Giáo án môn Vật lý lớp 9 - Bài 52: Ánh sáng trắng và ánh sáng màu

TUẦN 31 : TIẾT 60
BÀI 52 : ÁNH SÁNG TRẮNG VÀ ÁNH SÁNG MÀU
- Ngày soạn : 04/04/17
- Ngày dạy: 14/04/17
I. MỤC TIÊU: 
1. Kiến thức: 
Kể tên được một vài nguồn phát ra ánh sáng trắng thông thường, nguồn phát ra ánh sáng màu.
Nêu được tác dụng của tấm lọc ánh sáng màu.
2. Kỹ năng:
- Thiết kế TN để tạo ra AS màu bằng tấm lọc màu.
3. Thái độ:
- Say mê nghiên cứu hiện tượng AS được ứng dụng trong thực tế.
II. CHUẨN BỊ: 
*Mỗi nhóm HS: 
Một số nguồn phát ánh sáng màu như : đèn led , bút laze, các đèn phóng điện ..
Một đèn phát ánh sáng trắng , một đèn phát ánh sáng đỏ và một đèn phát ánh sáng xanh 
Một bộ các tấm lọc màu đỏ , vàng , lục , lam , tím 
Một bể nhỏ có thành trong suốt đựng nước màu.
*PP: Thực nghiệm, vấn đáp, nêu vấn đề.. 
III. TIẾN TRÌNH HỌAT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC: 
1. HĐ1: Kiểm diện - Tổ chức tình huống học tập: (2 ph)
- GV: Ổn định lớp
- HS: Báo cáo SS
- GV: Trong thực tế ánh sáng ta quan sát có nhiều màu sắc khác nhau, vậy vật nào tạo được ánh sáng trắng? vật nào tạo được ánh sáng màu ? Ta sẽ tìm hiểu ở bài 52 
(GV ghi tên bài)
2. HĐ2 : Tìm hiểu các nguồn phát ánh sáng trắng và các nguồn phát ánh sáng màu : (10 ph)
* Hoạt động của thầy và trò :
* Nội dung :
- GV: Y/C HS đọc 1a,b
- HS: Đọc theo Y/C 
- GV: (làm TN đóng công tắc cho đèn sợi đốt phát sáng, Y/C HS quan sát nhanh vào dây tóc đèn đang sáng bình thường )
- HS: Quan sát TN do GV biểu diển 
- GV: Nguồn sáng là gì? Thế nào là nguồn sáng trắng? Nêu ví dụ minh hoạ?
- HS : Nguồn sáng là vật phát ra ánh sáng. Nguồn sáng trắng là nơi phát ra ánh sáng trắng 
 + VD : Mặt trời, các đèn ống, đèn sợi đốt khi nóng sáng bình thường 
- GV: Ngoài nguồn sáng trắng còn có một số nguồn sáng khác đó là nguồn phát ra ánh sáng màu
(GV Y/C HS đọc 2 a,b,c)
- GV: Nguồn sáng màu là gì?
- HS: Nguồn sáng màu là nơi phát ra ánh sáng màu 
- GV: (cho HS quan sát đèn laze khi chưa hoạt động)
 + Trước khi chưa có dòng điện chạy qua kính của đèn laze có màu gì ?
- HS:  màu trắng (không màu)
- GV: (cho đèn hoạt động)
 + Khi có dòng điện chạy qua đèn laze phát ra ánh sáng có màu gì?
- HS: Đèn phát ra ánh sáng có màu đỏ 
- GV: Hãy nêu một số VD về nguồn sáng màu thường thấy trong thực tế?
- HS: (Th.luận)
 + Đèn quảng cáo, đèn led trên tivi, đèn huỳnh quang màu, đèn hàn , bếp lữa 
- GV: Con người làm việc có hiệu quả và thích hợp nhất đối với AS trắng (AS mặt trời) , việc sử dụng AS mặt trời trong sinh họat hằng ngày góp phần tiết kiệm năng lượng, bảo vệ mắt và giúp cơ thể tổng hợp vitamin D.
 *BP: Không nên sử dụng AS màu trrong học tập và lao động vì chúng có hại cho mắt.
I. Nguồn phát ánh sáng trắng, nguồn phát ánh sáng màu :
1. Các nguồn phát ánh sáng trắng :
 Ánh sáng do mặt trời và các đèn có dây tóc nóng sáng phát ra là ánh sáng trắng.
2. Các nguồn phát ánh sáng màu :
 Có một số nguồn sáng phát ra trực tiếp ánh sáng màu như: Đèn led , đèn laze, đèn ống quảng cáo...
3. HĐ3: Nghiên cứu việc tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu :(23 ph)
- GV: (Y/C HS đọc II phần 1)
- HS: (đọc như Y/C)
- GV: (giới thiệu dụng cụ TN, phân nhóm, phát dụng cụ TN, Y/C HS tiến hành TN như SGK)
- HS: Đại diện nhóm nhận dụng cụ TN, TN theo nhóm, quan sát, ghi kết quả, thống nhất trả lời 
- GV: (dùng H 52.1)
 * Hãy cho biết màu của ánh sáng mà ta thu được sau các tấm lọc màu trong TN1?
 + Chiếu một chùm sáng trắng qua tấm lọc màu đỏ ta được ánh sáng ?
- HS: * +  ánh sáng đỏ
- GV : + Chiếu một chùm sáng đỏ qua tấm lọc màu đỏ ?
- HS : +  ta được ánh sáng màu đỏ 
- GV: + Chiếu một chùm sáng đỏ qua tấm lọc màu xanh ?
- HS : +  ta không được ánh sáng màu đỏ mà thấy tối.
- GV: Hãy làm TN tương tự như sau : 
 + Chiếu một chùm sáng trắng (hoặc đỏ) qua tấm lọc màu xanh, kế đó là tấm lọc màu đỏ, quan sát ánh sáng thu được, so sánh với TN1, th. luận nhóm rút ra nhận xét 
- HS: Tiến hành TN như Y/C, quan sát kết quả TN
- GV: Qua các TN ta rút ra kết luận gì ?
- HS: + Nếu chiếu ánh sáng trắng qua tấm lọc màu ta sẽ được ánh sáng có màu của tấm lọc, ánh sáng này khó truyền qua tấm lọc màu khác. 
 + Tấm lọc màu nào thì hấp thụ ít ánh sáng màu đó, nhưng hấp thụ nhiều ánh sáng có màu khác 
- GV: * Hãy dùng kiến thức vừa nêu để giải thích kết quả của các TN ở trên 
- HS: * + Chùm sáng trắng dễ bị nhuộm màu bởi các tấm lọc màu 
 + Trong chùm sáng trắng có ánh sáng đỏ, tấm lọc đỏ cho ánh sáng đỏ đi qua 
 + Tấm lọc màu đỏ không hấp thụ ánh sáng màu đỏ nên chùm sáng đỏ đi qua được tấm lọc màu đỏ. 
 + Tấm lọc màu xanh hấp thụ mạnh các ánh sáng không phải là màu xanh, nên ánh sáng đỏ khó đi qua tấm lọc màu xanh và ta thấy tối.
II. Tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu :
1. Thí nghiệm :
2. Các thí nghiệm tương tự :
3. Rút ra kết luận : 
 Có thể tạo ra ánh sáng màu bằng cách chiếu chùm sáng trắng qua tấm lọc màu. 
4. HĐ4: Vận dụng – củng cố - hướng dẫn về nhà : (10 ph)
- GV:* Ánh sáng đỏ, vàng ở các đèn sau và các đèn báo rẽ của xe máy được tạo ra như thế nào?
- HS: * Ánh sáng đỏ, vàng ở các đèn sau và các đèn báo rẽ của xe máy được tạo ra bằng cách chiếu ánh sáng trắng qua vỏ nhựa màu đỏ hay màu vàng. Các vỏ nhựa này đóng vai trò như tấm lọc màu 
- GV: * Một bể nước nhỏ (bể cá cảnh) có các thành bên trong suốt đựng nước pha mực đỏ có thể dùng như dụng cụ nào ở trên? Hãy thử làm lại các TN trên với bể nước màu này để khẳng định câu trả lời của em là đúng ?
- HS: * Một bể nước nhỏ có thành trong suốt đựng nước màu có thể coi như là một tấm lọc màu 
(GV làm TN cho HS quan sát)
- GV : + Thế nào là nguồn sáng trắng ? nguồn sáng màu ? Nêu VD 
 + Có thể tạo ra ánh sáng màu bằng cách nào ?
- HS: Trả lời 
- GV: Về nhà : + Học bài, làm các bài tập 52.1 đến 52.12 trang 107 & 108 SBT
 + Đọc “ có thể em chưa biết ‘ 
 + Xem trước bài 53.
*RKN: