Giáo án Lịch sử 10 - Bài 30: Chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở bắc Mĩ (1 tiết)

Giáo viên hướng dẫn: Lê Thị Huệ
Giáo sinh thực tập: Nguyễn Thị Anh-K64CLC
Ngày soạn: 8/3/2017
Ngày giảng: 18/3/2017
BÀI 30
CHIẾN TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP
 CỦA CÁC THUỘC ĐỊA ANH Ở BẮC MĨ
	(1 tiết)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
-Hiểu được tính chất của cuộc chiến tranh giành độc lập của nhân dân 13 nước thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ cuối thế kỷ XVIII là một cuộc cách mạng tư sản dưới hình thức cách mạng giải phóng dân tộc.
- Hiểu được kết quả và ý nghĩa của cuộc chiến tranh đối với nước Mĩ và với thế giới. Từ đó rút ra được kết luận: việc ra đời một nước tư sản đầu tiên ngoài châu Âu là sự tiếp tục cuộc tấn công vào chế độ phong kiến mở đường cho lực lượng sản xuất tư bản phát triển, là sự khẳng định quyết tâm vươn lên nắm quyền thống trị thể giới của giai cấp tư sản.
2. Thái độ:
- Đánh giá được vai trò của quần chúng nhân dân trong chiến tranh ở Bắc Mĩ.
- Có thái độ đúng về sự đề cao các quyền cơ bản của con người.
- Đánh giá đúng về những thành quả và tác động của cuộc chiến tranh tới toàn thế giới.
- Đánh giá đúng vai trò của G.Oa-sinh-tơn
3. Kĩ năng và định hướng năng lực:
- Biết sử dụng đồ dùng trực quan: bản đồ, lược đồ, tranh ảnh.
- Có thể phân tích, khái quát, tổng hợp, so sánh, đánh giá sự kiện
II. CHUẨN BỊ: 
1. Giáo viên:
Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án
Tư liệu, tranh ảnh liên quan đến bài học: Lược đồ 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ. tư liệu về sự kiện chè Bô-xtơn, ảnh “Đại hội 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ.”, ảnh chân dung G. Oa-sinh-tơn...
- Máy tính, máy chiếu, bài giảng trên powerpoint
2. Học sinh:
- Đọc trước SGK, chú ý thử trả lời các câu hỏi.
- Sưu tập tư liệu liên quan đến bài giảng.
- Tìm hiểu về nhân vật G.Oa-sinh-tơn.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC:
Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số
 2. Dẫn dắt, nêu vấn đề 
 Các em ạ, khi nói về nước Mĩ, một cường quốc hàng đầu thế giới, các em có biết người Mĩ sử dụng ngôn ngữ gì không? Đó chính là tiếng Anh. Vậy tại sao người Mĩ lại nói tiếng Anh mà không sử dụng ngôn ngữ khác. Điều này có liên quan trực tiếp đến lịch sử lập quốc của Mĩ. Đó cũng chính là bài học của chúng ta ngày hôm nay: Cuộc chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ (gv ghi tiêu đề bài học).
Tổ chức hoạt động dạy học trên lớp:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức cơ bản
Hoạt động 1: GV / HS
- GV giới thiệu trên bản đồ vị trí của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ và nêu câu hỏi: 13 thuộc địa của Anh được ra đời trong hoàn cảnh như thế nào?
GV gợi ý để HS nhớ lại kiến thức cũ làm nền cho nhận thức kiến thức mới:
+ Trước khi người châu Âu đến, cư dân bản địa là người da đỏ, sống ở giai đoạn bộ lạc bằng nghề săn bắt, hái lượm
+ Cuộc di dân từ châu Âu sang châu Mĩ từ sau cuộc phát kiến địa lý của Critxtop Côlômbô.
+ Quá trình chinh phục người In-đi-an, đuổi họ về phía Tây.
+ Đưa nô lệ da đen từ châu Phi sang khai phá đồn điền
+Anh là nước đến sau nhưng quá trình thực dân hóa Bắc Mĩ lại diễn ra mạnh mẽ hơn cả, lập ra 13 bang thuộc địa. Ngôn ngữ chính là tiếng Anh, dần hình thành một thị trường chung thống nhất, chung một tập quán lối sống. Đó là cơ sở xã hội cho một nhà nước xuất hiện.
Hoạt động 2: HS
Gv phát phiếu học tập, chia lớp làm 2 nhóm, mỗi nhóm kể tên các bang, trình bày sự phát triển kinh tế và nguyên nhân phát triển, tên các giai cấp mới được hình thành
- Nhóm 1 trình bày kinh tế miền Bắc
- Tổ 2 trình bày kinh tế miền Nam
Các nhóm làm chung nhận xét lẫn nhau
+ Miền Bắc:
 Các bang: Ma-xa-chu-xet, Niu-hăm-sai, Con-nec-ti-cơt, Rôt-ai-len, Niu-oóc, Niu- Giơ- xi, Đơ-la oa, Pen-xin-van-ni-a.
Công trường thủ công phát triển nhiều ngành nghề như: rượu, thủy tinh, luyện kim, đóng tàu, dệt... (các mỏ kim loại quý tập trung chủ yếu ở miền Bắc, Cảng Bô-xtơn sầm uất...)
 Giai cấp tư sản và công nhân
+ Miền Nam: 
Các bang: Viếc-gi-ni-a, Mê-ri-len, Ca-ro-li-na Bắc, Ca-ro-li-na Nam, Giooc-gi-a
Kinh tế đồn điền phát triển. sản xuất hàng hóa nông nghiệp xuất khẩu: ngô, bông, mía, thuốc lá... (đất đai phì nhiêu; sử dụng rộng rãi, bóc lột tàn bạo nô lệ da đen)
 Giai cấp chủ nô và nô lệ.
GV kết luận: Tuy sự phát triển kinh tế ở hai miền có sự khác biệt song nó đều thuộc quĩ đạo kinh tế hàng hóa tư bản chủ nghĩa, do vậy giai cấp tư sản và chủ nô có thể hợp tác với nhau để lãnh đạo cuộc chiến tranh sau này .
Sau khi cho HS thảo luận vấn đề này, GV nhấn mạnh yêu cầu bức thiết của 13 thuộc địa là được tự do phát triển sản xuất, buôn bán, mở mang kinh tế về phía Tây. Tuy nhiên, những mong muốn chính đáng đó bị chính quyền Anh quốc ra sức kìm hãm.
GV tiếp tục cho HS thảo luận vấn đề: 
- Tại sao chính phủ Anh lại kìm hãm sự phát triển kinh tế ở thuộc địa? ( Vì chính quốc chỉ muốn thuộc địa là nơi cung cấp nguyên liệu, là thị trường tiêu thụ hàng hóa)
- Chính phủ Anh đã làm gì để kìm hãm sự phát triển kinh tế thuộc địa?
- Nhiệm vụ cách mạng lúc bấy giờ đặt ra là gì?
 GV lấy kết quả thảo luận để lí giải nguyên nhân dẫn đến việc bùng nổ cuộc chiến tranh đòi quyền độc lập của tất cả các tầng lớp nhân dân 13 thuộc địa Anh.
Hoạt động 3: GV / HS
- GV sử dụng các bức tranh miêu tả, tường thuật về sự kiện Bô-xton
- GV cho HS quan sát bảng so sánh tương quan lực lượng giữa 2 bên khi bắt đầu cuộc chiến.
Ví dụ: Lập bảng thực hiện dữ liệu sau: 
+ Quân Anh: lực lượng 9 vạn; thiện chiến; vũ khí đầy đủ...
+ Quân 13 thuộc địa: lực lượng 3 vạn; thiếu kinh nghiệm tác chiến; vũ khí thiếu thốn...
Từ việc so sánh, HS nhận thấy những khó khăn, bất lợi đối với nghĩa quân dẫn tới thương vong nhiều, thiếu thốn lương thực, lực lượng...
GV đặt vấn đề: Cuộc chiến sẽ ra sao nếu tình hình đó kéo dài? Vấn đề cấp thiết cần giải quyết lúc này là gì?
- GV cho HS quan sát bức tranh Đại hội lục địa lần hai, chân dung Oa-sinh-tơn, nêu câu hỏi thu hút sự chú ý của HS: 
Ông là ai? Em biết gì về ông?
Trong quá trình hướng dẫn HS thảo luận, GV chú ý nhấn mạnh tài thao lược quân sự của Oa-sinh-tơn (chỉnh đốn quân đội, thay đổi hình thức tác chiến...), đồng thời phân tích tác dụng của bản Tuyên ngôn độc lập đối với việc kích thích tinh thần đoàn kết chiến đấu của nhân dân thuộc địa (liên hệ với bản tuyên ngôn độc lập ngày 2 - 9 - 1945 của ta). Nhờ đó tình hình thay đổi theo hướng ngày càng có lợi cho nghĩa quân. 
- GV giới thiệu các sự kiện chính của cuộc chiến tranh và kết quả cuộc chiến đặt câu hỏi: Vì sao quân Mĩ chiến thắng được quân Anh ở Xa-ra-tô-ga (nhờ thế mạnh chiến tranh nhân dân, tranh thủ sự ủng hộ của quân Pháp, và nhiều nước châu Âu khác.. chiến thắng này đã khẳng định khả năng và ưu thế của quân Mĩ, củng cố niền tin vào thắng lợi cuối cùng)
Hoạt động 4: GV
GV sử dụng sơ đồ cơ cấu tổ chức nhà nước Mĩ, nhấn mạnh Hiến pháp 1787 đã đề cao vai trò của Tổng thống Mĩ với quyền hạn rất lớn, củng cố vị trí và tăng cường quyền lực cho giai cấp tư sản-chủ nô, những hạn chế của mô hình nhà nước này.
Giới thiệu Oa-sinh-tơn được bầu làm tổng thống đầu tiên của nước Mĩ (năm bùng nổ cuộc Đại cách mạng Pháp 1789), thủ đô nước Mĩ giờ đây mang tên ông.
Hướng dẫn HS nhận thức ý nghĩa của cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ, từ đó rút ra tính chất của nó là một cuộc cách mạng tư sản dưới hình thức đấu tranh giải phóng dân tộc.
1. Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Bắc Mĩ. Nguyên nhân bùng nổ chiến tranh
- Nửa đầu thế kỷ XVIII, 13 thuộc địa Anh được ra đời dọc bờ biển Đại Tây Dương (1,3 triệu người)
- Giữa thế kỷ XVIII, nền công thương nghiệp TBCN ở đây phát triển.
- Sự phát triển kinh tế công, nông nghiệp thúc đẩy thương nghiệp, giao thông, thông tin, thống nhất thị trường, ngôn ngữ.
- Sự kìm hãm của chính phủ Anh làm cho mâu thuẫn ở 13 thuộc địa trở nên gay gắt, dẫn đến việc bùng nổ chiến tranh.
2. Diễn biến chiến tranh và sự thành lập Hợp chủng quốc Mĩ
- Sau sự kiện Bô-xtơn, nguy cơ cuộc chiến đến gần. Đại hội lục địa lần thứ nhất được triệu tập (9 - 1774), yêu cầu vua Anh bãi bỏ chính sách hạn chế công thương nghiệp.
- Tháng 5 - 1775 Đại hội lục địa lần thứ hai được triệu tập:
+ Quyết định xây dựng quân đội thuộc địa.
+ Cử Gioóc-giơ Oa-sinh-tơn làm tổng chỉ huy quân đội.
+ Thông qua bản Tuyên ngôn độc lập (4 - 7 - 1776), tuyên bố thành lập Hợp chủng quốc Mĩ.
- Ngày 17 - 10 - 1777 chiến thắng Xa-ra-tô-ga, tạo ra bước ngoặt cuộc chiến.
- Năm 1781 trận I-oóc-tao giáng đòn quyết định, giành thắng lợi cuối cùng.
3. Kết quả và ý nghĩa của Chiến tranh giành độc lập
- Theo hòa ước Véc-xai (9 - 1783), Anh công nhận nền độc lập của 13 thuộc địa ở Bắc Mĩ.
- Năm 1787 thông qua hiến pháp củng cố vị trí nhà nước Mĩ.
- Ý nghĩa:
+ Giải phóng Bắc Mĩ khỏi chính quyền Anh, thành lập quốc gia tư sản, mở đường cho CNTB phát triển ở Bắc Mĩ.
+ Góp phần thúc đẩy cách mạng chống phong kiến ở châu Âu, phong trào đấu tranh giành độc lập ở Mĩ La-tinh.
+ Cách mạng còn chưa triệt để vì giai cấp tư sản, chủ nô được hưởng quyền lợi còn nhân dân không hưởng quyền lợi gì.
4. Củng cố bài học
GV hướng dẫn HS nhận thức vấn đề chủ yếu sau: 
- Vì sao cách mạng tư sản ở Bắc Mĩ nổ ra dưới hình thức một cuộc chiến tranh giành độc lập?
- Nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của cuộc cách mạng tư sản đó?
- Tổng kết nội dung trên, GV tiếp tục củng cố để HS hiểu rõ khái niệm cách mạng tư sản. So sánh cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ với cách mạng tư sản Anh để thấy sự đa dạng về hình thức của cách mạng tư sản trong buổi đầu thời cận đại.
IV. Bài tập về nhà:
Vẽ lược đồ 13 bang thộc địa Bắc Mĩ (sgk) và đánh dấu nơi diễn ra các trận đánh quyết định
Ôn bài cũ và đọc trước bài 31: “Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII.”
Xác nhận của giáo viên hướng dẫn	Sinh viên
	 Nguyễn Thị Anh