Tiết 10, Bài 12: Thường thức mĩ thuật - Một số công trình tiêu biểu của mĩ thuật thời Lý - Vũ Thị Phương Thảo

Tuần 10
Tiết PPCT: 10	
Ngày dạy: 19 / 10	
Bài 12: THƯỜNG THÚC MĨ THUẬT
MỘT SỐ CÔNG TRÌNH TIÊU BIỂU
CỦA MĨ THUẬT THỜI LÝ
š{›
MỤC TIÊU :
Kiến thức: 
- HS biết: Một số công trình tiêu biểu của MT thời Lý.
- Học sinh hiểu: Về nghệ thuật, đặc biệt là mĩ thuật thời Lý.
Kỹ năng: 
- HS thực hiện được: Học sinh sẽ nhận thức đầy đủ hơn về vẻ đẹp của một số công trình, sản phẩm của mĩ thuật thời Lý thông qua đặc điểm và hình thức nghệ thuật.
 - HS thực hiện thành thạo: Hiểu biết về các công trình MT thời Lý.
Thái độ :
- Thói quen: Yêu thích quý nghệ thuật thời lý nói riêng, nghệ thuật dân tộc nói chung.
 - Tính cách: Học sinh biết trân trọng giá trị nghệ thuật của dân tộc.
NỘI DUNG HỌC TẬP: 
- HS biết được vẻ đẹp của các công trình nghệ thuật thời Lý; Biết phân tích các tác phẩm nghệ thuật thời Lý được nhắc đến trong bài.
CHUẨN BỊ:
Giáo viên : Tranh, ảnh minh hoạ công trình của mĩ thuật thời Lý.
Học sinh:
Sưu tầm tranh , ảnh có liên quan đến Mĩ Thuật thời Lý.
Bảng phụ.
TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP:
Ổn định tổ chức và kiểm diện:
GV: kiểm tra sĩ số
Kỉểm tra miệng:
Câu hỏi:
Cho biết về kiến trúc cung đình thời Lý và đặc điểm tượng thời Lý.
1.1/ Kiến trúc cung đình:
Kinh thành Thăng Long là một quần thể kiến trúc gồm 2 lớp: bên trong là hoàng thành, bên ngoài là kinh thành.
 1.2/ Tượng:
 Có 2 đặc điểm:
_ Nhiều tượng có kích thước lớn.
_ Thể hiện sự tiếp thu nghệ thuật nước ngoài, giữ gìn bản sắc dân tộc, chứng minh được tài năng của các nghệ nhân thời Lý.
 GV nhận xét, chấm đạt.
Tiến trình bài học:
Giới thiệu bài mới: Trong hơn hai thế kỉ, dưới vương triều nhà Lí, nước Đại Việt bước vào thời kì phong kiến hùng mạnh. Đạo Phật được đề cao, giữ vị trí quốc giáo. Nghệ thuật kiến trúc phát triển mạnh, tạo điều kiện cho nghệ thuật điêu khắc và trang trí phát triển theo. Qua bài 12, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm một số công trình mĩ thuật thời Lý
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG BÀI HỌC
* Hoạt động 1: GV chia nhóm thảo luận
- GV chia lớp thành 4 nhóm .
- GV phát tranh minh họa theo nội dung bài học .
- HS các nhóm thảo luận các câu hỏi thời gian 5 phút với các nội dung của bài học dựa vào tranh .
* Hoạt động2: Tìm hiểu công trình kiến trúc -chùa một cột (Hà Nội).( 10)
 - HS nhóm 1 trình bày:
Chùa một cột có tên gọi khác là gì?
Chùa Diên Hưu
Chùa được xây vào năm nào?
1049
Chùa 1 cột có hình dáng như thế nào?
Một đoá sen nở
Hình dáng và cấu trúc như thế nào?
Mềm mại của mái, khoẻ khoắn của cột
Ý nghĩa chùa 1 cột?
Tiếp nối di lu
 _ HS khác nhận xét bổ sung.
 _ GV bổ sung: Ý nghĩa chùa một cột từ ước mơ mong muốn có hoàng tử nối nghiệp và giấc mơ gặp Quan Thế âm bồ tát tái hiện trên đài sen của vua Lý Thái Tông (1026 – 1054) Chùa có kiến trúc độc đáo là một hình bông sen đang nở, bên trong có tượng Quan âm.
Chùa Một Cột được chọn làm biểu tượng của thủ đô Hà Nội và đài truyền hình Hà Nội, ngòai ra biểu tượng chùa Một Cột còn được thấy ở mặt sau đồng tiền kim loại 5000 đồng của Việt Nam.
* Hoạt động 3: Tìm hiểu tác phẩm điêu khắc và gốm: ( 25)
1. Điêu khắc:
Tượng A Di Đà (Chùa Phật Tích- Bắc Ninh)
- HS nhóm 2 trình bày:
Chất liệu của Tượng A Di Đà?
Đặc điểm của tượng như thế nào ?
- HS trình bày:
 + Tượng tạc từ khối đá xanh xám 
 + Tượng gồm 2 phần : tượng và bệ
 . Tượng : Khuôn mặt phúc hậu, dịu hiền mang đậm vẻ đẹp lí tưởng của người phụ nữ Việt Nam
 . Bệ : 2 tầng, toà sen hình tròn như một đóa sen nở rộ, các cánh sen được chạm đôi rồng, tầng dưới là hình bát giác chạm trổ nhiều họa tiết trang trí hình hoa dây chữ “S”.
- HS khác nhận xét
- GV chốt ý bổ sung kết luận: tượng gồm 2 phần : Tượng và bệ, bố cục hài hoà cân đối, Pho tượng là hình mẫu của cô gái với vẻ đẹp trong sáng, lặng lẽ, đầy nữ tính nhưng lại không mất đi vẻ trầm mặc của phật A Di Đà. 
Con Rồng thời Lý
- HS nhóm 3 trình bày:
Rồng thời lý tượng trưng cho điều gì?
Rồng (thời Lý) có hình dáng đặc điểm như thế nào?
- HS trình bày:
+ Rồng thời lý là hình ảnh tượng trưng cho quyền lực vua chúa.
 + Đặc điểm hài hoà, mềm mại, không có sừng trên đầu, có hình giống chữ S.
 + Miệng rồng luôn ngậm viên châu, ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc rồng hay cầm ngọc bằng chân trước. Viên châu tượng trưng cho tính nhân văn, tri thức và lòng cao thượng. Đầu rồng luôn hướng lên đớp lấy viên ngọc thể hiện tinh thần tôn trọng các giá trị nhân văn cao quý, theo đuổi sự uyên bác và tinh thần cao thượng 
 + Đầu rồng là phần rất đặc biệt, hoàn toàn khác rồng Trung Hoa. Nó có bờm dài, râu cằm, không sừng (như rồng Trung Hoa). Mắt lồi to, hàm mở rộng có răng nanh ngắt lên, đây là điểm hoàn toàn khác với các con rồng khác của các nước. Đặc biệt là cái mào ở mũi, uốn sóng đều đặn (có người gọi là mào lửa) chứ không phải là cái mũi thú như rồng Trung Hoa. Lưỡi mảnh rất dài. 
 + Thân dài, và tròn, uốn khúc mềm mại, thon nhỏ từ đầu đến đuôi, mang hình dạng một con rắn.
- HS khác nhận xét.
- GV chốt ý bổ sung: 
2 Tìm hiểu nghệ thuật gốm thời Lý
- HS nhóm 4 trình bày: 
Hãy nêu những đặc điểm của nghệ thuật gốm thời Lý
HS trình bày:
+ Gốm thời Lý rất tinh xảo
+ Xương gốm mỏng, nhẹ
+ Chịu nhiệt độ cao của lửa
 + Nét khắc chìm, phủ men đều, bóng mịn, có độ trong
+ Dáng trau chuốt quí phái.
 - HS khác nhận xét
- GV chốt ý bổ sung: Nghệ thuật thời Lý rất tinh xảo, thể hiện ở chất men, nét khắc chìm uyển chuyển, đề tài trang trí thường là chim muông, bông sen, đài sen, lá xen cách điệu.
I/ Kiến trúc:
Chùa một cột:
- Chùa một cột (Diên Hựu) xây dựng 1049 được trùng tu nhiều lần, nhưng vẫn giữ được kiến trúc ban đầu.
- Chùa xây dựng cho thấy trí tưởng tượng bay bổng thời Lý, sức sáng tạo độc đáo.
II. Điêu khắc và gốm:
1/ Điêu khắc:
Tượng A Di Đà
- Tượng tạc từ khối đá xanh xám 
- Tượng gồm 2 phần : tượng và bệ
 + Tượng : Khuôn mặt phúc hậu, dịu hiền mang vẻ đẹp người phụ nữ Việt Nam
 + Bệ : 2 tầng, toà sen hình tròn, tầng dưới là hình bát giác chạm trổ hoa văn phong phú
Con rồng:
Rồng thời Lý hiền hoà, mềm mại, không có sừng trên đầu, có hình chữ S
- Rồng thời Lý là sản phẩm của sáng tạo trong nghệ thuật dân tộc Việt Nam. Rồng thời Lý chỉ được chạm khắc ở những di tích chỉ liên quan trực tiếp với vua chúa: Chùa Phật tích, Chùa Dạm...
2) Gốm:
- Gốm thời Lý rất tinh xảo
- Xương gốm mỏng, nhẹ
- Hình vẽ trang trí là hình tượng bông sen, đài sen hay lá sen cách điệu...
4.4 Tổng kết:
GV đặt câu hỏi
Em hãy kể một vài nét về chùa Một Cột, tượng A – di – đà.
Đáp án:
Tượng A Di Đà
- Tượng tạc từ khối đá xanh xám 
- Tượng gồm 2 phần : tượng và bệ
 + Tượng : Khuôn mặt phúc hậu, dịu hiền mang vẻ đẹp người phụ nữ Việt Nam
 + Bệ : 2 tầng, toà sen hình tròn, tầng dưới là hình bát giác chạm trổ hoa văn phong phú.
Chùa một cột:
- Chùa một cột (Diên Hựu) xây dựng 1049 được trùng tu nhiều lần, nhưng vẫn giữ được kiến trúc ban đầu.
- Chùa xây dựng cho thấy trí tưởng tượng bay bổng thời Lý, sức sáng tạo độc đáo.
HS trả lời
GV nhận xét, bổ sung
GV nhận xét tiết học.
4.5 Hướng dẫn học tập:
Đối với bài học ở tiết này:
Học thuộc nội dung bài học.
 Đối với bài học ở tiết tiếp theo:
Chuẩn bị bài 11“ Màu sắc”
Đọc trước bài ở nhà.
Mỗi tổ chuẩn bị một bộ màu nước, bảng pha màu, giấy A4.
PHỤ LỤC:( nếu có)