Tiết 60, Bài 56: Tuyến yên, tuyến giáp - Năm học 2010-2011

Tuần 31 	 Ngµy so¹n  : 22/3/2011
Tiết 60	 Ngµy gi¶ng : 30/3/2011
BÀI 56. TUYẾN YÊN TUYẾN GIÁP
I. Môc tiªu: Sau bµi häc nµy, häc sinh cÇn ®¹t
 1. KiÕn thøc: 
- Vị trí, cấu tạo, chức năng của tuyến yên và tuyến giáp.
- Xác định rõ mối quan hệ nhân quả giữa hoạt động của các tuyến với các bệnh do hoocmon của tuyến đó tiết quá nhiều hoặc ít
-Biết vận dụng hiểu biết để áp dụng vào thực tế, đời sống.
 2. KÜ n¨ng:
- KÜ n¨ng t×m kiÕm vµ xö lÝ th«ng tin khi ®äc SGK, quan s¸t tranh ¶nh ®Ó t×m hiÓu ®Æc ®iÓm cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña tuyÕn yªn, tuyÕn gi¸p.
- KÜ n¨ng l¾ng nghe tÝch cùc
- KÜ n¨ng tù tin khi tr×nh bµy ý kiÕn tr­íc nhãm, tæ, líp.
 3. Th¸i ®é:
 - Cã ý thøc häc tËp bé m«n
II. §å dïng d¹y häc
 - GV: ChuÈn bÞ tranh vÏ H56.2, H56.3, H55.3 
 -HS: Đọc bài ở nhà.
III. TiÕn tr×nh d¹y häc
 1. æn ®Þnh(1)
 2. KiÓm tra bµi cò(5’) 
 - Ph©n biÖt tuyÕn néi tiÕt vµ tuyÕn ngo¹i tiÕt? Nªu ®Æc ®iÓm cña hÖ néi tiÕt?
 - Tr×nh bµy tÝnh chÊt vµ vai trß cña hoocm«n?
 3. Bµi míi 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu tuyÕn yªn 15’
 GV yªu cÇu HS quan s¸t H55.3, ®äc th«ng tin, th¶o luËn: 
 ?.Nªu vÞ trÝ vµ cÊu t¹o cña tuyÕn yªn?
 ?.Hoocm«n tuyÕn yªn t¸c ®éng ®Õn nh÷ng c¬ quan nµo?
Gv : giới thiệu một số ví dụ về tác động của hoocmon do tuyến yên tiết ra: tiết quá nhiều hoặc quá ít hoocmon tăng trưởng sẽ làm cho cơ thể có chiều cao không bình thường, giới thiệu hình 56.1 SGK. 
GV hoµn thiÖn kiÕn thøc cho HS
HS quan s¸t H55.3, ®äc th«ng tin, th¶o luËn tr×nh bµy: 
+ N»m ë nªn sä, cã liªn quan ®Õn vïng d­íi ®åi
+ Gåm 3 thïy lµ thïy tr­íc, thïy gi÷a vµ thïy sau
+Tác động tới ho¹t ®éng cña nhiÒu tuyÕn néi tiÕt kh¸c
+ Tác động tới mét sè qu¸ tr×nh sinh lý trong c¬ thÓ .
Hs nhËn xÐt, bæ sung råi rót ra kÕt luËn
I. TuyÕn yªn
 - VÞ trÝ: n»m ë nªn sä, cã liªn quan ®Õn vïng d­íi ®åi
 - CÊu t¹o: gåm 3 thïy lµ thïy tr­íc, thïy gi÷a vµ thïy sau
 - Ho¹t ®éng cña tuyÕn yªn chÞu sù t¸c ®éng cña hÖ thÇn kinh
 - Vai trß: 
 + TiÕt hoocm«n kÝch thÝch ho¹t ®éng cña nhiÒu tuyÕn néi tiÕt kh¸c
 + TiÕt hoocm«n ¶nh h­ëng ®Õn mét sè qu¸ tr×nh sinh lý trong c¬ thÓ
Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu tuyÕn gi¸p 20’
GV yªu cÇu HS quan s¸t H56.2, ®äc th«ng tin, th¶o luËn:
 ?.Nªu vÞ trÝ, cÊu t¹o cña tuyÕn gi¸p?
 ?. Nªu vai trß cña hoocm«n tuyÕn gi¸p
?.Nªu ý nghÜa cña cuéc vËn ®éng toµn d©n ¨n muèi ièt? 
Gv: ThiÕu ièt , gi¶m chøc n¨ng của tuyến giáp, tuyÕn gi¸p không tiết tir«xin . Tuyến yên tiết hoocmon thúc đẩy tuyến giáp tăng cường hoạt động gây phì đại tuyến dẫn đến bệnh b­íu cæ. 
 ?.Ph©n biÖt bÖnh baz¬®« vµ bÖnh b­íu cæ? 
?.Vai trò của tuyến giáp?
Gv nên thường xuyên sử dụng muối iôt và vận động gia đình, bạn bè sử dụng muối iot để tránh bướu cổ. 
GV hoµn thiÖn kiÕn thøc cho HS 
HS quan s¸t H56.2, ®äc th«ng tin, th¶o luËn trả lời:
+ VÞ trÝ: n»m tr­íc sôn gi¸p cña thanh qu¶n, nÆng 20 – 25 g
+ Hooc m«n lµ tir«xin cã vai trß quan träng trong trao ®æi chÊt vµ chuyÓn hãa ë tÕ bµo. 
+ Ý nghÜa: Nhằm hạn chế bệnh bướu cổ. 
+Do tuyến giáp hoạt động mạnh tiết nhiều hoocmônlàm tăng cường trao đổi chất, tăng sử dụng ôxi, tăng nhịp tim, người bệnh luôn trong trạng thái hồi hộp, căng thẳng, sút cân. Đó là triệu chứng bệnh bazơđô. Do tuyến giáp hoạt động mạnh nên gây bướu cổ, mắt lồi do tích nước.
+ Cïng víi tuyÕn cËn gi¸p tham gia ®iÒu hßa trao ®æi canxi vµ phèt pho trong m¸u
 +NÕu thiÕu th× g©y ra bÖnh b­íu cæ, thõa th× g©y bÖnh Baz¬®«. 
Hs nhËn xÐt, bæ sung
II. TuyÕn gi¸p
 - VÞ trÝ: n»m tr­íc sôn gi¸p cña thanh qu¶n, nÆng 20 – 25 g
 - Hooc m«n lµ tir«xin cã vai trß quan träng trong trao ®æi chÊt vµ chuyÓn hãa ë tÕ bµo
 - Vai trß: cïng víi tuyÕn cËn gi¸p tham gia ®iÒu hßa trao ®æi c¨nxi vµ phèt pho trong m¸u
 - NÕu thiÕu th× g©y ra bÖnh b­íu cæ, thõa th× g©y bÖnh Baz¬®«
4. KiÓm tra ®¸nh gi¸(3)
 - Tr×nh bµy vÞ trÝ, cÊu t¹o vµ vai trß cña tuyÕn yªn?
 - Tr×nh bµy vÞ trÝ vµ vai trß cña tuyÕn gi¸p?
5. DÆn dß(1) 
 - Häc bµi 
 - §äc môc: Em cã biÕt
 - So¹n bµi míi: tìm hiểu tuyến tụy và tuyến trên thận.
............................................................................................................................................................
Tuần 31 	 Ngµy so¹n  : 22/3/2011
Tiết 61	 Ngµy gi¶ng : 01/04/2011
Bài 57. TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
I. Môc tiªu: Sau bµi häc nµy, häc sinh cÇn ®¹t
 1. KiÕn thøc:
- Chức năng nội tiết và ngoại tiết của tuyến tụy. 
-Sơ đồ hóa chức năng của tuyến tụy trong sự điều hòa lượng đường trong máu
- Cấu tạo và chức năng của tuyến trên thận.
 2. KÜ n¨ng:
 - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, tæng hîp.
 - KÜ n¨ng tù nghiªn cøu vµ ho¹t ®éng nhãm
 3. Th¸i ®é:
 - Cã ý thøc häc tËp bé m«n
II. §å dïng d¹y häc
 - GV:ChuÈn bÞ tranh vÏ H57.1, H57.2 
 -HS : Chuẩn bị bài ở nhà.
III. TiÕn tr×nh d¹y häc
 1. æn ®Þnh(1’)
 2. KiÓm tra bµi cò(5’) 
 - Tr×nh bµy vÞ trÝ, cÊu t¹o vµ vai trß cña tuyÕn yªn?
 - Tr×nh bµy vÞ trÝ vµ vai trß cña tuyÕn gi¸p?
 3. Bµi míi 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu tuyÕn tôy 20’
 GV yªu cÇu HS quan s¸t H57.1, ®äc th«ng tin, th¶o luËn: 
 ?.Nªu chøc n¨ng tuyÕn tôy mµ em biÕt 
 ?. Ph©n biÖt chøc n¨ng néi tiÕt vµ ngo¹i tiÕt cña tuyÕn tôy dùa trªn cÊu t¹o cña tuyÕn?
?.Tr×nh bµy tãm t¾t qu¸ tr×nh ®iÒu hßa ®­êng huyÕt trong m¸u?
GV hoµn thiÖn kiÕn thøc cho HS: C¸c hooc m«n do tuyÕn tôy tiÕt ra cã liªn quan ®Õn bÖnh tiÓu ®­êng vµ chøng h¹ ®­êng huyÕt
HS quan s¸t H57.1, ®äc th«ng tin, th¶o luËn: 
+Chức năng ngoại tiết: tiết dịch tụy là dịch tiêu hóa. 
+ Chức năng nội tiết: tiết hoocmon insulin và glucagons có tác dụng điều hòa lượng đường trong máu luôn ổn định. 
+ Khi tỉ lệ lượng đường trong máu tăng cao hơn 0,12% sẽ kích thích tế bào β trong đảo tụy tiết ra insulin chuyển glucozơ thừa trong máu thành glycôgen dự trữ. 
+ Khi tỉ lệ lượng đường trong máu giảm tới mức bình thường sẽ kích thích tế bào α trong đảo tụy tiết ra glucagôn chuyển glycogen dự trữ thành glucôzơ để nâng tỉ lệ đường trong máu trở lại bình thường. 
Hs nhËn xÐt, bæ sung råi rót ra kÕt luËn
I. TuyÕn tôy
 - Chøc n¨ng néi tiÕt do c¸c tÕ bµo ®¶o tôy thùc hiÖn: tÕ bµo α tiÕt ra glucag«n vµ tÕ bµo ß tiÕt ra Insulin
 - Nhê t¸c ®éng ®èi lËp cña hai lo¹i hooc m«n nên tû lÖ ®­êng huyÕt lu«n æn ®Þnh ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng sinh lý cña c¬ thÓ diÔn ra b×nh th­êng
Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu tuyÕn trªn thËn 15’
GV yªu cÇu HS quan s¸t H57.2, ®äc th«ng tin, th¶o luËn:
 ?.Tr×nh bµy kh¸i quÊt cÊu t¹o cña tuyÕn trªn thËn?
 ?.Nªu vai trß cña hoocm«n tuyÕn trªn thËn?
GV hoµn thiÖn kiÕn thøc cho HS: Hooc m«n phÇn tñy tuyÕn trªn thËn cïng glucag«n cña tuyÕn tôy tham gia ®iÒu chØnh l­îng ®­êng huyÕt trong m¸u
GV yªu cÇu HS ®äc kÕt luËn chung
HS ®äc th«ng tin, th¶o luËn sau ®ã lªn b¶ng tr×nh bµy: 
+ CÊu t¹o: phÇn vá gåm 3 líp (cÇu, sîi l­íi) vµ phÇn tñy( là một bộ phận thuộc hệ giao cảm, được xem như hạch giao cảm bao gồm các nơron hạch sau đã được biến đổi. Chỉ có thân mà không có sợi nhánh và sợi trục và chỉ được chi phối bởi những sợi hạch trước.)
+ Hooc m«n tñy tuyÕn: tiÕt ra a®rªnalin vµ noa®rªnalin g©y t¨ng nhÞp tim, co m¹ch, t¨ngnhÞp h« hÊp, d·n phÕ qu¶n vµ ®iÒu hßa ®­êng huyÕt khi bÞ h¹ ®­êng huyÕt. 
+ Hooc m«n vá tuyÕn: tiÕt ra c¸c hooc m«n ®iÒu hßa muèi natri, kali; ®iÒu hßa ®­êng huyÕt; ®iÒu hµo sinh dôc nam
 nhËn xÐt, bæ sung
II. TuyÕn trªn thËn
 - VÞ trÝ: gåm mét ®«i n»m trªn ®Ønh hai qu¶ thËn
 - CÊu t¹o: phÇn vá gåm 3 líp (cÇu, sîi l­íi) vµ phÇn tñy
 - Chøc n¨ng:
 + Hooc m«n vá tuyÕn: tiÕt ra c¸c hooc m«n ®iÒu hßa muèi natri, kali; ®iÒu hßa ®­êng huyÕt; ®iÒu hµo sinh dôc nam
 + Hooc m«n tñy tuyÕn: tiÕt ra a®rªnalin vµ noa®rªnalin g©y t¨ng nhÞp tim, co m¹ch, t¨ngnhÞp h« hÊp, d·n phÕ qu¶n vµ ®iÒu hßa ®­êng huyÕt khi bÞ h¹ ®­êng huyÕt
4. KiÓm tra ®¸nh gi¸(3)
 - Tr×nh bµy chøc n¨ng cña c¸c hooc m«n tuyÕn tôy?
 - Tr×nh bµy vai trß cña tuyÕn trªn thËn?
5. DÆn dß(1)
 - Häc bµi 
 - §äc môc: Em cã biÕt
 - So¹n bµi míi: Tìm hiểu tuyến sinh dục.
....................................................................................................................................