Tiết 23, Bài 22: Tôm sông (Chương 5)

Chương 5. ngành chân khớp
Lớp giáp xác
Tiết 23 - Bài 22: tôm sông
I. Mục tiêu: Giúp học sinh đạt được:
- Giải thích tại sao tôm sông xếp vào ngành chân khớp, lớp giáp xác.
- Nêu được các đặc điểm cấu tạo của trai sông thích nghi với đời sống ở nước.
- Nắm được các đặc điểm về dinh dưỡng và sinh sản của tôm sông.
- Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích để thu nhận kiến thức từ hình vẽ.
- Rèn luyện kĩ năng hoạt động nhóm.
II. Phương tiện dạy học:
- Tranh phóng to hoặc phim chiếu: cấu tạo ngoài của tôm sông 
- Mẫu vật: tôm sông (sống hoặc chín)
- Bảng học nhóm.
- Bảng phụ có ghi nội dung bảng 1/SGK
III. Tiến trình bàI học:
Kiểm tra bàI cũ: Không
Giới thiệu bàI mới:
Ngành chân khớp có số lượng loài lớn,chiếm 2/3 số loài động vật. Chúng có các phần phụ phân đốt khớp động với nhau. Ngành chân khớp có 3 lớp: lớp Giáp xác (đại diện tôm sông), lớp Hình nhện (đại diện tôm sông), lớp Sâu bọ (đại diện châu chấu). Chúng ta lần lượt tìm hiểu cấu tạo của từng đại diện, trước hết là Tôm sông qua bài 22.
Các hoạt động dạy học:
1.Hoạt động 1 : Nghiên cứu cấu tạo ngoài 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV giới thiệu: Tôm sông sống phổ biến ở ao, hồ.. nước ta.
- HS: nghe giảng
a. Vỏ cơ thể
- GV yêu cầu: 
 HS đọc thông tin SGK
 Quan sát mẫu vật tôm sông đã chuẩn bị
 Trả lời các câu hỏi sau:
- HS:
 HS đọc thông tin SGK
 Quan sát mẫu vật tôm sông 
 Trả lời câu hỏi 
- GV ?: Trình bày những đặc điểm vỏ cơ thể tôm? 
- HS: trả lời 
- GV chốt kiến thức: (chỉ trên mẫu vật)
Vỏ tôm sông cấu tạo bằng kitin ngấm canxi ---> cứng che chở và là chỗ bám cho cơ thể.
Thành phần vỏ cơ thể chứa các sắc tố làm tôm có màu sắc của môi trường. 
- HS: Nghe giảng
 Tự ghi chép
b. Các phần phụ và chức năng.
- GV yêu cầu: 
 Quan sát H22/SGK hoặc mẫu vật
 Thảo luận nhóm, hoàn thành bảng 1/SGK
- HS:
 Quan sát H22/SGK, mẫu vật
 Thảo luận nhóm, hoàn thành bảng 1/SGK
- GV nhận xét, đánh giá hoạt động các nhóm
- HS: 
 Các nhóm trình bày ý kiến
- GV thống nhất đáp án: 
- HS: Theo dõi
 Tự sửa sai và ghi chép
Bảng 1. Các phần phụ và chức năng
Chức năng
Tên các 
phần phụ
Vị trí các phần phụ
Phần đầu ngực
Phần bụng
Định hướng phát hiện mồi
2 mắt kép
2 đôi râu
x
Giữ và xử lí mồi
Chân hàm
x
Bắt mồi và bò
Chân ngực
x
Bơi, giữ thăng bằng và ôm trứng
Chân bụng
x
Lái và giúp tôm nhảy
Tấm lái
x
2. Hoạt động 2: Nghiên cứu di chuyển của tôm:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu: 
 HS đọc thông tin SGK
 Trả lời câu hỏi:
- HS:
 HS đọc thông tin SGK
- GV ?:
Tôm có những hình thức di chuyển nào?
Hình thức nào thể hiện bản năng tự vệ của tôm?
- HS: trả lời
- GV chốt kiến thức: 
 Các hình thức di chuyển của tôm:
Bò nhờ chân bò
Bơi tiến, lùi nhờ chân bụng
Nhảy nhờ tấm lái (đây là hình thức di chuyển thể hiện bản năng của tôm)
- HS: Theo dõi
 Tự sửa sai và ghi chép
3. Dinh dưỡng
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu: 
 HS đọc thông tin SGK
 Thảo luận nhóm, thực hiện lệnh v/SGK
- HS:
 HS đọc thông tin SGK
 Thảo luận nhóm, thực hiện lệnh v/SGK
- GV nhận xét, đánh giá hoạt động các nhóm
- HS: Các nhóm trình bày ý kiến 
- GV thống nhất đáp án: 
Tiêu hoá: 
 + Tôm ăn tạp, hoạt động về ban đêm
 + Thức ăn qua miệng và hầu được tiêu hoá ở dạ dày nhờ enzim từ gan tiết vào, hấp thụ ở ruột.
Hô hấp: Thở bằng mang
Bài tiết: qua tuyến bài tiết ở gốc đôi râu thứ 2.
- HS: Theo dõi
 Tự sửa sai 
 Tự ghi chép
4. Sinh sản và phát triển của tôm
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu: 
 HS đọc thông tin SGK
 Trả lời các câu hỏi sau lệnh v/SGK
- HS:
 HS đọc thông tin SGK
 Trả lời câu hỏi
- GV chốt kiến thức: 
Cơ thể tôm sông phân tính:
 Tôm đực: càng to
 Tôm cái: ôm trứng
Quá trình phát triển:
 + Trứng --> ấu trùng --> tôm
 + Lớn lên qua nhiều lần lột xác.
- HS: Nghe giảng
 Tự ghi chép
Củng cố và hoàn thiện.
- Đọc ghi nhớ
	- Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 2: Tôm ăn tạp và hoạt động về đêm nên có thể câu tôm bằng mồi giun, đôi khi cả cơm trộn thính vì tôm có khứu giác nhạy bén 
Dặn dò về nhà
- Học thuộc bài	- Đọc “Em có biết”
- Trả lời câu hỏi cuối bài vào vở bài tập	- Chuẩn bị trước bài 23.