Giáo án Lịch sử 10 - Bài 40: Lê - Nin và phong trào công nhân Nga đầu thế kỷ XX

Bài 40
LÊ-NIN VÀ PHONG TRÀO CÔNG NHÂN NGA
ĐẦU THẾ KỶ XX
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến thức:
- Hiểu được những hoạt động của Lê-nin trong cuộc đấu tranh chống lại chủ nghĩa cơ hội, qua đó hiểu được nhờ những hoạt động đó của Lê-nin, , Đảng Công nhân Xã hội Dân chủ Nga ra đời và triệt để đấu tranh vì quyền lợi của giai cấp công nhân lao động.
- Biết được tình hình nước Nga trước cách mạng; diễn biến của cách mạng, tính chất và ý nghĩa của cách mạng Nga 1905 – 1907.
2. Kỹ năng:
Phân biệt sự khác nhau giữa các khái niệm: cách mạng dân chủ tư sản kiểu cũ, cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới, chuyên chính vô sản.
3. Thái độ:
Bồi dưỡng lòng kính yêu và biết ơn những lãnh tụ của giai cấp vô sản thế giới, những người đã cống hiến cà cuộc đời và sức lực trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, nhân dân lao động bị áp bức bóc lột trên toàn thế giới.
II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC:
- Tranh ảnh về cuộc Cách mạng 1095 – 1907 ở Nga, chân dung Lê-nin.
- Tư liệu và tiểu sử của Lê-nin.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC:
1. Kiểm tra bài cũ:
- Câu hỏi: Nêu những nét nổi bật của phong trào công nhân Quốc tế cuối thế kỷ XIX?
2. Giới thiệu bài mới:
Đầu thế kỷ XIX, kế tục sự nghiệp của Các-mác và Ăng-ghen, Lê-nin đã tiến hành cuộc đấu tranh không khoan nhượng chống các trào lưu tư tưởng cơ hội chủ nghĩa, đưa chủ nghĩa Mác ngày càng ảnh hưởng sâu rộng trong phong trào công nhân Nga và phong trào công nhân quốc tế. Để hiểu cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội dưới sự lãnh đạo của Lê-nin như thế nào, diễn biến, kết quả, ý nghĩa cuộc cách mạng 1905 – 1907 ra sao, chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài học hôm nay.
3. Tổ chức các hoạt động dạy và học:
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cơ bản
* Hoạt động 1: Tìm hiểu những hoạt động bước đầu của Lê-nin trong phong trào công nhân Nga.
- GV yêu cầu HS trình bày tóm tắt tiểu sử Lê-nin kết hợp giới thiệu chân dung Lê-nin.
- GV nêu câu hỏi: Trình bày những hoạt động của Lê-nin tích cực thành lập đảng vô sản kiểu mới?
- HS trả lời.
- GV nhận xét, bổ sung và nhấn mạnh: Tại Đại hội của Đảng Công nhân Xã hội Dân chủ Nga, đa số đại biểu (phái Bôn-sê-vích) tán thành đường lối cách mạng của Lê-nin, còn thiểu số (phái Men-sê-vích) theo khuynh hướng cơ hội chống lại Lê-nin.
- HS đọc đoạn chữ in nhỏ trong SGK nói về việc Lê-nin viết hàng loạt tác phẩm của mình phê phán những quna điểm của chủ nghĩa cơ hội, khẳng định vai trò củ giai cấp công nhân và đảng tiên phong.
- GV nêu câu hỏi: Cuộc đấu tranh chống lại phái cơ hội đầu thế kỷ XX ở Nga diễn ra như thế nào?
- HS trả lời, GV chốt ý.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu tình hình nước Nga trước cách mạng.
- GV nêu câu hỏi: Cho biết tình hình nước Nga trước cách mạng?
- HS trả lời.
- GV nhận xét và chốt ý:
+ Đời sống nhân dân, nhân dân lao động cực khổ.
+ Sự thất bại trong cuộc chiến tranh Nga – Nhật 1904 – 1905 làm mâu thuẫn xã hội càng sâu sắc.
- GV trình bày những nét chính về diễn biến:
+ Ngày 9/1/1905, 14 vạn công nhân Pê-téc-bua và gia đình không vũ khí đến cung điện Mùa Đông để thỉnh cầu Nga hoàng cải thiện đời sống nhưng họ bị đàn áp bằng súng làm hàng nghìn người chết và bị thương. Đó là “Ngày chủ nhật đẫm máu”. Công nhân dựng chiến lũy chuẩn bị chiến đấu.
- GV kết hợp giới thiệu hình 79 SGK “Cuộc biểu tình 9/1/1905”.
- HS đọc đoạn chữ nhỏ nói về diễn biến trong SGK.
- GV trình bày: Mùa thu 1905, phong trào cách mạng tiếp tục dâng cao với những cuộc bãi công chính trị của quần chúng làm ngưng trệ mọi hoạt động kinh tế và giao thông trong cả nước. Tại Mát-xcơ-va, tháng 12/1905 cuộc tổng bãi công đã dẫn tới khởi nghĩa vũ trang, nhưng cuối cùng thất bại.
- GV nêu câu hỏi: Hãy cho biết tính chất, ý nghĩa của cách mạng 1905 – 1907 ở Nga?
- HS trả lời.
- GV nhận xét, bổ sung và kết luận:
+ Cách mạng 1905 – 1907 là cuộc cách mạng dân chủ tư sản lần thứ nhất ở Nga, là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
+ GV hỏi: Tại sao nói đây là cuộc cách mạng tư sản kiểu mới?
- HS trả lời.
- GV nhận xét, bổ sung, chốt ý.
I. Hoạt động bước đầu của V. I. Lê-nin trong phong trào công nhân Nga.
- Năm 1893, Lê-nin trở thành người lãnh đạo của Nhóm Công nhân Mác-xít ở Pê-tơ-rô-grát.
- Năm 1903, Lê-nin thành lập Đảng Công nhân Xã hội Dân chủ Nga, thông qua cương lĩnh cách mạng lật đổ chính quyền tư sản, xây dựng xã hội chủ nghĩa.
- Đảng Bôn-sê-vích do Lê-nin lãnh đạo kiên quyết chống chiến tranh đế quốc, trung thành với sự nghiệp vô sản.
II. Cách mạng 1905 – 1907 ở Nga.
1. Tình hình nước Nga trước cách mạng.
- Về kinh tế: Công thương nghiệp phát triển, các công ty độc quyền ra đời, bị chính quyển phong kiến kìm hãm.
- Về chính trị: Chính quyền Nga hoàng phản động, áp bức bóc lột nặng nề mọi tầng lớp; thất bại trong chiến tranh với Nhật (1904 – 1905).
- Đời sống nhân dân, công nhân khổ cực.
® Mâu thuẫn giữa mọi tầng lớp xã hội với cihnh1 quyền phong kiến ngày càng sâu sắc.
2. Cách mạng bùng nổ.
- Ngày 9/1/1905, 14 vạn công nhân Pê-téc-bua và gia đình họ đền cung điện Mùa Đông để thỉnh cầu Nga hoàng cải thiện đời sống. Nga hoàng thẳng tay đàn áp. Công nhân dựng chiến lũy chiến đấu.
- Mùa thu 1905, phong trào cách mạng tiếp tục dân cao với những cuộc bãi công chính trị của quần chúng làm ngưng trệ mọi hoạt động kinh tế và giao thông.
- Tại Mát-xcơ-va, tháng 12/1905, cuộc tổng bãi công nổ ra, đã dẫn tới khởi nghĩa vũ trang song bị thất bại.
- Tính chất: Là cuộc cách mạng dân chủ tư sản lần thứ nhất ở Nga. Đây là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
- Ý nghĩa:
+ Giáng một đòn mạnh mẽ vào chế độ Nga hoàng, có ảnh hưởng đến phong trào đấu tranh đòi dân chủ ở các nước đế quốc.
+ Thức tỉnh nhân dân các nước phương Đông đấu tranh.
4. Củng cố:
Tổ chức cho HS trả lời câu hỏi nhận thức đặt ra ở phần giới thiệu bài.
5. Dặn dò, bài tập:
- Học bài cũ.
- Ôn tập học kỳ.