Giáo án môn Ngữ văn 8 - Chiếc lá cuối cùng

Bài soạn:
Chiếc lá cuối cùng(2 tiết) 
O.Henry
 Mục tiêu:
Học sinh: - Hiểu được tấm lòng yêu thương những người nghèo khổ của nhà văn ở trong truyện.
Thấy được nghệ thuật kể chuyện độc đáo, hấp dẫn của Ohen – ri.
Kiến thức kĩ năng, thái độ:
Kiến thức, kĩ năng:
Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một truyện ngắn hiện đại của Mĩ.
Lòng cảm thông sự sẻ chia với người nghèo.
Ý nghĩa của tác phẩm nghệ thuật vì cuộc sống con người.
Vận dụng kiến thức về sự kết hợp giữa các phương thức biểu đạt trong tác phẩm tự sự để đọc, hiểu tác phẩm.
Phát hiện phân tích đặc điểm nổi bật về nghệ thuật kể chuyện của nhà văn.
Cảm nhận được ý nghĩa nhân văn sâu sắc của truyện.
Thái độ:
- Tình cảm yêu thương con người và nghị lực sống, quý trọng giá trị nghệ thuật.
- Biết cảm thông với những con người nghèo khổ trong xã hội.
C.Chuẩn bị:
Giáo viên: + Đọc và nghiên cứu SGK, SGV.
 + Nắm đặc trưng thể loại văn bản, phương thức biểu đạt, nội dung và hình thức văn bản.
 + Soạn bài “Chiếc lá cuối cùng”.
Phương pháp: Đáp vấn đàm thoại.
Học sinh: 
+ Đọc văn bản, chuẩn bị trả lời câu hỏi ở phần “Đọc – hiểu”.
+ Tóm tắt văn bản.
Tiến trình dạy và học:
Ổn định tổ chức ( 1 phút)
Kiểm tra bài cũ ( 3 phút) 
Nêu những điểm trái ngược nhau giữa nhân vật Đôn – Ki – Hô – Tê và Xan – Chô – Pan – Xan?
Qua hai nhân vật này em học được điều gì?
Bài mới: Chiếc lá cuối cùng.
Giới thiệu bài học (2 phút).
Phương pháp: Thuyết trình 
Thời gian : 1 phút
Văn học Mĩ là một nền văn học lâu đời nổi bật là những nhà văn kiệt xuất như : Giắc Lơn – đơn, Hemingguâytrong số đó tên tuổi của O Hen – ry nổi bật lên nhu một tác giả truyện ngắn tài danh. Chiếc lá cuối cùng là một trong những truyện ngắn hướng vào cuộc sống nghèo khổ bất hạnh của ng dân Mỹ và sức mạnh nghệ thuật chân chính đem lại niềm tin cho con ng.
Đọc – hiểu văn bản (15 phút)
HĐ của GV
HĐ của HS
ND Ghi bài 
1.Hoạt động 1: Tìm hiểu chung.
-Gọi HS đọc chú thích có dấu * ở SGK.
-Hãy nêu những hiểu biết của em về tác giả O.Henry? Tác phẩm của ông nổi bật ở điểm nào?
-Hãy nêu những hiểu biết của em về văn bản Chiếc lá cuối cùng?( Xuất xứ, thể loại, Phương thức biểu đạt).
2.Hoạt động 2:Đọc – Hiểu văn bản:
-
 GV hướng dẫn HS đọc hiểu văn bản: Giọng nhẹ nhàng và trầm lắng.
- Giải thích từ khó:Thường xuân, bộ kiệt tác.
- Hỏi: Văn bản chia ra làm mấy phần và nội dung từng phần?
-Yêu cầu HS xác định nhân vật chính và sự việc chính.
- HS tóm tắt văn bản.
- Hỏi: Qua phần trích em biết gì về cảnh ngộ của Giôn – xi?
- Hỏi: Nguyên nhân nào đưa đến sự tuyệt vọng của cô? Và em biết gì về sự nguy hiểm của bệnh viêm phổi vào thời kì này? Tại sao cô lại ví mình với chiếc lá thường xuân?
- Em hãy hình dung tâm trạng của cô qua hai lần kéo màn?
- Hỏi:Tại sao tác giả lại gọi là con người tàn nhẫn ấy?
- Vậy ngoài việc chưa bệnh bằng thuốc thì còn cách nào khác?
-Hình dung tâm trạng của nhân vật Xiu trước bệnh tình của Giôn – xi?
-tìm những hành động Xiu làm cho Giôn-xi khi cô bị bệnh?
-Tìm những bằng chứng chứng minh Xiu không hề được cụ Bơ men cho biết cụ vẽ Chiếc lá rụng?
- Hỏi:Chi tiết nào trong bài nói lên hành động cao cả tấm lòng yêu thương của cụ đối với Giôn – xi?
- Hỏi: tại sao chiếc lá cuối cùng rụng là một kiệt tác?
- Tóm lại cụ vẽ tác phẩm bằng những gì?
- Đoạn trích kết thúc trên hai sự kiện bất ngờ đối lập nhau tạo nên hiện tượng đảo ngược tình huống hai lần đó là sự kiện nào?
3.Hoạt động 3: Tổng kết
- Gợi HS đọc ghi nhớ.
1.Hoạt động 1: Tìm hiểu chung:
-HS đọc chú thích ở * → HS trả lời.
-O.Henry sinh năm (1862 – 1910).Là nhà văn Mĩ chuyên viết truyện ngắn.Có lòng thông cảm đối với người nghèo bất hạnh.
- Tính nhân đạo được thể hiện một cách cảm động là điểm nổi bật trong các tác phẩm của ông.
→ HS phát hiện và trình bày.
- Xuất xứ: Đoạn trích “Chiếc lá cuối cùng”trong SGK là đoạn trích cuối cùng của tác phẩm.
- Phương thức biểu đạt: Tự sự
2.Hoạt động 2:
Đọc – Hiểu văn bản:
- 3 HS đọc văn bản.
- HS giải thích từ.
→ HS trả lời: Bố cục 3 phần.
* Phần 1: Từ đầu → “ Hà Lan” 
=>Giôn - xi đợi chết.
* Phần 2: Tiếp theo → “Vịnh Napơ”. =>Giôn - xi vượt qua cái chết.
* Phần 3: Còn lại. => Cái chết bất ngờ của cụ Bơ – men.
→ HS trả lời.
- Nhân vật chính: Giôn – xi, Xiu, cụ Bơ men.
- Sự việc chính:
+ Xiu và cụ Bơ men lên gác thăm Giôn – xi. Hai người lo lắng nhìn ngắm chiếc lá cuối cùng sẽ rụng.
+ Sáng hôm sau, Giôn – xi ra lệnh kéo màn lên nhìn thấy chiếc lá cuối cùng không rụng.
+ Và ngày hôm sau chiếc lá không rụng.Giôn – xi cảm thấy mình chết là có tội, cô muốn ăn uống, soi gương và vẽ tranh.
+ Bác sĩ đến khám và cho biết cô đã hết bệnh.
+ Cụ Bơ men bị bệnh viêm phổi và đã chết. Cụ đã vẽ chiếc lá trên tường trong đêm mưa tuyết.
→ Từ sự việc chính, nhân vật chính,HS tóm tắt văn bản.
→ HS trả lời
- Cô là một họa sĩ nghèo sống trong một căn hộ thuê vào mùa đông cô bị bệnh viêm phổi.
-HS chỉ ra nguyên nhân.
→ HS trả lời:
-Viêm phổi là bệnh nan y ai mắc phải thì không có cách chữa.
- Lần một cô than thở, thều thào ra lệnh. Xiu làm theo một cách chán nản.
Lần hai con người tàn nhẫn ấy lại ra lệnh kéo màn lên.
→ HS trả lời: 
- Tàn nhẫn: Không quan tâm đến cảm xúc của người khác.
→HS trả lời:
- Sự gan góc của chiếc lá thười tiết khắc nghiệt chiếc lá vẫn tồn tại.
→HS trả lời:
- Sức mạnh tinh thần giúp Giôn – xi vượt qua bệnh tật.
→HS trả lời:
 -Cô lo sợ chiếc lá thường cuân cuối cùng sẽ rụng thì Giôn – xi sẽ chết.
→ HS trả lời:
- Cô chăm sóc chu đáo : nấu cháo, pha rượu vang, soi gương, xếp gối.
-HS trả lời:
+ Họ sợ sệt chiếc lá rụng .
+ Họ nhìn nhau chẳng nói năng gì.
+ Cụ âm thầm vẽ chiếc lá thay co chiếc lá rụng.
- Cụ vẽ giống như chiếc lá thật: cuống lá còn giữ màu xanh sẫm, rìa lá hình răng cưa nhuộm màu vàng úa.
- HS trả lời: Cụ vẽ giống lá thật.
- Đem lại sự sống cho Giôn – xi.
-Sự hy sinh của cụ.
- HS trả lời:
+ Cụ vẽ bằng cả tình thương và sự hy sinh
=> HS xác định và trả lời.
3.Hoạt động 3: Tổng kết:
- HS đọc ghi nhớ.
I.Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
- O Hen – ry sinh năm (1862 – 1910).Là nhà văn Mĩ ,là bậc thầy về viết truyện ngắn.
- Có lòng thông cảm đối với người nghèo bất hạnh.
2. Tác Phẩm:
- Đoạn trích “Chiếc lá cuối cùng”trong SGK là đoạn trích cuối cùng của tác phẩm.
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Đọc- chú thích:
2. Bố cục: 3 phần
* Phần 1: Từ đầu → “ Hà Lan” 
Giôn - xi đợi chết.
* Phần 2: Tiếp theo → “Vịnh Napơ”. F Giôn - xi vượt qua cái chết.
* Phần 3: Còn lại. F Cái chết bất ngờ của cụ Bơ – men.
3.Nhân vật Giôn – xi:
a. Hoàn cảnh:
- Là một nữ họa sĩ trẻ, nghèo.
- Bị bệnh sưng phổi nặng.
=>Nghèo túng và bệnh tật.
b.Diễn biến tâm trạng: 
* Lúc đầu:
- Tuyệt vọng: bệnh tật nghèo túng khiến cô không còn hi vọng => Vì mình như chiếc lá thường xuân.
+Thản nhiên lạnh lùng đợi chiếc lá thường xuân rụng. 
→Bị hoang mang trước bệnh tình.
-Sự hồi sinh:
+ Sự gan góc của chiếc lá.
→ Sức mạnh của tinh thần.
2.Nhân vật Xiu:
- Khi cùng cụ Bơ men lên lên gác “họ sợ sệt ngó cây thường xuân và nhìn nhau”→ lo sợ chiếc lá sẽ rụng.
- Khi Giôn – xi ra lệnh kéo màn lên “Xiu làm theo một cách chán nản”.
- Sau đó “ Cúi khuôn mặt hốc hác..gì đây”
-Sự chăm sóc chu đáo.
=> sợ sệt chán nản lo lắng thấm được tình yêu thương.
3.Nhân vật Cụ Bơ men:
- “sang đến nơinói năng gì?”
- Họ sợ sệt khi nhìn thấy những chiếc lá thường xuân thi nhau rụng. => Lo lắng cho Giôn – xi.
- Họ “Nhìn nhau chẳng nói năng gì” => Suy nghĩ cách cứu Giôn – xi.
- Cụ vẽ chiếc lá trên tường. → Hành động bất ngờ gây hứng thú cho người đọc.
b.Chiếc lá cuối cùng là kiệt tác:
- Vẽ giống lá thật.
-Sự hy sinh của cụ.
=> Vẽ bằng cả tình thương và sự hy sinh cao cả.=> Ý nghĩa nghệ thuật.
4.Đảo ngược tình huống:
-Giôn xi bệnh dẫn đến cái chết nhưng không chết.
-Cụ Bơ men khỏe mạnh nhưng lại chết => Tình huống bất ngờ gây hưng thú cho người đọc.
5. Nghệ thuật:
- cốt truyện được dàn dựng chu đáo, tình tiết bất ngờ.
- Đảo ngược tình huống cho thiên truyện.
6. Ý nghĩa VB:
- Chiếc lá cuối cùng là câu chuyện cảm động về tình yêu giữa những người nghệ sũ nghèo. Tác giả thể hiện quan niệm của mình về sáng tạo nghệ thuật.
III. Tổng kết:
Ghi nhớ: 
IV. Củng Cố:
Câu hỏi suy luận:
Nhóm 1-3 : Qua phần tìm hiểu văn bản em thấy nội dung nào được phản ánh trong văn bản?
Thấy được tình cảm yêu thương của những người nghèo khổ.
Nhóm 2-4 : Nếu được kết thúc truyện em sẽ kết thúc như thế nào?
Cá nhân:
Hãy tưởng tượng và vẽ một bức tranh về hình ảnh cụ Bơ men đang vẽ chiếc lá?
Học bài và soạn bài : Hai cây Phong.