Giáo án Lịch sử 7 - Bài 27: Chế độ phong kiến nhà Nguyễn

Ngày soạn: 24/3/2011
Ngày giảng: 01; 02/4/2011	
Tiết 61
Chương VI: Việt Nam nửa đầu thế kỉ xix
Bài 27: chế độ phong kiến nhà nguyễn
I. Mục tiêu: 
1. Kiến thức: Nhà Nguyễn lập lại chế độ phong kiến tập quyền mọi quyền hành tập trungvào trong tay vua. Các vua Nguyễn thần phục nhà Thanh và khước từ mọi tiếp xúc với các nước phương Tây. Sự phát triển của các ngành kinh tế ở thời Nguyễn gặp nhiều hạn chế. Đời sống nhân dân khổ cựcà nguyên nhân bùng nổ khởi nghĩa nông dân.
2. Tư tưởng: Chính sách của triều đình không phù hợp với yêu cầu lịch sử nên kinh tế, văn hoá xã hội không có điều kiện phát triển. Truyền thống chống áp bức bóc lột của nhân dân ta dưới thời phong kiến.
3. Kỹ năng: 
 - Nhận xét các hình trong sách giáo khoa, làm quen với việc sưu tập tranh ảnh liên quan đến thời kì lịch sử; vẽ lược đồ, xác định địa bàn diễn ra các cuộc khởi nghĩa lớn.
- Kĩ năng: Nhận thức đánh giá sự kiện lịch sử
- Kĩ năng trình bày ý kiến cá nhân về sự kiện lịch sử
II. Chuẩn bị;
- Tranh ảnh quân đội nhà Nguyễn
- Bản đồ, lược đồ Việt Nam thời Nguyễn.
III. phương pháp
- Phân tích tình huống, đàm thoại, so sánh, TL
IV.Tiến trình dạy - học.
1. Tổ chức: (1’)
2. Kiểm tra : Sự chuẩn bị của HS
3. Bài mới: (1’)Vua Quang Trung mất, là tổn thất lớn lao cho cả nước. Thái tử Nguyễn Quang Toản lên ngôi vua không đập tan được âm mưu xâm lược của Nguyễn ánh. Triều Tây Sơn tồn tại 25 năm (1778-1802) thì sụp đổ. Chế độ phong kiến nhà Nguyễn thành lập.
Hoạt động 1
 Trình bày được việc nhà nguyễn lập lại chế độ phong kiến tập quyền
* GV giới thiệu cho học sinh tình hình triều Tây Sơn khi vua Quang Trung mất.
- Tường thuật trên bản đồ Việt Nam trận chiến Nguyễn ánh đánh Tây Sơn.
? Sau khi vua Quang Trung mất, triều Tây Sơn như thế nào ?
- Quang Toản lên ngôi, không đủ sức gánh vác công việc đất nước.
- Nguyễn Nhạc an phận.
à Triều Tây Sơn suy yếu.
? Nhân cơ hội đó Nguyễn ánh đã làm gì ?
Đem thuỷ quân lấn dần vùng đất Tây Sơn.
* GV sử dụng lược đồ tường thuật trận chiến Nguyễn ánh đánh đổ Tây Sơn.
? Sau khi thành lập, nhà Nguyễn đã làm gì để lập lại chế độ phong kiến tập quyền?
* Giáo viên giải thích - phân tích.
? Giải thích: quân chủ tập quyền? 
- Quyền hành tập trung trong tay vua
* Giáo viên dùng lược đồ Việt Nam thời Nguyễn.
? Nhìn trên bản đồ đơn vị hành chính Việt Nam thời Nguyễn, kể tên một số tỉnh và phủ trực thuộc ?
- Thời Tây Sơn - chúa Nguyễn : Phú Xuân - - Triều Nguyễn:Thừa Thiên
? Em có nhận xét gì về cách tổ chức đơn vị hành chính dưới triều Nguyễn ?
- Lần đầu tiên trên lãnh thổ thống nhất các tổ chức hành chính được sắp đặt chính quy như vậy.
?Vua Gia Long chú trọng củng cố luật pháp như thế nào ?
- Luật Gia Long: "Hoàng triều hình luật" gồm 22 quyển với 398 điều luật à nội dung dựa hẳn vào bộ luật nhà Thanh.
?Đối với quốc phòng, nhà Nguyễn thi hành những biện pháp gì?
- Học sinh dựa SGK trình bày
- GV bổ sung: Nông dân đi phu - lính à xây dựng những thành trì nguy nga, tráng lệ, lập hệ thống trạm ngựa từ Nam Quan à Cà Mau.
* Học sinh quan sát hình 62,63.
? Nhận xét về quan võ và lính cận vệ thời Nguyễn ?
+ HS thảo luận nhóm trả lời
+ GV bổ sung
- Quan võ: mình mặc áo bào, ngồi trên lưng ngựa, có lọng che rất oai phong
- Lính cận vệ được trang bị đầy đủ khí giới, quân phục.
?Trang bị và trang phục của quan võ và lính cận vệ nhà Nguyễn chứng tỏ điều gì?
- Nhà Nguyễn rất chú trọng và quan tâm đến quân đội
?Về chính sách đối ngoại của nhà Nguyễn như thế nào ?
- Đóng cửa với nước ngoài nhưng lại thần phục nhà Thanh một cách mù quáng
? Hạn chế của chính sách này là gì ? (hậu quả ?)
- Hạn chế lưu thông kinh tế.
- Thúc đẩy dã tâm xâm lược của các nước phương Tây (Pháp xâm lược)
* Giáo viên khái quát phần 1.
Hoạt động 2:
 Trình bày được các chính sách kinh tế của nhà Nguyễn và tác động của nó tới tình hình chính trị kinh tế của xã hội Việt Nam ở nửa đầu thế kỉ XI X
?Dựa vào kiến thức trong SGK - 136, em hãy cho biết những chính sách về nông nghiệp của nhà Nguyễn ?
- Nguyễn Công Trứ chiêu mộ dân lưu vong khai phá miền ven biển (Tiền Hải)
? Cuộc khai hoang có tác dụng như thế nào ?
?Mặc dù diện tích canh tác tăng nhưng dân lưu vong vẫn còn ? Vì sao ?
- Ruộng bỏ hoang nhiều
- Địa chủ, cường hào cướp ruộng
- Chế độ quân điền không còn tác dụng
?Đê điều thời Nguyễn ở phía Bắc như thế nào ?
?Tại sao việc đắp đê lại gặp khó khăn ?
"Oai oái như phủ Khoái xin cơm"
 (Phủ Khoái Châu)
=> Kinh tế nông nghiệp sa sút
?Thủ công nghiệp thời Nguyễn có đặc điểm gì
* Học sinh đọc phần in nghiêng
- Có nhiều xưởng sản xuất
?Nhận xét của người nước ngoài gợi cho em suy nghĩ gì về tài năng của thợ thủ công nước ta đầu thế kỷ XIX ?
- Thông minh, cần cù, sáng tạo, tay nghề cao.
- Bước đầu làm quen với KHKT mới ở Phương Tây.
?Mặc dù có nhiều tiềm lực nhưng vì sao thủ công nghiệp không phát triển được ?
- Thợ giỏi bị bắt vào các xưởng của Nhà nước, mai mộtt mọi tài năng. 
- Các mỏ khoảng sản khai thác thất thường, sa sút dần.
- Thợ thủ công phải nộp thuế sản phẩm nặng nề. ị thủ công nghiệp có điều kiện phát triển nhưng bị kìm hãm.
?Em có nhận xét gì về buôn bán trong nước và chính sách ngoại thương của nhà Nguyễn.
* Học sinh quan sát hình 64 SGK.
- Thương cảng Hội An đông vui tấp nập, thuyền bè như mắc cửi gần bờ có điếm canh quản lí các hoạt động ven biển.
 - Mở rộng buôn bán với các nước trong khu vực: (Trung Quốc)
-Hạn chế buôn bán với các nước Phương Tây.
I. Tình hình chính trị, kinh tế
1. Nhà Nguyễn lập lại chế độ phong kiến tập quyền.
- Triều Tây Sơn suy yếu, Nguyễn ánh đem quân lấn dần vùng đất Tây Sơn
- 1802: Sau nhiều lần giao tranh, Nguyễn ánh đánh bại quân Nguyễn Quang Toản.
à triều Nguyễn thành lập.
* Tổ chứ nhà nước:
+ Đặt niên hiệu: Gia Long
+ Chọn Phú Xuân làm kinh đô.
+ 1806 lên ngôi Nguyễn ánh Hoàng đế.
+1831-1832: Chia nước ta thành 30 tỉnh và 1 phủ trực thuộc (Thừa Thiên)
+ đứng đầu tỉnh lớn: tổng đốc
+ Đứng đầu tỉnh nhỏ: tuần phủ.
* Pháp luật
+1815, nhà Nguyễn ban hành luật Gia Long: 
"Hoàng triều hình luật"
 * Quân đội và quốc phòng: 
+ Được tổ chức quy củ, chặt chẽ.
+ Quân đội gồm nhiều binh chủng, xây dựng thành trì và thiết lạp hệ thống trạm ngựa dọc theo chiều dài đất nước
* Đối ngoại:
 - Thuần phục nhà Thanh
2. Kinh tế dưới triều Nguyễn.
a. Nông nghiệp
* Phía Nam:
- Chú trọng khai hoang và di dân lập ấp, đồn điền.
- Tăng diện tích canh tác.
* Phía Bắc
- Đê điều không được quan tâm tu sửa, nạn tham nhũng phổ biến, hạn hán lũ lụt liên tiếp.
- Tài chính thiếu hụt.
b. Thủ công nghiệp
- Có nhiều xưởng sản xuất.
- Ngành mỏ phát triển.
* Thủ công có điều kiện phát triển nhưng bị kìm hãm.
c. Thương nghiệp
- Hạn chế buôn bán với các nước phương Tây, chỉ mở rộng buôn bán với Nhà Thanh
 - Buôn bán trong nước phát triển:
+Thế kỉ XIX buôn thuận tiện
+ Xuất hiện nhiều thị tứ mới.
* Giáo viên khái quất nhấn mạnh: Mặc dù kinh tế có nhiều điều kiện phát triển nhưng những chính sách phản động của nhà Nguyễn đã không đáp ứng được nhu cầu của lịch sử nền kinh tế xã hội.
4. Củng cố: (2’)
- Những hạn chế trong việc trị nước của triều Nguyễn ?
- Hậu quả của những hạn chế đó ?
5. Hướng dẫn về nhà: (1’)	
- Nắm nội dung bài theo yêu cầu
 - Làm bài tập lịch sử bài 2 (72); 3,4 (73)
 - Đọc bài 28.
V. rút kinh nghiệm
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....