Giáo án môn Lịch sử lớp 6 - Bài 21: Khởi nghĩa Lý Bí - Nước Vạn Xuân (542 - 602)

KHỞI NGHĨA LÍ BÍ. NƯỚC VẠN XUÂN
 ( 542 – 602 )
Tuần: 25 Tiết: 23
KHỞI NGHĨA LÍ BÍ. NƯỚC VẠN XUÂN
 ( 542 – 602 )
Ngày dạy:
1/ MỤC TIÊU:
1.1/ Kiến thức:
 -Hs biết: + Đầu thế kỉ VI, nước ta chịu sự thống trị của nhà Lương, chúng thực hiện chính sách rất tàn bạo đó cũng là nguyên nhân cơ bản dẫn đến cuộc khởi nghĩa của Lý Bí.
	 +Tuy diễn ra trong thời gian ngắn nhưng nghĩa quân đã chiếm hầu hết các quận huyện Giao Châu, quân Lương đã 2 lần đem đưa quân chiếm lại nhưng đều bị thất bại.
	- Hs hiểu:Lý Bí xuân đế lập ra nước Vạn Xuân. Con người và sự nghiệp của Lý Bí( quê hương và hoạt động)
1.2/ Kĩ năng:
 -Hs thực hiện được: nhận thức rõ nguyên nhân của sự kiện 
	- Hs thực hiện thành thạo:Biết đánh giá sự kiện lịch sử, độc bản đồ 
1.3/ Thái độ:
 -Tính cách: Giáo dục hs thấy được sau hơn 600 năm chịu sự thống trị của bọn phong kiến phương Bắc, khởi nghĩa Lý Bí thắng lợi.
 -Thĩi quen:nước Vạn Xuân ra đời đã chứng tỏ sức sống mãnh liệt của nhân dân ta. 
2/ NỘI DUNG BÀI HỌC:
 -Chính sách đơ hộ của nhà Lương.
- Khởi nghĩa Lý Bí nuớc Vạn Xuân thành lập.
3/ CHUẨN BỊ:
 3.1/ Giáo viên: - Lược đồ khởi nghĩa Lý Bí.
3.2/ Học sinh: trả lời câu hỏi bài mới
4/ TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP:
4.1/ Ổn định tổ chức và kiểm diện: 	63:	64:
4.2/ Kiểm tra miệng: 
sCâu hỏi bài cũ: Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc khởi nghĩa bà Triệu ? Cuộc khởi nghĩa bà Triệu bùng nổ như thế nào?kết quả và ý nghĩa? ( 10đ )
* Đáp án:
* Nguyên nhân
- Do chính sách cai trị tàn bạo của nhà Ngô, nhân dân ta khơng cam chịu kiếp sống nơ lệ 
( 2đ)
* Diễn biến.
- Năm 248, cuộc khởi nghĩa bùng nổ ở Phú Điền (Hâu Lộc – Thanh Hoá) ( 1đ)
- Bà cùng nghĩa quân đánh phá các thành của quân Ngô ở huyện Cửu Chân sau đó đánh khắp Giao Châu làm cho quân Ngô rất lo sợ. ( 1đ)
- Nhà Ngô sai Lục Đận đem 6000 quân sang Giao Châu để đàn áp. ( 1đ)
* Kết quả.
- Cuộc khởi nghĩa bị thất bại do: 
 . Lực lượng quá chênh lệch. ( 1đ)
 . Quân Ngô mạnh và nhiều mưu kế hiểm độc. ( 1đ)
* Ý nghĩa:
 Khẳng định ý chí đấu tranh bất khuất của dân tộc trong cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc ta. ( 3đ)
Câu hỏi bài mới: Cuộc khởi nghĩa của Bà Triệu bị thất bại nhưng nhân dân ta cĩ chịu khuất phục kẻ thù xâm lược khơng?Nhân dân ta đã làm gì?
Hs trả lời.Gv nhận xét và ghi điểm.
4.3/ Tiến trình bài học:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
* Giới thiệu bài mới.
 Sau cuộc khởi nghĩa của Bà Triệu bị thất bại, đất nước ta tiếp tục bị rơi vào tay của bọn phong kiến phương Bắc. Dưới ách cai trị tàn bạo của nhà Lương nhân dân ta quyết không cam chịu cuộc sống nô lệ đã vùng lên khởi nghĩa và giành được thắng lợi. Nước Vạn Xuân ra đời thế nào chúng ta tìm hiểu bài hôm nay.
* Hoạt động 1: Chính sách đơ hộ của nhà Lương (thời gian: 15’)
*Mục tiêu:biết được chính sách đơ hộ của nhà Lương
1Gv: gọi hs đọc mục 1/58
1Giáo viên : Sơ lược tình hình nước Trung Quốc.
s Đầu thế kỉ VI chính sách cai trị của nhà Lương đối với nước ta như thế nào ?
1Hs: Chia nhỏ đơn vị hành chánh nước ta thành 6 châu. : Giao Châu ( Đồng bằng và trung du Bắc bộ); Ái Châu(Thanh Hĩa); Đức Châu, Lợi Châu, Minh Châu( Nghệ - Tĩnh) và Hồng Châu( Quảng Ninh)
1GV: kết luận và chốt ý cho hs nắm.
s Về tổ chức bộ máy cai trị của nhà Lương có gì khác so với các thời trước ?
1Hs: Trình bày theo SGK
1GV: Kết luận và chốt ý cho hs nắm.
1Giáo viên: Cho học sinh đọc đoạn viết về Đinh thiều 
s Theo em thái độ nhà Lương đối với Tinh Thiều đã nói lên đều gì ?
1Hs: thái độ khinh rẽ, phân biệt 
s Chính sách cai trị của nhà Lương như thế nào đối với Giao Châu ?
1Hs: Rất tàn bạo đặt ra hàng trăm thứ thuế rất vô lí => đời sống nhân dân ta vô cùng cực khổ 
1GV: kết luận và chốt ý cho hs nắm.
Ä Giáo viên: Thứ sử Giao Châu là Tiêu Tư rất là tàn bạo, bóc lột nhân dân ta rất dã man 
 Ví dụ:
 - cây dâu cao 40 Cm cũng nộp thuế 
 - Bán vợ , đợ con cũng phải nộp thuế 
=> Đây chính là nguyên nhân dẫn đến cuộc khởi nghĩa của dân ta. Vậy ai là người đứng ra lãnh đạo nhân dân ta khởi nghĩa.
* Hoạt động 2: khởi nghĩa Lí Bí và sự thành lập nước Vạn Xuân (thời gian:18’)
*Mục tiêu:nhận biết và biết trình bày được theo lược đồ những nét chính của cuộc khởi nghĩa,kết quả và ý nghĩa.
1Gv: Gọi hs đọc mục 2/158
s Em biết gì về Lý Bí ? Vì sao ông lại phất cờ khởi nghĩa ?
1Hs: Trình bày theo SGK
1GV: Kết luận và chốt ý cho hs nắm.
s Cuộc khởi nghĩa Lý Bí đã bùng nổ như thế nào ?
Ä Giáo viên: trình bày trên lược đồ cho hs nắm diễn biến
s Những hào kiệt nào đã hưởng ứng cuộc khởi nghĩa Lý Bí ?
1Hs: Phạm Tu, Tinh Thiều..
s Vì sao hào kiệt, nhân dân ta kéo về hưởng ứng cuộc khởi nghĩa Lý Bí ?.
Ä Giáo viên cho học sinh thảo luận nhóm:
- Vì hào kiệt, nhân dân ta rất câm phẩn chế độ thống trị của nhà Lương 
s Tiến trình cuộc khởi nghĩa ra sao ?
s Sau khi nghĩa quân chiếm hết các quận huyện nhà lương phản ứng ra sao? 
1Hs: kéo quân sang
s Em có nhận xét gì về tinh thần chiến đấu của nghĩa quân ?
Học sinh: Đoàn kết chiến đấu, kiên cường anh dũng nên đã đánh bại cuộc tiến công của giặc.
s Kết quả của cuộc khởi nghĩa như thế nào ? 
1Hs: Quân lương đại bại , Quân ta toàn thắng lợi 
s Sau khi giành thắng lợi Lý Bí đã làm gì ?
1Hs: trình bày
1GV: Kết luận và chốt ý cho hs nắm.
* Tổ3 chức thảo luận 2p:
? Việc Lí Nam Đế xưng đế có ý nghĩa gì ?
1Hs: thảo luận và trình bày, nhận xét
Ä Giáo viên giải lí do Lý Bí lên ngôi vua và xưng đế.
s Theo em việc đặt tên nước vạn Xuân có ý nghĩa gì?
1Hs: Trả lời theo ý cá nhân
sSau khi lên ngôi hoàng đế Lý Bí đã tổ chức lại bộ máy nhà nước như thế nào ? 
Ä Giáo viên: Đây là bộ máy nhà nước phong kiến trung ương lập ngày sơ khai. 
1/ Chính sách đô hộ của nhà Lương
 * Về hành chính: Đầu thế kỉ VI nhà Lương chia nước ta thành các quận huyện và đặt tên mới là: Giao Châu ( Đồng bằng và trung du Bắc bộ); Ái Châu(Thanh Hĩa); Đức Châu, Lợi Châu, Minh Châu( Nghệ - Tĩnh) và Hồng Châu( Quảng Ninh)
- Chủ trương chỉ sử dụng tôn thất nhà Lương và một số dịng họ lớn mới được giao giữ những chức vụ quan trọng trong bộ máy cai trị.
- Chính sách cai trị rất tàn tạo đặt ra hàng trăm thứ thuế rất vô lí
2/ Khởi nghĩa Lý Bí nuớc Vạn Xuân thành lập.
 a. Diễn biến:
- Mùa xuân năm 542 Lý Bí phất cờ khởi nghĩa ở Thái Bình. Hào kiệt, nhân dân ta khắp nơi kéo về hưởng ứng.
- Trong vòng chưa đầy 3 tháng nghĩa quân đã chiếm hầu hết các quận huyện. Tiêu Tư bỏ thành Long Biên chạy về nước 
- Tháng 4/542 và đầu năm 543 nhà Lương đã 2 lần đem quân sang nhưng đều bị quân ta đánh bại.
b. Kết quả:
- Nghĩa quân giành thắng lợi.
- Năm 544 Lý Bí lên ngôi hoàng đế ( Lý Nam Đế )
- Đặt tên nước: Vạn Xuân, niên hiệu : Thiên Đức.
- Đóng đô: vùng của sông Tô Lịch
( Hà Nội)
- Thành lập 2 ban: văn, võ
 + Triệu Túc: Giúp vua mọi việc
 + Tinh Thiều: Ban văn
 + Phạm Tu: Ban võ
4.4/ Tổng kết:
* Dùng bảng phụ ghi sẳn bài tập gọi hs củng cố.
 1/ Đầu thế kỉ VI, nhà Lương chia nước ta thành mấy châu ?
5 b- 6 c- 7
 2/ Sử sách Trung Quốc thú nhận tên quan nào sau đây là “tàn bạo mất lòng dân “ ?
Tô Định b- Mã Viện c- Tiêu Tư
 3/ Khởi nghĩa Lí Bí nổ ra vào năm nào ?
542 b- 524 c- 543
 4/ Lí Bí lên ngôi hoàng đế vào năm nào ?
543 b- 544 c- 545
* Đáp án đúng: 1b, 2c, 3a, 4b
Gv: nhận xét và kết luận toàn bài.
 4.5/ Hướng dẫn học tập:
* Đối với bài học ở tiết này :
- Học thuộc bài, xem lại nội dung sgk và trả lời câu hỏi cuối bài/49
- Hòan thành các bài tập SBT
 * Đối với bài học ở tiết sau :
 - Xem trước bài 22/60 «  Khởi nghĩa lý bí – nước vạn xuân
(542 -602) » 
 - Trả lời các câu hỏi sau :
 sCuộc kháng chiến chống quân Lương xâm lược diễn ra như thế nào ? 
 s Triệu Quang Phục là ai ?
 s Vì sao nhân dân ta biết ơn Lý Nam Đế – Triệu Quang Phục ?
5/ Phụ lục:
Sách giáo khoa, Sách giáo Viên, Sách bài tập.