Tiết 48, Bài 45: Dây thần kinh tủy

TIẾT 47
 BÀI 45: DÂY THẦN KINH TỦY
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Sau khi học xong HS nắm được:
	+ Cấu tạo dây thần kinh tủy
	+ Chức năng dây thần kinh tủy
2. Kĩ năng 
- Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích tranh
- Rèn luyện cho HS kĩ năng hoạt động nhóm
3. Thái độ 
- Giúp các em thêm yêu thích môn học
II. CHUẨN BỊ VÀ PHƯƠNG PHÁP
1. Giáo viên
	- Giáo án
	- Tranh phóng to hình 44.2, 45.1, 45.2
2. Học sinh
	- Chuẩn bị bài trước khi lên lớp
3. Phương pháp
	Sử dụng phương pháp dùng lời, vấn đáp tìm tòi, trực quan 
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
1. Ổn định lớp(1’) 
 8A2 Sĩ số: /vắng: 
2. Kiểm tra bài cũ (5’)
 Câu hỏi: Hãy nêu cấu tạo và chức năng của tủy sống ?
 Đáp án: 
- Cấu tạo:
+ Cấu tạo ngoài: Tủy sống nằm trong cột sống, từ đốt sống cổ I đến đốt sống thắt lưng II. Có 2 phần phình là phần phình cổ và phần phình thắt lưng.
+ Cấu tạo trong: Tủy sống gồm chất xám ở giữa có hình cánh bướm và bao quanh bởi chất trắng.
- Chức năng:
+ Chất xám là căn cứ thần kinh của các phản xạ không điều kiện.
+ Chất trắng là các đường dẫn truyền nối các căn cứ thần kinh trong tuỷ sống với nhau và với não bộ.
3. Dạy bài mới
 *) Giới thiệu (1’): Bài trước chúng ta đã đi tìm hiểu chức năng tủy sống biết rằng chất trắng có thể dẫn truyền các xung thần kinh từ trung khu sử lý đến các cơ quan và ngựơc lại. Dẫn truyền được như thế là thông qua dây thần kinh tủy. Vậy dây thần kinh tủy có cấu tạo và chức năng ra sao? Chúng ta cùng đi tìm hiểu bài hôm nay: Tiết 47 Bài 45: Dây thần kinh tủy
 *) Dạy bài mới
	Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo của dây thần kinh tủy.
	Mục tiêu: Giúp HS hiểu và trình bày được cấu tạo của dây thần kinh tủy.
Nội dung
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
I. Cấu tạo của dây thần kinh tủy(20’)
- Dây thần kinh tủy có 31 đôi
- Mỗi dây thần kinh tủy gồm các nhóm sợi thần kinh:
 + Cảm giác nối với tủy qua rễ sau (rễ cảm giác)
 + Vận động nối với tủy qua rễ trước (rễ vận động)
- Các đôi rễ tủy đi ra khỏi các lỗ gian đốt nhập lại thành dây thần kinh tủy.
- Yêu cầu HS quan sát tranh hình 44.2, 45.1, 45.2 nghiên cứu mục I SGK-T142 và trả lời câu hỏi:
 1. Hãy nêu vị trí của tủy sống?
2. Hãy lên chỉ cấu tạo của một đoạn tủy sống trong đốt sống lưng?
Hình 45.1 là 1 lát cắt ngang của tủy sống có chất xám hình cánh bướm và chất trắng bao quanh. Vậy 1 em hãy nêu cấu tạo của dây thần kinh tủy?
- Gọi HS nhận xét và lên chỉ cấu tạo trên tranh vẽ.
- Nhận xét và chỉ tranh
- Yêu cầu HS cho biết thế nào là rễ cảm giác, rễ vận động
- Nhận xét
- Đầu mút của sợi cảm giác và sợi vận động nối với cơ quan nào?
- Nhận xét
- Yêu cầu HS chỉ tranh: Dây thần kinh tủy bắt đầu từ đâu?
- Nhận xét kết luận
Lưu ý: Các rễ tủy ở đoạn cụt tập hợp lại như hình đuôi ngựa
- Quan sát và trả lời câu hỏi
- Nhận xét và lên chỉ tranh
- Trả lời: Rễ cảm giác là rễ của các sợi thần kinh cảm giác (sợi hướng tâm). Rễ vận động là rễ của các sợi thần kinh vận động(sợi ly tâm).
- Trả lời
- Chỉ tranh và trả lời: Dây thần kinh tủy đi từ giữa khe của 2 đốt sống liên tiếp.
	Hoạt động 2: Tìm hiểu chức năng của dây thần kinh tủy
	Mục tiêu: Thông qua thí nghiệm HS rút ra được chức năng của dây thần kinh tủy.
Nội dung
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
II. Chức năng của dây thần kinh tủy (15’)
- Chức năng của rễ tủy:
 + Rễ trước dẫn truyền xung vận động (li tâm)
 + Rễ sau dẫn truyền xung cảm giác (hướng tâm)
- Chức năng của dây thần kinh tủy: dẫn truyền các xung vận động và xung cảm giác
- Dây thần kinh tủy do bó cảm giác và vận động nhập lại nối với tủy sống qua rễ trước và rễ sau người ta gọi là dây pha.
 (*) Kết luận chung:
Có 31 dây thần kinh tủy là các dây pha gồm có các bó sợi thần kinh hướng tâm (cảm giác) và các bó sợi thần kinh li tâm (vận động) được nối với tủy qua các rễ sau và rễ trước.
- Yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK về thí nghiệm tìm hiểu chức năng của rễ tủy.
- Yêu cầu HS mô tả lại thí nghiệm
- Lớp thảo luận để rút ra kết luận về chức năng của các rễ tủy? Và cho biết dây thần kinh tủy có chức năng gì? 
- Tại sao nói dây thần kinh tủy là dây pha?
- Nghiên cứu thông tin thí nghiệm trong SGK-T143
- Mô tả lại thí nghiệm
- Thảo luận trả lời câu hỏi
- Vì dây thần kinh tủy vừa dẫn truyền xung thần kinh cảm giác vừa dẫn truyền xung thần kinh vận động.
4. Củng cố (3’)
	Yêu cầu HS làm bài tập 2 SGK-T143
	Trả lời: Kích thích lần lượt vào 4 chi. Có các trường hợp xảy ra như sau:
	+ Nếu không gây co chi nào: Là do rễ sau (rễ cảm giác) đã bị đứt
	+ Nếu chi nào co: Thì rễ trước và rễ sau đều còn
	+ Nếu chi đó không co mà 3 chi còn lại co: Là do rễ trước rễ vận động của chi đó đã bị đứt
5. Dặn dò
	Yêu cầu HS về nhà làm bài tập trong SGK và chuẩn bị Bài 46: Trụ não, Tiểu não, não trung gian
IV. RÚT KINH NGHIỆM .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................