Chủ đề 1 : Các phương châm hội thoại
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Qua 3 tiết học theo chủ đề HS nắm được:
1. Kiến thức:
- Nội dung phương châm về lượng, phương châm về chất
- Nội dung các phương châm quan hệ, phương châm cách thức, phương châm lịch sự.
- Nắm được mối quan hệ chặt chẽ giữa phương châm hội thoại và các tình huống hội thoại giao tiếp.
- Hiểu được phương châm hội thoại không phải là những quy định bắt buộc trong mọi tình huống giao tiếp - vì nhiều lý do khác nhau - các phương châm hội thoại đôi khi không được tuân thủ.
2. Kĩ năng
- Nhận biết và phân tích cách sử dụng phương châm về lượng, phương châm về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể.
- Vận dụng phương châm về lượng, phương châm về chất trong hoạt động giao tiếp.
- RÌn kü n¨ng sö dông c¸c ph¬ng ch©m nµy trong giao tiÕp
3. Thái độ
gọi là trơ lì, vô tri nhất để thể hiện cái hồn ríu rít của sự sống”. Nhờ việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật, đối tượng trong văn bản thuyết minh được thể hiện nổi bật, bài văn thuyết minh trở nên hấp dẫn hơn. *Ghi nhí1 : SGKtr13 II. Kết hợp thuyết minh với miêu tả trong bài văn thuyết minh 1.VÝ dô: văn bản tr24 “ C©y chuèi trong ®êi sèng ViÖt Nam” NL giaỉ quyết vấn đề 2. NhËn xÐt: - Đối tượng thuyết minh: Cây chuối trong đời sống con người Việt Nam. - Nội dung thuyết minh: Vị trí sự phân bố; công dụng của cây chuối, giá trị của quả chuối trong đời sống sinh hoạt vật chất, tinh thần. - Những yếu tố miêu tả về cây chuối: Đoạn 1: thân mềm, vươn lên như những trụ cột nhẵn bóng; chuối mọc thành rừng, bạt ngàn vô tận Đoạn 3: khi quả chín có vị ngọt và hương thơm hấp dẫn; chuối trứng cuốc khi chín có những vệt lốm đốm như vỏ trứng cuốc; những buồng chuối dài từ ngọn * Ghi nhớ 2 tr25 III/ LuyÖn tËp Bµi 1tr14 a/ C¸c PP thuyÕt minh: - §Þnh nghÜa: thuéc hä c«n trïng - Ph©n lo¹i: C¸c lo¹i ruåi - Sè liÖu: sè vi khuÈn, sè lîng sinh s¶n - LiÖt kª: M¾t líi, ch©n tiÕt ra chÊt dÝnh. b/ C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dông: Nh©n hãa, cã t×nh tiÕt c/ c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt cã t¸c dôngg©y høng thó cho b¹n ®äc nhá tuæi, võa lµ truyÖn vui, võa häc thªm tri thøc. Bµi 2tr15 NL giải quyết vấn đè - Nãi vÒ tËp tÝnh cña chim có díi d¹ng ngé nhËn( ®Þnh kiÕn) thêi th¬ Êu, sau lín lªn ®i häc míi cã dÞp nhËn thøc l¹i sù nhÇm lÉn cò - BiÖn ph¸p nghÖ thuËt: LÊy ngé nhËn håi nhá lµm ®Çu mèi c©u chuyÖn. Bµi 1tr26: Th©n chuèi...th¼ng, trßn nh mét c¸i cét trô mäng níc gîi ra nh÷ng c¶m gi¸c m¸t mÎ, dÔ chÞu - Nân chuèi mµu xanh non cuèn trßn nh mét bøc th cßn phong kÝn ®ang ®îi giã më ra - L¸ chuèi t¬i xanh rên, ìn cong cong díi ¸nh tr¨ng thØnh tho¶ng l¹i vÉy lªn phÇn phËt nh mêi gäi ai ®ã trong ®ªm khuya thanh v¾ng - L¸ chuèi kh« lãt æ n»m võa mÒm m¹i võa thoang tho¶ng mïi th¬m d©n d· cø ¸m ¶nh nh÷ng kÎ tha h¬ng - B¾p chuèi: Mµu ph¬n phít hång ®ung ®a trong giã chiÒu tr«ng gièng nh bóp löa cña thiªn nhiªn k× diÖu - Qu¶ chuèi chÝn vµng dËy lªn mïi th¬m ngät ngµo quyÕn rò Bµi 3: - Qua s«ng Hång , s«ng ®uèng...mît mµ. - L©n ®îc trang trÝ...häa tiÕt ®Ñp - Móa l©n rÊt s«i ®éng ...ch¹y quanh - Bµn cê lµ s©n b·i réng ...qu©n cê - hai tíng... che läng. - Víi kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh...ch¸y khª NL hợp tác - Sau hiÖu lÖnh...bê s«ng IV/Thảo luận - Đề bài: Thuyết minh một trong các đồ dùng sau: cái quạt, cái bút, cái kéo, chiếc nón. - Tìm hiểu đề bài: + Yêu cầu : Thuyết minh một trong các đồ dùng sau: cái quạt, cái bút, cái kéo, cái nón. * Lập dàn ý (Cho bài thuyết mình cái nón): 1/ Mở bài : Giới thiệu vấn đề cần thuyết minh: cái nón như là người bạn thân thiết với em. 2/ Thân bài: NL giảo quyết vấn đề Giới thiệu về hình dáng, cấu tạo , đặc điểm, quy tr×nh, gi¸ trÞ kinh tÕ, v¨n hãa của cái nón. (Nếu có thể, nêu thêm: cái nón được ra đời nhờ bàn tay khéo léo của người thợ như thế nào). Cái nón gắn với những kỷ niệm học trò và sinh hoạt hằng ngày của em, 3/ Kết bài: Nêu tình cảm của em với cái nón. */ Thuyết minh cái kéo : 1. Mở bài : Kéo là một trong những dụng cụ cần thiết cho mỗi gia đình, cơ quan, xí nghiệp. 2. Thân bài : + Kéo ra đời từ khi đồ sắt được sử dụng rộng rãi. + Cấu tao kéo bao gồm 2 thân và một trục xoay cố định. + Kéo được dùng để cắt giấy, cắt tóc, cắt sắt 3. Kết bài : Cần phải biết cách sử dụng kéo đúng mục đích * HS thực hành trước lớp V/ Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý. 1.Tìm hiểu đề. - Thể loại: Thuyết minh - Nội dung thuyết minh: Con trâu ở làng quê Việt Nam. NL tạo lập văn bản 2. Tìm ý - lập dàn ý Mở bài: Giới thiệu chung về con trâu trên đồng ruộng Việt Nam. Thân bài: - Con trâu trong đời sống vật chất: + Là tài sản lớn của người nông dân (“Con trâu là đầu cơ nghiệp”): kéo xe, cày, bừa + Là công cụ lao động quan trọng + Là nguồn cung cấp thực phẩm, đồ mỹ nghệ. - Con trâu trong đời sống tinh thần: + Gắn bó với người nông dân như người bạn thân thiết, gắn bó với tuổi thơ. + Trong các lễ hội đình đám. Kết luận: Tình cảm của người nông dân đối với con trâu. *Nhận xét về văn bản khoa học trong SGK. NL giao tiếp TV - Đơn thuần thuyết minh đầy đủ những chi tiết khoa học về con trâu - Chưa có yếu tố miêu tả. * Xây dựng bài văn thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả. Mở bài: Hình ảnh con trâu ở làng quê Việt Nam: đến bất kỳ miền nông thôn nào đều thấy hình bóng con trâu có mặt sớm hôm trên đồng ruộng, nó đóng vai trò quan trọng trong đời sống nông thôn Việt Nam. Thân bài: - Con trâu trong nghề làm ruộng: Trâu cày bừa, kéo xe, chở lúa, trục lúa(cần giới thiệu từng loại việc và có sự miêu tả con trâu trong từng việc đó, vận dụng tri thức về sức kéo - sức cày ở bài thuyết minh về con trâu) NL tạo lập văn bản - Con trâu trong một số lễ hội: có thể giới thiệu lễ hội “Chọi trâu” (Đồ Sơn - Hải Phòng). - Con trâu với tuổi thơ ở nông thôn. (Tả lại cảnh trẻ ngồi ung dung tren lưng trâu đang gặm cỏ trên cánh đồng, nơi triền sông) - Tạo ra một hình ảnh đẹp, cảnh thanh bình ở làng quê Việt Nam. Kết bài: Nêu những ý khái quát về con trâu trong đời sống của người Việt Nam. Tình cảm của người nông dân, của cá nhân mình đối với con trâu. NL giải quyết vấn đề NL giao tiếp TV 4/ Cñng cè(4p): Tiết 1: 1p - HS nh¾c l¹i viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh BT: §iÒu cÇn tr¸nh khi TM kªt hîp víi sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt lµ g×? A.Sö dông ®óng lóc ®óng , ®óng chç. B.KÕt hîp víi c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh C.Lµm lu mê ®ãi tîng thuyÕt minh. Tiết 2: 1p - GV cho hs nh¾c l¹i c¸ch vËn dungmét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®Ó lµm bµi thuyÕt minh cã søc hÊp dÉn. Tiết 3: 1p HS nh¾c l¹i vai trß cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh. Tiết 4: 1p - ViÕt hoµn chØnh bµi v¨n 5/ Híng dÉn häc tËp(4p) Tiết 1(1p): Học kĩ phần lí thuyết Tiết 2(1p): - ChuÈn bÞ tríc bµi luyÖn tËp thuyết minh có sử dụng biện pháp nghệ thuật Tiết 3(1p): - ChuÈn bÞ tríc bµi luyÖn tËp thuyết minh có sử dụng tếu tố miêu tả Tiết 4(1p): - Chuẩn bị viết bài tập làm văn số 1 - Soạn bài : Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em ``````````````````````````````````````````````````````````````````````````` Ngµy so¹n: 16/9/2017 Ngµy d¹y: 18/9/2017 20/9/2017 TiÕt 21,22 Chủ đề 3 : SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1. Kiến thức: - Sự biến đổi và phát triển nghĩa của từ ngữ. - Hai phương thức phát triển nghĩa của từ ngữ. - NhËn biÕt ®îc sù ph¸t triÓn tõ vùng cña mét ng«n ng÷ - HiÓu được ngoài việc phát triển nghĩa của từ vựng, một ngôn ngữ có thể phát triển bằng cách tăng thêm số lượng các từ ngữ, nhờ: + Cấu tạo thêm từ ngữ mới. + Mượn từ ngữ của nước ngoài. 2. Kỹ năng: - Nhận biết ý nghĩa của từ ngữ trong các cụm từ và trong văn bản. - Phân biệt các phương thức tạo nghĩa mới của từ ngữ với các tu từ ẩn dụ, hoán dụ. - RÌn kÜ n»ng më réng vèn tõ vµ gi¶i thÝch nghÜa cña tõ míi. - HiÓu nghÜa c¸ch sö dông c¸c tõ HV ®îc chó thÝch trong c¸c v¨n b¶n - BiÕt nghÜa cña 50 yÕu tè H¸n ViÖt th«ng dông xuÊt hiÖn nhiÒu trong c¸c bµi häc L9 3. Thái độ: - Cã ý thøc trau dåi vèn tõ cho b¶n th©n để mở rộng vốn từ . - Cã ý thøc lựa chọn và sử dụng từ phù hợp với mục đích giao tiếp. 4. Năng lực cần hình thành và phát triển. - Năng lực chung: + Năng lực hợp tác +Năng lực tự học +Năng lực giải quyết vấn đề + Năng lực sáng tạo - Năng lực riêng: + Năng lực giao tiếp TV + Năng lực tự điều chỉnh hành vi( tự quản bản thân). + Năng lực cảm thụ thẩm mĩ. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: SGK, SGV, giáo án, phiếu BT, bảng phụ. 2. Học sinh: SGK, vở ghi. III. CẤU TRÚC CỦA CHỦ ĐỀ: 1. Cơ sở hình thành chủ đề: chủ đề được xây dựng từ những nội dung kiến thức của 2 bài trong sách giáo khoa, thuộc 2 tiết theo phân phối chương trình, cụ thể là: Bài 4 tiết 21 theo phân phối chương trình Bài 5 tiết 25 theo phân phối chương trình 2. Cấu trúc nội dung chủ đề: Cấu trúc nội dung chủ đề theo từng tiết Các mức độ câu hỏi, bài tập Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao Tiết 1: I/Sự phát triển của từ vựng 1/ Sự biến đổi và phát triển nghĩa của từ ngữ 2/ Tạo từ ngữ mới 3/Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài Nhận biết được nguyên nhân thúc đẩy sự phát triển của vốn từ vựng TV Hiểu 3 cách phát triển từ vựng, phát triển nghĩa của từ vựng trên cơ sở nghĩa gốc, phương thức ẩn dụ và hoán dụ, mượn từ và tạo từ ngữ mới Biết vận dụng các cách phát triển từ để tạo từ mới. Nhận xét về từ vựng của một ngôn ngữ. Tiết 2 II/ Luyện tập Nhận biết được nghĩa gốc và nghĩa chuyển của một từ Hiểu cách dùng nghĩa chuyển của một số từ trong văn cảnh cụ thể Tạo từ mới trên cơ sở đã được học 3 cách phát triển từ vựng Biết phân tích giá trị biểu cảm của một số từ dùng theo nghĩa chuyển IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1/ æn ®Þnh(1p) 2/ KiÓm tra (5p): ? Em hiÓu thÕ nµo lµ hội thoại. LÊy vÝ dô? 3/ Bµi míi (80p) Vµo bµi : Ng«n ng÷ lµ mét hiÖn tîng x· héi, nã kh«ng ngõng biÕn ®æi theo sù vËn ®éng cña x· héi. Sù ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt còng nh ng«n ng÷ nãi chung ®îc thÓ hiÖn trªn c¶ 3 mÆt : ng÷ ©m, tõ vùng , ng÷ ph¸p. Bµi häc h«m nay c¸c em sÏ ®îc biÕt ®Õn sù ph¸t triÓn cña tiÕng ViÖt vÒ mÆt tõ vùng . Hoạt động của thầy và trò Néi dung cần đạt PTNL Hoạt động 1(7p). Tìm hiểu sự biến đổi, phát triển nghĩa của từ ngữ. HS đọc ví dụ trong SGK. GV: Từ “kinh tế” ở đây có nghĩa như thế nào? HS trả lời. GV: Ngày nay từ kinh tế có được hiểu như nghĩa cụ Phan đã dùng không? HS thảo luận, trả lời. ( Kh«ng dïng mµ dïng víi nghÜa hÑp h¬n chØ ho¹t ®éng l®sx vµ sö dông cña c¶i vËt chÊt) GV: Qua đó em có nhận xét gì về nghĩa của từ? HS đọc ví dụ 2 và chú ý từ in đậm. GV: Hãy xác định nghĩa của hai từ xuân, tay trong các câu trên. Trong các nghĩa đó, nghĩa nào là nghĩa gốc, nghĩa nào là nghĩa chuyển? HS thảo luận, trả lời. GV: Em có nhận xét gì về nghĩa của từ và phương thức phát triển nghĩa của từ?HS ®äc ghi nh¬ SGK Ho¹t ®éng 2(7p): Híng dÉn HS tìm hiểu sự pt của từ ngữ bằng cách tạo từ ngữ mới GV nêu yêu cầu trong SGK: Tìm từ ngữ mới, giải thích ý nghĩa của từ ngữ đó. HS thảo luận, trả lời. ( theo kÜ thuËt ®éng n·o) GV nêu yêu cầu trong SGK: đặt câu theo mô hình “X + tặc”. GV: ngoài sự phát triển về nghĩa, từ vựng còn được phát triển bằng cách nào? HS ®äc ghi nhí1 SGK HS thảo luận, trả lời. * HS làm bài tập 1: củng cố - khắc sâu kiến thức. Ho¹t ®éng 3(5p): Híng dÉn HS tìm hiểu sự pt của từ ngữ bằng cách mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài xác định từ Hán Việt trong 2 đoạn trích. Đọc phần (2) trong SGK: GV yêu cầu HS tìm các từ ngữ tương ứng với các khái niệm (a,b) trong SGK. HS thảo luận, trả lời. -Những từ này có nguồn gốc từ đâu? - Như vậy, ngoài cách thức phát triển từ ngữ bằng cách cấu tạo thêm từ ngữ mới, từ vựng còn được phát triển bằng cách nào? HS đọc phần Ghi nhớ trong SGK Ho¹t ®éng 4(61p): Híng dÉn luyÖn tËp. HS lµm bµi tËp 1: X¸c ®Þnh nghÜa gèc vµ nghÜ chuyÓn cña tõ ch©n? Bµi 2: NhËn xÐt vÒ nghÜa cña tõ trµ ? Bµi 3: ? Nªu nghÜa chuyÓn cña tõ “®ång hå”( chuyÓn theo Èn dô) Bµi 4 ( héi chøng “ kÝnh tha”- h×nh thøc dµi dßng , rêm rµ ... héi chøng “phong b×”- mét biÕn tíng cña n¹n hèi lé HS lµm bµi 2 - §êng vµnh ®ai-> ®êng bao quanh gióp cho nh÷ng ph¬ng tiÖn vËn t¶icã thÓ ®i vßng qua ®Ó ®Õn mét ®Þa ph¬ng kh¸c mµ kh«ng ®i vµo bªn trong thµnh phè. - Th¬ng hiÖu: ->nhÉn hiÖu th¬ng m¹i - C¬m bôi: ->C¬m gi¸ rÎ, thêng b¸n trong qu¸n ¨n nhá t¹m bî. Bµi 4: Nªu v¾n t¾t nh÷ng c¸ch ph¸t triÓn tõ vùng , th¶o luËn vÊn ®Ò “ tõ vùng cña mét ng«n ng÷ cã thÓ kh«ng thay ®æi ®îc kh«ng”? I. Sự biến đổi, phát triển nghĩa của từ ngữ 1. Ví dụ: SGK Ví dụ 1 Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế. NhËn xÐt: NL giao tiếp TV - Từ “kinh tế” là hình thức nói tắt từ từ “kinh bang tế thế” có nghĩa là trị nước cứu đời. Có cách thể hiện khác là: kinh thế tế dân (trị đời cứu nước). Cả câu thơ ý nói tác giả ôm ấp hoài bão: Trông coi việc nước - cứu giúp người đời. (Hoµi b·o cøu níc cña nh÷ng ngêi yªu níc) - “Kinh tÕ” ngµy nay lµ chØ ho¹t ®éng l®sx vµ sö dông cña c¶i vËt chÊt) ->Nghĩa của từ không phải là bất biến, nó có thể biến đổi theo thời gian: có những nghĩa cũ bị mất đi, đồng thời nghĩa mới được hình thành. Ví dụ 2: SGK NhËn xÐt: a) (chơi) xuân: mùa chuyển tiếp giữa đông sang hạ (ngày) xuân: tuổi trẻ (chuyển nghĩa: tu từ ẩn dụ). b) Tay (trao tay) (tay buôn) Bộ phận của cơ thể Người chuyên hoạt động hay giỏi về một môn, một nghề nào đó (chuyển nghĩa ho¸n dô) Ghi nhí1tr 56 : SGK II/ Tạo từ ngữ mới 1. VÝ dô : SGK 2. NhËn xÐt VÝ dô 1: T¹o theo mÉu x+y ( x,y lµ tõ ghÐp) - Điện thoại di dộng: điện thoại vô tuyến nhỏ mang theo người, được sử dụng trong vùng phủ sóng của cơ sở cho thuê bao. NL tư duy - Điện thoại nóng: Điện thoại dành riêng để tiếp nhận và giải quyết những vấn đề khẩn cấp bất kỳ lúc nào. - Kinh tế trí thức: Nền kinh tế dựa chủ yếu vào việc sản xuất lưu thông phân phối các sản phẩm có hàm lượng tri thức cao. - Đặc khu kinh tế: Khu vực dành riêng để thu hút vốn và công nghệ nước ngoài, với những chính sách có ưu đãi. - Sở hữu trí tuệ: Quyền sở hữu đối với sản phẩm do hoạt động trí tuệ mang lại, được pháp luật bảo hộ như: quyền tác giả, phát minh, sáng chế, kiểu dáng công nghiệp VÝ dô 2: T¹o theo mÉu: x+ tÆc - Lâm tặc: kẻ cướp tài nguyên rừng. - Tin tặc: kẻ dùng kỹ thuật thâm nhập trái phép vào dữ liệu trên máy tính của người khác để khai thác, phá hoại. Ghi nhí2 III/Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài . VÝ dô ; SGK 2. NhËn xÐt: VD1- Những từ Hán Việt trong hai đoạn trích: a) thanh minh, tiết, lễ, tảo mộ, hội, đạp thanh, yến anh, bộ hành, xuân, tài tử, giai nhân. NL giải quyết vấn đề b) Bạc mệnh, duyên, phận, thần, linh, chứng giám, thiếp, đoan trang, tiết, trinh bạch, ngọc (không kể tên riêng). VD2- Những từ ngữ để chỉ khái niệm tương ứng a) AIDS: bệnh mất khả năng miễn dịch, gây tử vong. b) ma-két-tinh: Để chỉ khái niệm nghiên cứu một cách có hệ thống những điều kiện để tiêu thụ hàng hoá như nghiên cứu nhu cầu thì hiếu khách hàng Nguồn gốc: Do tiếng Việt chưa có những từ ngữ chỉ khái niệm trên nên phải mượn từ tiếng nước ngoài. -> từ tiếng Hán. IV/ LuyÖn tËp Bµi 1: a- Ch©n: nghÜa gèc chØ mét bé phËn c¬ thÓ b- Ch©n : nghÜa chuyÓn ( ho¸n dô) c- Ch©n kiÒng: nghÜa chuyÓn (Èn dô) d- Ch©n m©y: nghÜa chuyÓn (Èn dô) Bµi 2: C¸c tõ ®ã dïng víi nghÜa chuyÓn ( ph¬ng thøc Èn dô) Bµi 3: NghÜa chuyÓn NL tư duy - ®ång hå ®iÖn - dïng ®Ó ®Õm sè ®¬n vÞ ®iÖn tiªu thô ®Ó tÝnh tiÒn - ®ång hå níc....®Õm sè níc ®· tiªu thô - ®ång hå x¨ng- ®Õm sè x¨ng ®· mua, dïng. Bµi 4: Héi chøng - nghÜa gèc lµ tËp hîp nhiÒu triÖu chøng cïng xuÊt hiÖn cña bÖnh tËt. Bµi 2: CÇu truyÒn h×nh -> h×nh thøc truyÒn h×nh t¹i chç cuéc giao lu ®èi tho¹i trùc tiÕp víi nhau qua hÖ thèng ca mª ra gi÷a c¸c ®Þa ®iÓm c¸ch xa nhau - C«ng viªn níc: -> C«ng viªn trong ®ã chñ yÕu lµ nh÷ng trß ch¬i díi níc NL hợp tác - §a d¹ng sinh häc-> phong phó ®a d¹ng vÒ nguån gien vµ gièng loµi sinh vËt trong tù nhiªn - §êng cao tèc-> ®êng x©y dùng theo tiªu chuÈn ®Æc biÖt dµnh riªngcho xe c¬ giíi ch¹y víi tèc ®é cao. Bµi 4: - Nh÷ng c¸ch ph¸t triÓn t vùng + VÒ nghÜa cña tõ ng÷ vµ ph¸t triÓn vÒ sè lîng tg ng÷. Sù ph¸t triÓn vÒ sè lîng tõ ng÷ diÔn ra b»ng 2 c¸ch: t¹o tõ míi vµ mîn tõ níc ngoµi -> tõ vùng cña mét ng«n ng÷ kh«ng thÓ kh«ng thay ®æi, bëi thÕ giíi tù nhiªn vµ x· héi xung quanh ta lu«n vËn ®éng vµ ph¸t triÓnnªn nhËn thøc cña con ngêicïng v©n ®éng vµ ph¸t triÓn theo, v× vËy tõ vùng cña mét ng«n ng÷ kh«ng thay ®æi th× ng«n ng÷ ®ã kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc nhu 4. Cñng cè(2p) - Sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña tõ vùng dùa trªn c¬ së nµo? 5. Híng dÉn häc tËp(2p): - Häc kÜ néi dung bµi. - ®äc, chuÈn bÞ bài chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh ............................................................................................................................... . Ngµy so¹n: 8/10/2017 Ngµy d¹y: Từ 10/10/2017 Đến 16/10/2017 TiÕt 35,36,37,38,39,40,41 Chủ đề 4: Văn tự sự I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Qua 7 tiết học theo chủ đề HS nắm được: 1. Kiến thức: - Thấy được vai trò của yếu tố miêu tả hành động, sự việc, cảnh vật và con người trong văn bản tự sự. - NhËn biÕt ®îc dÊu hiÖu miªu t¶ bªn ngoµi vµ miªu t¶ néi t©m nh©n vËt. - Tác dụng của miêu tả nội tâm và mối quan hệ giữa nội tâm với ngoại hình trong khi kể chuyện.. - Sự kết hợp phương thức biểu đạt trong một văn bản. - Hiểu thế nào là nghị luận trong văn bản tự sự, vai trò và ý nghĩa của yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự. - Luyện tập, nhận diện các yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự và viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận. - Biết cách trình bày môt vấn đề trước tập thể lớp với nội dung kể lại một sự việc theo ng«i thứ nhất hoặc ngôi thứ ba. Trong khi kể có sự kết hợp với miêu tả nội tâm - nghị luận - có đối thoại và độc thoại, ®éc tho¹i néi t©m 2. Kĩ năng - Phát hiện và phân tích được tác dụng của miêu tả trong văn bản tự sự. - Kết hợp kể chuyện với miêu tả khi làm bài văn tự sự. - Rèn luyện kỹ n¨ng ph©n tÝch sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ trong nãi vµ viÕt. - Phát hiện và phân tích được tác dụng của miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự . - Rèn kỹ năng kết hợp kể chuyện với mô tả nội tâm nhân vật khi viết về văn tự sự. - ViÕt ®îc ®o¹n v¨n, bµi v¨n tù sù cã yÕu tè miªu t¶ néi t©m, kÕt hîp biÓu c¶m. - RÌn kü n¨ng sö dông c¸c yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù . - RÌn kü n¨ng nãi tríc tËp thÓ . 3. Thái độ - Có ý thức vận dung khi tạo lập văn bản tự sự. - Tích cực vận dụng viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã yÕu tè nghÞ luËn cã ®é dµi trªn 90 ch÷ -Tù tin, chñ ®éng nãi cã sö dông yÕu tè ®èi tho¹i, ®éc tho¹i néi t©m 4. Năng lực cần hình thành và phát triển: + Năng lực chung: - Năng lực tự học - Năng lực giải quyết vấn đề - Năng lực sáng tạo - Năng lực giao tiếp. + Năng lực riêng: - Giao tiếp tiếng Việt - Cảm thụ thẩm mĩ. - Tạo lập văn bản II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS: 1- GV: - Soạn giáo án theo chủ đề, bảng phụ, phiếu học tập. 2- HS: - Soạn bài theo sự hướng dẫn của giáo viên - Sưu tầm một số ví dụ có sử dụng yếu tố miêu tả và nghị luận. III. CẤU TRÚC CỦA CHỦ ĐỀ: 1. Cơ sở hình thành chủ đề: chủ đề được xây dựng từ những nội dung kiến thức của 5 bài trong sách giáo khoa, thuộc 7 tiết theo phân phối chương trình, cụ thể là: Bài 6 ,8tiết 35 theo phân phối chương trình Bài 10 tiết 36 theo phân phối chương trình Bài 13 tiết 37 theo phân phối chương trình Bài 6,8 tiết 38 theo phân phối chương trình Bài 12 tiết 39 theo phân phối chương trình Bài 13 tiết 40 theo phân phối chương trình Bài 13 tiết 41 theo phân phối chương trình 2. Cấu trúc nội dung chủ đề: Cấu trúc nội dung chủ đề theo từng tiết Các mức độ câu hỏi, bài tập Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao Tiết 1: I/Tìm hiểu yếu tố miêu tả và miêu tả nội tâm trong văn tự sự 1/ Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn tự sự. 2/ Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn tự sự. Nhận biết được yếu tố miêu tả và miêu tả nội tâm trong văn tự sự Hiểu và biết sử dụng yếu tố miêu tả và miêu tả nội tâm trong viết đoạn văn tự sự Biết thuật lại đoạn thơ bằng văn xuôi có sử dụng yếu tố miêu tả và miêu tả nội tâm Tiết 2 II/ Tìm hiểu yếu tố nghị luận trong văn tự sự Nhận biết được yếu tố nghị luận trong văn tự sự Hiểu cách đưa các yếu tố nghị luận vào văn tự sự Phân tích và chỉ ra yếu tố nghị luận trong đoạn văn tự sự Viết đoạn văn tự sự theo chủ đề có sử dụng yếu tố nghị luận Tiết 3 III/ Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn tự sự Nhận biết được đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn tự sự Hiểu cách xây dựng lời đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn tự sự Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn tự sự Viết đoạn văn kể chuyện theo đề tài có sử dụng đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm Tiết 4 IV/ Luyện tập về miêu tả và miêu tả nội tâm trong văn tự sự Biết thuật lại và đóng vai kể lại đoạn thơ bằng văn xuôi có sử dụng yếu tố miêu tả và miêu tả nội tâm Viết đoạn văn tự sự có sự dụng yếu tố miêu tả và miêu tả nội tâm Tiết 5 Luyên tập viết đoạn tự sự có yếu tố nghị luận Viết đoạn văn tự sự có sự dụng yếu tố nghị luận Tiết 6 Luyện nói tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm Tạo dựng đoạn văn tự sự có yếu tố nghị luận và miêu tả nội tâm Luyện nói trước lớp theo văn bản vừa tạo lập Tiết 7 Luyện nói tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm Tạo dựng đoạn văn tự sự có yếu tố nghị luận và miêu tả nội tâm Luyện nói trước lớp theo văn bản vừa tạo lập IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: (6P) 2. Kiểm tra bài cũ: (29P) Tiết 1(4P) : Kiểm tra việc soạn theo chủ đề và chuẩn bị bài của học sinh. Thế nào là tự sự? Lấy ví dụ?. Tiết 2(5P): - Nêu vai trò của yếu tố miêu tả và miêu tả nội tâm trong tự sự? Lấy 1 ví dụ trong đoạn trích truyện Kiều Tiết 3(4P): Nêu vai trò của yếu tố nghị luận trong văn tự sự? Lấy dẫn chứng? Tiết 4(4P): Lấy ví dụ về đối thoai, độc thoại nội tâm trong văn tự sự? Tiết 5(4P): Kiểm tra phần làm bài tập ở nhà của HS Tiết 6(4P): Kiểm tra phần chuẩn bị luyện nói ở nhà của HS Tiết 7(4P): Kiểm tra phần chuẩn bị luyện nói ở nhà của HS 3. Bài mới: (250p) GV giới thiệu bài(2p): Vµo bµi: trong giao tiÕp cã nh÷ng qui ®Þnh tuy kh«ng ®îc nãi ra thµnh lêi nhng nh÷ng ngêi tham gia vµo giao tiÕp cÇn ph¶i tu©n thñ nÕu kh«ng th× dï c©u nãi kh«ng m¾c lçi g× vÒ ng÷ ©m, tõ vùng vµ ng÷ ph¸p, giao tiÕp còng sÏ kh«ng thµnh c«ng. Nh÷ng qui ®Þnh ®îc thÓ hiÖn qua c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i. Hoạt động của thÇy vµ trß Néi dung cần đạt PTNL Hoạt động1(35p).Híng dÉn HS t×m hiÓu vai trò của miêu tả và miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự HS đọc ví dụ trong SGK, thảo luận về vai trò của yếu tố miêu tả trong văn tự sự. GV: Đoạn trích kể về việc gì? GV: Sự việc xảy ra như thế nào? HS thuật lại các sự việc theo SGK. b. Sự việc diễn ra: - Vua Quang Trung cho ghép ván lại, cứ mư
Tài liệu đính kèm: