Giáo án Địa lý 9 - Trường THCS Liêng Trang - Bài 7: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp

Tuần 4 Ngày soạn: 15 /09/2015
Tiết 7 Ngày dạy: 18 /09 /2015
BÀI 7: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN
VÀ PHÂN BỐ NÔNG NGHIỆP
I. MỤC TIÊU Qua bài học, HS cần đạt được:
1. Kiến thức:
- Phân tích được các nhân tố tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp 
- Biết được biểu hiện của biến đổi khí hậu: diễn biến thất thường của thời tiết
2. Kĩ năng:
 - Rèn luyện kĩ năng tư duy phân tích các nhận định địa lí, sơ đồ hóa kiến thức.
- Xác định được biểu hiện và hậu quả của biến đổi khí hậu đến sản xuất và đời sống, sinh hoạt của con người.
3. Thái độ : 
 - Không ủng hộ những hoạt động làm ô nhiễm, suy thoái và suy giảm đất, nước, khí hậu, sinh vật 
4. Định hướng phát triển năng lực:
- Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản lí, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán
- Năng lực chuyên biệt: sử dụng bản đồ; sử dụng số liệu thống kê; sử dụng hình vẽ, tranh ảnh, mô hình, video, clip
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Chuẩn bị của giáo viên
 - Bản đồ địa lí tự nhiên Việt Nam 
- Hình ảnh về kênh mương thủy lợi trong nông nghiệp
2. Chuẩn bị của học sinh: Sgk, tài liệu liên quan bài học.
III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP:
1. Ổn định lớp : (1 phút) Kiểm tra vệ sinh lớp
 Sĩ số 9A1 9A2... 9A3. 
2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
- Em hãy cho biết nội dung của chuyển dịch cơ cấu kinh tế ? 
- Xác định trên bản đồ các vùng kinh tế và vùng kinh tế trọng điểm ? Vai trò của vùng kinh tế trọng điểm đối với việc phát triển kinh tế chung ? 
3. Tiến trình bài học:
	Khởi động: Nước ta là một quốc gia có kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp. Vậy những nhân tố nào ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố nông nghiệp, các em cùng tìm hiểu trong bài học này.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
Hoạt động 1 : Tìm hiểu các nhân tố tự nhiên 
(22 phút)
 *Phương pháp dạy học : Đàm thoại, diễn giảng, giải quyết vấn đề, pp sử dụng bản đồ, thảo luận, tự học,
* Kỹ thuật dạy học: KT đặt câu hỏi, KT học tập hợp tác, 
Bước 1: Tìm hiểu nhân tố tài nguyên đất
 - Dựa vào kiến thức đã học em có nhận xét gì về tài nguyên đất ở nước ta ? Gồm những loại đất nào là chủ yếu ? 
- HS dựa vào sgk và kiến thức lớp 8 trả lời.
GV hướng dẫn HS tham khảo các lược đồ tự nhiên Tây Nguyên (hình 28.1), Đông Nam Bộ (hình 31.1), Đồng bằng sông Cửu Long (hình 35.1) để hiểu thêm về sự phân bố đất badan, đất phù sa cổ (đất xám), đất phèn, đất mặn được đề cập trong bài.
-Để bảo vệ tài nguyên đất , cần có những biện pháp gì? 
- GV chuẩn xác kiến thức.
Bước 2: Tìm hiểu nhân tố tài nguyên khí hậu
- Dựa vào kiến thức đã học ở lớp 8, hãy trình bày đặc điểm khí hậu của nước ta?
- Khí hậu nước ta có những thuận lợi và khó khăn gì cho sản xuất nông nghiệp ? ( hoạt động cặp)
- HS trả lời, gv chuẩn xác kiến thức và lưu ý cho học sinh về những diễn biến thất thường của thời tiết như mưa bão, lũ lụt, hạn hán, nắng nóng, sương muối, rét hại... đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sản xuất nông nghiệp, đây cũng là một trong những biểu hiện của biến đổi khí hậu, giáo dục học sinh về ý thức ứng phó với biến đổi khí hậu
Bước 3: Tìm hiểu nhân tố tài nguyên nước
 GV cho HS đọc phần kênh chữ trong sgk.
 - Em có nhận xét gì về tài nguyên nước ở nước ta ?
 - Tại sao thủy lợi là biện pháp hàng đầu trong thâm canh nông nghiệp ở nước ta ?( Chống úng, lụt trong mùa mưa bão,cung cấp nước tưới mùa khô, cải tạo đất, mở rộng diện tích canh tác,Tăng vụ, thay đổi cơ cấu mùa vụ và cơ cấu cây trồng.)
Bước 4: Tìm hiểu nhân tố tài nguyên sinh vật
- Tài nguyên sinh vật nước ta có những thuận lợi gì đối với sản xuất nông nghiệp ?
- HS trả lời.Gv chuẩn xác kiến thức
- Gv kết luận : các nhân tố tự nhiên là tiền đề cơ bản để phát triển, phân bố nông nghiệp 
Đất , nước, khí hậu, sinh vật là những tài nguyên quý giá và quan trọng để phát triển nông nghiệp, là điều kiện cơ sở để con người phát triển sản xuất vì vậy cần sử dụng hợp lí ,không làm ô nhiễm và suy thoái các loại tài nguyên này. 
 Hoạt động 2 : Tìm hiểu các nhân tố kinh tế- xã hội 
(10 phút) 
*Phương pháp dạy học : Đàm thoại, diễn giảng, giải quyết vấn đề, ,thảo luận, tự học,
* Kỹ thuật dạy học: KT đặt câu hỏi, KT khăn phủ bàn, KT học tập hợp tác, 
Bước 1: Phân nhóm thảo luận
- GV chia lớp thành 4 nhóm, tìm hiểu 4 nhân tố.
+ Nhóm 1: Dân cư và lao động nông thôn.
+ Nhóm 2: Cơ sở vật chất – kĩ thuật.
+ Nhóm 3: Chính sách phát triển nông nghiệp.
+ Nhóm 4: Thị trường trong và ngoài nước.
Bước 2: Tìm hiểu các nhân tố kinh tế - xã hội
HS thảo luận, đại diện nhóm trình bày kết quả trên bảng.
Gv tổng hợp,chuẩn xác kiến thức.
 - Dựa vào SGK kết hợp với hiểu biết của em hãy cho biết vai trò của các yếu tố chính sách đã tác động lên những vấn đề gì trong nông nghiệp?
+ Hoàn thiện cơ sở vật chất- kĩ thuật.
+Tạo ra các mô hình phát triển nông nghiệp thích hợp.
+ Mở rộng thị trường và ổn định đầu ra cho sản phẩm
- Các nhân tố kinh tế - xã hội có vai trò như thế nào trong phân bố và phát triển nông nghiệp?
- HS trả lời, gv chuẩn xác kiến thức.
I. Các nhân tố tự nhiên :
1. Tài nguyên đất :
- đa dạng , chiếm diện tích lớn nhất là 2 loại đất: phù sa và feralit.
 - Đất phù sa: 3 triệu ha, thích hợp với cây lúa nước, nhiều loại cây ngắn ngày, phân bố chủ yếu ở đồng bằng.
- Đất feralit: trên 16 triệu ha, thích hợp trồng cây công nghiệp lâu năm, cây ăn quả, tập trung chủ yếu ở miền núi, trung du.
2. Tài nguyên khí hậu
- Khí hậu nhiệt đới gió mùa: mùa hạ nóng ẩm, mưa nhiều, mùa đông lạnh, ít mưa.
- Phân hóa đa dạng: theo chiều bắc – nam, theo mùa và theo độ cao
- Nhiều thiên tai: bão, gió tây khô nóng, sương muối,
3. Tài nguyên nước : 
- Có nguồn nước phong phú: mạng lưới sông ngòi, ao hồ dày đặc, nguồn nước ngầm dồi dào.
- Nguồn nước phân bố không đều trong năm: mùa mưa có lũ lụt, mùa khô thiếu nước.
4. Tài nguyên Sinh vật :
Nước ta có tài nguyên sinh vật phong phú, là cơ sở để thuần dưỡng, tạo nên nhiều giống cây trồng, vật nuôi
*Tài nguyên thiên nhiên là tiền đề cơ bản để phát triển, phân bố nông nghiệp
II. Các nhân tố Kinh tế – xã hội :
1. Dân cư và lao động nông thôn:
 Lao động nông thôn chiếm tỉ lệ cao, nhiều kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp. 
2. Cơ sở vật chất - kĩ thuật: 
 ngày càng hoàn thiện.
3.Chính sách phát triển nông nghiệp:
 Đảng và Nhà nước đưa nhiều chính sách nhằm thúc đẩy nông nghiệp phát triển.
4. Thị trường trong và ngoài nước :
 Thị trường ngày càng được mở rộng
* Điều kiện kinh tế - xã hội là nhân tố quyết định tạo nên những thành tựu to lớn trong nông nghiệp.
IV. TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
1. Tổng kết: (5 phút)
- Trong tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân bố và phát triển nông nghiệp, theo em , yếu tố nào giữ vai trò quyết định ? Vì sao ?
- GV hướng dẫn học sinh tóm tắt nội dung bài học bằng sơ đồ.
 2. Hướng dẫn học tập: (2 phút)
 - Học bài cũ, trả lời các câu hỏi và làm bài tập trong SGK .
 - Chuẩn bị bài mới : Sự phát triển và phân bố nông nghiệp
V. PHỤ LỤC
VI. RÚT KINH NGHIỆM: