tiêu.
HĐ3: thực hành “so sánh dây chì và dây đồng”
- GV chia dây chì và dây đồng cùng với nến cho các nhóm HS.
- Hướng dẫn HS thực hành các thao tác so sánh xem dây nào có độ cứng hơn.
- GV goi 1 số HS giải thích: tại sao người ta dùng dây chì để bảo vệ ngắt mạch?.
- GV nhận xét chung.
- Hai HS tạo thành 1 cặp, trong đó 1 em đốt dây chì, em kia đốt đoạn dây đồng trong cùng 1 khoảng thời gian.Sau đó tiến hành so sánh đoạn dây nào dể nóng chảy hơn.
- HS giải thích dùng dây chì để bảo vệ ngắn mạch.”vì dây chì có nhiệt độ nóng chảy nhỏ(327oC), nhiệt độ nóng chảy nhỏ hơn đồng nên được dùng làm dây chảy cầu chì”
- Nhóm khác nhận xét .
HĐ4: Thực hành trường hợp mạch điện làm viêc bình thường
 - GV yêu cầu HS nối mạch điện thẻo hình 54.1SGK.
+ Đóng công tắc, quan sát hiện tượng gì xảy ra với bóng đèn?
+ Tắt công tắc, làm đứt dây chì.Sau khi làm đứt dây chì lại đóng công tắc: bóng đèn có sáng không ? vì sao?
- GV yêu cầu HS nêu kết luận.
- HS nối mạch điện theo hình54.1 SGK.
+ Bóng đèn sáng.
+ Bóng đèn tắt vì mạch hở, không có dòng điện chạy trong mạch.
- KL: Trong trường hợp mạch điện làm việc bình thường, dây chi đóng vai trò là một đoạn dây dẫn điện (bằng dây chì, không phải bằng dây đồng)
 HĐ5:Thực hành bảo vệ ngắn mạch của cầu chì
- Hãy nhận xét sơ đồ mạch điện của hình 54.2 khác gì so với sơ đồ mạch điện hình 54.1?.Hãy nhận xét sự khác nhau về vị trí và vai trò của công tắc K trong 2 sơ đồ trên?
- Khi đóng khoá K, hiện tượng gì sẽ xảy ra?
- GV làm thí nghiệm cho HS quan sát.
- GV nhận xét kết luận và lấy ví du minh hoạ:
+ Chì nóng chảy ở nhiệt độ 327oC .
+ Đồng nóng chảy ở nhiệt độ từ 900-1083oC.
* GV lưu ý HS ứng dụng lắp, thay dây chì bị đứt ở mang điên gia đình.GV yêu cầu HS thực hành theo các bước và theo dõi các nhóm HS làm.
- Các nhóm thảo luận và đi đến kết luận:Khi đóng công tắc K trong sơ đồ hình 54.2b sẽ xảy ra sự cố ngắn mạch mạch điện.Vì dòng điện không đi qua bóng đèn mà đi qua khoá K.
- Nổ cầu chì, dây chì sẽ bị chảy và bị đứt làm ngắn mạch.(HS làm việc nhóm trả lời).
- HS quan sát tiến hành thảo luận nhóm rút ra kết luận: Dây chì dùng làm dây chảy cầu chì để bảo vệ mạch điện khỏi hiện tượng ngắn mạch vì dây chì dể nóng chảy hơn dây đồng.
- HS lắp lại dây chì vào cầu chì:
+ Dây chì có đường kính và độ dài phù hợp.
+ Tháo phần dây chì bị đứt và làm sạch các vị trí tiếp xúc của dây chì ở nắp hộp cầu chì.
+ Lắp dây chì đủ chặt bằng chốt hoặc vít hãm.
+ Kiểm tra mạch (hay tháo hết phủ tải khỏi mạch điện và tắt hết công tắc điện).
+ Lắp nắp hộp đã có dây chảy vào cầu chì.
+ Cắm lại các dụng cụ điện và bật lại các công tắc để sử dụng.
HĐ6:Tổng kết bài học- Công việc về nhà:
- GV cho các nhóm nhận xét chéo với nhau về về bài thực hành, quá trình thực hành( thái độ và kết quả thực hành), rút kinh nghiệm cho giờ học sau.
* Giao việc về nhà: Dặn dò HS đọc kĩ và chuẩn bị bài 55SGK và trả lời các câu hỏi trong SGK trang 188.
- Các nhóm trưởng nhận xét và tự đánh giá kết quả thực hành dựa theo mục tiêu bài học.
-HS thu dọn các thiết bị , dụng cụ, làm vệ sinh nơi thực hành.
- HS nộp báo cáo.
- HS chú lắng nghe GV giao việc về nhà.