Giáo án Ngữ văn lớp 8 - Ôn dịch thuốc lá

Tiết 45: Ôn dịch thuốc lá
 Theo Nguyễn Khắc Viện
 I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
 - Biết cách đọc – hiểu, nắm bắt các vấn đề xã hội trong một văn bản nhật dung;
 - Có thái độ quyết tâm phòng chống thuốc lá.
 - Thấy được sức thuyết phục bởi sự kết hợp chặt chẽ phương thức lập luận và chứng minh trong văn bản.
II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng:
1. Kiến thức:
 - Mối nguy hại ghê gớm toàn diện của tệ nghiện thuốc lá đối với sức khoẻ con người và đạo đức xã hội.
 - Tác dụng của việc kết hợp các phương thức biểu đạt lập luận và thuyết minh trong văn bản.
2. Kĩ năng:
	- Đọc hiểu một văn bản nhật dụng đề cập đến một vấn đề xã hội bức thiết.
 - Tích họp với phần tập làm văn để tập viết bài văn thuyết minh một vấn đề của đời sống xã hội. 
3. Thỏi độ:
 - Ra quyết định: quyết tâm phòng chống tệ nạn thuốc lá, động viên mọi người xung quanh cùng thực hiện.
III.CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên:
-Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
	-Tài liệu và các thông tin về bảo vệ môi trường, thuốc lá.
* Phương pháp: Thuyết trình, thảo luận nhóm, đàm thoại,
2. Học sinh:
	-Đọc văn bản, trả lời câu hỏi Đọc - Hiểu văn bản.
	-Tìm hiểu thêm tình hình sử dụng thuốc lá và tác hại của thuốc lá.
IV.CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
 1. Ổn định lớp: 
 2. Kiểm tra bài cũ: 
 ( H)Thế nào là văn bản thuyết minh? Các nội dung trong văn bản thuyết minh có đặc điểm gì? cách thể hiện nội dung trong văn bản thuyết minh phải như thế nào?
 Hs trả lời theo nội dung phần ghi nhớ trong SGK ( 117)
 3.Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
Gv: Hướng dẫn giọng đọc - đọc mẫu – gọi hs đọc.
(H) Em hiểu Ôn dịch là gì? Nhan đề bài viết Ôn dịch, thuốc lá được hiểu như thế nào?
- Ôn dịch chỉ những bệnh nguy hiểm, lây lan rộng và làm chết người hàng loạt trong thời gian nhất định.(Ví dụ: dịch hạch, dịch tả, dịch lao, dịch SARS). Nhan đề có nghĩa: Đề cập đến ôn dịch nói chung và thuốc lá cũng là một thứ ôn dịch.
- Trả lời: thuốc lá, thuốc lào.Một số nhãn hiệu: Zet, Dunhill, Đalat, White horse.
(H) Người Việt Nam hút thuốc lá gồm những loại nào? Hãy nêu tên một vài nhãn hiệu mà em biết!
- Trả lời: thuốc lá, thuốc lào.Một số nhãn hiệu: Zet, Dunhill, Đalat, White horse.
(H) Em thường thấy dòng chữ gì trên bao thuốc?
- Hút thuốc có hại cho sức khoẻ
Thực chất của cái hại đó là gì, các em hãy đọc bài viết!
I. Tìm hiểu chung:
1. §äc:
2- Nhan đề: 
- Ôn dịch chỉ những bệnh nguy hiểm, lây lan rộng và làm chết người hàng loạt trong thời gian nhất định.(Ví dụ: dịch hạch, dịch tả, dịch lao, dịch SARS). Nhan đề có nghĩa: Đề cập đến ôn dịch nói chung và thuốc lá cũng là một thứ ôn dịch.
GV: Gọi HS đọc chú thích.
GV: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu c¸c tõ khã trong SGK
(H) Em hãy xác định bố cục của văn bản? 
 Từ đầu..... AIDS: Thuốc lá ngày nay đã thành ôn dịch.
 Tiếp theo.. con đường phạm pháp: Tác hại của hút thuốc với cá nhân người hút và sức khoẻ cộng đồng.
 Còn lại: Kêu gọi mọi người chống lại ôn dịch thuốc lá.
(Phần 2 có thể chia làm hai ý nhỏ: tác hại của thuốc lá đối với cá nhân người hút và đối với sức khoẻ cộng đồng)
(H) Hãy xác định kiểu loại của văn bản trên!
- Văn bản nhật dụng, thuyết minh một vấn đề khoa học – xã hội.
2- Giải nghĩa từ khó:
3- Bố cục:
 bố cục 3 phần:
 Từ đầu..... AIDS: Thuốc lá ngày nay đã thành ôn dịch.
 Tiếp theo.. con đường phạm pháp: Tác hại của hút thuốc với cá nhân người hút và sức khoẻ cộng đồng.
 Còn lại: Kêu gọi mọi người chống lại ôn dịch thuốc lá.
- Văn bản nhật dụng, thuyết minh một vấn đề khoa học – xã hội.
(H) Ở phần 1, người viết có đề cập ngay đến tác hại của thuốc lá không?
- Không đề cập ngay đến thuốc lá mà nêu lên một số ôn dịch nguy hiểm khác mà mọi người đã rõ: dịch hạch, thổ tả, AIDSMột số ôn dịch đã được chế ngự nhưng một số ôn dịch vẫn đang bùng phát mạnh và là nguy cơ đe doạ sinh mạng con người.
(H) Cách viết như vậy có tác dụng gì?
- Gây sự chú ý của người đọc, khiến họ ngạc nhiên, tạo sự thuận lợi cho bài viết. Đồng thời, trên cái nền của các ôn dịch đó để báo động tác hại của ôn dịch thuốc lá.
II/- T×m hiÓu v¨n b¶n:
1.Dẫn vào vấn đề:
- Không đề cập ngay đến thuốc lá mà nêu lên một số ôn dịch nguy hiểm khác mà mọi người đã rõ: dịch hạch, thổ tả, AIDSMột số ôn dịch đã được chế ngự nhưng một số ôn dịch vẫn đang bùng phát mạnh và là nguy cơ đe doạ sinh mạng con người.
- Gây sự chú ý của người đọc, khiến họ ngạc nhiên, tạo sự thuận lợi cho bài viết. Đồng thời, trên cái nền của các ôn dịch đó để báo động tác hại của ôn dịch thuốc lá.
(H) Tại sao người viết lại dẫn lời của Trần Hưng Đạo trước khi nêu tác hại của thuốc lá?
- Muốn nhấn mạnh thuốc lá gây nên những tác hại từ từ, gặm nhÊm nhưng rất nguy hiểm có khi vô phương cứu chữa.
(H) Thuốc lá có tác hại gì đối với bản thân người hút?
- Tác giả nêu một cách tỉ mỉ tác hại của thuốc lá với người hút: bệnh ung thư phổi, miệng đắng và hôi, răng, lợi đen sạm, ngón tay vàng, bệnh tim mạchCác hậu quả này đến dần dần như tằm ăn dâu.
(H) Em nghĩ gì về các tác hại trên?
- Nó là kẻ thù nguy hiểm đối với sức khoẻ mọi người.
(H) Em nhận xét gì về câu nói “Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!”? Người viết có đồng ý với câu nói đó không?
 Đó là câu nói của con nghiện. Người viết không đồng ý mà còn lên tiếng phản đối bằng những dẫn chứng cụ thể về tác hại của thuốc lá đối với những người không hút thuốc lá.
(H) Theo tác giả, hút thuốc lá có ảnh hưởng gì đối với mọi người xung quanh?
- Tác hại của thuốc lá:
+ Người hút bị nhiều bệnh tật.
+ Những người xung quanh cũng bị ảnh hưởng bởi khói thuốc.
+ Làm gương xấu cho trẻ em.
+ Dễ dẫn đến má túy rồi dẫn đến tội phạm
(H) Trong nh÷ng hiÓm ho¹ cña thuèc l¸ ®èi víi søc khoÎ con ng­êi ®­îc thuyÕt minh ë ®©y, nh÷ng tri thøc nµo em biÕt tr­íc, nh÷ng tri thøc nµo hoµn toµn míi mÎ ®èi víi em?
 Hs tr¶ lêi.
(H) Trong đoạn văn thuyết minh về những ảnh hưởng xấu của thuốc lá đến đạo đức con người có những thông tin nào nổi bật?
 - Tỷ lệ thanh thiếu niên nước ta hút thuốc ngang tầm với các nước Âu – Mỹ.
- Để có tiền hút thuốc thanh thiếu niên sinh ra trộm cắp.
- Từ nghiện thuốc lá có thể dẫn đến ma túy
(H) ë ®o¹n nµy t¸c gi¶ ®· sö dông ph­¬ng ph¸p so s¸nh nh­ thÕ nµo? víi dông ý g×?
 So s¸nh tØ lÖ hót thuèc l¸ cña thanh thiÕu niªn c¸c thµnh phè lín ViÖt Nam víi c¸c thµnh phè ¢u-Mü.
So s¸nh víi sè tiÒn nhá( 1 ®« la ®Ó mua mét bao 555 cña thanh niªn MÜ) vµ sè tiÒn lín 15 000® ®Ó mua bao thuèc ®ã ë ViÖt Nam.
-Dông ý: c¶nh b¸o n¹n ®ua ®ßi hót thuèc ë n­íc nghÌo ®¸nh vµo tói tiÒn Ýt ái cña ng­êi ViÖt Nam nh­ thÕ nµo, tõ ®ã n¶y sinh c¸c tÖ n¹n kh¸c ë thanh thiÕu niªn n­íc ta.
(H) §iÒu ®ã cho thÊy møc ®é t¸c h¹i cña thuèc l¸ ®Õn cuéc sèng ®¹o ®øc con ng­êi nh­ thÕ nµo?
- Huû ho¹i lèi sèng, nh©n c¸ch ng­êi ViÖt Nam, nhÊt lµ thanh, thiÕu niªn.
(H) Nh÷ng th«ng tin nµy cã hoµn toµn míi l¹ ®èi víi em kh«ng? V× sao?
 hs tr¶ lêi 
(H) Toµn bé th«ng tin ë phÇn th©n bµi cho ta hiÓu biÕt vÒ thuèc l¸ nh­ thÕ nµo?
- Lµ mét thø ®éc h¹i ghª gím ®èi víi søc khoÎ c¸ nh©n vµ céng ®ång.
- Cã thÓ huû ho¹i nh©n c¸ch tuæi trÎ. 
2.Tác hại của thuốc lá:
- Muốn nhấn mạnh thuốc lá gây nên những tác hại từ từ, gặm nhÊm nhưng rất nguy hiểm có khi vô phương cứu chữa.
- Tác giả nêu một cách tỉ mỉ tác hại của thuốc lá với người hút: bệnh ung thư phổi, miệng đắng và hôi, răng, lợi đen sạm, ngón tay vàng, bệnh tim mạchCác hậu quả này đến dần dần như tằm ăn dâu.
- Nó là kẻ thù nguy hiểm đối với sức khoẻ mọi người.
- Tác hại của thuốc lá:
+ Người hút bị nhiều bệnh tật.
+ Những người xung quanh cũng bị ảnh hưởng bởi khói thuốc.
+ Làm gương xấu cho trẻ em.
+ Dễ dẫn đến má túy rồi dẫn đến tội phạm
 - Tỷ lệ thanh thiếu niên nước ta hút thuốc ngang tầm với các nước Âu – Mỹ.
- Để có tiền hút thuốc thanh thiếu niên sinh ra trộm cắp.
- Từ nghiện thuốc lá có thể dẫn đến ma túy.
- Lµ mét thø ®éc h¹i ghª gím ®èi víi søc khoÎ c¸ nh©n vµ céng ®ång.
- Cã thÓ huû ho¹i nh©n c¸ch tuæi trÎ. 
(H)Nêu ra tác hại của thuốc lá, người viết muốn nói lên điều gì?
- Kêu gọi mọi người từ bỏ thuốc lá.
(H) Phần cuối văn bản cung cấp các thông tin về chiến dịch chống thuốc lá. Em hiểu thế nào chiến dịch chống thuốc lá?
- Chiến dịch là toàn bộ các hành động nhằm tập trung khẩn trương và huy động nhiều lực lượng xã hội tham gia trong thời gian ngắn để thực hiện một mục tiêu.
- Chiến dịch chống thuốc lá là các hoạt động thống nhất của toàn xã hội nhằm chống lại một cách có hiệu quả ôn dịch thuốc lá.
(H) Trong các thông tin về chiến dịch chống thuốc lá, em chú ý nhiều hơn đến thông tin nào? Vì sao?
 - Hs tự bộc lộ
(H) Em có nhận xét gì về cách thuyết minh của tác giả ở phần cuối của văn bản?
- Tác giả dung các số liệu thống kê và so sánh:
+ Ở Bỉ hút thuốc nơi công cộng phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la.
+ Chiến dịch đã làm hẵn số người hút và mục tiêu cuối thế kỷ 20 “Một châu Âu không có thuốc lá”
- Nước ta nghèo nên càng phải chống thuốc lá.
- Nhờ tính khách quan của thông tin nên đã thuyết phục người đọc về ý nghĩa cần có chiến dịch chống thuốc lá.
(H) Tác dụng của phương pháp thuyết minh này là gì?
 Thuyết phục bạn đọc tin ở tính khách quan của chiến dịch chống thuốc lá.
(H) Khi nêu kiến nghị chống thuốc lá, tác giả bày tỏ thái độ như thế nào? 
- Cổ vũ chiến dịch chống thuốc lá.
- Tin ở sự chiến thắng của chiến dịch này.
(H) Em dự định sẽ làm gì trong chiến dịch chống thuốc lá rộng khắp hiện nay?
 Hs tự bộc lộ.
(H)- Hãy cho biết tác hại của thuốc lá?
 hs trả lời
(H)- Hãy cho biết thực tế sử dụng thuốc lá ở địa phương em! Em có suy nghĩ gì về thực trạng đó?
 Hs tr×nh bµy.
3- Lời kêu gọi từ bỏ thuốc lá:
- Kêu gọi mọi người từ bỏ thuốc lá.
 - Chiến dịch là toàn bộ các hành động nhằm tập trung khẩn trương và huy động nhiều lực lượng xã hội tham gia trong thời gian ngắn để thực hiện một mục tiêu.
- Chiến dịch chống thuốc lá là các hoạt động thống nhất của toàn xã hội nhằm chống lại một cách có hiệu quả ôn dịch thuốc lá.
 - Cổ vũ hết mình chiến dịch chống thuốc lá.
- Tin tưởng, hy vọng vào sự chiến thắng của chiến dịch chống thuốc lá.
* Ghi nhớ: SGK.
III/- Luyện tập:
IV. Hướng dẫn các hoạt động tiếp nối :
 1.Củng cố: Nắm nội dung của bài học.
 2. Dặn dò:
 - Học bài
 - Chuẩn bị bài mới Câu ghép (tiếp theo)
* ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH: