Tiết 24, Bài 23: Thực hành: Mổ và quan sát tôm sông - Mai Ngọc Liên

Tuần: 12 Ngày soạn: 03/11/2010
Tiết : 24	 Ngày dạy : 04/11/2010
Bài:23 THỰC HÀNH: MỔ VÀ QUAN SÁT TÔM SÔNG
I/ Mục tiêu:
1/ Kiến thức: - Củng cố kĩ thuật mổ động vật không xương sống, biết sử dụng các dụng cụ mổ.
	 - Mổ và quan sát cấu tạo mang: nhận biết phần gốc chân ngực và các lá mang.
	 - Nhận biết một số nôi quan của tôm như: hệ tiêu hóa, hệ thần kinh, biết thu hoạch sau buổi thực hành bằng cách tập chú thích đúng cho các hình vẽ đã vẽ sẵn trong sách (hình 23.1B và các hình 23.3B, C.).
2/ Kỹ năng: - Rèn kĩ năng mổ động vật không xương sống. xác định vị trí cần mổ, các thao tác tránh vỡ nát nội quan trong khay luôn ngập nước
	 - Rèn luyện ký năng quan sát đặc điểm bên ngoài và các nội quan bên trong, phân biệt các bộ phận của các cơ quan. Biết sử dụng các dụng cụ mổ một cách thành thạo..
3/ Thái độ : - Nghiêm túc, cẩn thận.
II/ Đồ dùng dạy học :
GV: - Mẫu vật: Tôm còn sống 2 con
 - Dụng cụ: Chậu mổ, bộ đồ mổ, đinh gim, lúp tay, khăn lau.
 - Tranh vẽ trình chiếu về cấu tạo ngoài và trong của tôm sông
HS: - Chuẩn bị theo nhóm tôm còn sống.
III/ Hoạt động dạy học:
1/ Kiểm tra bài cũ: ( Kết hợp giờ thực hành.)
2/ Hoạt động dạy học:
HOẠT ĐỘNG 1: TỔ CHỨC THỰC HÀNH
- Gv: Nêu yêu cầu của tiết thực hành.
- HS: Phân chia nhóm thực hành.
- Gv hướng dẫn nội dung thực hành.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
HOẠT ĐỘNG 2: Quan sát mang tôm:
a. Xử lý mẫu:
- Gv yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK và thao tác luôn.
- Gv hỏi: Trình bày cách xử lý mẫu như thế nào?
- Gv kiểm tra mẫu thực hành nếu nhóm nào chưa làm đượcà Gv hướng dẫn thêm.
1- Mổ và quan sát mang tôm:
 - Gv hướng dẫn cách mổ Hình 23.1 A, B SGK trang 77
 - Yêu cầu HS thảo luận ý nghĩa đặc điểm lá mang với chức năng hô hấp dưới nước của mang à điền bảng
 - Gv kẻ bảng 1 gọi đại diện các nhóm lên điền
 - Gv nhận xét và bổ sung chuẩn kiến thứcà Hs theo dõi và sửa chữa nếu cần.
- Cá nhân tự đọc thông tinà ghi nhớ kiến thức.
- Trong nhóm cử 1 người tiến hành 
- Đại diện nhóm trình bày cách xử lý mẫu.
- Thao tác thật nhanh.
- Dùng kính lúp quan sát 1 chân ngực kèm lá mangà nhận biết các bộ phậnà chú thích vào hình 23.1 thay các con số 1, 2, 3, 4.( 1.lá mang; 2. cấu tạo hình lông chim của lá mang; 3. bó cơ; 4. đốt gốc chân ngực.)
- Thảo luận ý nghĩa đặc điểm lá mang với chức năng hô hấp dưới nước của mang à điền bảng
+ Đại diện nhóm lên điền bảngà nhóm khác theo dõi bổ sung.
Bảng 1 : Ý nghĩa đặc điểm của lá mang
Đặc điểm lá mang
Ý nghĩa
- Có Lông Phủ
- Thành Túi Mang Mỏng.
- Bám vào gốc chân ngực.
- Để khi lông rung động, tạo ra dòng nước ra vào, đem theo thức ăn nhỏ và O2 hòa tan vào khoang mang.
- Để tiếp nhận O2 vào mao mạch máu dày đặc trên thành lá mang.
- Để khi chân vận động thì lá mang dao động như “phất cờ”, thích nghi với chức năng trao đổi khí ở mang.
 HOẠT ĐỘNG 3:CẤU TẠO TRONG
a, Mổ tôm:
GV: Trình chiếu cách mổ: 
- Găm con tôm nằm sấp trong khay mổ bằng 4 đinh ghim ( 2 ở gốc râu, 2 ở tấm lái) (Hình 23.2 ) rồi mổ theo 2 bước chú thích dưới hình. Sau đó:
 + Đổ nước ngập cơ thể tôm.
 + Dùng kẹp khẽ nâng tấm lưng vừa cắt bỏ ra ngoài và bắt đầu quan sát.
b, Quan sát cấu tạo các hệ cơ quan:
 * Cơ quan tiêu hóa:
 - Đặc điểm : thực quản ngắn, dạ dày có màu tối. Cuối dạ dày có tuyến gan, ruột mảnh, hậu môn ở cuối đuôi tôm. – Yêu cầu HS: Quan sát trên mẫu mổ đối chiếu hình 23.3A nhận biết các bộ phận của cơ quan tiêu hóa.
 + Điền chú thích vào các chữ số ở hình 23.3B 
 * Cơ quan thần kinh: - Cách mổ: 
- Dùng kéo và kẹp gỡ bỏ toàn bộ nội quanà chuỗi hạch thần kinh màu sẫm sẽ hiện raà quan sát các bộ phận của cơ quan thần kinh
 - Cấu tạo + Gồm 2 hạch não với 2 dây nối với hạch dưới hầu tạo nên vòng thần kinh hầu lớn.
+ Khối hạch ngực tập trung thành chuỗi.
 + Chuỗi hạch thần kinh bụng.
- Tìm chi tiết cơ quan thần kinh trên mẫu mổ. 
- Chú thích vào hình 23.3C.
- Gv đi tới các nhóm kiểm tra việc thực hiện của Hs, hỗ trợ các nhóm yếu, sửa chữa sai sót ( nếu có)
- HS: Quan sát trên mẫu mổ đối chiếu hình 23.3A nhận biết các bộ phận của cơ quan tiêu hóa.
 + Điền chú thích vào các chữ số ở hình 23.3B 
Đáp án hình 23.3B, C : 1 hạch não; 2 vòng thần kinh hầu; 3 dạ dày; 4 tuyến gan; 5 chuỗi thần kinh ngực; 6 ruột; 7 chuỗi thần kinh bụng.
Học sinh tiến hành quan sát:
- Hs tiến hành theo các nội dung đã hướng dẫn.
Hs chú ý quan sát đến đâu, ghi chép đến đó.
IV/ Kiểm tra-đánh giá: - Nhận xét tinh thần thái độ của các nhóm trong giờ thực hành. 
Đánh giá mẫu mổ của các nhón
Gv căn cứ vào kĩ thuật mổ và kết quả bài thu hoạch để cho điểm các nhóm.
Các nhóm thu dọn vệ sinh.