Giáo án môn Lịch sử 7 - Chủ đề 5: Nước đại Việt thời Trần

 Ngày soạn: 
Tiết: 22-> 31. CHỦ ĐỀ 5: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
Tuần dạy: 11->16
 (THẾ KỈ XIII – XIV) VÀ NHÀ HỒ (ĐẦU THẾ KỈ XV)
A. Mục tiêu: 
 1. Kiến thức: 
- Những nét chính về kinh tế, chính trị, xã hội cuối thời Lý, dẫn tới nhà Lý sụp đổ, nhà Trần thành lập.Những nét chính về tổ chức bộ máy nhà nước, quaân ñoäi thời Trần, nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp, văn hóa giáo dục thời Trần.
- Sức mạnh quân sự của quân Mông-Nguyên và quyết tâm xâm lược Đại Việt của chúng.những nét chính về diễn biến ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông-Nguyên của quân dân nhà trần
Những trận đánh quyết định như: Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương (kháng chiến lần 2), Vân Đồn, Bạch Đằng (kháng chiến lần ba)
- Tinh thần đoàn kết quyết tâm cao của quân dân nhà Trần, các nhân vật lịch sử tiêu biểu. 
- Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến.
- Sự yếu kém của vua quan cuối thời Trần trong việc quản lí và điều hành đất nước, tình hình kinh tế, xã hội cuối thời Trần (xuất hiện các cuộc đấu tranh của nông dân và nô tì)
- Giải thích sự sụp đổ của nhà Trần, nhà Hồ thành lập.
- Các chính sách cải cách của Hồ Quý Ly: Cải tổ quan lại, hạn điền, hạn nô; bước đầu đánh giá tác động của chính sách của Hồ Quý Ly.
	2.Kỹ năng:
Phân tích, đánh giá, nhận xét, tổng hợp, tường thuật diễn biến các trận đánh, so sánh các vấn đề lịch sử, phân tích nhân vật lịch sử Hồ Quý Ly.
	3. Thái độ
- Giaùo duïc cho ý chí kiên cường, bất khuất, mưu trí dũng cảm, loøng töï haøo về lịch sử dân tộc, lòng biết ơn tổ tiên trong quá trình củng cố và phát triển bảo vệ chủ quyền đất nước, lòng căm thù giặc ngoại xâm. Biết rút ra bài học kinh nghiệm lịch sử và tinh thần đoàn kết.
	II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Bản đồ Đại Việt thời Trần ( Thế kỷ XV); Khung sơ đồ tổ chức hành chính nhà nước.
- Sưu tầm một số tranh ảnh, tư liệu về thành tựu của nền kinh tế thời Trần.
- Sưu tầm một số tranh ảnh, tư liệu. Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên.
- Lược đồ khởi nghĩa nông dân nữa cuối thế kỉ XIV
- Ảnh di tích thành nhà Hồ ở Thanh Hóa.
- Máy chiếu.
 III. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC
 *KẾ HOẠCH CỤ THỂ NHƯ SAU
Tuần: 11, tiết 22: NƯỚC ĐẠI VIỆT THẾ KỶ XIII
1. Nhà Trần thnh lập
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
3. Luật pháp thời Trần
Tuần: 12 tiết 23: 
4. Nhà trần xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng.
5. Phục hồi và phát triển kinh tế.
Tuần: 12 tiết 24 BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC 
MÔNG - NGUYÊN. ( TK XIII )
1. Âm mưu xâm lượcĐại Việt của Mông- Nguyên.
2. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến.
3. Các chiến thắng tiêu biểu ((kháng chiến lần 1)
Tuần: 13 tiết 25 
3. Các chiến thắng tiêu biểu ((kháng chiến lần 2)
Tuần: 13 tiết 26 
3. Các chiến thắng tiêu biểu ((kháng chiến lần 3)
Tuần: 13 tiết 27 
4.Nguyên nhân thắng lợi.Ý nghĩa lịch sử.
Tuần: 14, tiết 28: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN
1. Sự phát triển kinh tế
Tuần: 15, tiết 29
2. Sự phát triển văn hóa
Tuần: 15, tiết 30: SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN CUỐI THẾ KỶ XIV
1. Tình hình kinh tế -xã hội
Tuần: 16, tiết 31: 
2. Nhà Hồ và cải cách của Hồ Quý Ly
 A. NƯỚC ĐẠI VIỆT THẾ KỶ XIII
Tiết 22 I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
I. Ổn định lớp. (1p)
II. Kiểm tra bài cũ. (3p) 
- Trình bày theo lược đồ trận chiến trên sông Như Nguyệt?
- Nêu ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ hai?
III.Bài mới:
1.Giới thiệu : (1p)
Từ thế kỉ XII đến đầu thế kỉ XIII nhà Lý ngày càng suy yếu, chính quyền không còn chăm lo đến đời sống nhân dân, quan lại lao vào con đường ăn chơi sa đọa, sự sụp đổ là điều không thể tránh khỏi. Điều này dẫn đến sự thành lập của nhà Trần tạo điều kiện cho Đại Việt tiếp tục phát triển.
2.Bài học: 
Hoạt động 1(20p): 
Phương pháp hoạt động: cá nhân
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
-Tình hình Nhà Lý như thế nào? Vì sao nhà Lý suy yếu?
-Việc làm trên đã dẫn đến hậu quả gì? 
-Trước tình đó nhà lý phải làm gì?
HS:Nhà lý phải dựa vào các thế lực nhà Trần để chống lại các lực lượng nổi loạn.nhân cơ hội đó nhà Trần buộc nhà Lý phải nhường ngôi cho Trần Cảnh(Trần Cảnh là chồng của Lý Chiêu Hoàng)
1. Nhà Trần thành lập
-Cuối TK XII, quan lại nhà Lý ăn chơi sa đọa, không chăm lo đời sống nhân dân. hạn hán lụt lội xảy ra liên miên, nhân dân khổ cực-> nhiều nơi nổi dậy đấu tranh. –Đầu 1226 Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh-> Nhà Trần thành lập.
Hoạt động 2(16p). Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền.
Phương pháp hoạt động: cá nhân
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
-Sau khi lên nắm quyền nhà Trần đã làm gì? 
-Bộ máy nhà nước nhà Trần được tổ chức như thế nào?Nhận xét tổ chức bộ máy nhà Trần? 
-So với thời Lý bộ máy nhà Trần có điểm gì khác?
-Ngoài ra nhà Trần còn đặt thêm cơ quan tổ chức quan nào? Nhiệm vụ?
-Dẹp yên rối loạn, xây dựng bộ máy nhà nước. 
-Quy củ và đầy đủ hơn. 
HS trình bày theo hiểu biết
HS trình bày theo SGK
2/. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền. 
-Bộ máy nhà nước
-Đặt cơ quan: Quốc sử viện, Thái y viện - Đặt chức quan: Hà đê sứ, Khuyết nông sứ, Đồn điền sứ.
Hoạt động 3(10p).. Pháp luật thời Trần
Phương pháp hoạt động: cá nhân
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
-Nhà Trần ban hành bộ luật gì và có gì khác với thời Lý? 
Việc Vua đặt chuông lớn ở thềm cung điện nói lên điều gì?
HS trình bày theo SGK
3/. Pháp luật thời Trần
-Ban hành bộ luật: Quốc Triều Hình luật.
- Nội dung: Giống thời Lý và bổ sung:
 + Xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản.
+Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất.
-Đặt cơ quan xét xử:Thẩm hình viện 
IV. Củng cố-luyện tập: (3p).
-Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh nào? 
-Vẽ lại sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần.
-Bài tập 1, 2, 3.
V. Dặn dò: (1p). Học bài, soạn phần II bài 13. 
Tiết 23. II. NHÀ TRẦN XÂY DỰNG QUÂN ĐỘI VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
I. Ổn định lớp: (1p). 
II. Kiểm tra (15p).
 Câu hỏi: Vẽ và nhận xét bộ máy nhà nước thời Trần? 
 Đáp án: Sơ đồ - Nhận xét được tổ chức quy củ và đầy đủ hơn.
III. Bài mới: (1p). Cùng với việc xây dựng chính quyền, pháp luật nhà Trần đã xây dựng quân đội và phát triển kinh tế. 
Hoạt động 1(10p) . Nhà Trần xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng. 
Phương pháp hoạt động: nhóm, cá nhân
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
GV:Tổ chức quân đội nhà Trần như thế nào? Vì sao nhà Trần kén chọn những thanh niên khỏe mạnh ở quê để vào cấm quân?
GV: Quân đội được tuyển dụng theo chủ trương,chính sách nào? 
GV:-Bên cạnh xây dựng quân đội nhà Trần đã làm gì để củng cố quốc phòng? 
-Việc xây dựng quân đội nhà Trần có gì khác và giống so với nhà Lý?
-HS đọc phần 1 SGK
 HS: Để tăng độ tin cậy trong việc bảo vệ triều chính ,bảo vệ vua,hoàng thành,triều đình. 
HS quan sát H27. 
-Chia nhómThảo luận 
HS:-Giống:quân đội gồm 2 bộ phận,được tuyển theo chính sách “ngụ binh ư nông”
-Khác:cấm quân;tuyển những người khỏe mạnh ở quê hương nhà trần,theo chủ trương: “cốt tinh nhuệ không cốt đông”.
1/. Nhà Trần xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng. 
- Quân đội: Gồm cấm quân và quân ở các lộ. 
+ Chủ trương: Quân lính “cốt tinh, không cốt đông”. 
+ Chính sách: Ngụ binh ư nông,
- Quốc phòng: 
+ Cử các tướng giỏi đóng giữ các vị trí hiểm yếu. 
+Vua Trần thường đi tuần tra việc phòng bị.
Hoạt động 2(11p). Phục hồi và phát triển kinh tế.
Phương pháp hoạt động: cá nhân
-Nhà trần đã làm gì để phát triển nông nghiệp?
-Nhận xét gì về những chủ trương phát triển nông nghiệp của nhà Trần?
-Kể tên các nghề Thủ công nghiệp trong nhân dân?
-Tình hình thương nghiệp nước ta thời Trần như thế nào?
HS:-Phù hợp, kịp thời =>Nông nghiệp nhanh chóng phục hồi và phát triển.
HS quan sát H28. Nhận xét 
2/. Phục hồi và phát triển kinh tế. 
* Nông nghiệp: 
-Chú trọng khai hoang, đắp đê( Đỉnh Nhĩ), đào sông,nạo vét kênh
->Nông nghiệp được phục hồi và phát triển.
* Thủ công nghiệp:
-Lập nhiều xưởng thủ công nhà nước: gốm, dệt, chế tạo vũ khí.
-Thủ công trong nhân dân có nhiều ngành :đúc đồng, làm giấy,khắc ván in.
* Thương nghiệp:
- Lập nhiều chợ ở làng xã,Thăng Long có 61 phố phường.
-Buôn bán với nước ngoài rất phát triển:mở nhiều cửa biển: Hội thống, Hội triều, Vân đồn 
IV. Củng cố-luyện tập(3p).
- Nhà Trần có những biện pháp gì để xây dựng quân đội, quốc phòng. 
- Nhà Trần đã làm gì để phục hồi và phát triển kinh tế sau những năm suy thoái của nhà Lý? 
V. Dặn dò: (1p). 
- Học bài - BT 4, 5, 6, soạn bài 14 SGK.
 B. BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC 
 MÔNG - NGUYÊN (THẾ KỶ XIII)
Tiết 24. I. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT 
 CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG CỔ (1258)
A. Mục tiêu: 
1. Kiến thức: 
- Âm mưu xâm lược Đại Việt của quân Mông Cổ. 
- Chủ trương, chính sách và những việc làm của vua, quan nhà Trần để đối phó với quân Mông Cổ. 
2.Kỹ năng: 
- Đọc diễn biến các trận đánh bằng lược đồ. 
- Đọc và vẽ lược đồ. 
- Phân tích đánh giá nhận xét các sự kiện lịch sử. 
3. Tư tưởng: 
- Giáo dục HS ý thức, kiên cường, bất khuất mưu trí dũng cảm của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến.
- Giáo dục lòng tự hào về truyền thống của dân tộc. 
B. Phương tiện dạy học: 
-Lược đồ cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ. 
C. Thiết kế bài học: 
I. Ổn định lớp: (1p).
II. Kiểm tra bài cũ. (3p).
-Nhà Trần đã làm gì để xây dựng quân đội? Nhận xét? 
III. Bài mới: (1p).
Sau khi lên nắm chính quyền, Vua tôi nhà Trần bắt tay vào việc xây dựng đất nước về mọi mặt, đồng thời còn phải chuẩn bị nhiều mặt để đối phó những âm mưu xâm lược của bọn phong Kiến Mông - Nguyên. Vậy cuộc chiến diễn ra như thế nào? 
Hoạt động 1(16p).. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ.
Phương pháp hoạt động: cá nhân
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
GV dùng lược đồ thế giới và giới thiệu sơ qua về nước Mông Cổ thế kỷ XIII. 
-HD quan sát H29 nhận xét H 29 giúp em hiểu gì về quân Mông Cổ ?
GV:-Quân Mông Cổ xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì? 
-Trước khi vào nước Ta, tướng Mông Cổ đã làm gì?
GV:Vua Trần đã có thái độ như thế nào? 
-HS quan sát H29 nhận xét H 29 
HS:- Cho sứ giả đem thư đe dọa và dụ hàng vua Trần.
HS: Bắt sứ giả bắt giam vào ngục.
1/. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ. 
-Thiết lập ách độ hộ đế chế Mông Cổ trên đất Đại Việt.
-Chiếm Đại Việt để đánh lên phía Nam TQ.Thực hiện kế hoạch gọng kìm tiêu diệt Nam Tống.
Hoạt động 2(20p).. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ.
Phương pháp hoạt động: nhóm, cá nhân
GV:Khi được tin quân Mông Cổ xâm lược nước ta, vua Trần đã làm gì? 
HD tóm tắt diễn biến
GV: Vì sao quân ta đánh bại quân Mông Cổ? 
HD thảo luận nhóm:
Bài học kinh nghiệm về cách đánh giặc của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ lần thứ nhất là gì?
HS trình bày theo SGK 
HS quan sát lược đồ và trình bày . 
HS: Quân ta biết sử dụng cách đánh giặc thông minh,biết chớp thời cơ.
HS thảo luận nhóm:
2/. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ.
a. Nhà Trần chuẩn bị: 
-Ban hành lệnh sắm sửa vũ khí 
-Quân đội dân binh được thành lập và ngày đêm luyện tập. 
b. Diễn biến: 
-Tháng 1-1258, 3 vạn quân Mông Cổ tiến vào nước ta theo đường sông Thao qua Bạch Hạc đến Bình Lệ Nguyên và bị chặn lại,sau đó tiến vào Thăng Long.
-Ta thực hiện kế hoạch “Vườn không nhà trống “xuôi về thiên mạc ,khiến cho giặc vào Thăng Long bị thiếu lương thực,thực phẩm rơi vào tình thế cực kì khó khăn.
-Ta mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu.
c.Kết quả:Ngày 29-1-1258 quân Mông Cổ rút khỏi Thăng Long chạy về nước.
* Lấy yếu đánh mạnh ,lấy ít đành nhiều.
IV. Củng cố – luyện tập: (3p). 
-Quân Mông Cổ xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì? 
-Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ bằng lược đồ.
-Bài tập 1, 2.
V. Dặn dò: (1p).
-Học bài, soạn bài 14 phần II. 
Tiết 25. II. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI 
 CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285)
A. Mục tiêu: 
1.Kiến thức:
-Việc chuẩn bị cho việc xâm lược Đại Việt lần thứ 2 của quân Nguyên chu đáo hơn so với lần một.
-Nhờ sự chuẩn bị chu đáo,đường lối đánh giặc đúng đắn và quyết tâm cao,quân dân Đại Việt đã giành thắng lợi vẻ vang.
2.Kĩ năng:
-Rèn kĩ năng sử dụng lược đồ để thuật lại sự kiện lịch sử.
3.Tư tưởng:
-Bồi dưỡng cho học sinh lòng căm thù giặc ngoại xâm,niềm tự hào dân tộc và lòng biết ơn tổ tiên đã kiên cường ,mưu trí bảo vệ chủ quyền đất nước.
B. Phương tiện dạy học: 
-Lược đồ kháng chiến chống quân Nguyên 1285.
-Đoạn trích ”Hịch tướng sĩ”
C. Tiến trình dạy học: 
I. Ổn định lớp. (1p). 
II. Kiểm tra bài cũ. (3p). 
-Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ.
III. Bài mới: (1p).
Sau thất bại 1258 quân Mông Cổ không chịu từ bỏ âm mưu xâm lược Đại Việt. Sau khi thôn tính được nhà Tống 1279 chúng ráo riết chuẩn bị xâm lược Đại Việt. 
Hoạt động 1(10p).. Âm mưu xâm lược Chăm Pa và Đại Việt của nhà Nguyên
Phương pháp hoạt động: nhóm, cá nhân
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
GV:-Nhà Nguyên cho quân xâm lược Chămpa và Đại Việt nhằm mục đích gì?
-Tại sao Hốt Tất Liệt cho quân đánh Chămpa trước? Kết quả?
GV sử dụng lược đồ trình bày
-Sau khi nghe tin quân Nguyên có ý định xâm lược nước ta, nhà Trần đã làm gì?
. HS trình bày theo SGK 
-HS quan sát lược đồ và trình bày
1/. Âm mưu xâm lược Chăm Pa và Đại Việt của nhà Nguyên
-Mục đích: Làm cầu nối thôn tính các nước ở phía Nam TQ. 
-1283 cho quân đánh Chămpa trước để làm bàn đạp tấn công vào Đại Việt nhưng thất bại.
Hoạt động 2(10p).. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến. 
Phương pháp hoạt động: nhóm, cá nhân
GV:Hội Nghị Diên Hồng có tác dụng gì đến việc chuẩn bị kháng chiến?Những sự kiện nào thể hiện ý chí quyết tâm,quyết chiến của nhà Trần?
HS đọc phần in nhỏ SGK 
HS trình bày theo SGK 
2/. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến. 
-Vua Trần triệu tập hội nghị ở bến Bình Than bàn kế hoạch đánh giặc cử Trần Quốc Tuấn chỉ huy cuộc kháng chiến
- 1285 mở Hội Nghị Diên Hồng ở Thăng Long.
- Tổ chức tập trận, duyệt binh ở Đông Bộ Đầu
Hoạt động 3(16p).. Diễn biến và kết quả cuộc kháng chiến.
Phương pháp hoạt động: nhóm, cá nhân
GV: dùng lược đồ trình bày diễn biến và hướng dẫn HS trình bày bằng lược đồ.
GV:Nêu cách đánh của quân ta trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai? 
HS trình bày qua lược đồ.
HS thảo luận nhóm rút ra kết luận:
+lúc đầu giặc mạnh rút lui để bảo toàn lực lượng chờ thời cơ quyết giành thắng lợi.
+cánh đánh “ Vườn không nhà trống”
3/. Diễn biến và kết quả cuộc kháng chiến. 
a. Diễn biến
-1/1285: 50 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy vào xâm lược nước ta.
-Quân ta chặn đánh địch ở biên giới sau đó rút về Vạn Kiếp, Thăng Long và cuối cùng rút về Thiên Trường để bảo toàn lực lượng, và thực hiện kế hoạch “vườn không nhà trống”.
-Cùng lúc Toa Đô từ Champa đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa, quân Thoát Hoan mở cuộc tấn công xuống phía nam nhằm tạo thế gọng kìm để tiêu diệt quân ta, nhưng bị thất bị, phải rút về Thăng Long và lâm vào tình trạng thiếu lương thực trầm trọng. 
-5/1285, lợi dụng thời cơ nhà Trần tổ chức phản công đánh bại quân giặc ở nhiều nơi. 
b.Kết quả: Quân giặc phần bị chết, phần còn lại chạy về nước, Thoát Hoan chui vào ống đồng về nước,Toa Đô bị chém đầu.
IV. Củng cố - luyện tập: (3p).
- Nhà Trần chuẩn bị cuộc kháng chiến chống Nguyên lần thứ hai như thế nào? 
- Trình bày diễn biến. 
V. Dặn dò: (1p).
- Học bài soạn phần III. 
Tiết 26. III. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA 
 CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1287 - 1288)
A. Mục tiêu bài học: 
1.Kiến thức:
-Âm mưu xâm lược Đại Việt lần thú ba của quân Nguyên.
-Vua tôi nhà Trần quyết tâm tiến hành cuộc kháng chiến chống lại nhà Nguyên với các trận đánh lớn;Vân Đồn,Bạch Đằng và giành thắng lợi vẻ vang.
2.Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng sử dụng lược đồ để tóm tắt sự kiện lịch sử.
3.Tư tưởng:
-Bồi dưỡng cho học sinh lòng căm thù giặc và niềm tự hào về truyền thống hào hùng của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống giặc Mông-Nguyên.
B. Phương tiện dạy học: 
-Lược đồ kháng chiến lần 3 chống quân Nguyên. 
C. Thiết kế bài học: 
I. Ổn định lớp: (1p). 
II. Kiểm tra bài cũ: (3p).
-Trình bày diễn biến kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên 1285.
III. Bài mới: (1p).
Hai lần thất bại trong việc xâm lược Đại Việt nhà Nguyên có từ bỏ ý định xâm lược Đại Việt nữa không? Chúng chuẩn bị như thế nào? 
Hoạt động 1(15p).. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt.
Phương pháp hoạt động: cá nhân
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
GV:-Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt trong hoàn cảnh nào? 
-Nêu một số dẫn chứng về việc nhà Nguyên chuẩn bị xâm lược Đại Việt lần thứ 3. 
-Nhà Trần làm gì trước nguy cơ bị xâm lược?
GV:Dùng lược đồ trình bày diễn biến 
HS trình bày theo SGK 
HS trình bày theo SGK 
HS lắng nghe trình bày lại.
1/. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt. 
* Hoàn cảnh: 
-Nhà Nguyên quyết tâm xâm lược Đại Việt lần thứ 3. 
-Nhà Trần khẩn trương chuẩn bị kháng chiến. 
* Diễn biến: 
-12/1287: Quân Nguyên ồ ạt tấn công Đại Việt. 
-1288 Thoát Hoan cho quân chiếm đóng Vạn Kiếp.
-Về phía ta sau một vài trận chặn giặc ở cửa ải,Trần Quốc Tuấn đã cho quân rút khỏi vạn kiếp về vùng sông đuống đê chặn giặc ở Thăng Long.
Hoạt động 2(9p).. Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ. 
Phương pháp hoạt động: nhóm, cá nhân
GV:-Tường thuật diễn biến trận Vân Đồn?
-Chiến thắng Vân Đồn có ý nghĩa gì?
Sử dụng lược đồ trao đổi trình bày diễn biến. 
2/. Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ. 
-Trần Khánh Dư cho quân mai phục ở Vân Đồn đợi đoàn thuyền lương của địch.
-Khi đoàn thuyền lương đi qua bị quân ta từ nhiều phía đánh ra dữ dội phần lớp thuyền lương bị đắm, số còn lại bị quân ta chiếm
Hoạt động 3(12p).. Chiến thắng Bạch Đằng 
Phương pháp hoạt động: nhóm, cá nhân
-Sau trận Vân Đồn, tình thế của quân Nguyên như thế nào? 
-Nêu cách đánh của nhà Trần lần thứ 3 có gì giống và khác so với 2 lần trước. 
.
Sử dụng lược đồ trình bày diễn biến. 
HS dựa vào SGK trả lời.
HS thảo luận nhóm
3/. Chiến thắng Bạch Đằng
-4/1288: Đoàn thuyền lương của Ô Mã Nhi rút về theo sông Bạch Đằng.
-Ta nhử địch vào sâu trận địa khi nước dâng cao.
-Lúc nước rút thuyền địch xô vào cọc và bị quân ta đánh từ 2 bên bờ.Nhiều tên giặc bị chết, Ô Mã bị bắt sống.
IV. Củng cố: (3p). 
- Dựa vào lược đồ trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ 3. 
V. Dặn dò: (1p).
- Học bài , soạn bài IV.
Tiết 27. IV. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ 
 CỦA BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN
A. Mục tiêu: 
 1.Kiến thức:
-Hiểu được vì sao ở thế kỉ XIII,trong ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông-Nguyên quân dân Đaị Việt đều giành thắng lợi. 
-Ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chông quân xâm lược Mông Nguyên.
2.Kĩ năng:
Phân tích,so sánh sự kiện và nhân vật lịch sử qua ba lần kháng chiến để rút ra nhận xét chung.
3.Tư tưởng:
-Bồi dưởng lòng tự hào về truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc.
-Bài học kinh nghiệm lịch sử về tinh thần đoàn kết dân tộc. 
B. Phương tiện dạy học: 
- Bản đồ đế quốc Mông – Nguyên thế kỷ XIII. 
- Tư liệu về nhân vật tiêu biểu trong 3 lần kháng chiến. 
C. Thiết kế bài học: 
I. On định lớp: (1p).
II. Kiểm tra bài cũ(3p).. 
Tường thuật trận Bạch Đằng?
III. Bài mới: (1p).
Ba lần kháng chiến chống quân Mông Nguyên của nhà Trần diễn ra trong điều kiện vô cùng khó khăn, nhưng đã giành được thắng lợi. Vì sao có những thắng lợi đó? Ý nghĩa như thế nào?
Hoạt động 1(20p).. Nguyên nhân thắng lợi
Phương pháp hoạt động: nhóm, cá nhân
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
GV:Những nguyên nhân nào làm cho cả 3 lần kháng chiến chống quân nguyên giành thắng lợi? 
GV:Hãy trình bày một số dẫn chứng về tinh thần đoàn kết dân tộc?
GV:Nêu những việc làm của nhà Trần chuẩn bị cho ba lần kháng chiến?
GV:Trình bày những đóng góp của Trần Quốc Tuấn trong 3 cuộc kháng chiến chống Mông – Nguyên?
GV:Cách đánh sáng tạo của nhà Trần trong 3 lần kháng chiến?
HS:-Theo lệnh triều đình nhân dân Thăng Long nhanh chóng thực hiện chủ trương “Vườn không nhà trống” 
-Trong thứ 2 các bô lão thể hiện ý chí của muôn dân quyết tâm “đánh”.
-Quân sĩ thích vào cách tây hai chữ “Sát Thát”
HS:-Vua Trần thườngvề các địa phương tìm hiểu cuộc sống của dân.
-Giải quyết những bất hoà trong vương triều Trần,tạo nên sự đoàn kềt dân tộc.
HS trao đổi trình bày:Nghĩ ra cách đánh độc đáo,sáng tạo,phù hợp với hoàn cảnh từng giai đoạn.
HS:-Kế hoạch “Vườn không nhà trống”.
-Tránh chỗ mạnh đánh chỗ yếu của kẻ thù.
-Biết phát huy lợi thế của quân ta buộc địch phải tuân theo.
-Buộc địch từ thế mạnh chuyển sang thế yếu,ta từ bị động chuyển sang chủ động.
1/. Nguyên nhân thắng lợi: 
-Được tất cả các tầng lớp nhân dân tham gia kháng chiến. 
-Nhà Trần đã chuẩn bị chu đáo về mọi mặt. 
-Tinh thần hy sinh của toàn dân ta đặc biệt là quân đội nhà Trần
-Đường lối chiến lược, chiến thuật đúng đắn, sáng tạo.
Hoạt động 2(16p). Ý nghĩa lịch sử
Phương pháp hoạt động: cá nhân
- GV kết hợp bài học và bản đồ giới thiệu về đế quốc Mông Cổ thế kỷ XIII.
-GV:Những thắng lợi đó của quân ta trong hoàn cảnh như vậy có ý nghĩa gì?
GV:Bài học lịch sử từ 3 lần chiến thắng quân xâm lược Mông-Nguyên?
HS dựa vào SGK trả lời.
=>Dùng mưu trí mà đánh giặc.Lấy đoàn kết toàn dân làm sức mạnh.
2/. Ý nghĩa lịch sử: 
- Đập tan tham vọng và ý chí xâm lược Đại Việt của đế chế Nguyên bảo vệ độc lập dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ. 
- Góp phần xây đắp truyền thống quân sự Việt Nam. 
-Để lại bài học vô cùng quý giá.
-Ngăn chặn những cuộc xâm lược của quân Nguyên đối với các nước khác.
IV. Củng cố - luyện tập: (3p).
- Nêu nguyên nhân thắng lợi của 3 lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên?
- Ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến?
V. Dặn dò: (1p). 
Học bài, soạn bài 15.