Giáo án môn Toán học 8 - Tiết 47, 48

Ngày soạn: 30/01 /2015
Ngày dạy: 31 /01/2015
Bài 5. 	Tiết 47	 PHƯƠNG TRÌNH CHỨA ẨN Ở MẪU 
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức: HS nắm được khái niệm điều kiện xác định của một pt, cách tìm điều kiện xác định (ĐKXĐ) của pt.
2. Kĩ năng: - HS bước đầu nắm được cách giải phương trình chứa ẩn ở mẫu, cách trình bày chính xác, đặc biệt là bước tìm ĐKXĐ của phương trình và bước đối chiếu với ĐKXĐ của phương trình để nhận nghiệm. 
3. Thái độ: Hs tích cực và nghiêm túc học tập.
II. PHƯƠNG PHÁP: Nêu và giải quyết vấn đề, đàm thoại, luyện tập.
III. CHUẨN BỊ :
	1. GV : Bài soạn, sgk 
	2. HS : Ôn tập cách giải ptrình đưa được về dạng bậc nhất; điều kiện của biến để giá trị của phân thức được xác định. 
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :
	1. Ổn định lớp.
	2. Kiểm tra bài cũ: Giải các phương trình sau 
 a) (x –7).(5x + 2) = 0 
 b) 2.(x –1) + 1 = x –1 
a) (x –7).(5x + 2) = 0 
Û x – 7 = 0 hoặc 5x + 2 = 0
* x – 7 = 0 Û x = 7
* 5x + 2 = 0 Û 5x = -2 Û x = -2/5
S = {-2/5; 7}
b) 2.(x –1) + 1 = x –1 
Û 2x – 2 + 1 – x + 1 = 0
Û x = 0
S = {0}
	3. Bài mới.
NỘI DUNG 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV 
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
§5. PHƯƠNG TRÌNH CHỨA ẨN Ở MẪU 
- Có một loại phương trình mà giá trị tìm được của ẩn chưa phải là nghiệm của phương trình. Vì sao lại như vậy để biết được điều đó chúng ta vào bài học hôm nay 
HS ghi vào vở tựa bài mới. 
Hoạt động 2 : Ví dụ 
1. Ví dụ mở đầu : 
Ví dụ : Giải phương trình : 
x = 1 không là nghiệm của phương trình vì tại x = 1 thì giá trị của phân thức không xác định 
- GV đặt vấn đề như SGK(tr 19) 
- Đưa ra ví dụ 
- Gọi HS giải bằng phương pháp đã học, cho biết nghiệm của phương trình 
- Hỏi x = 1 có là nghiệm của phương trình không? Vì sao? 
- Phương trình đã cho và x = 1 có tương đương không? 
- Vậy khi biến đổi từ phương trình chứa ẩn ở mẫu đến pt không chứa ẩn ở mẫu có thể được pt mới không tương đương –> Ta phải chú ý đến điều kiện xác định của phương trình 
- Cả lớp giải  
- Đứng tại chỗ nói kết quả: 
x = 1 
- Trả lời : x = 1 không phải là nghiệm của phương trình, vì tại x = 1 giá trị phân thức không xác định. 
- Phtrình đã cho và x = 1 không tương đương vì không có cùng tập nghiệm 
- HS nghe GV trình bày. 
Hoạt động 3 : Tìm điều kiện xác định của một phương trình
2. Tìm điều kiện xác định của một phương trình : 
- Viết tắt ĐKXĐ 
- Ví dụ : Tìm ĐKXĐ của mỗi phương trình sau : 
a) 
ĐKXĐ là x ¹1 và x ¹ -1
b) 
ĐKXĐ là x ¹ 2
- Phân thức có giá trị xác định khi nào ? 
- Điều kiện xác định của ptrình là điều kiện cho tất cả các mẫu trong phương trình đều khác 0. 
- Cho HS xem ví dụ sgk 
- Nêu ?2 yêu cầu HS thực hiện 
- Cho HS trao đổi nhóm 
- Cho HS khác nhận xét 
- GV hoàn chỉnh và ghi bảng 
- Phân thức có giá trị xác định khi mẫu thức khác 0
- Suy ra điều kiện xác định của ptrình 
- Đọc ví dụ 1 sgk 
- Thực hiện ?2 : HS suy nghĩ cá nhân sau đó trao đổi nhóm cùng bàn 
a) ĐKXĐ là x ¹1 và x ¹ -1
b) ĐKXĐ là x ¹ 2
- HS khác nhận xét 
- HS ghi bài vào tập 
Hoạt động 4 : Giải phương trình chứa ẩn ở mẫu.
3. Giải phương trình chứa ẩn ở mẫu : 
Ví dụ 2 : Giải phương trình 
Û 
Suy ra : 
2(x + 2)(x– 2) = x(2x + 3) 
Û 2(x2 – 4) = x(2x + 3) 
Û 2x2 – 8 = 2x2 + 3x 
Û 2x2– 2x2 – 3x = 8
Û – 3x = 8
Û x = (thoả mãn ĐKXĐ) 
Vậy S = {} 
Cách giải phtrình chứa ẩn ở mẫu : (SGK trang 21) 
- Ghi bảng ví dụ 2 
+ Hãy tìm ĐKXĐ của ptrình? 
+ Hãy qui đồng mẫu 2 vế rồi khử mẫu 
Pt (1) và pt đã khử mẫu có tương đương không? Vậy ta phải dùng kí hiệu gì? 
x = có thoả mãn ĐKXĐ không ? Tập nghiệm của pt ? 
- Để giải một pt chứa ẩn ở mẫu ta phải làm qua những bước nào 
- Cho HS đọc lại cách giải ở SGK trang 21 
- HS lên bảng làm 
ĐKXĐ của ptrình là : 
 x ¹ 0; x ¹ 2 
Û 
Suy ra :
 2(x + 2)(x– 2) = x(2x + 3) 
Û 2(x2 – 4) = x(2x + 3) 
Û 2x2 – 8 = 2x2 + 3x 
Û 2x2– 2x2 – 3x = 8
Û – 3x = 8
Û x = (thoả mãn ĐKXĐ) 
Vậy S = {} 
- HS đứng tại chỗ nêu các bước giải
- HS đọc ở SGK trang 21 
Hoạt động 5 : Củng cố (6’)
Bài 27 trang 22 SGK
Giải phương trình sau : 
- gọi hs đọc yêu cầu bài.
- Gọi HS lên bảng làm bài 
- Cả lớp cùng làm bài 
- Cho HS khác nhận xét 
- GV hoàn chỉnh bài làm
- HS đọc đề 
- HS lên bảng làm bài 
ĐKXĐ : 
Khi đó (1) Û 
=> 2x + 5 = 3x + 15 
Û 2x – 3x = 15 – 5 
Û -x = 10 Û x = -10 
Vậy : S = {-10}
- HS khác nhận xét 
- HS sửa bài vào tập
	4. Hướng dẫn về nhà.
	Bài 27 trang 22 SGK 
	* Làm tương tự bài 27a
	Bài 28 trang 22 SGK
	* Làm tương tự bài 27a
	- Học bài : nắm vững cách giải phương trình chứa ẩn ở mẫu chú trọng bước 1 và bước 4.
Ngày soạn: 2/ 2/2015
Ngày dạy: 3 /2/2015
Bài 5	Tiết 48	PHƯƠNG TRÌNH CHỨA ẨN Ở MẪU (TT) 
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức: 
- Củng cố cho HS kỹ năng tìm ĐKXĐ của phương trình, kỹ năng giải phương trình chứa ẩn ở mẫu
2. Kỹ năng:
- Rèn kỹ năng: Tìm điều kiện để giá trị của phân thức được xác định, biến đổi phương trình và đối chiếu với ĐKXĐ của phương trình để nhận nghiệm. 
3. Thái độ: Hs tích cực và nghiêm túc học tập.
II. PHƯƠNG PHÁP: Đàm thoại, luyện tập, nhóm,...
III. CHUẨN BỊ :
- GV : bài soạn, sgk 
- HS : Ôn tập cách giải ptrình 
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :
	1. Ổn định lớp.
	2. Kiểm tra.
a) Nêu các bước giải phương trình chứa ẩn ở mẫu. 
b) Giải các phương trình sau:
GV: nhận xét cho điểm HS
HS.a) Phát biểu SGK trang 21
b) ĐKXĐ : x ¹ 0 
Û 
Û 2x2 – 12 = 2x2 + 3x 
Û 2x2 – 2x2 – 3x = 12 
Û -3x = 12 
Û x = -4 (thoả mãn ĐKXĐ)
Vậy S = {-4}
	3. Bài mới.
NỘI DUNG 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV 
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
Hoạt động 1 : Áp dụng .
4. Ap dụng : 
Ví dụ: Giải phương trình 
?3 Giải các phương trình: 
a) 
b) 
- Nêu ví dụ 3, cho HS gấp sách lại và giải bài tập ví dụ 3 
- Tìm ĐKXĐ của phương trình ?
- Qui đồng mẫu hai vế của phương trình ? 
- Khử mẫu ta được gì ?
- Tiếp tục giải phương trình nhận được 
- Đối chiếu ĐKXĐ, nhận nghiệm của phương trình 
- GV lưu ý HS: phải loại giá trị nào không thoả mãn ĐKXĐ  
? 3 Giải phương trình : 
a) 
b) 
- Cho HS khác nhận xét 
- GV hoàn chỉnh bài làm
- HS giải từng bước theo hướng dẫn của GV :
- ĐKXĐ của phương trình 
 2(x-3) ¹ 0 Û x ¹ 3 
 2(x+1) ¹ 0 x ¹ -1 
- MC : 2(x-3)(x +1) 
- Qui đồng và khử mẫu, suy ra 
 x2 +x +x2 –3x = 4x 
Û 2x2 – 6x = 0 Û 2x(x-3) = 0 
Û 2x = 0 hoặc x – 3 = 0 
* x = 0 (thoả mãn ĐKXĐ) 
* x – 3 = 0 Û x = 3 (loại vì ko thoả mãn ĐKXĐ) 
Vậy S = {0}
- HS lên bảng làm bài ?3
a) ĐKXĐ là x¹1 vàx¹ -1
Suy ra : x(x + 1) = (x + 4) (x – 1)
Û x2 + x = x2 – x + 4x – 4
Ûx2 +x – x2 + x – 4x = –4 
Û - 2x = -4 
Û x = 2 (thoả mãnĐKXĐ)
 Vậy : S = {2}
b) ĐKXĐ là x ¹ 2
Suy ra : 
3 = 2x – 1 – x(x – 2)
Û 3 = 2x – 1 – x2 + 2x
Û x2 – 4x + 4 = 0 
Û (x –2)2 = 0 
Û x –2 = 0 
Û x = 2 (loại vì không thoả mãn ĐKXĐ)
Vậy S = f
- HS khác nhận xét 
Hoạt động 2: Luyện tập.
Bài 27 c trang 22 SGK 
Giải phương trình : 
c)(1)
Bài 28(c,d) trang 22 SGK
Giải phương trình : 
c) (2)
d) (3)
Bài 27 c trang 22 SGK
- Gọi HS lên bảng làm bài 
- Cả lớp cùng làm bài 
- Cho HS khác nhận xét 
- GV hoàn chỉnh bài làm 
Bài 28(c,d) trang 22 SGK
- Cho HS nhắc lại các bước giải ?
- Ghi bảng bài tập 28(c,d) 
- Cho biết ĐKXĐ của mỗi phương trình ? 
- Gọi hai HS giải ở bảng 
- Theo dõi và giúp đỡ HS làm bài 
- Thu và chấm điểm bài hoàn thành xuất sắc 
- Cho HS nhận xét bài làm 
- GV nhận xét, đánh giá chung và chốt lại vấn đề
- HS đọc đề bài 
- HS lên bảng làm bài 
c) (1)
ĐKXĐ : x¹3
Khi đó (1) : 
Û = 0
Û x(x+2) – 3(x + 2) = 0
Û (x + 2) (x – 3) = 0
Û x + 2 = 0 hoặc x – 3 = 0
* x + 2 = 0 Û x = -2(nhận)
* x – 3 = 0 Û x = 3 (loại)
Vậy : S = {-2}
- HS khác nhận xét 
- HS nhắc lại các bước giải  
- Cả lớp thực hiện (2HS lên bảng 
c) c) (2)
ĐKXĐ của pt là x ¹ 0
Khi đó (2) là : 
x3 + x = x4 + 1 
Û x3 –x4 +x –1 = 0 
Û x3(1 –x) – (1 –x) = 0 
Û (1 –x)(x3 –1) = 0 
Û 1 –x = 0 hoặc x3 –1 = 0 
* 1 – x = 0 Û x = 1 (nhận) 
* x3 –1 = 0 Û x = 1 (nhận)
Vậy S = {1} 
d) (3)
ĐKXĐ : x ¹ 0 và x ¹ -1 
 Khi đó (3) là : 
 x(x+3)+(x+1)(x-2) = 2x(x+1)
Û x2+3x+x2 –2x+x –2 = 2x2+2x 
Û 2x2 –2x2 +2x –2x = 2 
Û 0x = 0 . 
Vậy S = f
- HS khác nhận xét 
	4. Hướng dẫn về nhà.
	Bài 27d trang 22 SGK: làm theo các bước đã học 
	Bài 28(a,b) trang 22 SGK: làm tương tự bài 28cd
	- Học bài: nắm vững cách giải phương trình chứa ẩn ở mẫu chú trọng bước 1 và bước 4.
	- Về làm trứơc các bài phần luyện tập