Tiết 64: Ôn tập chương IV

Tiết: 64 
ÔN TẬP CHƯƠNG IV
A. Mục tiêu
-Rèn luyện kĩ năng giải bất phương trình bậc nhất và phương trình giá trị tuyệt đối dạng
 |ax| = cx + d và dạng |x + b | = cx + d. 
-Có kiến thức về bất đẳng thức, bất phương trình theo yêu cầu của chương. 
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
-GV: Bảng phụ để ghi câu hỏi, một số bảng tóm tắt tr 52 SGK 
-HS: Làm các bài tập và câu hỏi ôn tập chương IV SGK, bảng phụ. 
C. Tiến trình dạy – học. 
 1.Ổn định tình hình lớp :(1’) Kiểm tra nề nếp -sĩ số .
 2.Kiểm tra bài cũ: (Kết hợp trong quá trình ôn tập) .
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
ÔN TẬP VỀ BẤT ĐẲNG THỨC, BẤT PHƯƠNG TRÌNH (35 phút)
GV nêu câu hỏi kiểm tra: 
1) Thế nào là bất đẳng thức? 
Cho ví dụ. 
- Viết công thức liên hệ giữa thứ tự và phép cộng, giữa thứ tự và phép nhân, tính chất bắc cầu của thứ tự 
Sau đó GV yêu cầu HS lớp phát biểu thành lời các tính chất trên. 
Chữa bài tập 38(a) tr 53 SGK 
Cho m>n, chứng minh: 
m + 2 > n + 2 
GV nhận xét cho điểm. 
(HS phát biểu xong, GV đưa công thức và phát biểu của tính chất trên lên bảng phụ) 
- GV yêu cầu HS làm tiếp bài 38(d) tr 53 SGK 
GV nêu câu hỏi 2 và 3
2) Bất phương trình bậc nhất một ẩn có dạng như thế nào ? cho ví dụ ? 
3) Hãy chỉ ra một nghiệm của bất phương trình đó. 
- Chữa bài 39(a, b) tr 53 SGK 
Kiểm tra xem –2 là nghiệm của bất phương trình nào trong các bất phương trình sau. 
a) – 3x + 2 > -5 
b) 10 – 2x < 2 
GV nhận xét cho điểm HS2 
Gv nêu tiếp câu hỏi 4 và 5 
4) Phát biểu quy tắc chuyển vế để biến đổi bất phương trình. Quy tắc này dựa trên tính chất nào của thứ tự trên tập số ? 
Bài 41 (a, d) tr 53 SGK 
GV yêu cầu hai HS lên bảng trình bày bài giải phương trình và biểu diễn tập nghiệm trên trụcsố. 
GV yêu cầu HS làm bài 43 tr 53, 54 SGK theo nhóm 
(đề bài đưa lên bảng phụ) 
Nửa lớp làm câu a và c 
Nửa lớp làm câu b và d 
Sau khi Hs hoạt động nhóm khỏang 5 phút, GV yêu cầu đại diện hai nhóm lên bảng trình bày bài giải. 
Bài 44 tr 54 SGK 
(đề bài đưa lên bảng phụ) 
GV: Ta phải giải bài này bằng cácch lập phương trình. 
Tương tự như giải bài tóan bằng cách lập phương trình, em hãy: 
- Chọn ẩn số, nêu đơn vị, điều kiện. 
- Biểu diễn các đại lượng của bài. 
- Lập bất phương trình 
- Giải bất phương trình. 
- Trả lời bài toán. 
Một HS lên bảng kiểm tra. 
HS trả lời: 
HS ghi các công thức. 
HSChữa bài tập: 
HS nhận xét bài làm của bạn
HS lớp phát biểu thành lời các tính chất: 
- Liên hệ giữa thứ tự và phép cộng. 
- Liên hệ giữa thứ tự và phép nhân (với số dương, với số âm) 
- Tính chất bắc cầu của thứ tự. 
Một HS trình bày miệng bài giải 
HS2 lên bảng kiểm tra. 
Ví dụ: 3x + 2 > 5 
Có nghiệm là x = 3 
- Chữa bài tập 
a) Thay x = -2 vàp bpt ta được: (-3).(-2) + 2 > - 5 là một khẳng định đúng. 
Vậy (-2) là nghiệm của bất phương trình. 
b) 10 – 2x < 2 
Thay x = -2 vào bất phương trình ta được: 10 – 2(-2) < 2 là một khẳng định sai. 
Vậy (-2) không phải là nghiệm của bất phương trình. 
HS lớp nhận xét bài làm của bạn. 
HS phát biểu: 
4) quy tắc chuyển vế (SGK tr 44) quy tắc này dựa trên tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép cộng trên tập hợp số. 
5) Quy tắc nhân với một số (SGK tr 44). 
Quy tắc này dựa trên tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép nhân với số dương hoặc số âm. 
HS lớp mở bài đã làm và đối chiếu, bổ sung phần biểu diễn tập nghiệm trên trục số. 
HS hoạt động nhóm.
Kết quả. 
Đại diện hai nhóm trình bày bài giải 
- HS nhận xét. 
Một HS đọc to đề bài 
HS trả lời miệng 
- Hệ thức có dạng a b, a £ b, a ³ b là bất đẳng thức. 
Ví dụ: 3 < 5; a ³ b 
Với ba số a, b, c 
Nếu a<b thì a + c < b + c 
Nếu a0 thì ac<bc
Nếu a0 thì ac>bc 
Nếu a<b và b<c thì a<c 
Bài tập 38SGK
a, Vì m>n, cộng thêm 2 vào hai vế bất đẳng thức được m + 2 > n + 2 
b, Vì m > n 
Þ -3m < -3n (nhân hai vế BĐT với –3 rồi đổi chiều) 
Þ 4 – 3m < 4 – 3n (cộng 4 vào hai vế của BĐT). 
- Bất phương trình bậc nhất một ẩn có dạng ax + b 0, ax + b ³0, ax + b £0), trong đó a, b là hai số đã cho, a ¹ 0 
-BiÓu diÔn tËp nghiÖm trªn trôc sè
x < a {x | x < a }
x a { x | x a }
Giải bất phương trình 
Û 2 –x < 20 
Û - x < 18 
Û x > -18 
Û 6x + 9 £ 16 – 4x 
Û 10x £ 7 
Û x £ 0,7 
Bài 43 tr 53, 54 SGK 
a) Lập bất phương trình. 
5 – 2x > 0 
Þ x < 2,5 
b) Lập bất phương trình 
 x + 3 < 4x – 5 
Þ x > 
c) Lập phương trình: 
2x + 1 ³ x + 3 
Þ x ³ 2 
d) Lập bất phương trình. 
 x2 + 1 £ (x – 2)2. 
Þ x £ 
Bài tập 44 tr 54 SGK 
Gọi số câu hỏi phải trả lời đúng là x(câu) ĐK: x > 0, nguyên 
Þ số câu trả lời sai là: 
(10 – x) câu. 
Ta có bất phương trình: 
10 + 5x –(10 – x)³ 40 
Û 10 + 5x – 10 + x ³ 40
Û 6x ³ 40 
Û x ³ mà x nguyên 
Þ x Î{7, 8, 9, 10}
Vậy số câu trả lời đúng phải là 7, 8, 9 hoặc 10 câu. 
IV. Cñng cè: 
Kh¸i qu¸t c¸c d¹ng bµi tËp ®· ch÷a trong giê
V. H­íng dÉn: 
+ VÒ nhµ lµm l¹i c¸c bµi ®· ch÷a 
+ Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i SGK vµ s¸ch bµi tËp.
D. RÚT KINH NGHIỆM: 
Tiết: 65 
ÔN TẬP CHƯƠNG IV
A. Mục tiêu
-Rèn luyện kĩ năng giải bất phương trình bậc nhất và phương trình giá trị tuyệt đối dạng
 |ax| = cx + d và dạng |x + b | = cx + d. 
-Có kiến thức về bất đẳng thức, bất phương trình theo yêu cầu của chương. 
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
-GV: Bảng phụ để ghi câu hỏi, một số bảng tóm tắt tr 52 SGK 
-HS: Làm các bài tập và câu hỏi ôn tập chương IV SGK, bảng phụ. 
C. Tiến trình dạy – học. 
 1.Ổn định tình hình lớp :(1’) Kiểm tra nề nếp -sĩ số .
 2.Kiểm tra bài cũ: (Kết hợp trong quá trình ôn tập) .
Hoạt động 2:ÔN TẬP VỀ PHƯƠNG TRÌNH GIÁ TRỊ TUYỆT ĐỐI 15’
GV yêu cầu HS làm bài tập 45 tr 54 SGK. 
a) |3x| = x + 8 
GV cho HS ôn lại cách giải phương trình giá trị tuyệt đối qua phần a. 
GV hỏi: 
- Để giải phương trình giátrị tuyệt đối này ta phải xét những trường hợp nào? 
- GV yêu cầu hai HS lên bảng, mỗi HS xét một trường hợp 
Kết luận về nghiệm của phương trình.
- Sau đó GV yêu cầu HS làm tiếp phần c và b. 
HS trả lời: 
- Để giải phương trình này ta cần xét hai trường hợp là 3x ³ 0 và 3x < 0 
- HS cả lớp làm bài 45(b,c). 
Hai HS khác lên bảng làm. 
b) |-2x| = 4x + 18 
Kết quả: x = - 3 
c) |x – 5| = 3x 
Kết quả 
Bài 45 tr 54 SGK 
Giải phương trình 
|3x| = x + 8 
Trường hợp 1:
Nếu 3x ³ 0 Þ x ³ 0 
Thì |3x| = 3x 
Ta có phương trình: 
3x = x + 8 
Û 2x = 8 
Û x = 4 (TMĐK x ³0)
Trường hợp 2: 
Nếu 3x < 0 Þ x < 0 
Thì |3x| = - 3x 
Ta có phương trình: 
- 3x = x + 8 
Û - 4x = 8 
Û x = -2 (TMĐK x < 0) 
Vậy tập nghiệm của phương trình là S={-2; 4}. 
Hoaït ñoäng 3 : Baøi taäp (20’)
Baøi 39 trang 53 SGK
Kieåm tra -2 laø nghieäm cuûa baát phöông trình naøo trong caùc baát phöông trình sau : 
d) < 3 
e) > 2 
Baøi 41 trang 53 SGK
Giaûi caùc baát phöông trình : 
a) 
c) 
Baøi 43 trang 53 SGK
Tìm x sao cho : 
a) Giaù trò cuûa bieåu thöùc 5 – 2x laø soá döông 
b) Giaù trò cuûa bieåu thöùc x + 3 nhoû hôn giaù trò cuûa bieåu thöùc 4x – 5 
Baøi 45 trang 53 SGK
Giaûi caùc phöông trình sau : 
a) 
c) 
? H·y triÓn khai 
Tõ ®ã GV yªu cÇu mét HS kh¸ lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i, cßn HS kh¸c lµm vµo phiÕu häc tËp GV chÊm ®iÓm mét vµi häc sinh.
C©u d, t­¬ng tù nh­ c©u a, h·y triÓn khai 
 tõ ®ã GV yªu cÇu mét häc sinh kh¸ lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i cña m×nh.
GV cho häc sinh nhËn xÐt vµ söa ch÷a nh÷ng ®iÓm cßn sai sãt.
Baøi 39 trang 53 SGK
- Goïi 2 HS leân baûng laøm baøi 
- HS caû lôùp cuøng laøm baøi 
- Cho HS khaùc nhaän xeùt 
Baøi 41 trang 53 SGK
- Goïi 2 HS leân baûng laøm baøi 
- HS caû lôùp cuøng laøm baøi 
- Cho HS khaùc nhaän xeùt 
Baøi 43 trang 53 SGK
- Goïi 2 HS leân baûng laøm baøi 
- HS caû lôùp cuøng laøm baøi 
- Cho HS khaùc nhaän xeùt 
Baøi 45 trang 53 SGK
- Goïi 2 HS leân baûng laøm baøi 
- HS caû lôùp cuøng laøm baøi 
HS leân baûng laøm baøi.
- Cho HS khaùc nhaän xeùt 
- HS leân baûng laøm baøi 
d) Thay x = -2 vaøo bpt ta ñöôïc :
(luoân ñuùng)
Vaäy x = -2 laø nghieäm cuûa bpt
e) Thay x = -2 vaøo bpt ta ñöôïc :
 (voâ lí)
Vaäy x = -2 khoâng laø nghieäm cuûa bpt
- HS khaùc nhaän xeùt 
- HS leân baûng laøm baøi 
a) 
Vaäy S = {x/ x > -18}
c) 
Vaäy S = {x/ x > 2}
- HS khaùc nhaän xeùt 
- HS leân baûng laøm baøi
a) 5 – 2x > 0 -2x > -5 
x < 5/2 
Vaäy S = {x/ x < 5/2}
b) x + 3 < 4x – 5 
 x – 4x < -5 – 3 
 -3x 8/3 
Vaäy S = {x/ x < 8/3}
- HS khaùc nhaän xeùt 
- HS leân baûng laøm baøi
a) (1)
Ta coù : khi x0
khi x<0
Giaûi pt (1) qui veà giaûi 2 pt sau: 
* 3x = x + 8 khi x0
 3x – x = 8 
 2x = 8 ó x = 4 (nhaän)
* -3x = x + 8 khi x< 0
 -3x – x = 8 
-4x = 8 x = -2 (nhaän)
Vaäy S = {-2; 4}
c) 
Ta coù: khi
khi 
Giaûi pt (1) qui veà giaûi 2 pt sau: 
* x – 5 = 3x khi x5
 x –3x = 5 
 -2x = 5 x = -5/2 (loaïi)
* -(x – 5) = 3x khi x< 5
 -x + 5 = 3x -x – 3x = -5 
 -4x = -5 x = 5/4 (nhaän)
Vaäy S = {5/4}
- HS khaùc nhaän xeùt 
BÀI TẬP PHÁT TRIỂN TƯ DUY 
Bài 86 tr 50 SBT
Tìm x sao cho 
a) x2 > 0 
b) (x – 2)(x – 5) > 0
GV gợi ý: Tích hai thừa số lớn hơn 0 khi nào ? 
GV hướng dẫn HS giải bài tập và biểu diễn nghiệm trên trục số. 
HS suy nghĩ, trả lời. 
Bài tập 86 trang 50 
a) x2 > 0 Û x ¹ 0 
b) (x – 2)(x – 5) > 0 khi hai thừa số cùng dấu. 
KL: (x – 2)(x – 5) > 0 
Û x 5. 
IV. Cñng cè: 
Kh¸i qu¸t c¸c d¹ng bµi tËp ®· ch÷a trong giê
V. H­íng dÉn: 
+ VÒ nhµ lµm l¹i c¸c bµi ®· ch÷a. Ôn tập các kiến thức về bất đẳng thức, bất phương trình, pt giá trị tuyệt đối. 
+ Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i SGK vµ s¸ch bµi tËp.
+ Chuẩn bị giờ sau làm bài kiểm tra chương IV (1 tiết).
D. RÚT KINH NGHIỆM: