Giáo án môn Vật lý lớp 9 - Bài 46: Thực hành: Đo tiêu cự của thấu kính hội tụ

TUẦN 27:TIẾT 51	
BÀI 46: THỰC HÀNH : ĐO TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 
- Ngày soạn : 06/03/17
- Ngày dạy : 16/03/17
I. MỤC TIÊU: 
1. Kiến thức:
- Trình bày được PP đo tiêu cự của TKHT.
- Xác định được tiêu cự của TKHT bằng thí nghiệm.
2. Kỹ năng:
- Biết lập luận về sự khả thi của của các PP
- Hợp tác tiến hành TN
3. Thái độ:
- Nghiêm túc, hợp tác để nghiên cứu hiện tượng
II.CHUẨN BỊ: 
 * Mỗi nhóm HS: 	
- Một thấu kính có tiêu cự cần đo (f vào khoảng 15 cm)
- Một vật sáng phẳng có dạng chữ L hoặc F, khoét trên một màn chắn sáng, sát chữ đó có gắn một miếng kính mờ hoặc một tờ giấy bóng mờ, vật được chiếu sáng bằng một ngọn đèn 
- Một màn ảnh nhỏ, một giá quang học phẳng dài khỏang 80cm trên có các giá đở vật, thấu kính và màn ảnh 
- Một thước thẳng có GHĐ 800 mm và ĐCNN 1 mm
- Từng HS chuẩn bị mẫu báo cáo theo mẫu đã cho ở cuối bài trong đó lưu ý đọc phần 1 mục II về cơ sở lý thuyết của bài thực hành và trả lời trước các câu hỏi ở phần I đã ghi trong mẫu báo cáo 
*Đối với cả lớp : 
- Phòng thực hành được che tối để HS có thể nhìn rõ ảnh của vật trên màn ảnh 
* PP: Thực nghiệm, nêu vấn đề, hoạt động nhóm ..
III. TIẾN TRÌNH HỌAT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC: 
1. HĐ1: Kiểm diện - kiểm tra việc chuẩn bị bài của HS : (15 ph)
* Điều khiển của giáo viên :
* Hoạt động của HS :
- GV: Ổn định lớp
- GV: (kiểm tra phần chuẩn bị lý thuyết của HS)
- GV: Hãy dựng ảnh của một vật đặt trước thấu kính hội tụ cách thấu kính một khoảng bằng 2f ?
- GV: Dựa vào hình vẽ để chứng minh rằng trong trường hợp này thì khoảng cách từ vật và từ ảnh đến thấu kính là bằng nhau?
- GV: Tóm tắt cách tiến hành đo tiêu cự của phương pháp này ?
- HS: Báo cáo SS
- HS: (chuẩn bị bài theo mẫu báo cáo, trả lời câu hỏi của GV)
- HS1: Lên bảng dựng ảnh theo Y/C
- HS2 : Nhận xét
 B I 
 F’ A’
 ∆ A F O
 B’
* Ta có : BI = AO = 2f = 2 OF’
Nên OF’ là đường trung bình của tam giác B’BI OB = OB’
 ∆ ABO = ∆ A’B’O 
 A’B’ = AB 
 OA = OA’ = 2f 
 Hay d = d’ = 2f
- HS : Đặt TK ở giữa giá quang học rồi đặt vật và màn ảnh ở sát gần và cách đều TK 
 + Dịch vật và màn ra xa dần TK những khoảng bằng nhau cho tới khi thu được ảnh của vật rõ nét trên màn và ảnh có kích thước bằng vật 
 + Đo khoảng cách L từ vật tới màn và tính tiêu cự :
 f = 	
2. HĐ2 : Thực hành : Đo tiêu cự của thấu kính : (20ph)
- GV : (đề nghị các nhóm) 
 + Nhận biết hình dạng vật sáng, cách chiếu để tạo vật sáng, cách xác định vị trí của thấu kính của vật và màn ảnh 
- GV : (lưu ý các nhóm)
 + Lúc đầu đặt thấu kính ở giữa giá quang học, rồi đặt vật và màn ở khá gần thấu kính, cách đều thấu kính cần đo các khoảng cách này để đảm bảo do = do’ 
+ Sau đó xê dịch đồng thời vật và màn hứng những khoảng lớn bằng nhau (5cm) ra xa dần thấu kính để đảm bảo d = d’.
+ Khi ảnh hiện trên màn rõ nét thì dịch chuyển vật và màn những khoảng nhỏ bằng nhau cho đến khi thu được ảnh rõ nét cao bằng vật . Kiểm tra điều này bằng cách đo chiều cao h của vật (h = h’)
- HS : (chia nhóm, lần lượt thực hiện các công việc sau)
 + Tìm hiểu các dụng cụ có trong phòng TN
 + Đo chiều cao h của vật. 
 + Điều chỉnh để vật và màn cách thấu kính những khoảng bằng nhau và cho ảnh cao bằng vật. 
 + Đo các khoảng cách (d, d’) tương ứng từ vật và từ màn đến thấu kính khi h = h’.
3. HĐ3 : Hoàn thành báo cáo thực hành : (10ph)
- GV : Y/C HS hoàn thành báo cáo thực hành, thu dọn dụng cụ TN. 
- HS : Thực hiện theo Y/C
- GV : Nhận xét ý thức, thái độ và tác phong làm việc của các nhóm. Tuyên dương các nhóm làm tốt và nhắc nhở các HS làm chưa tốt 
- HS : Nộp báo cáo thực hành, RKN qua nhận xét của GV
- GV : Về nhà + Xem lại bài thực hành và xem trước bài 47.
	 + Đọc “Có thể em chưa biết”
 +RKN :