Giáo án Ngữ văn 6 - Tập 1 - Tiết 6: Từ mượn - Nguyễn Thị Hồng Thúy

 TiÕt 6 Ngµy so¹n:19-8-2011
Tõ m­în
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Hiểu được thế nào là từ mượn
- Biết cách sử dụng từ mượn trong nói và viết phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
 1. Kiến thức
- Khái niệm từ mượn.
- Nguồn gốc của từ mượn trong tiếng Việt.
- Nguyên tắc từ mượn trong tiếng Việt.
- Vai trò của từ mượn trng hoạt động giao tiếp và tạo lập văn bản.
2. Kỹ năng:
- Nhận biết được các từ mượn trong văn bản.
- Xác định đúng nguồn gốc của các từ mượn.
- Viết đúng những từ mượn.
- Sử dụng từ điển để hiểu nghĩa từ mượn.
- Sử dụng từ mượn trong nói và viết.
III. ChuÈn bÞ
 1. Gi¸o viªn: + Nghiªn cøu tµi liÖu, ®äc s¸ch gi¸o viªn, so¹n bµi 
 + B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp
 2. Häc sinh: So¹n bµi
IV. C¸c b­íc lªn líp:
 1. æn ®Þnh tæ chøc-
 2. KTBC: Ph©n biÖt tõ ®¬n vµ tõ phøc? LÊy VD?
 3. Bµi míi:
 H§1: Khëi ®éng
 TiÕng ViÖt cña chóng ta v« cïng phong phó. ngoµi nh÷ng tõ thuÇn ViÖt, «ng
cha ta cßn m­în mét sè tõ cña n­íc ngoµi ®Ó lµm giµu thªm ng«n ng÷ cña ta. VËy tõ m­în lµ nh÷ng tõ nh­ thÕ nµo? Khi m­în tõ, ta ph¶i tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c g×? Bµi tõ mù¬n h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu râ ®iÒu ®ã.
 Ho¹t ®éng cña Gv-Hs
Néi dung cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu kh¸i niÖm tõ thuÇn ViÖt vµ tõ m­în
- GV treo b¶ng phô ®· viÕt VD.
? VD trªn thuéc v¨n b¶n nµo? Nãi vÒ ®iÒu g×?
? Dùa vµo chó thÝch sau v¨n b¶n Th¸nh Giãng, em h·y gi¶i thÝch nghÜa cña tõ tr­îng; tr¸ng sÜ?
? Theo em, tõ tr­îng, tr¸ng sÜ dïng ®Ó biÓu thÞ néi dung g×?
? §äc c¸c tõ nµy, c¸c em ph¶i ®i t×m hiÓu nghÜa cña nã, vËy theo em chóng cã n»m trong nhãm tõ do «ng cha ta s¸ng t¹o ra kh«ng?
- Hai tõ nµy kh«ng ph¶i lµ tõ do «ng cha ta s¸ng t¹o ra mµ lµ tõ ®i m­în ë n­íc ngoµi( TiÕng H¸n- Trung Quèc)
- C¸c tõ kh«ng ph¶i lµ tõ m­în ( thuÇn ViÖt) ®äc lªn ta hiÓu nghÜa ngay mµ kh«ng cÇn ph¶i gi¶i thÝch.
? Trong TiÕng ViÖt ta, cã c¸c tõ kh¸c thay thÕ cho nã ®óng nghÜa thÝch hîp kh«ng?
? Qua phÇn t×m hiÓu trªn, em hiÓu thÕ nµo lµ tõ m­în? Tõ thuÇn ViÖt?
* Bµi tËp nhanh: H·y t×m tõ ghÐp H¸n ViÖt cã yÕu tè sÜ ®øng sau?
- VD: Tö sÜ: Ng­êi lÝnh ®i ®¸nh trËn bÞ chÕt; Trung sÜ: mét cÊp bËc trong qu©n ®éi
? Theo em, tõ tr­îng, tr¸ng sÜ cã nguån gèc tõ ®©u? 
 - Tõ m­în tiÕng H¸n( gäi lµ tõ H¸n ViÖt)
* Cho HS ®äc c¸c tõ trong môc 3
? Trong c¸c tõ ®ã, tõ nµo ®­îc m­în tõ tiÕng H¸n? Nh÷ng tõ nµo ®­îc m­în cña tiÕng n­íc kh¸c?
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh thøc ch÷ viÕt cña c¸c tõ: ra-®i-«, in-t¬-nÐt, sø gi¶, giang san?
- Cã g¹ch nèi ë gi÷a: ®©y lµ nh÷ng tõ ch­a ®­îc ViÖt ho¸ cao
- Mét sè tõ: ti vi, xµ phßng, mÝt tinh, ga.. cã nguån gèc Ên ¢u nh­ng ®­îc ViÖt ho¸ cao h¬n viÕt nh­ ch÷ ViÖt. 
? VËy theo em, chóng ta th­êng m­în tiÕng cña n­íc nµo?
? ThÕ nµo lµ tõ thuÇn ViÖt? Tõ m­în? 
? Nguån gèc tõ m­în?
 HS ®äc ghi nhí
 Ho¹t ®éng 3: HS hiÓu nguyªn t¾c m­în tõ
* HS ®äc phÇn trÝch ý kiÕn cña B¸c Hå?
? Qua ý kiÕn cña B¸c Hå, em hiÓu viÖc m­în tõ cã t¸c dông g×?
? NÕu m­în tõ tuú tiÖn cã ®­îc kh«ng?
? Em h·y rót ra kÕt luËn vÒ nguyªn t¾c m­în tõ?
* Chó ý h/s c¸ch dïng tõ trong viÖc nh¾n tin trªn §TDD : Q=W ; Gi=j...
I. tõ thuÇn ViÖt vµ tõ m­¬n:
 1. VÝ dô:
 Chó bÐ vïng dËy, v­¬n vai mét c¸i bçng biÕn thµnh mét tr¸ng sÜ m×nh cao h¬n tr­îng.
 2. NhËn xÐt: 
- Tr­îng: ®¬n vÞ ®o ®é dµi = 10 th­íc TQ cæ tøc 3,33m.( ë ®©y hiÓu lµ rÊt cao.)
- Tr¸ng sÜ: ng­êi cã søc lùc c­êng tr¸ng, chÝ khÝ m¹nh mÏ, hay lµm viÖc lín.
-> Hai tõ nµy dïng ®Ó biÓu thÞ sù vËt, hiÖn t­îng, ®Æc ®iÓm: ®¬n vÞ ®o l­êng; biÓu hiÖn søc m¹nh cña con ng­êi
àTõ thuÇn ViÖt lµ tõ do nh©n d©n s¸ng t¹o ra
àTõ m­în lµ tõ vay m­în tõ cña tiÕng n­íc ngoµi ®Ó biÓu thÞ nh÷ng sù vËt, hiÖn t­îng, ®Æc ®iÓm mµ tiÕng ViÖt ch­a cã tõ thÝch hîp ®Ó biÓu thÞ.
- Tõ m­în tõ tiÕng H¸n: sø gi¶, giang s¬n, gan
- Tõ cã nguån gèc Ên, ¢u( ®­îc ViÖt ho¸ ë møc cao): ti vi, xµ phßng, mÝt tinh, ga, b¬mra-®i-«, in-t¬-nÐt.( tõ ch­a ®­îc ViÖt ho¸ hoµn toµn)
- §èi víi nh÷ng tõ ch­a ®­îc ViÖt ho¸ cao, khi viÕt cÇn cã g¹ch nèi ë gi÷a ®Ó nèi c¸c tiÕng víi nhau
à M­în tõ tiÕng H¸n, Anh, Nga
* Ghi nhí1: ( SGK/25)
 a. Tõ thuÇn ViÖt:
 b. Tõ m­în:
 c. Nguån gèc tõ m­în:
II. nguyªn t¾c m­în tõ:
 1. VD:sgk
 2. NhËn xÐt
- MÆt tÝch cùc: lµm giµu ng«n ng÷ d©n téc
- MÆt tiªu cùc: lµm cho ng«n ng÷ d©n téc bÞ pha t¹p.
à Kh«ng m­în tõ mét c¸ch tuú tiÖn, ph¶i b¶o vÖ sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt.
*. Ghi nhí 2: SGK -tr /25 
Ho¹t ®éng 4: III. luyÖn tËp:
 * Hs lµm bt vµo vë bt nv
 - Gäi HS ®äc bµi tËp vµ yªu cÇu HS lµm
Bµi 1. Ghi l¹i c¸c tõ m­în
 a. M­în tõ H¸n ViÖt: v« cïng, ng¹c nhiªn, tù nhiªn, sÝnh lÔ
 b. M­în tõ H¸n ViÖt: Gia nh©n
 c. M­în tõ Anh: pèp, Mai-c¬n gi¾c-x¬n, in-t¬-nÐt.
Bµi 2: X¸c ®Þnh nghÜa cña tõng tiÕng t¹o thµnh tõ H¸n ViÖt
 - Kh¸n gi¶: ng­êi xem
 + Kh¸n: xem
 + Gi¶: ng­êi
 - ThÝnh gi¶: ng­êi nghe
 + ThÝnh: nghe
 + gi¶: ng­êi
 - §éc gi¶: ng­êi ®äc
 + §éc: ®äc
 + Gi¶: ng­êi
 - YÕu ®iÓm: ®iÓm quan träng
 + yÕu: quan träng
 + §iÓm: ®iÓm
 - YÕu l­îc: tãm t¾t nh÷ng ®iÒu quan träng
 + YÕu: quan träng
 + L­îc: tãm t¾t
 - YÕu nh©n: ng­êi quan träng
 + YÕu: quan träng
 + Nh©n: ng­êi
Bµi 3: H·y kÓ tªn mét sè tõ m­în
 - Lµ tªn c¸c ®¬n vÞ ®o l­êng: mÐt, lÝt, km, kg...
 - Lµ tªn c¸c bé phËn cña chiÕc xe ®¹p: ghi- ®«ng, pª-®an, g¸c ®ê- bu...
 - Lµ tªn mét sè ®å vËt: ra-®i-«, vi-«- l«ng...
Bµi 4: C¸c tõ m­în: ph«n, pan, nèc ao
- Dïng trong hoµn c¶nh giao tiÕp th©n mËt, viÕt tin trªn b¸o.
 + ¦u ®iÓm: ng¾n gän
 + Nh­îc ®iÓm: kh«ng trang träng
 4. Cñng cè:
-Tõ thuÇn ViÖt vµ tõ m­în.
-Nguyªn t¾c m­în tõ.
 5. H­íng dÉn häc tËp:
Häc bµi, thuéc ghi nhí.
Hoµn thiÖn bµi tËp.
Lµm bµi tËp 4,5,6 SBT-TR 11+ 12
 So¹n: T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù.