Buổi 1: Ôn văn bản :“Cổng trường mở ra” và “Mẹ tôi”, “ Cuộc chia tay của những con búp bê”
Buổi 2: Luyện tập: Từ láy, ghép, từ Hán Việt.
Buổi 3: : Ôn các tác phẩm thơ Đường, Thơ trữ tình hiện đại: Cảnh Khuya và Rằm tháng giêng , Tiếng gà trưa
Buổi 4: Cách làm bài văn biểu cảm, Luyện tập : Từ đồng nghĩa; Từ trái nghĩa; Từ đồng âm
Buổi 5: Ôn Tập tổng hợp, luyện đề kiểm tra học kì I
tr¨ng s¸ng l¹nh,c« ®¬n,nhµ th¬ ch¹nh lßng,liÒn cuèi ®Çu nhí cè h¬ng. à Nhí quª,thao thøc kh«ng ngñ ®îc,nh×n tr¨ng.Nh×n tr¨ng l¹i cµng nhí quª. b) . PhÐp ®èi trong bµi th¬. Cö ®Çu >< t cè h¬ng à T×nh c¶m LÝ B¹ch ®èi víi quª h¬ng. Víi nh÷ng tõ ng÷ gi¶n dÞ vµ tinh luyÖn,bµi th¬ ®· thÓ hiªn nhÑ nhµng vµ th¾m thÝa t×nh quª h¬ng cña mét ngêi xa nhµ trong mét ®ªm thanh tÜnh. 4. NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª ( H¹ tri Ch¬ng ) - Néi dung: T×nh yªu quª h¬ng s©u s¾c cña mét ngõ¬i xa quª l©u ngµy. - NghÖ thuËt:t×nh huèng hµi híc hãm hØnh ®Ó biÓu ®¹t t×nh c¶m ®èi víi quª h¬ng - Qua ®Ò bµi nhµ th¬ cho thÊy t×nh c¶m quª h¬ng s©u nÆng,lu«n thêng trùc trong t©m hån nhµ th¬. - Hai c©u ®Çu sö dông phÐp ®èi :Li gia >< l·o ®¹i ; à C©u ®Çu giíi thiÖu kh¸i qu¸t ng¾n gän qu·ng ®êi xa quª lµm quan cña t¸c gi¶,lµm næi bËt sù thay ®æi vÒ vãc ngêi ; tuèi t¸c.C©u thø hai dïng yÕu tè thay ®æi ( m¸i tãc ) ®Ó lµm næi bËt yÕu tè kh«ng thay ®æi ( giäng nãi quª h¬ng ) qua ®ã cho thÊy t×nh c¶m g¾n bã víi quª h¬ng. - T×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi quª h¬ng thÓ hiÖn qua c¸c giäng ®iÖu kh¸c nhau cña : + Hai c©u ®Çu dêng nh b×nh th¶n nhng Èn chøa nçi buån. + Hai c©u cuèi bi hµi thÊp tho¸ng Èn hiÖn sau nh÷ng lêi têng thuËt hãm hØnh. g Bµi th¬ biÓu hiÖn mét c¸ch ch©n thùc mµ s©u s¾c, hãm hØnh mµ ngËm ngïi t×nh yªu quª hu¬ng th¾m thiÕt cña mét ngêi sèng xa quª l©u ngµy,trong kho¶nh kh¾c võa míi ®Æt ch©n vÒ quª cò.. 5. Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ ( §ç Phñ ) - Néi dung: Ph¶n ¸nh nçi thèg khæ cña kÎ sÜ nghÌo trong x· héi cò. BiÓu hiÖn kh¸t väng nh©n ®¹o cao c¶ cña nhµ th¬ - NghÖ thuËt: KÕt h¬p biÓu c¶m víi miªu t¶, tù sù a) Nçi khæ cña nhµ th¬:MÊt m¸t vÒ cña cµi: GÝo thu thæi ph¸ h nhµ. BÞ íc l¹nh trong ®ªm ma dai d¼ng.Nçi ®au vÒ tinh thÇn vµ nh©n t×nh thÕ th¸i. Lo l¾ng v× lo¹n l¹c. b) T×nh c¶m cao quÝ cña nhµ th¬. - §ç Phñ m¬ íc cã “ng«i nhµ réng mu«n ngµn gian” cho mäi ngêi h©n hoan vui síng. - Nhµ th¬ s½n sµng hi sinh v× h¹nh phócchung cña mäi ngêi “ lÒu ta n¸t chôi chÕt rÐt còng ®îc” à ¦íc m¬ thÓ hiÖn tÊm lßng vÞ tha chan chøa tinh thÇn nh©n ®¹o s©u s¾c cña nhµ th¬ II. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1 : C¶nh ®ªm thanh tÜnh ®îc gîi t¶ b»ng h×nh ¶nh tiªu biÓu nµo ? H×nh ¶nh ®ã cã g× ®éc ®¸o : H×nh ¶nh tiªu biÓu :¸nh tr¨ng. -§éc ®¸o :Tr¨ng ®îc nh¾c tíi hai lÇn.LÇn 1 :¸nh s¸ng tr¨ng ;lÇn 2 :¸nh tr¨ng kh¸c nµo s¬ng trªn mÆt ®Êt ®· gîi c¶nh ®ªm tr¨ng s¸ng mang vÎ ®Ñp ªm dÞu,m¬ mµng ,yªn tÜnh. c¶nh th¬ méng, huyÒn ¶o. Bµi tËp 2 : Trong bµi th¬ cã nh÷ng ®éng tõ nµo diÔn t¶ hµnh ®éng vµ t©m tr¹ng cña chñ thÓ tr÷ t×nh ? Nh÷ng ®éng tõ ®ã cã quan hÖ víi nhau nh thÕ nµo. -C¸c ®éng tõ : nghi, cö, väng, ®ª, t. -C¸c hµnh ®éng diÔn t¶ t©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh .Gi÷a c¸c ®éng tõ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, võa lµ quan hÖ ®èi lËp, võa lµ quan hÖ nh©n qu¶ thèng nhÊt. Bµi tËp 3. T×nh huèng ®éc ®¸o t¹o nªn Håi h¬ng ngÉu th. -T¸c gi¶ viÕt ngay khi míi ®¹t ch©n vÒ tíi quª h¬ng. -Kh«ng ph¶i ngay tõ ®Çu t¸c gi¶ chñ ®éng viÕt vÒ quª mµ c¶m xóc chît ®Õn ngÉu nhiªn viÕt mµ thµnh. V× vËy giäng th¬ hãm hØnh nhng kh«ng kÐm phÇn s©u s¾c. Bµi tËp 5. NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª vµ C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh tuy kh¸c nhau vÒ t¸c gi¶ nhng cã ®iÓm chung vÒ néi dung t×nh c¶m .H·y chØ ra ®iÓm chung nµy. * T×nh yªu quª h¬ng tha thiÕt s©u nÆng dï t/ gi¶ sèng xa quª. * Dï hoµn c¶nh sèng thay ®æi nhng t×nh yªu quª h¬ng kh«ng hÒ thay ®æi. Bµi tËp 6. a) ý nghÜa næi bËt nhÊt cña chi tiÕt “ trÎ con cíp tranh” trong bµi th¬ “Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸” lµ g×? Cho ta thÊy c¶ nçi khæ cña nh÷ng ngêi trong xãm . Cuéc sèng nghÌo khæ, tóng thiÕu cña ngêi d©n TQ thêi bÊy giê. TrÎ con ®ãi khæ, thÊt häc, ®¸ng th¬ng. b) C©u th¬ nµo thÓ hiÖn râ nhÊt chñ nghÜa nh©n ®¹o cao c¶ cña nhµ th¬? * Riªng lÒu ta n¸t, chÞu chÕt rÐt còng ®îc. Bµi tËp 7 : Bµi th¬ Xa ng¾m th¸c nói L ®îc miªu t¶ b»ng c¶m gi¸c , thÞ gi¸c, vµ b»ng trÝ tëng tîng .H·y nèi ý bªn A víi c©u th¬ t¬ng øng ë vÕ B A B A B»ng c¶m gi¸c,tëng tîng 1-N¾ng räi H¬ng L« khãi tÝa bay B B»ng thÞ gi¸c 2-Xa tr«ng dßng th¸c tríc s«ng nµy C B»ng tëng tîng 3 –Níc bay th¼ng xuèng ba ngh×n thíc 4-Tëng d¶i Ng©n Hµ tuét khái m©y THƠ TRỮ TÌNH HIỆN ĐẠI: -CẢNH KHUYA -RẰM THÁNG GIÊNG -TIẾNG GÀ TRƯA A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS: - HÖ thèng l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt c¬ b¶n cña 2 VB ®· häc. - BiÕt c¸ch tr×nh bµy ®o¹n v¨n biÓu c¶m vÒ 2 t¸c phÈm th¬ ®ã. B.TiÕn tr×nh lªn líp: I. KiÕn thøc träng t©m: Häc sinh ®äc l¹i hai bµi th¬ ChØ ra nh÷ng nÐt ®Æc s¾c chung cña hai bµi th¬? (Chó ý ®ÕnND-NT) - thiªn nhiªn: tr¨ng, hoa, c©y, l¸, s«ng, níc, bÇu trêi, VD: D¹ b¸n chung thanh kh¸ch ®¸o thuyÒn (Phong kiÒu d¹ b¹c) Thu thuû céng trêng thiªn nhÊt s¾c (V¬ng Bét) - Chó ý ®Õn toµn c¶nh vµ sù hoµ hîp thèng nhÊt c¸c bé phËn trong toµn thÓ, kh«ng miªu t¶ tØ mØ c¸c chi tiÕt. Nhµ th¬ Tè H÷u ®· viÕt: “N¬i B¸c ë sµn m©y, v¸ch giã S¸ng nghe chim rõng g¸y bªn nhµ - Mïa thu n¨m 1947, khi chiÕn dÞch VB ®ang diÔn ra v« cïng ¸c liÖt, Chñ tÞch HCM ®· viÕt bµi th¬ C¶nh khuya thÓ hiÖn c¶m høng yªu níc m·nh liÖt Bµi th¬ cã nh÷ng nÐt ®Æc s¾c g× kh¸c biÖt so víi “Nguyªn tiªu”? C¶ bµi th¬ d¹t dµo ¸nh s¸ng vµ ©m thanh ®Ó l¹i Ên tîng v« cïng s©u s¾c - Bµi Nguyªn tiªu n»m trong chïm th¬ ch÷ H¸n cña HCM, viÕt trong 9 n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. Mïa xu©n n¨m 1948, qu©n ta l¹i th¾ng lín trªn s«ng sè Bèn. Trong kh«ng khÝ phÊn chÊn Êy B¸c ®· viÕt bµi th¬ nµy. 1. Nh÷ng nÐt chung - §îc s¸ng t¸c trong thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p - t¶ c¶nh ®ªm tr¨ng rõng VB: Trong trÎo, cao réng, th¬ méng - ThÓ hiÖn sù hoµ quyÖn gi÷a t×nh yªu thiªn nhiªn vµ yªu níc - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt - Trong th¬ võa cã nh¹c võa cã ho¹ - Lêi th¬ tù nhiªn, cã nhiÒu s¸ng t¹o míi mÎ. - ThÓ hiÖn phong th¸i ung dung, l¹c quan, tù tin cña B¸c - H×nh ¶nh thiªn nhiªn t¬i ®Ñp võa mang mµu s¾c cæ ®iÓn võa mang tÝnh hiÖn ®¹i: + Mµu s¾c cæ ®iÓn : Tø th¬ vµ nhiÒu h×nh ¶nh, tõ ng÷ t¬ng ®ång víi c¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh cña th¬ §êng - C¸ch miªu t¶ kh«ng gian gièng trong th¬ §êng + Mµu s¾c hiÖn ®¹i: C¶nh lµm viÖc cña B¸c vµ c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o trong chiÕn khu - Phong th¸i ung dung, l¹c quan cña B¸c - T©m tr¹ng, t×nh c¶m míi khoÎ kho¾n,vµ cao c¶ cña vÞ l·nh tô. 2. Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c riªng a. C¶nh khuya : - So s¸nh míi mÎ, ®éc ®¸o(tiÕng suèi víi tiÕng h¸t) - Bøc tranh nhiÒu tÇng líp, ®êng nÐt, cã sù ®an xen, hoµ quyÖn cña tr¨ng, hoa, c©y, l¸... a) ND: C¶nh nói rõng VB trong mét ®ªm tr¨ng: Cã ©m thanh cña tiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa, cã ¸nh tr¨ng lång cæ thô, cã bãng lång hoa.C¶nh vËt sèng ®éng, cã ®êng nÐt, cã h×nh khèi víi 2 m¶ng mµu s¸ng tèi. - Con ngêi: Tinh tÕ, c¶m nhËn vÎ ®Ñp cña ®ªm tr¨ng rõng VB b»ng c¶ t©m hån, ®ång thêi vÉn canh c¸nh mét nçi niÒm lo cho d©n cho níc. b) NghÖ thuËt:ThÓ th¬ TNTT.Sö dông nhiÒu h×nh ¶nh lung linh, huyÒn ¶o. - so s¸nh, ®iÖp ng÷, miªu t¶ h×nh ¶nh thùc cña ©m thanh, vÎ ®Ñp cña ®ªm tr¨ng rõng VB. b. R»m th¸ng giªng(Nguyªn tiªu) - mïa xu©n lµm cho tr¨ng thªm ®Ñp - §iÖp tõ xu©n ®· vÏ nªn nh÷ng nÐt ®Æc s¾c lµm næi bËt c¸i thÇn cña c¶nh vËt s«ng, níc vµ bÇu trêi - Kh«ng gian cao réng, mÆt ®Êt, bÇu trêi, dßng s«ng nh hoµ quyÖn nèi tiÕp nhau. tÊt c¶ ®Òu trµn ngËp ¸nh tr¨ng vµ søc sèng cña mïa xu©n a) ND: C¶nh bÇu trêi lång léng s¸ng râ, trµn ngËp ¸nh tr¨ng ®ªm r»m, kh«ng gian b¸t ng¸t, cao réng, s¾c xu©n hoµ quyÖn trong tõng sù vËt, trong dßng níc, trong bÇu trêi. - HiÖn thùc vÒ cuéc kh¸ng chiÕn chèng TDP: BH vµ nh÷ng ngêi l·nh ®¹o §¶ng ®ang “ bµn b¹c viÖc qu©n “ t¹i chiÕn khu VB. b) NghÖ thuËt: Nguyªn t¸c: ThÓ th¬ TNTT§L. B¶n dÞch: Th¬ lôc b¸t. - ®iÖp ng÷.Tõ ng÷ gîi h×nh, gîi c¶m xóc. 3. ý nghÜa cña hai bµi th¬: - Bµi th¬ C¶nh khuya: thÓ hiÖn mét ®Æc ®iÎm næi bËt cña th¬ HCM: Sù g¾n bã, hoµ hîp gi÷a TN vµ con ngêi. - Bµi th¬” R»m th¸ng giªng”: ThÓ hiÖn t©m hån nghÖ sÜ - HCM, c¶m nhËn dîc vÎ ®Ñp tinh tÕ vµ ®éc ®¸o cña ®ªm r»m VB trong giai ®o¹n ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p cßn nhiÒu gian khæ nhng hÐ lé mét niÒm tin tÊt th¾ng. II. LuyÖn tËp: 1) VÎ ®Ñp cña c¶nh tr¨ng rõng vµ t©m tr¹ng cña t¸c gi¶ trong bµi “ c¶nh khuya”. - So s¸nh ©m thanh “ tiÕng suèi” víi “ tiÕng h¸t xa” lµm cho tiÕng suèi nh gÇn gòi cã søc sèng trÎ trung h¬n. - Víi hai tõ “ lång” trong c©u th¬ “ tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa” ®· gîi lªn bøc tranh mang vÎ lung linh chËp chên,l¹i Êm ¸p hßa hîp quÊn quÝt. - Hai tõ “ cha ngñ” ë c©u th¬ thø ba lÆp l¹i ë ®Çu c©u th¬ thø t cho thÊy niÒm say mª c¶nh thiªn nhiªn vµ nçi lo viÖc níc.Hai t©m tr¹ng Êy thèng nhÊt trong con ngêi B¸c ,nhµ th¬ – ngêi chiÕn sÜ. 2). H×nh ¶nh – kh«ng gian trong bµi “ r»m th¸ng giªng”. - “ Kim d¹ nguyªn tiªu nguyÖt chÝnh viªn” à khung c¶nh bÇu trêi cao réng trong trÎo næi bËt lªn bÇu trêi Êy lµ vÇng tr¨ng trßn ®Çy,táa s¸ng xuèng kh¾p trêi ®Êt. - “ xu©n giang,xu©n thñy tiÕp xu©n thiªn” à kh«ng gian xa réng nh kh«ng cã giíi h¹n con s«ng xu©n,mÆt níc xu©n tiÕp liÒn víi bÇu trêi xu©n ®· gîi lªn vÎ ®Ñp vµ søc sèng mïa xu©n ®ang trµn ngËp c¶ ®Êt trêi. 3) Phong th¸i ung dung vµ tinh thÇn l¹c quan cña Hå ChÝ Minh. - MÆc dï ngµy ®ªm lo nghÜ viÖc níc,bËn bÞu viÖc qu©n nhng t©m hån B¸c vÉn hßa nhËp víi c¶nh thiªn nhiªn t¬i ®Ñp.Qua ®ã thÓ hiÖn phong th¸i ung dung,l¹c quan cña vÞ l·nh tô kÝnh yªu. 4)TiÕng gµ tra: C©u hái: V× sao tiÕng gµ tra ®îc t¸c gØa lÊy lµm nhan ®Ò cho bµi th¬? Nhµ th¬ muèn thÓ hiÖn ®iÒu g× qua bµi th¬ trªn? H×nh ¶nh ngêi bµ hiÖn lªn nh thÕ nµo trong bµi th¬ trªn? Qua c¸c h×nh ¶nh ®ã em c¶m nhËn ®îc g× vÒ bµ? TiÕng gµ tra d· ®¸nh thøc nh÷ng t×nh c¶m, kØ niÖm nµo trong lßng t¸c gi¶? T¹i sao cã 4 c©u th¬ 3 ch÷ “ tiÕng gµ tra” më ®Çu c¸c dßng th¬ trong khi c¸c c©u kh¸c lµ 5 ch÷. Bµi th¬ ®· sö dông nh÷ng ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? MQH gi÷a c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t ®ã? * Gîi ý: 1. TiÕng gµ tra ®îc t¸c gi¶ lÊy lµm nhan ®Ò bµi th¬, bëi v×: - Tríc hÕt, tiÕng gµ lµ ©m thanh quen thuéc, gÇn gòi cña xãm lµng. - TiÕng gµ tra cßn lµ ©m thanh , lµ tÝn hiÖu nèi m¹ch c¶m xóc, liªn tëng gi÷a hiÖn t¹i vµ qu¸ khø, gîi lªn trong t©m trÝ ngêi chiÕn sÜ rÊt nhiÒu nh÷ng kØ niÖm vÒ tuæi th¬ cña m×nh. §ã lµ + H×nh ¶nh nh÷ng con gµ m¸o m¬, m¸i vµng vµ nh÷ng qu¶ trøng hång. + H×nh ¶nh ngêi bµ tÇn t¶o, ch¨m lo cho ch¸u. + NiÒm vui vµ íc m¬ tuæi th¬ khi ®îc quÇn ¸o míi. Nh÷ng kØ niÖm b×nh dÞ, gÇn gòi nhng thiªng liªng. - TiÕng gµ tra gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm ªm ®Òm thêi th¬ Êu sèng víi bµ, bªn xãm lµng th©n thuéc. Tõ ®ã kh¼ng ®Þnh cuéc chiÕn ®Êu h«m nay chÝnh lµ ®Ó gi÷ g×n nh÷ng kØ niÖm Êu th¬ gi¶n dÞ mµ rÊt ®çi th©n th¬ng, gi÷ g×n t×nh c¶m gia ®×nh, xãm lµng th©n yªu. Víi t¸c gi¶, t×nh yªu níc ®îc b¾t nguån tõ nh÷ng t×nh c¶m b×nh dÞ, gÇn gòi vµ ®êi thêng ®ã. 2. H×nh ¶nh ngêi bµ trong bµi th¬ hiÖn lªn qua nh÷ng chi tiÕt th¬ nh: - Cã tiÕng bµ vÉn m¾ng - Tay bµ khum soi trøng Dµnh tõng qu¶ ch¾t chiu - Bµ lo ®µn gµ toi Mong trêi ®õng s¬ng muèi §Ó cuèi n¨m b¸n gµ Ch¸u ®îc quÇn ¸o míi. - H×nh ¶nh ngêi bµ hiÖn lªn hÕt søc cô thÓ; bµ ch¾t chiu, dµnh dôm trong c¶nh nghÌo, bµ yªu th¬ng, ch¨m lo cho ch¸u; bµ lo toan, ch¨m sãc ch¸u, cã m¾ng ch¸u nhng lµ ®Ó b¶o ban, yªu th¬ng ch¸u. - T×nh c¶m ®ã thËt s©u ®Ëm vµ th¾m thiÕt. 3. TiÕng gµ tra ®¸nh thøc rÊt nhiÒu nh÷ng kØ niÖm, t×nh c¶m ®Ñp trong lßng t¸c gi¶ : + H×nh ¶nh nh÷ng con gµ m¸o m¬, m¸I vµng vµ nh÷ng qu¶ trøng hång. + H×nh ¶nh ngêi bµ tÇn t¶o, ch¾t chiu, dµnh dôm, yªu th¬ng, ch¨m lo cho ch¸u. + NiÒm vui vµ íc m¬ tuæi th¬ khi ®îc quÇn ¸o míi. + NiÒm h¹nh phóc cña tuæi th¬ trong tõng giÊc m¬. - C©u th¬ 3 ch÷” TiÕng gµ tra ®øng ®Çu nh÷ng khæ th¬ xen gi÷a lµ nh÷ng c©u th¬ 5 ch÷ lµ dông ý nghÖ thuËt cña t¸c gi¶, ®ã võa lµ ch×a kho¸ më vµo kÝ øc tuæi th¬, ®ång thêi lµ ch×a kho¸ ®Ó gi÷ nhÞp c¶m xóc cña toµn bé bµi th¬; võa cã t¸c dông liªn kÕt hµng lo¹t nh÷ng kØ niÖm thêi th¬ Êu cña t¸c gi¶. - TiÕng gµ tra” xuyªn suèt toµn bé bµi th¬ nh mét niÒm th¬ng nhí. 4. Trong bµi th¬ t¸c gi¶ sö dông ph¬ng thøc biÓu c¶m kÕt hîp víi ph¬ng thøc miªu t¶ vµ tù sù. HÇu nhtoµn bé bµi th¬ biÓu c¶m ®îc biÓu hiÖn gi¸n tiÕp qua miªu t¶ vµ tù sù. Riªng khæ th¬ cuèi, t¸c gi¶ trùc tiÕp biÓu lé nh÷ng t×nh c¶m, suy t cña m×nh. H×nh ¶nh ngêi bµ hiÖn lªn Õt søc cô thÓ; bµ ch¾t chiu, dµnh dôm trong c¶nh nghÌo, bµ yªu th¬ng, ch¨m lo cho ch¸u; bµ lo toan, ch¨m sãc ch¸u, cã m¾ng ch¸u nhng lµ ®Ó b¶o ban, yªu th¬ng ch¸u. T×nh c¶m ®ã thËt s©u ®Ëm vµ th¾m thiÕt. 3. TiÕng gµ tra ®¸nh thøc rÊt nhiÒu nh÷ng kØ niÖm, t×nh c¶m ®Ñp trong lßng t¸c gi¶. §ã lµ: + H×nh ¶nh nh÷ng con gµ m¸o m¬, m¸I vµng vµ nh÷ng qu¶ trøng hång. + H×nh ¶nh ngêi bµ tÇn t¶o, ch¾t chiu, dµnh dôm, yªu th¬ng, ch¨m lo cho ch¸u. + NiÒm vui vµ íc m¬ tuæi th¬ khi ®îc quÇn ¸o míi. + NiÒm h¹nh phóc cña tuæi th¬ trong tõng giÊc m¬. C©u th¬ 3 ch÷” TiÕng gµ tra ®øng ®Çu nh÷ng khæ th¬ xen gi÷a lµ nh÷ng c©u th¬ 5 ch÷ lµ dông ý nghÖ thuËt cña t¸c gi¶, ®ã võa lµ ch×a kho¸ më vµo kÝ øc tuæi th¬, ®ång thêi lµ ch×a kho¸ ®Ó gi÷ nhÞp c¶m xóc cña toµn bé bµi th¬; võa cã t¸c dông liªn kÕt hµng lo¹t nh÷ng kØ niÖm thêi th¬ Êu cña t¸c gi¶. TiÕng gµ tra” xuyªn suèt toµn bé bµi th¬ nh mét niÒm th¬ng nhí. 4. Trong bµi th¬ t¸c gi¶ sö dông ph¬ng thøc biÓu c¶m kÕt hîp víi ph¬ng thøc miªu t¶ vµ tù sù. Hçu nh toµn bé bµi th¬ biÓu c¶m ®îc biÓu hiÖn gi¸n tiÕp qua miªu t¶ vµ tù sù. Riªng khæ th¬ cuèi, t¸c gi¶ trùc tiÕp biÓu lé nh÷ng t×nh c¶m, suy t cña m×nh Dặn dò: Làm bài tập và ôn lại kiến thức lí thuyết Chuẩn bị nội dung: văn biểu cảm, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm để buổi sau học D. Rút kinh nghiệm: BUỔI 4: Ngày soạn: ./11/2015 Ngày giảng: /11/2015 PHẦN 1: CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM A.Môc tiªu bµi häc: Gióp HS: - Tiếp tục ôn l¹i nh÷ng nội dung quan träng nhÊt vÒ lý thuyÕt lµm v¨n b¶n biÓu c¶m. - C¸ch lËp ý vµ lËp dµn bµi cho mét ®Ò v¨n biÓu c¶m, c¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m. - C¸ch diÔn ®¹t trong bµi v¨n biÓu c¶m. B.tiÕn tr×nh d¹y häc: I. §Æc trng cña v¨n b¶n biÓu c¶m : Cho bµi ca dao: " S«ng kia bªn lë bªn båi ........................................... BiÕt r»ng bªn ®ôc, bªn trong, bªn nµo" -T×m hiÓu c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dông ? -C¸c h×nh ¶nh trong bµi ca dao cã ý nghÜa g× ? -T©m tr¹ng cña ngêi viÕt nh thÕ nµo ? -Ph¬ng thøc biÓu ®¹t cña bµi ca dao lµ g× - Bµi ca dao cã sö dông: + §iÖp ng÷. + Èn dô. + Tõ tr¸i nghÜa. - ý nghÜa tîng trng, ¸m chØ nh÷ng sù kiÖn trong ®êi sèng t×nh c¶m cña con ngêi. - T©m tr¹ng ph©n v©n xen håi hép b©ng khu©ng. -> Bµi ca dao trªn lµ mét v¨n b¶n biÓu c¶m, rÊt gÇn gòi víi v¨n b¶n tr÷ t×nh. II.C¸c yÕu tè trong v¨n biÓu c¶m: 1.Nhu cÇu biÓu c¶m vµ v¨n biÓu c¶m a.V¨n biÓu c¶m: lµ v¨n b¶n ®îc viÕt ra khi ngêi viÕt cã t×nh c¶m dån nÐn, chÊt cha kh«ng nãi ra ®îc cÇn cã nhu cÇu ®uîc béc b¹ch thæ lé nh»m khªu gîi ë ngêi ®äc sù ®ång c¶m. b.§Æc ®iÓm cña v¨n biÓu c¶m: + Mçi bµi v¨n biÓu c¶m tËp trung biÓu ®¹t mét t×nh c¶m chñ yÕu. + §Ó biÓu ®¹t t×nh c¶m, ngêi viÕt cã thÓ chän mét h×nh ¶nh cã ý nghÜa Èn dô , tîng trng ®Ó göi g¾m t×nh c¶m t tëng, hoÆc còng cã thÓ biÓu ®¹t b»ng c¸ch thæ lé trùc tiÕp. + Bµi v¨n biÎu c¶m còng cã bè côc 3 phÇn nh mäi bµi v¨n kh¸c. T×nh c¶m trong bµi ph¶i trong s¸ng, râ rµng, ch©n thùc. 2.C¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m: Nh÷ng c¸ch lËp ý thêng gÆp cña v¨n biÓu c¶m: + Liªn hÖ hiÖn t¹i víi t¬ng lai + Håi tëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i + Tëng tuîng t×nh huèng, høa hÑn, mong íc. + Quan s¸t, suy ngÉm. 3.C¸c yªu tè tù sù, miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m + Muãn ph¸t biÓu, suy nghÜ, c¶m xóc ®èi víi ®êi sèng xung quanh, h·y dïng ph¬ng thøc tù sù vµ miªu t¶ ®Ó gîi ra ®èi tîng biÓu c¶m vµ göi g¾m c¶m xóc. + Tù sù vµ miªu t¶ ë ®©y nh»m khªu gîi c¶m xóc, do c¶m xóc chi phèi chø kh«ng nh»m môc ®Ých kÓ chuyÖn, miªu t¶ ®Çy ®ñ sù viÖc, phong c¶nh. 4.C¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc: a.Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ mét t¸c phÈm v¨n häc (bµi v¨n, bµi th¬) lµ tr×nh bµy nh÷ng c¶m xóc, tëng tîng, liªn tëng, suy ngÉm cña m×nh vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña t¸c phÈm ®ã. b.Bµi c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc còng ph¶i cã ba phÇn: + Më bµi: Giíi thiÖu t¸c phÈm vµ hoµn c¶nh tiÕp xóc víi t¸c phÈm. + Th©n bµi: Nh÷ng c¶m xóc suy nghÜ do t¸c phÈm gîi nªn. + KÕt bµi: Ên tîng chung vÒ t¸c phÈm. III.LuyÖn tËp: §Ò bµi 1: C¶m nghÜ mïa xu©n ? -Nªu c¸c thao t¸c cÇn tiÕn hµnh. 1.T×m hiÓu ®Ò: - KiÓu v¨n b¶n: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ. - §èi tîng biÓu c¶m: Mïa xu©n. 2.T×m ý: -Mïa xu©n cña thiªn nhiªn: C¶nh s¾c, thêi tiÕt, khÝ hËu, c©y cá, chim mu«ng, ... -Mïa xu©n cña con ngêi: Tuæi t¸c, nghÒ nghiÖp, t©m tr¹ng, suy nghÜ, ... -C¶m nghÜ: +ThÝch hay kh«ng thÝch mïa xu©n ? V× sao ? Mong ®îi hay kh«ng ? V× sao ? +KÓ hoÆc t¶ ®Ó béc lé c¶m nghÜ thÝch hay kh«ng thÝch ? Mong ®îi hay kh«ng mong ®îi ? §Ò bµi 2: C¶m nghÜ vÒ loµi c©y em yªu I.T×m hiÓu ®Ò - Th¸i ®é - t×nh c¶m víi loµi c©y - §èi tîng: c©y - T×nh c¶m: tÝch cùc - g¾n bã II.Lµm dµn ý 1. Më bµi - Giíi thiÖu chung vÒ c©y - Lý do yªu thÝch 2. Th©n bµi: - Sù thay ®æi cña c©y qua 4 mïa - T×nh c¶m: g¾n bã, th©n thiÕt, phÈm chÊt tèt ®Ñp. 3. KÕt bµi - T×nh yªu ®èi víi c©y §Ò bµi 3: C¶m nghÜ vÒ t×nh b¹n + Më bµi: Nªu ®îc ý nghÜa cña mét t×nh b¹n ®Ñp, giíi thiÖu t×nh b¹n g¾n bã cña m×nh + Th©n bµi: (Sö dông ph¬ng thøc tù sù vµ miªu t¶ vËn dông c¸c c¸ch lËp ý ®· häc) - Nh÷ng c©u chuyÖn mµ em nhí m·i kh«ng quªn vÒ t×nh b¹n Êy - C¶m xóc, suy nghÜ ®èi víi ngêi b¹n m×nh + KÕt bµi: C¶m nghÜ chung vÒ t×nh b¹n vµ lêi høa m·i tr©n träng gi÷ g×n t×nh b¹n ®Ñp * Lu ý: Bµi v¨n biÓu c¶m hoµn chØnh, chó ý c¸c lçi diÔn ®¹t, chÝnh t¶, ng÷ ph¸p - Ph¶i nªu bËt ®îc c¶m xóc ®èi víi t×nh b¹n vµ ngêi b¹n cña m×nh IV.Luyện tập về liên kết câu, đoạn văn: (Bµi 1: Tr¨ng ®· lªn råi, tõ tõ lªn ë ch©n trêi, rÆng tre ®en, sîi may ®en, c¬n giã nhÑ, nh÷ng h¬ng th¬m ng¸t ) (Bµi 2: nh, nh, vµ, mÆc dï, cña) Bµi 3: -Bè côc cña v¨n b¶n gåm mÊy phÇn ? nªu néi dung tõng phÇn -Mét v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c cÇn ®¶m b¶o c¸c yÕu tè nµo? BT 1: D BT 2: C BT 3: ý 3 – MB – ý 5 -Trong c¸c ý trªn , ý nµo kh«ng phï hîp víi yªu cÇu cña ®Ò bµi? -C©u v¨n” ë mét nhµ kia cã hai con bóp bª ®îc ®Æt tªn lµ con vÑ sÜ vµ con em nhá” phï hîp víi phÇn nµo cña bµi v¨n trªn ( MB, TB, KB?) -ý nµo trªn ®©y cã thÎ lµm phÇn kÕt cña c©u chuyÖn -X¸c ®Þnh bè côc cña v¨n b¶n “MÑ t«i” Bµi tËp 1: H·y chän côm tõ thÝch hîp( Tr¨ng ®· lªn rßi, c¬n giã nhÑ, tõ tõ lªn ë ch©n trêi, v¾t ngang qua, rÆng tre ®en, nh÷ng h¬ng th¬m ng¸t) ®iÒn vµo chç trèng ®Ó hoµn chØnh ®o¹n v¨n díi ®©y. Ngµy cha t¾t h¼n,.mÆt tr¨ng trßn, to vµ ®á,saucña lµng xa. MÊy sîi m©y con..mçi lóc m¶nh dÈn råi ®øt h¼n.Trªn qu·ng ®ång ruéng, ..hiu hiu ®a l¹i, thoang tho¶ng.. Bµi tËp 2: H·y chän côm tõ thÝch hîp ( nh,nhng , vµ, cña, mÆc dï , bëi v×) ®iÒn vµo chç trèng trong ®o¹n v¨n díi ®©y ®Ó c¸c c©u lien kÕt chÆt chÏ víi nhau. Giäng nãi bµ t«i ®Æc biÖt trÇm bæng, nghe..tiÕng chu«ng ®ång. Nã kh¾c s©u vµo trÝ nhí t«i dÔ dµngnhng ®o¸ hoa. Khi bµ t«i mØm cêi,hai con ng¬i ®en sÉm më ra, long lanh, hiÒn dÞu khã t¶. §«i m¾t ¸nh lªn nh÷ng tia s¸ng Êm ¸p, t¬i vuikh«ng bao giê t¾t..trªn ®«i m¸ ng¨m ng¨m ®· cã nhiÒu nÕp nh¨n, khu«n mÆtbµ t«i h×nh nh vÉn t¬i trÎ. Bµi tËp 3: V× sao c¸c c©u th¬ sau kh«ng t¹o thµnh mé ®o¹ v¨n th¬ hoµn chØnh Ngµy xu©n con Ðn ®a thoi ThiÒu quang chÝn chôc ®· ngoµi s¸u m¬i Long lanh ®¸y níc in trêi Thµnh x©y khãi biÕc non ph¬i bãng vµng SÌ sÌ nÊm ®Êt bªn ®µng DÇu dÇu ngän cá nöa vµng nöa xanh A.V× chóng kh«ng vÇn víi nhau B.V× chóng cã vÇn nhng gieo kh«ng ®óng luËt C.V× chóng cã vÇn nhng ý cña c¸c c©u kh«ng liªn kÕt víi nhau D.V× c¸c c©u th¬ ch a diÔn ®¹t mét ý trän vÑn III.Bè côc vµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n Bè côc cña v¨n b¶n Më bµi Th©n bµi KÕt bµi M¹ch l¹c trong v¨n b¶n Câu 1: .Dßng nµo sau ®©y nãi ®óng kh¸i niÖm bè côc cña mét v¨n b¶n A.Lµ tÊt c¶ c¸c ý ®îc tr×nh bµy trong v¨n b¶n B.Lµ ý lín ý bao trïm cña v¨n b¶n C.Lµ néi dung næi bËt cña v¨n b¶n D.Lµ sù s¾p xÕp c¸c ý theo mét tr×nh tî hîp lÝ trong mét v¨n b¶n 2.Dßng nµo sau ®©y kh«ng phï hîp khi so s¸nh víi yÕu tè m¹ch l¹c trong v¨n b¶n A. m¹ch m¸u trong c¬ thÓ sèng B. M¹ch giao th«ng trªn ®êng phã C. Trang giÊy trong mét quyÓn vë D. Dßng nhùa sèng trong mét c¸i c©y 3. §äc ®Ò v¨n vµ néi dung bªn díi ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái: H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn” Cuéc chia tay cña h÷ng con bóp bª” trong ®ã nh©n vËt chÝnh lµ hai con bóp bª Em Nhá v¸ VÖ SÜ. Víi ®Ò bµi trªn mét b¹n ®· x¸c ®Þnh c¸c ý nh sau: Giíi thiÖu vÒ lai lÞch con bóp bª Tríc ®©y hai con bóp bª vÉn lu«n ë bªn nhau, còng nh hai anh em c« chñ vµ cËu chñ Nhng råi chóng buéc ph¶i chia tay v× c« chñ vµ cËu chñ cña chóng ph¶i chia tay nhau Tríc khi chai tay, hai anh em ®a nhau ®Õn trêng chµo thÇy c« vµ bÌ b¹n Còng chÝnh nhê t×nh c¶m cña hai anh em mµ hai con bóp be ®· kh«ng ph¶i chia tay 4. X¸c ®Þnh bè côc cña v¨n b¶n “MÑ t«i” PHẦN 2 LUYỆN TẬP: TỪ ĐỒNG NGHĨA, TỪ TRÁI NGHĨA,TỪ ĐỒNG ÂM A-Môc tiªu cÇn ®¹t -HS cñng cè kiÕn thøc vÒ tõ ®ång nghÜa,tõ tr¸i nghÜa,tõ ®ång ©m. -Thùc hµnh,vËn dông lµm c¸c bµi tËp cñng cè,kiÕn thøc vÒ tõ ®ång nghÜa,tõ tr¸i nghÜa,tõ ®ång ©m. B. Tæ chøc «n tËp I -Néi dung kiÕn thøc cÇn n¾m. 1- Tõ ®ång nghÜa a. Kh¸i niÖm : - Tõ ®ång nghÜa lµ nh÷ng tõ cã nghÜa gièng nhau hoÆc gÇn gièng nhau. - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc vµo nhiÒu nhãm tõ ®ång nghÜa kh¸c nhau. b. Ph©n lo¹i : 2 lo¹i + ®ång nghÜa hoµn toµn : kh«ng ph©n biÖt nhau vÒ s¾c th¸i ý nghÜa + ®ång nghÜa kh«ng hoµn toµn : cã s¾c th¸i ý nghÜa kh¸c nhau Sö dông tõ ®ång nghÜa : Khi nãi, viÕt cÇn c©n nh¾c ®Ó chän c¸c tõ ®ång nghÜa thÓ hiÖn ®óng thùc tÕ kh¸ch quan vµ s¾c th¸i biÓu c¶m. Lµm cho diÔn ®¹t sinh ®éng,hay h¬n, nhÊn m¹nh néi dung cÇn thÓ hiÖn. 2-Tõ tr¸i nghÜa a. Kh¸i niÖm : Tõ tr¸i nghÜa lµ nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ngîc nhau - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc vµo nhiÒu nhãm tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau. b. Sö dông : Lµm cho c¸ch diÔn ®¹t sinh ®éng h¬n, t¹o phÐp ®èi, h×nh tîng t¬ng ph¶n, g©y Ên tîng m¹nh, lµm cho lêi nãi thªm sinh ®éng. 3-Tõ ®ång ©m
Tài liệu đính kèm: