Tiết 59, Bài 40: Dung dịch - Trương Đình Nhất

Trường: THCS Hùng Vương	 Ngày soạn: 01/04/2015
Lớp: 8H	 Ngày dạy : 04/04/2015
Người soạn: Trương Đình Nhất
Chương 6: DUNG DỊCH
Tiết 59 Bài 40: DUNG DỊCH
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Học sinh hiểu được khái niệm dung môi, chất tan, dung dịch, dung dịch bảo hòa và dung dịch chưa bảo hòa.
- Biết được những cách làm cho quá trình hòa tan chất rắn trong nước xảy ra nhanh hơn.
2. Kỹ năng: 
- Hoà tan được một số chất rắn cụ thể (đường, muối ăn) trong nước.
- Biết khuấy và đun nóng dung dịch, nghiền nhỏ chất rắn để quá trình hòa tan chất rắn trong nước xảy ra nhanh hơn.
- Phân biệt được hỗn hợp với dung dịch, chất tan với dung môi, dung dịch bão hoà với dung dịch chưa bão hoà.
 3. Thái độ:
- Yêu thích bộ môn và nghiêm túc học tập.
II.CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên:
- Soạn bài trước ở nhà.
- Bảng phụ, tranh ảnh.
- Dụng cụ, hóa chất thí nghiệm.
 2. Học sinh:
 - Chuẩn bị bài trước khi lên lớp.
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
- Phương pháp thí nghiệm nghiên cứu bài mới kết hợp với vấn đáp.
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
1. Ổn định lớp: (1 phút)
- Kiểm tra sĩ số lớp.
- Vệ sinh lớp.
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới: 
Đặt vấn đề: (2 phút) 
Khi hòa tan một thìa nhỏ đường vào cốc nước, khuấy đều. Ta thấy đường tan trong nước tạo thành dung dịch nước đường. Người ta gọi nước đường là dung dịch. Vậy, dung dịch là gì? Thế nào là dung dịch bão hòa và dung dịch chưa bão hòa và có những cách nào để quá trình hòa tan chất rắn trong nước xảy ra nhanh hơn. Để biết được điều đó, hôm nay Thầy và các em cùng tìm hiểu tiết 59 bài “Dung dịch”.
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu “Dung môi - chất tan - dung dịch” (10 phút)
GV: Để biết thế nào là dung môi, chất tan và dung dịch là gì? Thầy và các em cùng tìm hiểu phần I. Dung môi - dung dịch - chất tan.
GV: Em hãy đọc thí nghiệm 1 SGK trang 135.
GV: Tiến hành thí nghiệm. Cho 1 thìa đường vào cốc nước, khuấy đều.
GV: Khi hòa tan đường vào nước thì hiện tượng gì xảy ra?
GV: Nước hòa tan được dầu ăn tạo thành nước đường. Ta nói nước là dung môi của đường. Vậy dung môi là gì?
GV: Vậy chất tan là chất nào?
GV: Ta thu được dung dịch nào khi hòa tan đường vào nước?
GV: Em hãy nhận xét trạng thái của dung dịch đường? Có thể phân biệt đâu là đường, đâu là nước không?
GV: Khi hòa tan đường vào nước ta được dung dịch đường. Vậy thế nào là dung dịch?
GV: Em hãy đọc thí nghiệm 2 SGK trang 135.
GV: Tiến hành thí nghiệm. Cho lần lượt 1 thìa dầu ăn vào 2 cốc: cốc thứ nhất đựng dầu hỏa, cốc thứ hai đựng nước. Khuấy đều.
GV: Em hãy nêu hiện tượng xảy ra khi cho dầu ăn vào 2 cốc trên?
GV: Vậy chất tan là chất nào và dung môi là chất nào?
GV: Nước có phải là dung môi của dầu ăn không? Vì sao?
GV: Nhận xét, bổ sung.
HS: Đọc thí nghiệm 1 SGK.
HS: Quan sát thí nghiệm.
HS: Đường tan trong nước tạo thành nước đường và không phân biệt được đâu là đường, đâu là nước.
HS: Dung môi là chất có khả năng hòa tan chất khác để tạo thành dung dịch.
HS: Chất tan là đường.
HS: Dung dịch thu được là nước đường.
HS: Nước đường ở thể lỏng và không thể phân biệt đâu là đường, đâu là nước.
HS: Dung dịch là hỗn hợp đồng nhất của dung môi và chất tan
HS: Đọc thí nghiệm 2 SGK.
HS: Quan sát thí nghiệm.
HS: Xăng hòa tan được dầu ăn tạo thành dung dịch, còn nước không hòa tan được dầu ăn.
HS: Chất tan là xăng, dung môi là dầu ăn.
HS: Nước không phải là dung môi của dầu ăn. Vì nước không hòa tan được dầu ăn để tạo thành dung dịch.
HS: Nhận xét.
I. Dung môi - chất tan - dung dịch
- Dung môi là chất có khả năng hòa tan chất khác để tạo thành dung dịch.
- Chất tan là chất bị hòa tan trong dung môi.
- Dung dịch là hỗn hợp đồng nhất của dung môi và chất tan.
VD: Nước hòa tan được đường tạo thành nước đường, ta nói nước là dung môi, đường là chất tan, nước đường là dung dịch.
Hoạt động 2: Tìm hiểu “Dung dịch bão hòa và dung dịch chưa bão hòa”
 (10 phút)
GV: Vậy thế nào là dung dịch bão hòa và dung dịch chưa bão hòa?
GV: Em hãy đọc thí nghiệm SGK trang 136.
GV: Tiến hành thí nghiệm. Cho dần dần và liên tục đường vào cốc nước và đồng thời khuấy đều.
GV: Em hãy nhận xét hiện tượng xảy ra của thí nghiệm?
GV: Dung dịch đường có thể hòa tan thêm đường người ta nói dung dịch đường chưa bão hòa, còn dung dịch đường không thể hòa tan thêm đường người ta nói dung dịch đường bão hòa.
GV: Vậy thế nào là dung dịch chưa bão hòa và dung dịch bão hòa? 
GV: Làm thế nào để chuyển một dung dịch chưa bão hòa thành một dung dịch bão hòa?
GV: Ngược lại, Làm thế nào để chuyển một dung dịch bão hòa thành một dung dịch chưa bão hòa?
GV: Nhận xét, bổ sung.
HS: Đọc thí nghiệm SGK.
HS: Quan sát thí nghiệm.
HS: Ban đầu đường tan vào nước tạo thành dung dịch, nhưng tiếp tục hòa thêm đường vào thì đường không tan được nữa 
HS:
 - Dung dịch chưa bão hòa là dung dịch có thể hòa tan thêm chất tan ở một nhiệt độ xác định.
- Dung dịch bão hòa là dung dịch không thể hòa tan thêm chất tan ở một nhiệt dộ xác định.
HS: Để chuyển một dung dịch chưa bão hòa thành một dung dịch bão hòa, ta cho thêm chất tan, khuấy đều cho đến khi dung dịch không thể hòa tan thêm chất tan.
HS: Để chuyển một dung dịch bão hòa thành một dung dịch chưa bão hòa, ta cho thêm dung môi đến khi nào có thể hòa tan thêm chất tan.
HS: Nhận xét. 
II. Dung dịch bão hòa và dung dịch chưa bão hòa
 - Dung dịch chưa bão hòa là dung dịch có thể hòa tan thêm chất tan ở một nhiệt độ xác định.
- Dung dịch bão hòa là dung dịch không thể hòa tan thêm chất tan ở một nhiệt dộ xác định.
.
Hoạt động 3: Tìm hiểu “Làm thế nào để quá trình hòa tan chất rắn trong nước xảy ra nhanh hơn?” (13 phút)
GV: Vậy khi hòa tan một chất rắn vào nước, làm thế nào để quá trình hòa tan chất rắn trong nước xảy ra nhanh hơn?
GV: Hãy nêu một số biện pháp để quá trình hòa tan đường trong nước xảy ra nhanh hơn?
GV: Để biết những biện pháp của các em có đúng hay không, Thầy sẽ tiến hành thí nghiệm như sau. GV: Tiến hành thí nghiệm. Lấy 4 cốc: cho vào mỗi cốc (có chứa 25ml nước) một lượng đường như nhau (đã cân sẵn).
Cốc 1: để yên.
Cốc 2: khuấy đều.
Cốc 3: đun nóng.
Cốc 4: đường đã nghiền nhỏ.
GV: Hãy so sánh mức độ hòa tan giữa các cốc.
GV: Tại sao khi khuấy, đun nóng và nghiền nhỏ chất rắn trước khi hòa tan lại lại làm quá trình hòa tan chất rắn trong nước xảy ra nhanh hơn?
GV: Nhận xét, kết luận.
HS: Một số biện pháp để quá trình hòa tan đường trong nước xảy ra nhanh hơn:
- Khuấy cốc nước chứa đường.
- Đun nóng cốc nước chứa đường.
- Nghiền nhỏ đường ra trước khi cho vào cốc nước.
HS: Nhận xét.
HS: Quan sát thí nghiệm.
HS: 
Cốc 1: đường tan rất chậm.
Cốc 2, 3: đường tan nhanh.
Cốc 4: đường tan nhanh hơn côc 1.
HS: Khi khuấy dung dịch luôn luôn tạo ra sự tiếp xúc mới giữa chất rắn và phân tử nước; Khi đun nóng dung dịch làm cho các phân tử nước chuyển động nhanh hơn, làm tăng số lần va chạm giữa các phân tử nước với bề mặt của chất rắn; Nghiền nhỏ chất rắn thì làm tăng diện tích tiếp xúc giữa chất rắn với phân tử nước Do đó chất rắn bị hòa tan nhanh hơn.
HS: Nhận xét, bổ sung.
II. Làm thế nào để quá trình hòa tan chất rắn trong nước xảy ra nhanh hơn?
- Muốn chất rắn tan nhanh trong nước, ta thực hiên 1, 2 hoặc cả 3 biện pháp sau:
+ Khuấy dung dịch.
+ Đun nóng dung dịch.
+ Nghiền nhỏ chất rắn.
Hoạt động 4: Cũng cố bài học (5 phút)
Câu 1: Dung dịch là gì?
Câu 2: Thế nào là dung dịch bão hòa và dung dịch chưa bão hòa?
Câu 3: Cho các chất sau: Xăng, muối ăn NaCl, axit clohiđric HCl, natri hiđroxit NaOH, đồng (II) hiđroxit Cu(OH)2, dầu ăn, cát. Hãy cho biết nước là dung môi của những chất nào?
Câu 4: Ở nhiệt độ phòng thí nghiệm, 10 gam nước có thể hòa tan tối đa 20 gam đường. Làm cách nào để 10 gam nước có thể hòa tan hết 25 gam đường?
GV: Nhận xét, sửa chữa.
Câu 1: Dung dịch là hỗn hợp đồng nhất của dung môi và chất tan.
Câu 2: 
 - Dung dịch chưa bão hòa là dung dịch có thể hòa tan thêm chất tan ở một nhiệt độ xác định.
- Dung dịch bão hòa là dung dịch không thể hòa tan thêm chất tan ở một nhiệt dộ xác định.
Câu 3: Nước là dung môi của các chất: Muối ăn, axit clohiđric, natri hiđroxit.
Câu 4: Để 10 gam nước có thể hòa tan hết 25 gam đường, ta cho 25 gam đường vào côc thủy tinh chứa 10 gam nước, khuấy đều cho đường tan một phần. Sau đó đun nóng cốc nước trên đèn cồn cho đường tan hết.
HS: Nhận xét.
4. Hướng dẫn tự học: (4 phút)
a. Bài vừa học: 
- Học thuộc khái niêm: dung môi, chất tan, dung dịch, dung dịch bão hòa và dung dịch chưa bão hòa.
- Biết các cách để quá trình hòa tan chất rắn trong nước xảy ra nhanh hơn. 
- Làm các bài tập 2,3,4,5và 6 SGK trang 138.
b. Bài sắp học: “Độ tan của một chất trong nước”
- Đọc và tìm hiểu bài trước.
- Kể tên một số chất tan và chất không tan trong nước.
 GVHD SVTT
 Ngô Đức Thường Trương Đình Nhất