Tiết 46, Bài 44: Thực hành: Tìm hiểu chức năng (Liên quan đến cấu tạo) của tủy sống - Nguyễn Văn Lực

Tuần: 24 - Tiết: 46.
Ngày soạn: ./02/2010
Ngày dạy: . /02/2010
Bài : 44
Thực hành: tìm hiểu chức năng
(liên quan đến cấu tạo)
của tủy sống
MỤC TIấU
1. Kiến thức
- Tiến hành thành công các thí nghiệm quy định.
- Từ kết quả quan sát qua thí nghiệm.
+ Nêu được chức năng của tuỷ sống, phỏng đoán được thành phần cấu tạo vcủa tuỷ sống.
+ Đối chiếu với cấu tạo của tuỷ sống để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng.
2. Kĩ năng
- Rèn luyện kĩ năng thực hành.
3. Thái độ
- Giáo dục tính kỉ luật, ý thức vệ sinh.
CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc SGK, quan sát GV làm mẫu để tìm hiểu chức năng của tủy sống.
- Kỹ năng hợp tác lăng nghe tích cực
- Kĩ năng ứng xử/ giao tiếp trong khi làm thí nghiệm
- Kĩ năng quản lí thòi gian và đảm nhận trách nhiệm.
III. Phương pháp dạy- học
- Dạy học nhóm
- Vấn đáp -tìm tòi
- Trực quan.
- Thực hành - quan sát
IV. Phương tiện dạy- học
* GV: + ếch 1 con.
	+ Bộ đồ mổ: đủ cho các nhóm
	+ Dung dịch HCl 0.3%, 1%.
*HS: +ếch (nhái, cóc) 1 con
 + Bông thấm nước, khăn lau.
	+ Kẻ sắn bảng 44 vào vở.
V. Tiến trình dạy – học
	1. ổn định tổ chức lớp.
 2. Kiểm tra bài cũ.
Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh.
 3. Bài mới. 
Hoạt động 1
Tìm hiểu chức năng của tuỷ sống
Hoạt động dạy
Hoạt động học
- GV giới thiệu tiến hành thí nghiệm trênb ếch đã huỷ não.
- Cách làm:
+ ếch cắt đầu hoặc phá não.
+ Treo lên giá, để cho hết choáng (khoảng 5-6 phút)
* Bước 1: HS tiến hành thí nghiệm theo giới thiệu ở bảng 44.
- GV lưu ý học sinh; Sau mỗi lần kích thích bằng axit phải rửa thật sạch chỗ da có axit và để khoảng 3-5 phút mới kích thích lại. 
- Từ kết quả thí nghiệm và hiểu biết về phản xạ, GV yêu cầu HS dự đoán về chức năng của tuỷ sống
- GV ghi nhanh các dự đoán ra một góc bảng.
* Bước2: GV biểu diễn thí nghiêm 4, 5.
- cách xác định vị trí vết cắt ngang tuỷ ở ếch vị trí vết cắt nằm giữa khoảng cách của gốc đôi dây thần kinh thứ 1 và thứ 2 (ở lưng).
- GV lưu ý nếu vết cắt nông có thể chỉ cắt đường lên ( trong chất trắng ở mặt sau tuỷ), do đó nếu kích thích chi trước thì chi sau cũng co (đường xuống trong chất trắng còn).
- GV hỏi: Em hãy cho biết thí nghiệm này nhằm mục đích gì?
* Bước 3: GV biểu diễn thí nghiệm 6-7.
- Qua thí nghiệm 6- 7 có thể khẳng định được điều gì?
- GV cho học sinh đối chiếu với dự đoán ban đầu và sửa chữa câu sai.
- HS từng nhóm chuẩn bị ếch tuỷ theo hướng dẫn.
- Dọc kĩ 3 thí nghiệm các nhóm phải làm
- Các nhóm lần lượt làm thí nghiệm 1, 2, 3 ghi kết quả quan sát vào bảng 44.
- Thí nghiệm thành công khi có kết quả:
+ Thí nghiệm 1: Chi sau bên phải co.
+Thí nghiệm 2: Hai chi sau co.
+Thí nghiệm 3: Cả 4 chi đều co.
- Các nhóm ghi kết quả và dự đoán ra nháp.
- Một số nhóm đọc kết quả.
- HS quan sát thí nghiệm, ghi kết quả thí nghiệm 4-5 vào cột trống bảng 44.
+ Thí nghiệm 4: chỉ hai chi sau co.
+ Thí nghiệm 5: chỉ sau 2 chi trước co.
- Các căn cứ thần kinh liên hệ với nhau nhờ các đường dẫn truyền.
- HS quan sát phản ứng của ếch, ghi kết quả thí nghiêm 6-7 vào bảng 44.
- Thí nghiệm thành công khi có kết quả:
+ Thí nghiệm 6: hai chi trước không co nữa.
+ Thí nghiệm 7: hai chi sau co.
- Tuỷ sống có các căn cứ thần kinh điều khiển các phản xạ.
Hoạt động 2
Nghiên cứu cấu tạo của tuỷ sống
Hoạt động dạy
Hoạt động học
- GV quan sát hình 44.1 và 44.2 đọc chú thích hoàn thành bảng SGK
- GV chốt lại kiến thức về cấu tạo của tuỷ sống.
Từ kết quả của 3 lô thí nghiệm trên, liên hệ thực tế với cấu tạo trong của tuỷ sống, giáo viên yêu cầu HS nêu rõ chức năng của:
+ Chất xám?
+ Chất trắng?
- HS quan sát kĩ hình đọc chú thích.
- Thảo luận à hoàn thành bảng.
- Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác bổ sung.
 + Chất xám là căn cứ thần kinh của các phản xạ không điều kiện.
+ Chất trắng là các đường dẫn truyền nối các căn cứ thần kinh trong tuỷ sống với não bộ.
Tủy
Đặc điểm
Cấu tạo ngoài
Vị trí: Nằm trong ống xườn sống từ đốt sống cổ I dến hết đốt thắt lưng II
Hình dạng:+ Hình trụ, dài 50 cm
 + Có hai phần phình là phình cổ và phình thắt lưng.
Màu sắc: Màu trắng bóng.
Màng tuỷ: 3 lớp: màng cứng, màng nhện, màng nuôi
Cấu tạo trong
Chất trắng: Nằm trong, có hình cánh bướm
Chất xám: Nằm ngoài, bao quanh chất xám
Kết luận chung: HS đọc kết luận SGK
V. BÁO CÁO THU HOẠCH
- Hoàn thành bảng 44 vào vở bài tập.
- Trả lời các câu hỏi:
+ Các căn cứ điều khiển phận do thành phần nào của tuỷ sống đảm nhiệm? Thí nghiệm nào chứng minh điều đó?
+ Các căn cứ thần kinh lỉên hệ vứi nhau nhờ thành phần nào? Thí nghiệm nào chứng minh điều đó.
VI. Dặn dò.
. Học cấu tạo tuỷ sống.
. Hoàn thành các báo cáo thu hoạch. . Tìm hiểu trước bài 45.
Bổ sung kiến thức sau tiết dạy.
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................