Giáo án Sinh học lớp 6 - Chương VII: Quả và hạt - Bài 32: Các loại quả

TUẦN : 21
Tiết: 39
Ngày dạy: 
CÁC LOẠI QUẢ
1.Mục tiêu:
 a.Kiến thức:
 -Nêu được các đặc điểm hình thái, cấu tạo của quả: quả khơ, quả thịt.
 - Biết được cách phân chia quả thành các nhóm khacù nhau.
 -Biết chia các nhóm quả chính dựa vào các đặc điểm hình thái của phần vỏ quả: nhóm quả khô và nhóm quả thịt và các nhóm nhỏ hơn: hai loại quả khô và 2 loại quả thịt.
b.Kĩ năng:
Rèn kỹ năng quan sát, so sánh, thực hành.
Vận dụng kiến thức để biết bảo quản, chế biến quả và hạt sau thu hoạch.
c.Thái độ:
 Giáo dục HS ý thức và trách nhiệm đối với việc bảo vệ cây xanh, đặc biệt là cơ quan sinh sản.
2. Chuẩn bị:
a.GV: Tranh ảnh về các loại quả.
 Mẫu vật: Quả đậu đen, quả cà chua, quả táo.
b.HS: Sưu tầm một số loại quả: đu đủ, táo, chanh, quả chò, cà chua, quả đậu khô 
3.Phương pháp dạy học:
Vấn đáp – trực quan – hợp tác nhóm.
4.Tiến trình:
4.1 Ổn định tổ chức:KTSSHS
4.2 Kiểm tra bài cũ: Phân biệt hiện tượng thụ phấn và hiện tượng thụ tinh. Thụ phấn có quan hệ gì với thụ tinh? (10đ)
Trả lời:a. Phân biệt hiện tượng thụ phấn và hiện tượng thụ tinh
-Sự thụ phấn: Hạt phấn rơi dính trên đầu nhụy.
-Sự thụ tinh: Hạt phấn có sự nảy mầm để đưa tế bào sinh dục đực của hạt phấn vào kết hợp với tế bào sinh dục cái của noãn tạo hợp tử.
b.Quan hệ giữa thụ phấn và thụ tinh:
Sự thụ tinh chỉ xảy ra khi có sự thụ phấn và nảy mầm của hạt phấn. Như vậy thụ phấn là điều kiện của thụ tinh
4.3 Giảng bài mới:
Giới thiệu bài: Giới thiệu bài: Quả rất quan trọng đối với cây vì nó bảo vệ hạt, giúp cho việc duy trì và phát triển nòi giống, nhiều quả còn chứa nhiều chất dinh dưỡng cung cấp cho người và động vật. Biết được đầy đủ đặc điểm của quả ta có thể bảo quản, chế biến quả được tốt hơn và biết tận dụng quả khi thu hoạch. Vì vậy tìm hiểu về quả và biết phân loại sẽ có tác dụng thiết thực trong cuộc sống.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
Hoạt động 1: Tập chia nhóm các loại quả:
 +HS họat động theo nhóm:
Mỗi nhóm HS quan sát tất cả các mẫu vật thật về quả mà nhóm đã sưu tầm được hoặc những quả có trong H 32.1 để tìm cách chia các loại quả đó thành các nhóm khác nhau, viết vào vở bài tập tất cả những đặc điểm mà nhóm đã dùng để phân chia chúng.
+Đại diện nhóm trình bày cách phân chia quả của nhóm mình và những đặc điểm đã chọn để phân chia.
-Có thể dự đoán cách phân chia của HS như sau:
.Nhóm quả có nhiều hạt, nhóm quả có một hạt và nhóm quả không hạt.
.Nhóm quả ăn được và nhóm quả không ăn được.
.Nhóm quả có màu sắc sặc sỡ (đỏ, xanh, vàng ) và nhóm quả có màu nâu xám.
.Nhóm quả khô và nhóm quả thịt.
-GV nhắc lại tóm tắt cách làm thông thường của HS. Từ đó hướng dẫn HS cách chia nhóm các loại quả như sau:
.Trước hết quan sát các loại quả, tìm xem giữa chúng có đặc điểm nào khác nhau nổi bật mà người quan tâm có thể chia chúng thành các nhóm khác nhau.
Ví dụ: đặc điểm về số lượng hạt, đặc điểm màu sắc của quả  
.Định ra tiêu chuẩn về mức độ khác nhau về đặc điểm đó. Ví dụ: về số lượng hạt (một hạt, nhiều hạt và không có hạt, hoặc về màu sắc của quả (quả có màu sắc sặc sỡ, màu nâu xám )
.Cuối cùng chia các nhóm bằng cách: Xếp các quả có những đặc điểm giống nhau thành một nhóm.
-GV giảng giải: Các em biết cách chia quả thành những nhóm khác nhau theo mục đích và những tiêu chuẩn mình tự đặt ra. Tuy nhiên vì không xuất phát từ mục đích nghiên cứu nên cách phân chia đó còn mang tính tùy tiện. Bây giờ chúng ta hãy học cách phân chia quả theo những tiêu chuẩn đã được các nhà khoa học đề ra nhằm mục đích nghiên cứu.
* GDMT : Con người và sinh vật sống nhờ vào nguồn dinh dưỡng . Nguồn dinh dưỡng này được thu nhận phần lớn từ các loại quả , hạt cây nên chúng ta phải cĩ ý thức và trách nhiệm đối với việc bảo vệ cây xanh, đặc biệt là cơ quan sinh sản.
Hoạt động 2:Tìm hiểu sự phân chia quả thành các nhóm chính theo đặc điểm của phần vỏ quả.
a.Phân biệt quả thịt và quả khô:
-Yêu cầu HS xem kĩ các quả có trong H32.1 nghĩ xem mỗi quả có thể xếp vào nhóm nào.
+Vài HS đọc lại từng phần về đặc điểm và ví dụ đã ghi được. HS khác bổ sung.
-GV hoàn thiện kiến thức. 
.Quả khô: khi chín thì vỏ khô cứng và mỏng: ví dụ quả đậu Hà Lan, quả cải, quả chò, quả thìa là, quả bông
.Quả thịt: khi chín thì mềm, vỏ dày, chứa đầy thịt quả.
Ví dụ: quả cà chua, quả hồng, quả táo ta, quả chanh 
b.Phân biệt 2 nhóm quả khô:
-Yêu cầu HS quan sát vỏ của các quả khô, tìm đặc điểm nào của vỏ quả để có thể dựa vào đó mà chia quả khô thành 2 nhóm, hãy viết tên và các đặc điểm của 2 nhóm quả khô vào các mục tương ứng trong bảng.
+Mỗi HS quan sát lại quả khô một lần nữa, xác định quả khô nào thuộc nhóm quả khô nẻ và quả khô không nẻ để viết vào mục ví dụ, đồng thời mỗi em nghĩ thêm các ví dụ khác.
+HS trao đổi nhóm giúp nhau tìm ra đặc điểm của 2 nhóm quả khô và tìm được những ví dụ đúng.
-GV chốt lại:
Quả khô có thể chia thành 2 nhóm:
 .Quả khô nẻ: khi chín khô vỏ quả có khả năng tự tách ra cho hạt rơi ra ngoài.
Ví dụ: quả đậu Hà Lan, quả cải, quả đậu bắp, quả bông 
.Quả khô không nẻ: khi chín khô, vỏ quả không tự tách ra.
Ví dụ: quả chò, quả thìa là, quả lạc 
c.Phân biệt 2 nhóm quả thịt:
+Mỗi HS đọc thông tin và thực hiện lệnh SGK.
.Tìm điểm khác nhau chủ yếu giữa 2 nhóm quả thịt.
.Xếp những quả thịt có trong H32.1 vào một trong 2 nhóm đó.
.Tìm thêm các ví dụ khác về quả mọng và quả hạch.
+Vài HS đọc lại phần ghi được về đặc điểm và ví dụ 2 nhóm quả thịt để giúp nhau sữa chữa.
-GV hoàn thiện kiến thức:
.Quả mọng: phần thịt quả rất dày và mọng nước nhiều hay ít.
Ví dụ: quả cà chua, quả chanh, quả đu đủ, quả chuối, quả hồng, quả nho 
.Quả hạch: ngoài phần thịt quả còn có hạch rất cứng chứa hạt ở bên trong.
Ví dụ: quả táo ta, quả mơ, quả dừa 
* GDMT : Con người và sinh vật sống nhờ vào nguồn dinh dưỡng . Nguồn dinh dưỡng này được thu nhận phần lớn từ các loại quả , hạt cây nên chúng ta phải cĩ ý thức và trách nhiệm đối với việc bảo vệ cây xanh, đặc biệt là cơ quan sinh sản
1.Căn cứ vào đặc điểm nào để phân chia các loại quả?
2.Các loại quả chính:
Dựa vào đặc điểm của vỏ quả có thể chia các quả thành 2 nhóm chính là quả khô và quả thịt.
.Quả khô: khi chín thì vỏ khô cứng và mỏng.
Ví du:ï quả đậu Hà Lan, quả cải, quả chò, quả thìa là, quả bông
.Quả thịt: khi chín thì mềm, vỏ dày, chứa đầy thịt quả.
Ví dụ: quả cà chua, quả hồng, quả táo ta, quả chanh 
a.Các loại quả khô:
Có 2 loại quả khô:
.Quả khô nẻ: khi chín khô vỏ quả có khả năng tự tách ra cho hạt rơi ra ngoài.
Ví dụ: quả đậu Hà Lan, quả cải, quả đậu bắp, quả bông 
.Quả khô không nẻ: khi chín khô, vỏ quả không tự tách ra.
Ví dụ: quả chò, quả thìa là, quả lạc 
b.Các loại quả thịt:
.Quả mọng: gồm toàn thịt.
Ví dụ: quả cà chua, quả chanh, quả đu đủ, quả chuối, quả hồng, quả nho 
.Quả hạch: quả có hạch cứng bọc lấy hạt.
Ví dụ: quả táo ta, quả mơ, quả dừa 
4.4 Củng cố và luyện tập:
HS đọc phần kết luận SGK
1.Dựa vào đặc điểm nào để phân biệt quả khô và quả thịt? Kể tên 3 loại quả khô, 3 loại quả thịt.Dựa vào đặc điểm của vỏ quả có thể chia các quả thành 2 nhóm chính: quả khô và quả thịt. VD: Quả đậu bắp, quả cải, quả chò là quả khô.
	 Quả cà, quả chanh, quảđu đủ là quả thịt.
2.Quả mọng khác quả hạch điểm nào? Cho ví dụ.
	-Quả gồm toàn thịt gọi là quả mọng.
	VD: quả chanh, quả cà chua, quả chuối.
	-Quả có hạch cứng bọc lấy hạt gọi là quả hạch.
	VD: Quả táo ta, quả dừa, quả xoài. 
3.Dựa vào đặc điểm hình thái của vỏ quả có thể chia quả thành mấy nhóm chính?
Nhóm quả có màu đẹp và nhóm quả có màu nâu xám.
Nhóm quả hạch và nhóm quả khô không nẻ.
Nhóm quả khô và nhóm quả thịt.
Nhóm quả khô nẻ và nhóm quả mọng.
4.Trong các nhóm quả sau đây nhóm nào gồm toàn quả khô:
Quả cà chua, quả ớt, quả thìa là, quả chanh.
Quả lạc, quả dừa, quả đu đủ, quả táo ta.
Quả đậu bắp, quả đậu xanh, quả đậu Hà Lan, quả cải.
Quả bồ kết, quả đậu đen, quả chuối, quả nho.
5.Trong các nhóm quả sau đây nhóm nào gồm toàn quả thịt?
Quả đỗ đen, quả hồng xiêm, quả chuối, quả bầu.
Quả mơ, quả đào, quả xoài, quả dưa hấu, quả đu đủ.
Quả chò quả cam, quả vú sữa, quả bồ kết.
Cả 2 nhóm a, b
4.5 Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
Học thuộc bài, trả lời câu hỏi SGK.
Đọc mục em có biết.
Chuẩn bị: Hạt và các bộ phận củahạt.
Hạt đỗ đen hoặc lạc ngâm nước trước một ngày, vài hạt ngô đặt trên bông ẩm trước 3-4 ngày 
Một số hạt: bươi, cam, đỗ xanh, bí ngô, thóc 
5.Rút kinh nghiệm: