Giáo án Ngữ văn 7, tập 2 - Liệt kê - Phan Thị Thủy Thương - Trường THCS Đinh Tiên Hoàng

GIÁO VIÊN: PHAN THỊ THUỶ THƯƠNGPHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN SÔNG CẦUTRƯỜNG THCS ĐINH TIÊN HOÀNGXIN KÍNH CHÀO BAN GIÁM KHẢO CÙNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN THAM DỰ HỘI THI NHÀ GIÁO ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TINDateDateHôm nay đi chợ tết cậu thấy người ta bán hoa nhiều chứ?ừ, nhiều lắm , đủ các loại hoa.Thế họ bán hoa gì?À, hoa hồng, hoa cúc, hoa lay ơn, đủ cảTrong trường hợp này, để diễn tả sự phong phú của hoa, người nói đã sử dụng một cách nói, hay gọi là một biện pháp tu từ. Đó là biện pháp gì?DateI.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?Tiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtLIỆT KÊ1.Ví dụ: Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt.[...] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm[... ](Phạm Duy Tốn)Tìm những sự vật được nói đến trong đoạn trích trênDate?Nêu cấu tạo của các bộ phận trên.(Chúng được cấu tạo bằng từ hay cụm từ gì?)Bát yến hấp đường phèn Trầu vàng Tráp đồi mồi hình chữ nhật Cau đậuỐng thuốc bạc Rễ tíaĐồng hồ vàng Ngoáy taiDao chuôi ngà Ví thuốc Quản bút Tăm bôngCụm danh từDanh từCẤU TẠO=>đều là danh từ hoặc cụm danh từ(cấu tạo tương tự nhau)Các bộ phận này được sắp xếp như thế nào?Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoái tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt.[...] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm[... ] (Phạm Duy Tốn). =>sắp xếp nối tiếp nhaunàonàonàonàoTiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtDate?Nêu ý nghĩa của các từ và cụm từ trong đoạn trích?=>Diễn tả sự phong phú của những đồ vật xung quanh quan lớn?Tác giả nêu ra hàng loạt sự việc có kết cấu tương tự như vậy có tác dụng gì?=>Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan phụ mẫu, đối lập với cảnh dân chúng đang khổ sở ngoài mưa gióBên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoái tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt.[...] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm[... ](Phạm Duy Tốn)Tiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtDateI.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?LIỆT KÊ1.Ví dụ: - Cấu tạo: + Sắp xếp nối tiếp hàng loạt + Có kết cấu tương tự - Ý nghĩa: + Kể ra các đồ vật được bày biện xung quanh quan lớn để diễn tả sự phong phú của các đồ vật ấy. -Tác dụng: Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan, đối lập với cảnh dân phu đang lam lũ ngoài mưa gió.2.Ghi nhớ:SGK/105Tiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtDateGHI NHỚLiệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế, hay tư tưởng, tình cảm.Tiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtDate Tìm và nêu ý nghĩa phép liệt kê trong đoạn thơ sau:  Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi, em đã sống! Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết được em, người con gái anh hùng! (Tố Hữu)Phép liệt kê: Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nungĐiện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nungÝ nghĩa: Thể hiện sự tàn bạo của quân thù và sự kiên cường của người con gái (chị Lý).BÀI TẬPTiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtDateI.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?LIỆT KÊ1.Ví dụ:2.Ghi nhớ: II.CÁC KIỂU LIỆT KÊ:1.Ví dụ:Tiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtDateTHẢO LUẬN NHÓMNhóm 1,2: Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì khác nhau?a/Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.b/Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. (Hồ Chí Minh)Nhóm 3,4: Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê rồi rút ra kết luận: Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau?a/Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. (Thép Mới)b/Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn Đồng)Nhóm1,2: 1/Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì khác nhau?(ngữ liệu SGK/105)Nhóm3,4: 2/ Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê rồi rút ra kết luận: Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau?(ngữ liệu SGK/105)Tiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtDateII. CÁC KIỂU LIỆT KÊ 1.Ví dụToàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.b) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. (Hồ Chí Minh)Xét về cấu tạo, các phép liệt kê trên có gì khác nhau? và và-Câu a: Liệt kê từng đối tượng => Liệt kê không theo cặp.-Câu b: Có quan hệ từ và => Liệt kê theo cặp.Xét về cấu tạo:* Ví dụ 1:Tiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtDateII. CÁC KIỂU LIỆT KÊ 1.Ví dụa) Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non mọc thẳng. (Thép Mới)Em hãy đảo thứ tự các bộ phận in đậm trong hai câu trên=> Vầu, tre, nứa, trúc mai, mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm măng non mọc thẳng.Dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê=> liệt kê không tăng tiếnb) Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn Đồng) b) Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn Đồng) Hình thànhTrưởng thànhlàng xómhọ hàngGia đình=>Không thể dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kêXét về ý nghĩa: -Câu a: Dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kê=> liệt kê không tăng tiến. - Câu b: Không thể thay đổi các bộ phân liệt kê( vì được sắp xếp theo mức độ tăng tiến)=> liệt kê tăng tiến,2.Ghi nhớ: SGK/105* Ví dụ 2:LIỆT KÊXÉT VỀ CẤU TẠOXÉT VỀ Ý NGHĨALiệt kêtheo cặpLiệt kê không theo cặpLiệt kê tăng tiếnLiệt kê khôngtăng tiến*Sơ đồ:=>Liệt kê tăng tiếnTiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtDateGHI NHỚXét theo cấu tạo,có thể phân biệt kiểu liệt kê từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp.Xét theo ý nghĩa,có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến.DateBÀI TẬP TRẮC NGHIỆMChọn đáp án đúng nhất:“Chao ôi, dì Hảo khóc. Dì khóc nấc lên, khóc nức nở, khóc như người ta thổ”Xét về ý nghĩa, câu trên thuộc kiểu liệt kê gì?Liệt kê tăng tiếnLiệt kê không tăng tiếnLiệt kê từng cặpLiệt kê không theo cặpDateI.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ ?LIỆT KÊ1.Ví dụ:2.Ghi nhớ: II.CÁC KIỂU LIỆT KÊ:1.Ví dụ:2.Ghi nhớIII.LUYỆN TẬP:Tiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtDate*Bài tập 1:Tìm phép liệt kê trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”để chứng minh cho luận điểm “yêu nước là một truyền thống quý báu của ta”. Chỉ ra tác dụng của phép liệt kê ấy.Các phép liệt kê:...Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,...Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi,..Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội,từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quânđến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc yêu thương bộ đội như con đẻ mình. Từ những nam nữ công nhân và nông dân thi đua tăng gia sản xuất,,cho đến những đồng bào điền chủ quyên đất ruộng cho Chính phủ=>sự đồng tâm nhất trí của nhân dân Việt Nam đứng lên đánh Pháp=>Lòng tự hào về những trang sử vẻ vang qua tấm gương của các anh hùng dân tộcTrong phép liệt kê, chúng ta chỉ có thế liệt kê từ hay cụm từ trong phạm vi một câu , hay có thê mở rộng phép liệt kê từ câu này sang câu khác?Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi,..Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội,từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quânđến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc yêu thương bộ đội như con đẻ mình. Từ những nam nữ công nhân và nông dân thi đua tăng gia sản xuất,,cho đến những đồng bào điền chủ quyên đất ruộng cho Chính phủ=>Phép liệt kê có thể mở rộng ra giữa các câu kế tiếp nhau trong một đoạnThảo luận nhóm (theo bàn),thời gian 3’(từ “Lịch sử ta..nồng nàn yêu nước”)DateBÀI TẬP SÁNG TẠOViết đoạn văn theo chủ đề trong tranh, trong đoạn văn có sử dụng phép liệt kêNghe bài hát và tìm phép liệt kê trong bài hátDateTRÒ CHƠI Ô CHỮCó 9 ô chữ hàng ngang và 1 ô hàng dọc,lần lượt trả lời ô hàng ngang theo gợi ý để tìm ô hàng dọc. Ai tìm được ô hàng dọc trước sẽ chiến thắng trong phần chơi này. Chúc các em thành công!DateCUMCHUVICAUTAONLOGAICUTHUCTECAUYNGHIANOITIEPTANGTIENCUMDANHTUH ÀNHCHÍNH132495678Trong bài học trước, có thể mở rộng câu bằng cụm từ nàyCó thể phân biệt kiểu liệt kê theo cặp và liệt kê không theo cặp là dựa vàocủa các bộ phận.Trong phép liệt kê, các bộ phận phải có cấu tạo với nhau.Tác dụng của phép liệt kê là diễn tả đầy đủ, sâu sắc những khía cạnh khác nhau củahay của tư tưởng, tình cảm.Phép liệt kê không chỉ giới hạn trong phạm vi những bộ phận kế tiếp trong một câu mà còn có thể mở rộng ra giữa các  kế tiếp nhau trong một đoạn.Có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến và liệt kê không tăng tiến là dựa vàocủa các bộ phận.Trong phép liệt kê, các bộ phận được sắp xếp.nhau.Kiểu kiệt kê không dễ dàng đảo thứ tự các bộ phận gọi là liệt kê“Xứ Huế nổi tiếng với các điệu lí như:lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam”Câu trên có các bộ phận liệt kê được cấu tạo bởi cácMột loại văn bản có tính khuôn mẫu được sử dụng phổ biến trong đời sốngDateHƯỚNG DẪN TỰ HỌCBài vừa học:-Thế nào là phép liệt kê?-Các kiểu liệt kê-Làm bài tập 2(a), 3Bài sắp học: (Tìm hiểu chung về văn bản hành chính)-Thế nào là văn bản hành chính? Đặc điểm của văn bản hành chính?-Sưu tầm một số văn bản hành chính thông dụngTiết 114: Bài 28: Tiếng ViệtDateCác mẫu văn bản hành chính1.Keá hoaïch2.Thông báo3.Đơn từDateTIẾT HỌC HÔM NAY ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC. XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ Đà THAM DỰDate