Giáo án Ngữ văn 8 - Văn bản: Cô bé bán diêm

Tiết : 21
VĂN BẢN : CÔ BÉ BÁN DIÊM
 ( Trích) - An- đéc- xen- 
 Ngày soạn: 16/9/2013
 Ngày dạy: /...../2013
A- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
Khám phá nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, có sự đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng với các tình tiết diễn biến hợp lý của truyện “cô bé bán diêm”, qua đó An-đéc-Xen truyền cho người đọc lòng thương cảm của ông đối với em bé bất hạnh.
2. Kĩ năng: 
Rèn kỹ năng tóm tắt và phân tích bố cục của văn bản tự sự, phân tích nhân vật.
 	Phân tích tác dụng của biện pháp đối lập, tương phản.
Thái độ
 Niềm cảm thông, chia sẻ với những con người bất hạnh trong xã hội.
Tích hợp:
* Rèn kĩ năng sống: Kĩ năng giao tiếp, kĩ năng suy nghĩ sáng tạo- phân tích, bình luận về các tình tiết trong câu chuyện. Kĩ năng nhận thức- xác định lối sống nhân ái, yêu thương và chia sẻ với mọi người xung quanh.
* Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh: 
Lòng nhân ái, cảm thông chia sẻ với những người gặp khó khăn, bất hạnh. Củng cố, bồi đắp tinh thần tương thân, tương ái, một nét đẹp trong văn hóa ứng xử của con người Hà Nội, của dân tộc Việt Nam.
B- CHUẨN BỊ: 
GV: Một số Truyện cổ của nhà văn An- đec- xen. Chân dung nhà văn.
Đọc thêm tư liệu tham khảo. Giáo án trình chiếu.
HS: Đọc trước văn bản, soạn bài.
C- CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1. Ổn định lớp: 
2. Kiểm tra bài cũ: 
Cho biết tâm trạng của lão Hạc khi kể với ông giáo về việc bán cậu Vàng? Ý nghĩa cái chết của lão Hạc?
3. Bài mới:  Hẳn là trong mỗi chúng ta ai cũng mong muốn có một gia đình êm ấm, hạnh phúc. Thế nhưng điều mong muốn đó lại không đến với cô bé trong câu chuyện của tiết học này. Vậy cô bé ấy là ai? Gia cảnh như thế nào? Qua câu chuyện chúng ta nên có thái độ ứng xử ra sao trước những cảnh ngộ như vậy? Để hiểu điều này cô trò ta cùng tìm hiểu văn bản.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng
Hoạt động I: Đọc –Tìm hiểu chung
Những nét tiêu biểu cần chú ý về tác giả, tác phẩm.
Giáo viên hướng dẫn cách đọc đoạn trích?
Giáo viên đọc đoạn đã bị lược bỏ.
Gọi học sinh đọc tiếp văn bản và nhận xét cách đọc.
Gọi học sinh kể tóm tắt đoạn trích?
Hướng dẫn học sinh tìm hiểu phần giải thích từ khó?
Đoạn trích có thể chia mấy phần? nội dung mỗi phần?
Nhận xét cách kể của truyện?
Hoạt động II: Tìm hiểu văn bản
Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa được tác giả khắc họa bằng biện pháp nghệ thuật gì?
Em bé bán diêm trong hoàn cảnh như thế nào? (thời gian, không gian). Chỉ ra sự đối lập, tương phản của hoàn cảnh cô bé với mọi người?
Đứng trước hoàn cảnh ấy của cô bé, em có cảm nghĩ gì?
Mục đích của tác giả đưa ra cảnh đối lập – tương phản ấy để làm gì?
Bài tập trắc nghiệm trong sách BTTN.
- Học sinh đọc chú thích sgk.
- Học sinh kể tóm tắt đoạn trích.
- 3 phần.
- Theo thời gian, sự việc à phổ biến của truyện cổ tích.
- Đối lập – tương phản.
Nghệ thuật đối lập, tương phản
- Mẹ chết, sống với bố khó tính, bà nội qua đời, sống trên gác xác mái nhà
- Phải đi bán diêm kiếm sống.
- Đêm giao thừa, trời gió rét, tuyết rơi, đầu trần, chân đất, lạnh, tối đen >< mọi nhà đều sáng rực
- Đáng thương, đồng cảm.
- Nổi bật, nhấn mạnh cho ta thấy hoàn cảnh đáng thương của cô bé.
I – Đọc- tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
 An-đéc- xen ( 1805- 1875) nhà văn Đan Mạch nổi tiếng với loại truyện kể cho thiếu nhi.
 2. Tác phẩm 
- Cô bé bán diêm, Nàng tiên cá, Bầy chim thiên nga.
- Đọc – tóm tắt văn bản
3. Bố cục: 3 phần
II.Đọc-tìm hiểu văn bản:
1.Hoàn cảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa:
- Em bé phải đi bán diêm>< Mọi người xum vầy đón tết.
- Trời đông rét buốt>< Em bé đầu trần, chân đất.
-Ngoài đường lạnh buột tối tăm>< Cửa sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn.
- Trong phố sực nức mùi ngỗng quay>< Em bé bụng đói cả ngày.
- Ngôi nhà xinh xắn>< Cái xó tối tăm em đang sống.
_ Hoàn cảnh đáng thương, tội nghiệp của cô bé bán diêm.
V.Hướng dẫn về nhà:
- Tóm tắt văn bản.
- Tìm hiểu phần nội dung còn lại. 
- Đọc thêm những Truyện kể của An- đéc- xen.
IV.Luyện tập- Củng cố
-Thái độ của em trước hoàn cảnh cô bé bán diêm
- Tóm tắt văn bản bằng một đoạn văn.
Tiết : 22
VĂN BẢN : CÔ BÉ BÁN DIÊM
 ( Trích) - An- đéc- xen- 
 Ngày soạn: 18/9/2013
 Ngày dạy: 20/9/2013
A- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
Khám phá nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, có sự đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng với các tình tiết diễn biến hợp lý của truyện “cô bé bán diêm”, qua đó An-đéc-Xen truyền cho người đọc lòng thương cảm của ông đối với em bé bất hạnh.
2. Kĩ năng: 
Rèn kỹ năng tóm tắt và phân tích bố cục của văn bản tự sự, phân tích nhân vật.
 	Phân tích tác dụng của biện pháp đối lập, tương phản.
3.Thái độ
 Niềm cảm thông, chia sẻ với những con người bất hạnh trong xã hội.
4.Tích hợp:
* Rèn kĩ năng sống: Kĩ năng giao tiếp, kĩ năng suy nghĩ sáng tạo- phân tích, bình luận về các tình tiết trong câu chuyện. Kĩ năng nhận thức- xác định lối sống nhân ái, yêu thương và chia sẻ với mọi người xung quanh.
* Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh: 
Xây dựng lòng nhân ái, cảm thông chia sẻ với những người gặp khó khăn, bất hạnh. Củng cố, bồi đắp tinh thần tương thân, tương ái, một nét đẹp trong văn hóa ứng xử của con người Hà Nội, của dân tộc Việt Nam.
B- CHUẨN BỊ: 
GV: Một số Truyện cổ của nhà văn An- đec- xen. Chân dung nhà văn.
Đọc thêm tư liệu tham khảo. Giáo án trình chiếu.
HS: Đọc trước văn bản, soạn bài.
C- CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1. Ổn định lớp: 
2 Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Hoàn cảnh bán 
Diêm hiện lê trong phần đầu văn bảnhư thế nào? 
Nghệ thuật sử dụng ? 
3 Bài mới: 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng
Câu chuyện được tiếp tục nhờ chi tiết nào cứ được lặp lại?
Vì sao em bé phải quẹt diêm?
Lần lượt từng phần, tác giả cho em mơ thấy những cảnh gì?
- Sau ảo ảnh của những
 mộng tưởng đó, em lại trở về với thực tế như thế nào?
- Thể hiện những mơ ước gì của cô bé?
Trong những hình ảnh chợt hiện rồi chợt biến trong nuối tiếc, hình ảnh nào là thuần tưởng tượng, hình ảnh nào có cơ sở của thực tại?
Tạo ra những hình ảnh thiên đường chốc lát ấy, nhà văn nhằm mục đích gì?
Khi đọc câu văn “trong buổi sáng lạnh lẻo ấy em đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa” gợi cho em cảm xúc gì?
Thái độ của mọi người khi nhìn thấy cảnh tượng ấy như thế nào? Điều đó nói lên cái gì?
Cảnh huy hoàng trong lúc 2 bà cháu bay lên trời đón niềm vui đầu năm có thật hay chỉ là ảo ảnh mà thôi?
Nhà văn có thái độ như thế nào đối với em bé?
Qua việc tìm hiểu, em hãy khái quát những yếu tố nghệ thuật tiêu biểu được sử dụng trong truyện?
-Những yếu tố nghệ thuật đó góp phần khắc họa giá trị nội dung của truyện như thế nào?
* Tích hợp:
-Các em may mắn được sống trong sự yêu thương, chăm lo của gia đình và xã hội. Em thấy cần có thái độ như thế nào trước những cảnh ngộ khó khăn, bất hạnh trong cuộc sống? 
- Em hãy kể những việc làm thể hiện sự cảm thông, chia sẻ với những người gặp khó khăn, bất hạnh qua những hoạt động ở nơi em học tập, sinh sống hoặc các hoạt động xã hội mà em biết? 
- Từ truyện “ Cô bé bán diêm” em nghĩ gì về xã hội Đan Mạch thời đó?
2 hs trả lời
- Chi tiết 5 lần em bé quẹt diêm.
- Để sưởi ấm, để đắm chìm trong thế giới ảo ảnh do em tưởng tượng ra.
- Lò sưởi, bàn ăn, cây thông noel, hình ảnh người bà xuất hiện, đi cùng bà.
- được sưởi ấm, được ăn ngon, được chơi vui vẻ, được người thân âu yếm.
- Lần 1,2,3
- Gợi lên trước mắt người đọc vẻ đẹp hồn nhiên của em bé đáng thương.
- Lòng nhân ái lãng mạn của nhà văn.
- Học sinh đọc
- Thương xót
- Lạnh lùng, thờ ơ.
- Cả một xã hội vô tình, lạnh lùng.
- Chỉ là ảo ảnh.
- Thươngcảm, yêu thương.
- Em chết nhưng với đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cười.
Học sinh nêu ý kiến
- Mồ côi, đói khổ, bất hạnh
- Tấm lòng nhân đạo của nhà văn đã truyền cho chúng ta niềm cảm thương sâu sắc đối với một em bé bất hạnh. 
* Thảo luận nhóm 
- Chương trình “ Trái tim cho em”
- Chương trình “ Lục lạc vàng” 
- Hoạt đọng giao lưu văn nghệ ở nhà trường... 
Nêu ý kiến cá nhân
2. Những mộng tưởng và thực tế:
 5 lần quẹt diêm.
- Lần 1: lò sưởi à mong được sưởi ấm trong mái nhà thân thuộc.
- Lần 2: Bàn ăn thịnh soạn và ngỗng quay à ước được ăn ngon, khao khát được ăn.
- Lần 3: Cây thông noel à mơ ước được vui chơi.
- Lần 4: Bà nội hiện về à mong được che chở, yêu thương.
- Lần 5: Cùng bà bay lên trời à mong ước được giải thoát nỗi bất hạnh, tìm đến nơi hạnh phúc vĩnh hằng.
è Chi tiết lặp lại, biến đổi, thực tại và ảo ảnh đan xen, nối tiếp, vụt hiện, vụ tắt: em bé bị bỏ rơi, đói rét, cô độc. luôn khao khát được ấm no, yên vui, thương yêu.
3 – Cái chết của cô bé bán diêm:
- Cái chết vô tội, không đáng có, một số phận hoàn toàn bất hạnh.
- Cái chết trong sự toại nguyện
-> Lên án sự thờ ơ của người đời, thể hiện niềm cảm thông sâu sắc của tác giả.
III.TỔNG KẾT :
1. Nghệ thuật 
- Đan xen yếu tố thực và mông.Kể chuyện theo lối đối lập, tương phản.Kết hợp tự sự, miêu tả và biểu cảm.
2. Nội dung 
- Hoàn cảnh bất hạnh, đáng thương của cô bé bán diêm.
- Tấm lòng nhân đạo của nhà văn.
* Ghi nhớ: sgk
IV. Luyện tập:
* Tích hợp giáo dục nếp sống văn minh thanh lịch 
( Thông cảm, chia sẻ 
 Quan tâm, giúp đỡ với khả năng của mình. 
 Giúp họ vơi bớt đi phần nào khó khăn, bất hạnh và vững vàng vươn lên trong cuộc sống. 
 => Đó là nét đẹp thể hiện sự văn minh, thanh lịch trong văn hóa ứng xử của dân tộc Việt và của người Hà Nội chúng ta.)
4. Củng cố:
V. Hướng dẫn về nhà: 
 - Tóm tắt văn bản, hiểu nội dung,ý nghĩa văn bản. 
Học bài, tìm một số truyện của An-đéc-Xen.
Chuẩn bị “đánh nhau với cối xay gió”