Giáo án Lịch sử 10 - Bài 38: Quốc tế thứ nhất và công xã pa - Ri 1871

Bài 38
QUỐC TẾ THỨ NHẤT VÀ CÔNG XÃ PA-RI 1871
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1 Kiến thức:
- Biết được hoàn cảnh ra đời và những hoạt động của Quốc tế thứ nhất. Qua đó nhận thấy sự ra đời của Quốc tế thứ nhất là kết quả tất yếu của sự phát triển của phong trào công nhân quốc tế và những đóng góp tích cực của C.Mác và Ph.Ăng-ghen với phong trào cộng sản quốc tế.
- Trình bày được sự thành lập của Công xã Pa-ri và những thành tích to lớn của Công xã.
- Hiểu được ý nghĩa và những bài học lịch sử của Công xã Pa-ri.
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng phân tích, đánh giá các sự kiện lịch sử.
- Kỹ năng về đọc sơ đồ bộ máy Công xã Pa-ri.
3. Thái độ:
Bồi dưỡng tinh thần quốc tế vô sản và chủ nghĩa anh hùng cách mạng; củng cố niềm tin vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng của giai cấp vô sản.
II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC:
- Sơ đồ bộ máy Công xã Pa-ri.
- Tài liệu nói về Quốc tế thứ nhất và Công xã Pa-ri.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC:
1.Kiểm tra bài cũ:
- Câu hỏi 1: Hãy cho biết vai trò của C.Mác và Ph.Ăng-ghen trong việc thành lập Đồng minh những người cộng sản.
- Câu hỏi 2: Nội dung cơ bản và ý nghĩa lịch sử bản Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản.
2. Giới thiệu bài mới:
Trong quá trình phát triển của phong trào công nhân Quốc tế ở thế kỷ XIX, sự ra đời của Quốc tế thứ nhất và sự thành lập Công xã Pa-ri là những mối quan trọng đánh dấu bước trưởng thành của giai cấp công nhân để hiểu hoàn cảnh ra đời và những hoạt động của Quốc tế thứ nhất như thế nào? Sự thành lập của Công xã Pa-ri và những thành tựu to lớn của của Công xã và ý nghĩa và những bài học của Công xã ra sao, bài học hôm nay sẽ trả lời những câu hỏi trên.
3. Tổ chức hoạt động dạy và học:
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cơ bản
* Hoạt động 1: Tìm hiểu hoàn cảnh ra đời của Quốc tế thứ nhất.
- GV nêu câu hỏi: Hoàn cảnh lịch sử ra đời của Quốc tế thứ nhất?
- GV gợi ý: Số lượng công nhân, lao động sinh sống tập trung, sự áp bức bóc lột, những cuộc đấu tranh
- HS đọc SGK trả lời.
- GV nhận xét, chốt ý.
- GV trình bày và phân tích, kết hợp giới thiệu hình 75 trong SGK “Buổi lễ tuyên bố thành lập Quốc tế thứ nhất” tường thuật buổi lễ thành lập Quốc tế thứ nhất: Ngày 28/9/1864, một cuộc mít tinh lớn được tổ chức ở Luân Đôn, 2.000 người tham dự gồm đại biểu của các nước Anh, Pháp, Đức và nhiều nước khác trên thế giới. Nhiều nhà hoạt động ở nước ngoài đang sống ở Luân Đôn cũng tham dự. C.Mác được mời dự buổi mít tinh và tham gia đòn chủ tịch. Những người tham dự mít tinh thông qua nghị quyết thành lập Hội Liên hiệp Lao động quốc tế, tức Quốc tế thứ nhất.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu hoạt động của Quốc tế thứ nhất.
- GV chia lớp thành nhóm, nêu câu hỏi yêu cầu HS thảo luận theo nhóm: Nêu hoạt động của Quốc tế thứ nhất?
- HS làm việc theo nhóm, đọc SGK, tư liệu tham khảo, cử đại diện trình bày kết quả của mình.
- GV nhận xét và chốt ý.
- GV nêu câu hỏi: Tác động ảnh hưởng của Quốc tế thứ nhất đối với phong trào đấu tranh của công nhân?
- HS trả lời.
- GV nhận xét và chốt ý: Công nhân các nước tham gia nhiều cuộc đấu trnah chính trị. Nhiều tổ chức quần chúng của công nhân, công đoàn xuất hiện ngày càng nhiều.
- HS đọc đoạn chữ nhỏ trong SGK để chứng minh vai trò của quốc tế thứ nhất trong việc giúp đỡ phong trào công nhân.
- GV giới thiệu hình 77 SGK “Cuộc họp đại biểu lần đầu tiên của Quốc tế thứ nhất tại Giơ-ne-vơ”.
- GV tổ chức cho HS tìm hiểu về vai trò của Quốc tế thứ nhất đối với phong trào công nhân.
- HS đọc SGK, trả lời câu hỏi, GV nhận xét, chốt ý:
+ Truyền bá rộng rãi chủ nghĩa Mác trong phong trào công nhân quốc tế.
+ Đoàn kết, thống nhất lực lượng của vô sản quốc tế dưới ngọn cờ chủ nghĩa Mác, đấu tranh giải phóng loài người khỏi ách áp bức bóc lột.
* Hoạt động 3: Tìm hiểu cuộc cách mạng 18/3/1871 và sự thành lập Công xã.
- GV đặt câu hỏi: Hãy cho biết nguyên nhân cuộc cách mạng 18/3/1871?
- HS trả lời.
- GV nhận xét, chốt ý.
- GV trình bày diễn biến: Khi quân Phổ tiến vào Pa-ri, “Chính phủ vệ quốc” đã trở thành chính phủ phản quốc, mở cửa cho quân Đức tiến vào nước Pháp. Trong khi đó, nhân dân Pa-ri tổ chức thành các đơn vị quốc dân quân, tự vũ trang và xây dựng phòng tuyến bảo vệ thủ đô. 3 giờ sáng ngày 18/3/1871, Chính phủ cho quân chiếm đồi Mông-mác- nơi tập trung đại bác của Quốc dân quân. Quần chúng nhân dân đã kịp thời kéo đến hỗ trợ, bao vây quân chính phủ. Một bộ phận quân chính phủ cũng ủng hộ nhân dân, tước súng của sĩ quan và bắn chết viên tướng chỉ huy. Trưa ngày 18/3, các tiểu đoàn tiến vào trung tâm thủ đô chiếm các công sở, toàn quân chính phủ chạy về Véc-xai. Quốc dân quân làm chủ thành phố.
* Hoạt động 4: Tìm hiểu Công xã Pa-ri.
- GV chia lớp làm các nhóm, yêu cầu HS làm việc theo nhóm trả lời câu hỏi sau: Hãy cho biết những việc làm của Công xã?
- HS làm việc nhóm và cử đại diện trình bày kết quả.
- GV nhận xét, chốt ý.
- GV đặt câu hỏi: Em có nhận xét gì về việc làm của Công xã?
- HS trả lời.
- GV nhận xét và chốt ý: Công xã Pa-ri là một nhà nước khác hẳn nhà nước của những giai cấp bóc lột trước. Đây là một nhà nước kiểu mới – Nhà nước vô sản do dân và vì dân.
- GV nhấn mạnh và giải thích: Sự thất bại của Công xã Pa-ri là không thể tránh khỏi trong điều kiện lịch sử lúc bấy giờ, song công xã đã để lại cho giai cấp vô sản những bài học về tổ chức lãnh đạo, sự liên minh và đoàn kết giữa các tầng lớp nhân dân trong cuộc đấu tranh chống áp bức.
I. Quốc tế thứ nhất.
1. Hoàn cảnh ra đời.
- Vào giữa thế kỷ XIX, mặc dầu phong trào công nhân ở châu Âu diễn ra rộng khắp và quyết liệt song vẫn còn trong tình trạng phân tán về tổ chức, thiếu thống nhất về tư tưởng. Điều đó đòi hỏi phải có một tổ chức cách mạng quốc tế để đoàn kết và lãnh đạo phong trào công nhân quốc tế.
- Ngày 28/9/1864, Quốc tế thứ nhất được thành lập với sự tham gia tích cực của Mác.
2. Hoạt động của Quốc tế thứ nhất.
- Hoạt động của Quốc tế thứ nhất chủ yếu thông qua các kỳ đại hội, nhằm truyền bá học thuyết Mác, chống lại tư tưởng lệch lạc trong nội bộ, thông qua những nghị quyết quan trọng.
- Ảnh hưởng của Quốc tế thứ nhất: Công nhân các nước tham gia ngày càng nhiều vào cuộc đấu tranh chính trị, các tổ chức công đoàn ra đời.
- Vai trò:
+ Truyền bá rộng rãi chủ nghĩa Mác trong phong trào công nhân quốc tế.
+ Đoàn kết, thống nhất các lực lượng vô sản quốc tế dưới ngọn cờ chủ nghĩa Mác.
II. Công xã Pa-ri 1871.
1. Cuộc cách mạng 18/3/1871 và sự thành lập Công xã.
- Nguyên nhân:
+ Sự thất bại của Pháp trong cuộc đấu tranh Pháp - Phổ làm cho nhân dân căm phẩn chế độ thống trị, đã nổi dậy lật đổ Đế chế II. Chính phủ tư sản được thành lập.
+ Giai cấp tư sản Pháp trở nên phản động: cướp đoạt thành quả cách mạng, đầu hàng Đức, đàn áp quần chúng.
® Mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản với chính quyền tư sản lên cao.
- Diễn biến:
+ Ngày 13/8/1871, Quốc dân quân chiếm các cơ sở chính phủ và công sở, làm chủ thành phố, thành lập Công xã. Lần đầu tiên trên thế giới chính quyền thuộc về giai cấp vô sản.
+ Toàn quân Chính phủ phải tháo chạy về Véc-xai, chính quyền giai cấp tư sản bị lật đổ.
2. Công xã Pa-ri – nhà nước kiểu mới.
- Ngày 26/3/1871, Công xã được thành lập, cô quan cao nhất là Hội đồng công xã được bầu theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu.
- Những việc làm của công xã:
+ Quân đội cảnh sát cũ bị giải tán, thay vào đó là các lực lượng vũ trang nhân dân, nhà thờ tách khỏi trường học.
+ Giao cho công nhân làm chủ xí nghiệp mà chủ bỏ trốn, kiểm soát chế độ tiền lương, giảm lao động ban đêm, cấm cúp phạt.
® Công xã Pa-ri là một nhà nước kiểu mới do dân và vì dân.
- Công xã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho giai cấp vô sản về tổ chức nhà nước vì lợi ích của nhân dân lao động; thể hiện lòng dũng cảm của giai cấp vô sản.
4. Củng cố:
- Hoàn cảnh, sự ra đời, quá trình hoạt động và tác dụng của Quốc tế thứ nhất đối với phong trào công nhân.
- Nguyên nhân, diễn biến cuộc cách mạng 18/3/1871 và sự thành lập Công xã Pa-ri.
- Những việc làm chứng tỏ nhà nước Pa-ri là nhà nước kiểu mới.
5. Dặn dò, bài tập:
- Học bài cũ và trả lời các câu hỏi SGK.
- Đọc trước bài mới.