Tiết 17, Bài 17: Tim và mạch máu - Bùi Đình Đương

Tuần 09 Ngày soạn: 10/10/2014
Tiết 17 Ngày dạy: 14/10/2014
BÀI 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.
 1. Kiến thức:
- Học sinh trình bày được cấu tạo tim và hệ mạch liên quan đến chức năng của chúng.
- Nêu được chu kỳ hoạt động của tim (nhịp tim, thể tích/ phút).
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng tư duy suy đoán, dự đoán.
- Kĩ năng tổng hợp kiến thức. 
- Vân dụng: Tập đếm nhịp tim lúc nghỉ và sau khi vận động .
3. Thái độ: 
Giáo dục ý thức bảo vệ tim mạch trong các hoạt động, tránh làm tổn thương tim và mạch máu. 
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY VÀ HỌC.
1. Giáo viên: 
- Mô hình tim. 
- Tranh hình 17.2,17.3,17.4. 
2. Học sinh: 
- Xem trước bài tim và mạch máu 
- Ôn tập cấu tạo tim và hệ mạch ở động vật. 
III. HỌAT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC.
1. Ổn định tổ chức, kiểm tra sĩ số:
8A4: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 
8A5: ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
8A6: .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. Kiểm tra bài cũ:
-Vai trò tim trong hệ tuần hoàn máu là gì ?
- Hệ bạch huyết có vai trò như thế nào ?
3. Hoạt động dạy - học:
* Mở bài: GV hỏi: Bộ phận nào của hệ tuần hoàn có vai trò đẩy máu đi khắp cơ thể ? 
HS trả lời. GV: vậy tim phải có cấu tạo như thế nào để đảm bảo chức năng đẩy máu đó.
 Họat động 1: Tìm hiểu cấu tạo của tim.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- GV hướng dẫn HS quan sát trên mô hình kết hợp tìm hiểu thông tin trong SGK và hình 17.1 trả lời câu hỏi: 
+ Trình bày cấu tạo ngoài của tim ?
- GV bổ sung: Có màng tim bao bọc bên ngoài 
- Yêu cầu HS thảo luận nhóm hoàn thành các công việc sau :
+ Hoàn thành bảng 17.1 
+ Dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ dày nhất và ngăn nào có thành cơ tim mỏng nhất ?
+ Dự đoán giữa các ngăn tim và trong các mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều ?
- GV ghi dự đoán của các nhóm lên bảng 
- GV cho HS tự sữa chữa và giúp đỡ hoàn thiện kiến thức 
- GV cho các nhóm trình bày kết quả bảng 17.1 và hòan thiện bảng nếu cần 
- GV nêu câu hỏi :Trình bày cấu tạo trong của tim ?
- Cấu tạo tim phù hợp với chức năng như thế nào ?
- GV yêu cầu HS rút ra kết luận 
- HS tự nghiên cứu thông tin SGK hình 17.1 kết hợp quan sát mô hình xác định cấu tạo tim 
- Một vài HS trả lời đồng thời minh họa bằng hình ảnh mô hình, HS khác nhận xét bổ sung 
- Thảo luận nhóm :
+ Dự đoán câu hỏi dựa trên kiến thức bài trước 
+ Hoàn thành bảng 17.1. 
- Đại diện nhóm trình bày kết quả bảng 17.1. 
- Yêu cầu: Số ngăn, thành tim, van tim 
-Yêu cầu: Thành tâm thất trái dày nhất vì đẩy máu vào động mạch chủ đi khắp cơ thể 
- Các nhóm hoàn thành.
- Một vài HS trình bày.
- HS suy nghĩ trả lời.
- HS rút ra kết luận 
Tiểu kết: 
* Cấu tạo ngoài :
- Màng tim bao bọc bên ngoài tim .
- Tâm thất lớn tạo thành phần đỉnh tim .
* Cấu tạo trong :
- Tim gồm 4 ngăn. 
- Thành cơ tâm thất dày hơn thành cơ tâm nhĩ (Tâm thất trái có thành cơ dày nhất).
- Giữa tâm nhĩ và tâm thất, giữa tâm thất với động mạch có van giúp máu lưu thông theo một chiều. 
 Họat động 2: Cấu tạo mạch máu.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- GV hướng dẫn HS nghiên cứu thông tin SGK trao đổi nhóm hoàn thành các công việc sau :
+ Hoàn thành các nội dung trong phiếu học tập trả lời câu hỏi 
+ Chỉ ra sự khác nhau giữa các loại mạch ?
+ Sự khác nhau đó được giải thích như thế nào ?
- GV hướng dẫn thảo luận tòan lớp về kết quả của các nhóm 
- GV đánh giá kết quả và hoàn thiện kiến thức 
- HS nghiên cứu thông tin SGK và hình 17.2 trang 55 
- Trao đổi nhóm hoàn thành phiếu học tập 
- Tiếp tục thảo luận trả lời câu hỏi 
Yêu cầu :Sự khác nhau của những nội dung cụ thể trong phiếu 
- Đại diện nhóm trình bày nhóm khác bổ sung 
- HS tự rút ra kết luận 
Tiểu kết:
Nội dung 
Động mạch 
Tĩnh mạch 
Mao mạch 
Cấu tạo 
- Thành mạch 
- Lòng trong 
- Đặc điểm khác 
 +Mô liên kết 
Dày ,3lớp: +Cơ trơn 
 +Biểu bì 
Hẹp 
Động mach chủ lớn , nhiều động mạch nhỏ 
 +Mô liên kết 
Mỏng ,3lớp :+Cơ trơn 
 +Biểu bì 
Rộng 
Có van một chiều 
1 lớp biểu bì mỏng 
Hẹp nhất 
Nhỏ phân nhánh nhiều 
Chức năng 
Đẩy máu từ tim đến các cơ quan vận tốc và áp lực lớn 
Dẫn máu từ khắp các tế bào về tim vận tốc và áp lực nhỏ 
Trao đổi chất với tế bào 
 Họat động 3: Họat động co giãn của tim
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- GV hướng dẫn HS nghiên cứu thông tin SGK trao đổi nhóm hoàn thành các công việc sau :
+ Làm bài tập SGK trang 56, 57 
+ Chu kì tim gồm mấy pha 
+ Sự hoạt động co dãn của tim liên quan đến sự vân chuyển máu như thế nào ?
- GV đánh giá kết quả của các nhóm hoàn thiện kiến thức. 
- GV lưu ý: Khi tâm nhĩ hay tâm thất co mũi tên chỉ đường vận chuyển máu. 
- Trung bình 75 nhịp /phút. 
- GV giải thích số nhịp phụ thuộc vào nhiều yếu tố 
- GV Tại sao tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi ? 
- Cá nhân nghiên cứu thông tin SGK trang 56 trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời yêu cầu nêu được :
+ Một chu kì gồm 3 pha thời gian hoạt động bằng thời gian nghỉ 
- Đại diện nhóm trình bày kết quả trên tranh hình 17.3 
- Nhóm khác bổ sung 
- HS dựa vào chu kì tim để giải thích câu hỏi. 
Tiểu kết:
Chu kì tim gồm 3 pha: 
- Pha co tâm nhĩ (0.1s). Máu từ tâm nhĩ xuống tâm thất. 
- Pha co tâm thất (0.3s.) Máu từ tâm thất vào động mạch chủ. 
- Pha dãn chung (0.4s). Máu được húy vào tâm nhĩ. 
VI. CỦNG CỐ – DẶN DÒ. 
1. Củng cố: 
- HS đọc kết luận trong SGK 
- Gọi HS gắn đúng tên trên tranh câm hình 17.4. Nhận xét bổ sung và cho điểm.
2. Dặn dò:
- Học bài trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục “em có biết”. 
V. RÚT KINH NGHIỆM.	
.
.