Tiết 43, Bài 39: Bài tiết nước tiểu - Năm học 2010-2011

Tuần 22	NS : 15-01-2011
Tiết 43	ND : 
Bài 39 BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. Mục Tiêu :
- Mô tả cấu tạo của thận và chức năng lọc máu tạo thành nước tiểu.
II. Chuẩn bị :
1. Giáo viên : Tranh phóng to hình 39.1
2 Học sinh : theo dặn dò
III. Phương pháp :
IV . Hoạt động dạy – học :
1. Oån định lớp : kiểm tra sĩ số .
2. Kiểm tra bài cũ: 
- Bài tiết có vai trò quan trọng như thế nào đối với cơ thể sống ? Bài tiết ở cơ thể người do cơ quan nào đảm nhận ?
 - Hệ bài tiết nước tiếu có cấu tạo như thế nào ?
* Trả lời :
Bài tiết giúp lọc và thải các chất cặn bã do hoạt động TĐC của tế bào tạo ra và các chất đượcï đưa vào cơ thể quá liều lượng gây hịa cho cơ thể. Do đó, bài tiết giúp duy trì tính chất ổn định MT trong cơ thể.
- Bài tiết ở cơ thể người do 3 cơ quan chính đảm nhiệm : da, thận, phổi.
- Cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu : 2 quả thận, 2 ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái
3. Bài mới: 
 Mỗi quả thận chứa khoảng một triệu đơn vị chức năng để lọc máu và hình thành nước tiểu , quá trình đó diễn ra như thế nào ?Bài hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu .
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Hoạt động 1 : Tìm hiểu quá trình tạo thành nước tiểu
- Dựa vào hình 39-1 SGK, hãy TLN và trả lời các câu hỏi :
+ Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào ? Diễn ra ở đâu ?
+ Thành phần nước tiểu đầu khác với máu ở điểm nào ?
+ Nước tiểu chính thức khác nước tiểu đầu ở chỗ nào ?
+ Sự hấp thụ lại các chất dinh dưỡng vào máu có ý nghĩa gì?
+ Thực chất của hoạt động tạo thành nước tiểu là gì ?	
I/ Tạo thành nước tiểu.
- Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời :
- Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 quá trình : 
+ Quá trình lọc máu ở cầu thận tạo ra nước tiểu đầu .
+ Quá trình hấp thu lại ở ống thận 
+ Quá trình bài tiết tiếp các chất cặn bã ở ống thận.
- Nêu sự khác nhau nước tiểu đầu / máu :
+ Không có các tế bào máu và protein
+ Có các tế bào máu và protein.
- Nêu sự khác nhau nước tiểu đầu / nước tiểu chính thức : phụ lục 1.
+ Giúp cơ thể không bị mất chất dinh dưỡng, nước qua bài tiết nước tiểu.
+ Thực chất quá trình tạo thành nước tiểu là lọc máu và thải bỏ chất cặn bã, chất độc, các chất thừa khỏi cơ thể để duy trì ổn định môi trường trong.
Hoạt động 2 : Bài tiết nước tiểu
- Sau khi được tạo thành, nước tiểu ra khỏi cơ thể theo con đường nào ?
+ Vì sao sự tạo thành nước tiểu diễn ra liên tục mà sự bài tiết nước tiểu lại gián đoạn ?
II/ Bài tiết nước tiểu
- Mô tả đường đi của nứơc tiểu chính thức : nước tiểu chính thức đổ vào bể thận, qua ống dẫn nước tiểu xuống tích trữ ở bóng đái, rồi được thải ra ngoài qua cơ vòng ống đái, cơ bóng đái và cơ bụng.
- Máu tuần hoàn liên tục qua cầu thận nên nước tiểu được hình thành liên tục 
- Nước tiểu được tích trữ ở bóng đái khi lên tới 200 ml đủ áp lực gây cảm giác buồn đi tiểu đểû bài tiết ra ngoài
4/ Củng cố :
- Trình bày quá trình tạo thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận ?
Trả lời :
Quá trình tạo thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận :
+ Máu theo Đm tới cầu thận với áp lực cao tạo lực đẩy nước và các chất hòa tan có kích thước nhỏ qua lỗ lọc ( 30 – 40 A0) trên vách mao mạch vào nang cầu thận, các tế bào máu các phân tử protein có kích thước lớn nên không qua lỗ lọc. Kết quả tạo ra nước tiểu đầu trong nang cầu thận.
+ Nước tiểu đầu đi qua ống thận, ở đây xảy ra 2 quá trình :
* Quá trình hấp thụ lại nước và các chất còn cần thiết ( các chất dinh dưỡng,các ion Na+, Cl-,)
* Quá trình bài tiết tiếp các chất độc và các chất không cần thiết khác (axit uric, creatin, các chất thuốc, các ion H+, K+) kết quả là tạo nên nước tiểu chính thức.
5. Dặn dò : 
Học bài trả lời câu hỏi SGK, Đọc mục “Em có biết “. Tìm hiểu tác nhân gây hại cho hệ bài tiết . 
Kẻ phiếu học tập vào vở 
Tổn thương của hệ bài tiết nước tiểu
Hậu quả
Cầu thận bị viêm và suy thoái 
Ống thận bị tổn thương hay làm việc kém hiệu quả 
Đường dẫn nước tiểu bị nghẽn bởi sỏi 
* phụ lục 1 .
Đặc điểm 
Nước tiểu đầu 
Nước tiểu chính thức 
- Nồng độ các chất hoà tan 
- Chất độc chất cặn bã 
- Chất dinh dưỡng 
- Loãng 
- Có ít 
- Có nhiều 
- Đậm đặc
- Có nhiều 
- Gần như không 
	--------------------------o0o---------------------------