Giáo án Ngữ văn 6 - Tập 1 - Bài 1: Thánh Gióng - Phạm An Nguyên

 BÀI :  Thánh Gióng
 I. Mục tiêu bài học
* Kiến thức cần đạt: Giúp học sinh
- Học sinh nắm được nội dung, ý nghĩa và một số nét nghệ thuật tiêu biểu của truyện Thánh Gióng. Kể lại được truyện này.
*Kĩ năng cần rèn: Rèn kỹ năng tìm hiểu tác phẩm tự sự, cảm thụ văn học.
*Giáo dục tư tưởng: Giáo dục lòng yêu nước, tự hào dân tộc.
II. Trọng tâm của bài: tìm hiểu chi tiết.
III. Chuẩn bị
*Giáo viên: Soạn giáo án, đọc nghiên cứu sách giáo khoa, tài liệu và trang minh họa.
*Học sinh: Đọc và trả lời câu hỏi phần đọc hiểu văn bản.
IV. Tiến trình bài dạy
Kiểm tra bài cũ (4’): Nêu ý nghĩa văn bản “Con Rồng cháu Tiên” và “Bánh Chưng bánh Giày”? 
2. Bài mới (36’)
- Vào bài (1’) Chủ đề đánh giặc cứu nước là chủ đề lớn, cơ bản xuyên suốt lịch sử văn hóa Việt Nam nói chung, văn hóa dân gian nói riêng. Truyền thuyết ‘Thánh Gióng’ là một trong những truyện cổ hay nhất, đẹp nhất, bài ca chiến thắng ngoại xâm hào hùng nhất của nhân dân Việt Nam xưa. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu....
- Nội dung bài dạy (35’)
Tg
05’
10’
15’
Hoạt động của Thầy và trò
Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu chung
-Em hãy nhắc lại khái niệm Truyền thuyết?
Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc hiểu văn bản.
Gv hướng dẫn đọc - gọi đọc - theo dõi chú thích
Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết
? Em có thể nêu đại ý của văn bản?
? Theo em văn bản có thể chia làm mấy đoạn? ND chính của mỗi đoạn?
? Em hãy giới thiệu sơ lược về nguồn gốc ra đời của Thánh Gióng.
? Em có nhận xét gì về các chi tiết giới thiệu nguồn gốc ra đời của Gióng.
? Câu nói đầu tiên của Gióng là câu hỏi nào? Với ai? Trong hoàn cảnh nào? ý nghĩa của câu nói đó?
? Vì sao Gióng lớn như thổi?
? Chi tiết Gióng ăn bao nhiêu cũng không no, áo vừa mặc xong đã chật có ý nghĩa gì?
Giáo viên : Ngày nay ở hội Gióng nhân dân vẫn tổ chức cuộc thi nấu cơm, hái cà nuôi Gióng à hình thức tái hiện quá khứ rất giàu ý nghĩa.
Giáo viên nói nhanh về chi tiết Gióng vươn vai thành tráng sỹ. GV cho HS xem tranh và kể lại đoạn Gióng đánh giặc.
? Nhận xét cách kể, tả của dân gian?
? Chi tiết roi sắt gãy, Gióng lập tức nhổ từng bụi tre, vung lên thay gậy quật túi bụi vào giặc có ý nghĩa gì?
GV treo tranh HS nhìn tranh kể phần kết của truyện?
? Cách kể truyện như vậy có dụng ý gì? Tại sao tác giả lại không để Gióng về kinh đô nhận tước phong của vua hoặc chí ít cũng về quê chào mẹ già đang mỏi mắt chờ mong.
? Em nhận xét gì về nghệ thuật của truyện?
GV
- Gióng là hình tượng tiêu biểu, rực rỡ của người anh hùng đánh giặc giữ nước
- Là người anh hùng mang trong mình sức mạnh của cả cộng đồng ở buổi đầu dựng nước. Sức mạnh của tổ tiên thần thánh, của tập thể cộng đồng, của thiên nhiên văn hóa, kỹ thuật.
- Có hình tượng Thánh Gióng mới nói được lòng yêu nước, khả năng và sức mạnh quật khởi của dân tộc ta trong cuộc đấu tranh chống ngoại xâm.
- ý nghĩa của phong trào “Hội khỏe Phù Đổng”?
Học sinh đọc phần ghi nhớ
Nội dung kiến thức
I. Đọc tìm hiểu chung
1. Ôn lạ khái niệm truyền thuyết
2. Truyền thuyết Thành Gióng: ra đời vào thời Hùng Vương thứ 6....
II. Đọc tìm hiểu chi tiết
1. Đọc tìm hiểu từ khó
*Đọc:
*Từ khó:
- Tục truyền: phổ biến truyền miệng trong dân gian. Đây là 1 trong những từ ngữ thường mở đầu các truyện dân gian.
- Tâu: Báo cáo, nói với vua
- Tục gọi là: thường gọi là
2. Đại ý: Thánh Gióng - hình tượng tiêu biểu, rực rỡ của chủ nghĩa anh hùng đánh giặc giữ nước.
3. Bố cục: 4 đoạn
a. Sự ra đời kỳ lạ của Gióng.
b. Gióng gặp sứ giả, cả làng nuôi Gióng.
c. Gióng cùng nhân dân chiến đấu và chiến thắng giặc Ân.
d. Gióng bay về trời.
4. Tìm hiểu chi tiết:
a. Hình tượng Thánh Gióng
* Nguồn gốc ra đời
- Bà mẹ dẫm lên vềt chân to, lạ ngoài đồng và thụ thai.
- Ba năm Gióng không biết nói, cười, đặt đâu nằm đó à kỳ lạ.
* Câu nói đầu tiên
- Gióng nhờ mẹ ra gọi sứ giả vào để nói chuyện.
- Câu nói đầu tiên với sứ giả là lời yêu cầu cứu nước, là niềm tin sẽ chiến thắng giặc ngoại xâm. Giọng nói đĩnh đạc, đàng hoàng, cứng cỏi lạ thường. Chi tiết kỳ lạ, nhưng hàm chứa 1 sự thật rằng ở một đất nước luôn bị giặc ngoại xâm đe dọa thì nhu cầu đánh giặc cũng luôn thường trực từ tuổi trẻ thơ, đáp ứng lời kêu gọi của tổ quốc.
b. Cả làng, cả nước nuôi nấng, giúp đỡ Gióng chuẩn bị ra trận
- Gióng ăn khỏe, bao nhiêu cũng không đủ.
- Cái vươn vai kỳ diệu của Gióng. Lớn bổng dậy gấp trăm ngàn lần, chứng tỏ nhiều điều:
+ Sức sống mãnh liệt, kỳ diệu của dân tộc ta mỗi khi gặp khó khăn.
+ Sức mạnh dũng sỹ của Gióng được nuôi dưỡng từ những cái bình thường, giản dị.
+ Đó cũng là sức mạnh của tình đoàn kết, tương thân tương ái của các tầng lớp nhân dân mỗi khi tổ quốc bị đe dọa.
à Chỉ có nhân vật của truyền thuyết thần thoại mới có sự tưởng tượng kỳ diệu như vậy.
c. Gióng cùng toàn dân chiến đấu và chiến thắng giặc ngoại xâm
Đoạn kể, tả cảnh Gióng đánh giặc thật hào hứng. Gióng đã cùng dân đánh giặc, chủ động tìm giặc mà đánh.
à Chi tiết này rất có ý nghĩa: Gióng không chỉ đánh giặc bằng vũ khí vua ban mà còn bằng cả vũ khí tự tạo bên đường. Trên đất nước này, cây tre đằng ngà, ngọn tầm vông cũng có thể thành vũ khí đánh giặc
- Cảnh giặc thua thảm hại.
- Cả nước mừng vui, chào đón chiến thắng.
- Cách kể, tả của dân gian thật gọn gàng, rõ ràng, nhanh gọn mà cuốn hút.
d. Kết truyện
Gióng bay lên trời từ đỉnh Sóc Sơn.
- Ra đời phi thường à ra đi cũng phi thường, chứng tỏ Gióng đánh giặc là tự nguyện không gợn chút công danh. Gióng là con của thần thì nhất định phải về trời.... à nhân dân yêu mến, trân trọng muốn giữ mãi hình ảnh người anh hùng, à Gióng trở về cõi vô biên bất tử.
5 - Tổng kết 
a..Nghệ thuật:
- Xây dựng bằng nhiều chi tiết tưởng tượng, kỳ ảo, tạo nên vẻ đẹp hấp dẫn
b..Nội dung: 
- Thánh Gióng là thiên anh hùng ca thần thoại đẹp đẽ, hào hùng, ca ngợi tình yêu nước, bất khuất chiến đấu chống giặc ngoại xâm vì độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam thời cổ đại.
- Người anh hùng làng Phù Đổng – Thánh Gióng – là một biểu tượng tuyệt đẹp của con người Việt Nam trong chiến đấu và chiến thắng, không màng đến danh lợi, đẹp như một giấc mơ hồng.
- Để thắng giặc ngoại xâm cần có tinh thần đoàn kết, chung sức, chung lòng, lớn mạnh vượt bậc, chiến đấu, hy sinh... Dựng nước và giữ nước à 2 nhiệm vụ thường trực.
3. Ghi nhớ: Sgk
C. Luyện tập(3’)? Phát huy những phẩm chất của Gióng em phải làm gì? --> Học tập tốt để xây dựng đất nước.
D. Củng cố(1’): Hình ảnh nào của Gióng là hình ảnh đẹp nhất trong tâm trí em?
E. Hướng dẫn về nhà: (1’)
- Học bài, làm bài tập sách bài tập.
- Chuẩn bị bài: Tự Mượn.