Giáo án Ngữ văn 7, tập 1 - Bài 1 - Tiết 1: Cổng trường mở ra

Tuần 1 
Tiết 1 
CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Giúp học sinh: 
- Cảm nhận và hiểu đuợc những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ dành cho con cái; thấy được ý nghĩa lớn lao của Nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người.
- Nhận dạng kiểu bài biểu cảm.
B. CHUẨN BỊ
- Giáo án
- Sách Giáo khoa, sách Giáo viên
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định lớp, kiểm tra bài cũ
2. Giới thiệu bài mới:
Trước ngày khai trường, chúng ta thường có tam trạng lo lắng, có khi không ngủ được. Lúc đó em có tâm sự những lo lắng cùng mẹ không? Em có biết được mẹ có suy nghĩ gì không? 
Như vậy, không chỉ chúng ta lo lắng, hồi hộp trước ngày khai trường mà mẹ cũng vậy. Để hiểu hơn tâm trạng của người mẹ, chúng ta sẽ tìm hiểu văn bản "Cổng trường mở ra".
3. Tiến trình tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
GHI BẢNG
Hoạt động 1: 
- Gọi HS đọc văn bản --> nhận xét giọng đọc
- Hướng dẫn HS tìm hiểu từ khó (Chú giải), giới thiệu sơ lược về tác phẩm, cho ghi.
Đọc diễn cảm
I. Giới thiệu:
 Văn bản trích từ báo "Yêu trẻ" số 166, ra ngày 01/9/2000.
Hoạt động 2: 
(?) Sau khi đọc văn bản, hãy cho biết văn bản viết về vấn đề gì?
--> nhận xét, gợi ý và tổng hợp, cho HS ghi.
Như vậy, trước ngày khai trường đầu tiên, không chỉ đứa con mà cả người mẹ cũng có tâm trạng trăn trở, lo lắng, bồi hồi.
(?) Đêm trước ngày khai trường, tâm trạng đứa con như thế nào? Tìm chi tiết thể hiện? Đứa con có những biểu hiện gì khác thông thường? Biểu hiện đó cho thấy điều gì?
(?)Tâm trạng của người mẹ? Khác như thế nào so với bình thường? 
(?) Tại sao mẹ không ngủ được?
--> Nhận xét, giảng và cho HS ghi
(?) Qua đó, thể hiện mong muốn gì của người mẹ?
Đối với người mẹ và tất cả những ai đã trải qua ngày đầu tiên đi học đều cảm nhận một cách sâu sắc sự kì diệu của việc học, của ngôi trường.
(?) Bên cạnh cảm xúc về ngày đầu tiên đi học, người mẹ còn đề cập đến vai trò quan trọng của Nhà trường đối với việc hình thành nhân cách một con người. Hãy chỉ ra chi tiết thể hiện điều đó?
(?) Trong bài văn người mẹ có nói chuyện trực tiếp với con không? Người mẹ đang nói với ai? Cách nói này có tác dụng gì?
(?) Thảo luận: Kết thúc bài văn, người mẹ nói: "...bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra". Em đã qua lớp Một, trả qua 6 năm học, em hiểu thế giới kì diệu đó là gì?
- Viết về cảm xúc ngày khai trường
- Viết về tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai giảng đầu tiên của con.
- Vô tư, chơi đùa, ngủ ngon
- Có lo lắng nhưng rất ít.
- Tự dọn đồ chơi --> thấy mình đã lớn
- Lo lắng, bâng khuâng, không ngủ được
- Không tập trung vào công việc của mình
- Mẹ lo lắng cho con trong ngày khai trường đầu tiên.
- Nhớ lại những kỉ niệm cũ.
- Mong con mình học giỏi.
- Mong con mình không lo sợ khi đi học
- Vai trò quan trọng của Nhà trường và sự quan tâm của xã hội đến việc giáo dục thế hệ trẻ.
- Người mẹ nói với chính mình.
- Nêu lên được tâm trạng của người mẹ một cách tự nhiên, nói lên những điều khó nói một cách trực tiếp, người đọc dễ tiếp nhận.
- HS thảo luận và nêu ý kiến theo nhóm.
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Đại ý: 
Bộc lộ tâm trạng lo lắng phấp phỏng của người mẹ trong đêm không ngủ được trước ngày khai trường đầu tiên của con mình.
2. Tâm trạng của người mẹ:
- Lo lắng, thao thức không ngủ được.
- Không tập trung vào việc gì được cả.
- Bâng khuâng nhớ lại những kỉ niệm về ngày đầu tiên đi học.
==> Mong muốn ghi vào lòng con mình một cách nhẹ nhàng, cẩn thận, tự nhiên và sâu sắc cảm xúc của ngày đầu tiên đi học.
3. Vai trò quan trọng của Nhà trường đối với việc phát triển và hoàn thiện nhân cách của thế hệ trẻ:
- Nhà trường giữ vai trò quyết định đối với việc hình thành, phát triển nhân cách con người: "Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, và sai lầm một li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hàng trăm dặm sau này".
- Nhà trường giúp con người khám phá những điều kì diệu trong cuộc sống.
III. Tổng kết:
 Ghi nhớ (SGK, Trang 9)
Hoạt động 3
Hướng dẫn HS luyện tập
Thảo luận, làm tại lớp
4. Củng cố:
- Khái quát lại tâm trạng của mẹ trong đêm trước ngày khai giảng
- Khả năng biểu đạt cảm xúc tự nhiên của cách viết đối thoại nội tâm.
5. Dặn dò: 
- Học thuộc Ghi nhớ và những dẫn chứng quan trọng.
- Chuẩn bị bài "Mẹ tôi".