Giáo án Sinh học lớp 6 - Chương VII: Quả và hạt - Bài 34: Phát tán của quả và hạt - Nguyễn Văn Lực

Tuần 22. Tiết 42
Ngày soạn: 17/01/2014
Ngày dạy: 24/01/2014
Bài 34: PHÁT TÁN CỦA QUẢ VÀ HẠT
I/ MỤC TIÊU.
- Phân biệt được những cách phát tán khác nhau của quả và hạt. 
- Tìm những đặc điểm của quả và hạt phù hợp với cách phát tán. 
* KN sống: tiếp tục phát huy khả năng hợp tác nhóm, khả năng làm việc độc lập. Xử lý thông tin và tìm những kiến thức trọng tâm dựa vào yêu cầu của bài học. Áp dụng kiến thức vào cuộc sống.
- Chú trọng giáo dục ý thức bảo vệ cây xanh, phát triển cây xanh ở địa phương.
II/ CÁC PHƯƠNG PHÁP – KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG.
- Sử dụng phương pháp hợp tác nhóm nhỏ, phương pháp tư duy độc lập, trình bày logic. Quan sát trực quan qua tranh ảnh, thu thập kiến thức từ thực tế.
III/ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
	1. Giáo viên:
- 	Tranh phóng to hình 34.1 SGK tr.110
-	Bảng phụ phiếu học tập.
2. Học sinh:
- Đọc bài trước ở nhà.
-	Nhóm chuẩn bị mẫu: quả chò, quả ké, quả trinh nữ, hạt xà cừ
IV/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp: Nắm sĩ số học sinh
2. Kiểm tra bài cũ: 
- Hạt gồm những bộ phận nào? Hạt hai lá mầm khác hạt một lá mầm ở điểm nào? 
 - Vì sao người ta chỉ giữ lại làm giống các hạt to, chắc, mẩy, không bị sứt sẹo và không bị sâu bệnh? 
 3. Bài mới : 	PHÁT TÁN CỦA QUẢ VÀ HẠT 
* Khám phá: Cây thường sống cố định nhưng quả và hạt của chúng lại được phát tán đi xa hơn nơi nó sống. Vậy yếu tố nào để quả và hạt phát tán được?
Hoạt động 1. Các cách phát tán quả và hạt
Hoạt động 1. Các cách phát tán quả và hạt
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- GV phát phiếu học tập, yếu cầu HS hoạt động nhóm, hoàn thành bài tập 1 ở phiếu -> hỏi: Quả và hạt thường được phát tán ra xa cây mẹ nhờ những yếu tố nào?
- GV nhận xét, chốt lại: có 3 cách phát tán: tự phát tán, nhờ gió, nhờ động vật,
- GV yêu cầu HS làm bài tập 2 ở phiếu học tập 
- GV hỏi: Quả và hạt có những cách phát tán nào? Cho ví dụ
- GV cho HS ghi bài.
- GDMT: Ý thức trong việc áp dụng kiến thức để chăm sóc, bảo vệ, phát triển cây xanh ở địa phương.
- HS hoạt động nhóm, hoàn thành bài tập 1 ở phiếu, căn cứ vào kết quả -> trả lời câu hỏi của GV.
- HS lắng nghe
- HS làm bài tập 2 ở phiếu học tập -> đại diện nhóm thông báo kết quả.
- HS trả lời đạt: Có 3 cách phát tán quả và hạt: tự phát tán, phát tán nhờ gió, nhờ động vật
- HS ghi bài
1. Các cách phát tán quả và hạt. 
 Có 3 cách phát tán quả và hạt: tự phát tán, phát tán nhờ gió, nhờ động vật
 Ngoài ra còn có một vài cách phát tán khác như phát tán nhờ nước hoặc nhờ con người,
Hoạt động 2. Đặc điểm thích nghi với cách phát tán của quả và hạt
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- GV yêu cầu HS làm bài tập 3 ở phiếu học tập căn cứ vào HD mục 6 SGK tr.111.
- GV quan sát, hướng dẫn nhóm chưa làm được.
- GV gọi nhóm trình bày 
-> nhận xét, bổ sung.
- GV chốt ý.
- GV cho HS kiểm tra lại bài tập 2 và nêu thêm một vài ví dụ
- GV hỏi: 
1. Hãy giải thích hiện tượng quả dưa hấu trên đảo của Mai An Tiêm.
2. Con người có giúp cho việc phát tán quả và hạt không? Bằng những cách nào?
- GV chốt ý -> HS ghi bài
- GV hỏi:
1. Người ta nói rằng những hạt rơi chậm thường được gió mang đi xa hơn. Hãy cho biết, điều đó đúng hay sai, vì sao?
2. Tại sao nông dân thường thu hoạch đỗ khi quả mới già?
3. Sự phát tán có lợi gì cho thực vật?
- HS làm bài tập 3 ở phiếu học tập căn cứ vào hướng dẫn mục 6 SGK tr.111.
- Đại diện nhóm lên hoàn thành bảng phụ.
- HS ghi bài.
- Lớp kiểm tra lại bài tập 2, tự sửa lỗi sai -> đại diện nhóm cho thêm ví dụ.
- HS trả lời đạt:
1. Đó là hiện tượng phát tán nhờ động vật.
2. Con người cũng giúp rất nhiều cho sự phát tán của và hạt bằng nhiều cách như: vận chuyển quả và hạt đi tới các vùng, miền khác nhau hoặc giữa các nước thực hiện việc xuất khẩu, nhập nhiều loại quả và hạt
- HS ghi bài.
- HS trả lời đạt:
1. Điều đó đúng vì những hạt có khối lượng nhẹ thường rơi chậm và do đó dễ bị lá thổi đi xa hơn những hạt có khối lượng lớn. 
2. Vì nếu đợi đến lúc quả chín khô, quả tự nẻ, hạt sẽ rơi hết xuống ruộng không thể thu hoạch được.
3. Mở rộng diện tích phân bố, phát triển số lượng cá thể loài.
2. Đặc điểm thích nghi với cách phát tán của quả và hạt.
- Phát tán nhờ gió, quả hoặc hạt có đặc điểm: có cánh hoặc có túm lông, nhẹ (quả chò, quả trâm bầu, hạt hoa sữa, hạt bồ công anh)
- Phát tán nhờ động vật (gồm quả trinh nữ, quả thông, quả ké đầu ngựa...) Quả thường có hương thơm, vị ngọt, hạt có vỏ cứng, quả có nhiều gai hoặc nhiều móc.
- Tự phát tán: quả đậu, quả cải, quả chi chi, Chúng thường có những đặc điểm: vỏ quả có khả năng tự tách hoặc mở ra để cho hạt tung ra ngoài.
- Con người cũng giúp rất nhiều cho sự phát tán của và hạt bằng nhiều cách. Kết quả là các loài cây được phân bố ngày càng rộng và phát triển khắp nơi. 
PHIẾU HỌC TẬP
BT 1
Cách phát tán
Phát tán nhờ gió
Phát tán nhờ động vật
Tự phát tán
BT 2
Tên quả và hạt
quả chò, quả trâm bầu, hạt hoa sữa, hạt bồ công anh
quả trinh nữ, quả thông, quả ké đầu ngựa, dưa hấu, quả sim, quả ổi,
quả cây họ đậu, quả cải, quả chi chi, xà cừ, bằng lăng
BT 3
Đặc điểm thích nghi
Quả có cánh hoặc túm lông, nhẹ
Quả có hương thơm, vị ngọt, hạt có vỏ cứng, quả có nhiều gai hoặc nhiều móc.
vỏ quả có khả năng tự tách hoặc mở ra để cho hạt tung ra ngoài.
4. Củng cố đánh giá: 
 - Sử dụng câu hỏi 1,2, 3 SGK
5. Dặn dò:
 Học bài và trả lời câu hỏi cuối sách.
 Xem trước bài tiếp theo.
 Chuẩn bị thí nghiệm bài 35 SGK trang 113.
Hạt đỗ đen trên bông ẩm	 Hạt đỗ đen trên bông khô
Hạt đỗ den ngâm ngập trong nước Hạt đỗ đen trên bông ẩm đặt trong tủ lạnh
Bổ xung kiến thức sau tiết dậy
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................