Tuần 28 - Tiết 56, Bài 44: Rượu Etylic

Chöông 5:
@ Muïc tieâu chöông:
Trang bò cho HS nhöõng kieán thöùc cô baûn veà moät soá hôïp chaát quan troïng goàm:
Hôïp chöùc coù chöùa nhoùm chöùc quan troïng (röôïu etylic, axit axetic, chaát beùo)
Hôïp chaát thieân nhieân coù vai troø quan trong ñoái vôùi ñôøi soáng con ngöôøi (gluxit, proteâin)
Moät soá polime coù nhieàu öùng duïng trong thöïc tieãn (chaát deûo, tô, cao su)
* e
TUẦN 28
Ngaøy daïy: 17 / 3 /2012
Tieát 56 – Baøi 44:
u Muïc tieâu:
a) Kieán thöùc:.
Biết được:
Công thức phân tử, CTCT, đặc điểm cấu tạo.
Tính chất vật lí: trạng thái, màu sắc, mùi vị, tính tan, khối lượng riêng, nhiệt độ sôi.
Khái niệm độ rượu
Tính chất hóa học:phản ứng với Na, với axit axetic, phản ứng cháy.
Ứng dụng:Làm nguyên liệu, dung môi trong công nghiệp.
Phương pháp điều chế: từ tinh bột, đường hoặc etilen.
b) Kyõ naêng: 
Quan sát mô hình phân tử, thí nghiệm, mẫu vật, hình ảnh rút ra được nhận xét về đâc điểm cấu tạo phân tử và tính chất hóa học.
Viết các PTHH dạng công thức cấu tạo thu gọn, dạng CTPT.
Phân biệt ancol etylic với benzen.
Tính khối lượng ancol etylic tham gia hoặc tạo thành trong phản ứng có sử dụng độ rượu và hiệu suất quá trình.
c) Thaùi ñoä:
Reøn luyeän tính caån thaän khi tieán haønh thí nghieäm
Phaân bieät ñöôïc lôïi ích vaø taùc haïi cuûa röôïu.
v Trọng tâm:
Công thức cấu tạo của ancol etylic và đặc điểm cấu tạo.
Khái niệm độ rượu.
Hóa tính và cách điều chế ancol etyilc
w Chuaån bò:
- GV: Sgk, sgv, giaùo aùn, baûng phuï, moâ hình phaân töû röôïu etylic
+ Hoùa chaát:röôïu etylic, nöôùc, natri.
+ Duïng cuï: oáng nghieäm thaúng, gía saét, keïp goã,kieàng ñun, cheùn söù, baät löûa, thìa nhoû, coác thuûy tinh
- HS: ñoïc baøi 44: röôïu etylic - SGK / 136 vaø naém ñöôïc caùc noäi dung sau:
x Tieán trình:
4.1 OÅn ñònh toå chöùc& kiểm diện : KTSS
4.2 Kieåm tra miệng: 
Câu hỏi:
Chọn câu đúng (9đ)
Khi cho canxicacbua vào nước thu được sản phẩm:
A. Axetilen và nước B. Metan và canci hidroxit
C. Axetilen và vôi sống D. axetilen và canci hidroxit.
Benzen không hào tan được chất nào sau đây ?
A. Nước B. Xăng C. Dầu hỏa D. Nến
Trả lời: 1D – 2A
4.3 Baøi môùi:
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV - HS
NOÄI DUNG BAØI HOÏC
Giôùi thieäu baøi: khi leân men gaïo, saén, ngoâ ( ñaõ naáu chín) hoaêïc quaû nho, quaû taùo ngöôøi ta thu ñöôïc röôïu etylic. Vaäy röôïu etylic coù coâng thöùc caáu taïo nhö theá naøo? Noù coù tính chaát vaø öùng duïng gì? Ñoù laø noäi dung baøi hoïc hoâm nay.
GV:ghi baûng teân baøi hoïc
Tiết 56: RƯỢU ETYLIC
Hoaït ñoäng 1:
I. Tính chaát vaät lyù.
GV:caùc em laøm thí nghieäm theo nhoùm ñeå hoaøn chænh phieáu hoïc taäp soá 1 sau:
1. Em haõy quan saùt loï ñöïng röôïu vaø nhaän xeùt:
- Traïng thaùi:
- Maøu saéc:
- Muøi vò cuûa röôïu:
2. Em haõy cho moät gioït möïc tím vaøo oáng nghieäm coù röôïu vaø laéc nheï seõ ñöôïc dd coù maøu, roùt dd coù maøu vaøo coác ñöïng nöôùc vaø laéc nheï. Haõy nhaän xeùt veà khaû naêng tan trong nöôùc cuûa röôïu vaø maøu saéc cuûa dd thu ñöôïc.
HS:trình baøy keát quaû
- Röôïu etylic laø chaát loûng, khoâng maøu, muøi thôm, hoøa tan nhieàu chaát.
GV:em naøo coù theå boå sung theâm veà tính chaát vaät lyù cuûa röôïu etylic?
HS:nhieät ñoä soâi 78, 3oC , Dröôïu = 0,8g/ ml neân röôïu noåi treân maët nöôùc.
GV:goïi 1 HS keát luaän veà tính chaát vaät lyù cuûa röôïu etylic
GV:Treân caùc nhaõn chai röôïu coù ghi 12o, 25o, 40o caùch ghi ñoù coù yù nghóa gì? .
GV: bieåu dieän caùch pha cheá röôïu 12o
- Cho 12 ml röôïu etylic vaøo coác thuûy tinh 
- Tieáp theo cho nöôùc vaøo ñeán vaïch 100ml
- Nhö vaäy ta ñöôïc dd röôïu coù ñoä röôïu laø 12o
GV:ñoä röôïu laø gì?
HS:laø soá ml röôïu etylic coù trong 100ml hoãn hôïp röôïu vôùi nöôùc
GV:goïi 1 HS khaùc neâu laïi vaø ghi baûng.
Löu yù:coàn laø teân goïi cuûa dd röôïu etylic trong nöôùc. Coàn tuyeät ñoái duøng ñeå chæ röôïu etylic nguyeân chaát.
GV: ñöa baøi taäp leân baûng.
Coàn 90o coù nghóa laø:
Dung dòch ñöôïc taïo thaønh khi hoøa tan 90ml röôïu etylic nguyeân chaát vaøo 100 ml nöôùc.
Dung dòch taïo ñöôïc khi hoøa tan 90 g röôïu etylic vaøo 100 g nöôùc.
Dung dòch taïo ñöôïc khi hoøa tan 90 g röôïu etylic vaøo 10 g nöôùc.
Trong 100ml dung dòch coù 90 ml röôïu nguyeân chaát, coøn laïi 10ml nöôùc.
Haõy choïn caâu ñuùng.
Ñaùp aùn: caâu D.
GV: giôùi thieäu: ñeå ño ñoä röôïu moät caùch nhanh choùng ngöôøi ta duøng moät duïng cuï ñôn giaûn goïi laø röôïu keá. Khi thaû röôïu keá vaøo dung dòch röôïu, ñoä röôïu caøng cao thì röôïu keá caøng chìm saâu. Nhöng trong hoùa hoïc ta caàn bieát coâng thöùc tính ñoä röôïu:
Ñoä röôïu= Vröôïu .100 / Vdd röôïu
Chuyeån yù: neáu ñöa caùc em moät coác chöùa chaát loûng. Hoûi caùc em ñoù laø röôïu hay giaám, caùc em deõ daøng traû lôøi ñöôïc. Nhöng neáu ñöa caùc em moät coâng thöùc ví duï: C2H6O vaø hoûi chaát naøy coù phaûi laø röôïu khoâng? Coù theå traû lôøi ñöôïc khi bieát coâng thöùc caáu taïo cuûa chaát. Vaäy röôïu etylic coù coâng thöùc caáu taïo nhö theá naøo?
- Laø chaát loûng, khoâng maøu, coù muøi thôm, soâi ôû 78, 3oC , tan voâ haïn trong nöôùc.
- Laø dung moâi toát cho nhieàu chaát.
- Ñoä röôïu:laø soá ml röôïu etylic coù trong 100 ml hoãn hôïp röôïu vôùi nöôùc.
Ví duï: röôïu 45o coù nghóa laø coù 45 ml röôïu etylic nguyeân chaát trong 100 ml hoãn hôïp röôïu vôùi nöôùc.
Hoaït ñoäng 2:
Caáu taïo phaân töû.
GV:caùc em quan saùt moâ hình phaân töû röôïu etylic (daïng roãng, daïng ñaëc) vaø sau ñoù vieát CTCT cuûa röôïu.
HS:
 H H vieát goïn:
 | | 
H—C—C—O—H CH3—CH2—OH
 | | hay C2H5OH 
 H H 
GV:daáu hieäu naøo cho bieát CTCT laø röôïu etylic
HS: coù nhoùm – OH
GV:ngöôøi ta goïi nhoùm - OH laø nhoùm ñònh chöùc. Nhoùm ñònh chöùc laø nhoùm nguyeân töû quyeát ñònh tính chaát hoùa hoïc, ñaëc tröng cho loaïi chaát ñoù. Nhoùm – OH laø daáu hieäu quan troïng chung cho moïi röôïu. Nhö vaäy moät chaát goïi laø röôïu khi trong coâng thöùc caáu taïo coù nhoùm –OH.
GV: Nhoùm- OH laøm cho röôïu coù tính chaát ñaëc tröng rieâng, ñoù laø chaát naøo? Chuùng ta nghieân cöùu tieáp. 
1. Coâng thöùc caáu taïo:
(nhö beân)
2. Ñaëc ñieåm:
 Trong phaân töû röôïu etylic coù 1 nguyeân töû H lieân keát vôùi nguyeân töû O taïo ra nhoùm – OH. Chính nhoùm naøy laøm cho röôïu coù tính chaát ñaëc tröng rieâng.
Hoaït ñoäng 3:
III. Tính chaát hoùa hoïc.
GV: höôùng daãn HS laøm thí nghieäm 
- Nhoû vaøi gioït röôïu vaøo cheùn söù, chaâm löûa ñoát. Quan saùt ngoïn löûa chaùy? Sau ñoù uùp mieäng oáng nghieäm vaøo ngoïn löûa. Quan saùt oáng nghieäm?xoay oáng nghieäm laïi cho nöôùc voâi trong vaøo, laéc nheï. Neâu hieän töôïng xaûy ra?
HS:laøm thí nghieäm vaø laàn löôït traû lôøi.
- Röôïu etylic chaùy maïnh, coù ngoïn löûa xanh nhaït, toûa nhieàu nhieät.
- Xuaát hieän gioït nöôùc nhoû thaønh oáng nghieäm.
- Cho nöôùc voâi trong vaøo thì thaát nöôùc voâi ñuïc. Chöùng toû ñoát röôïu coù khí cacbonic sinh ra.
GV:goïi HS khaùc nhaän xeùt, boå sung neáu coù vaø yeâu caàu HS haõy vieát PTHH xaûy ra.
HS:C2H6O + 7/2 O2 " 2CO2 + 3H2O
HS: keát luaän: röôïu etylic chaùy taïo ra saûn phaåm laø khí cacbonic vaø hôi nöôùc.
Chuyeån yù:röôïu etylic coù tính chaát gì ñaëc tröng? Chuùng ta thöû nghieân cöùu phaûn öùng cuûa röôïu vôùi kim loaïi natri.
GV: laøm thí nghieäm
- Cho 2 maåu Na vaøo laàn löôït coác ñöïng röôïu etyilic vaø coác ñöïng nöôùc. Neâu ñieåm gioáng nhau vaø khaùc nhau ôû 2 hieän töôïng treân?
HS:
+ gioáng nhau: coù boït khí thoaùt ra, maåu Na tan daàn.
+ Khaùc nhau: coác nöôùc phaûn öùng xaûy ra maõnh lieät vaø maåu Na chuyeån ñoäng nhanh treân maët nöôùc.
GV: vaäy, chaát khí thoaùt ra laø khí gì? Caùc em xem thí nghieäm sau:
 Cho 2 ml röôïu vaøo oáng nghieäm, theâm moät maåu Na vaøo. Laáy ngoùn tay bòt oáng nghieäm, ñöa mieäng oáng nghieäm vaøo gaàn ngoïn löûa vaø môû ngoùn tay ra, mieäng oáng nghieäm coù ngoïn löûa maøu xanh.
HS: keát luaän: chaát khí thoaùt ra laø khí hidro.
GV:nguyeân töû H lieân keát vôùi nguyeân töû O taïo ra nhoùm –OH linh ñoäng hôn caùc nguyeân töû H khaùc, deã bò ñöùt ra, nguyeân töû Na thay theá vaøo taïo ra natrietylat. Ñaây laø phaûn öùng ñaëc tröng cuûa röôïu.
HS: vieát PTHH 
2C2H5OH + 2Na " 2C2H5ONa + H2
 (l) (r) (dd) (k)
 Natrietylat
GV: phaûn öùng hoùa hoïc cuûa röôïu etylic vôùi natri thuoäc loaïi phaûn öùng naøo?
HS: thuoäc loaïi phaûn öùng theá.
Löu yù: röôïu etylic chæ phaûn öùng vôùi caùc kim loaïi maïnh.
GV:em haõy hoaøn chænh phaûn öùng hoùa hoïc sau: C2H5OH + Ca
HS: 2C2H5OH + Ca " (C2H5O)2Ca + H2
GV: nhö vaäy, ta ñaõ nghieân cöùu ñöôïc 2 tính chaát hoùa hoïc cuûa röôïu. Tính chaát thöù ba phaûn öùng vôùi axit axetic chuùng ta seõ nghieân cöùu trong baøi 45
1. Phaûn öùng chaùy:
- Röôïu etylic chaùy maïnh, coù ngoïn löûa xanh nhaït, toûa nhieàu nhieät.
- Röôïu etylic chaùy taïo ra saûn phaåm laø khí cacbonic vaø hôi nöôùc.
PTHH: 
C2H6O + 7/2 O2 " 2CO2 + 3H2O
2. Phaûn öùng vôùi Na
PTHH:
2C2H5OH + 2Na " 2C2H5ONa + H2
 (l) (r) (dd) (k)
 Natrietylat
Hoaït ñoäng 4:
Öùng duïng.
GV:quan saùt sô ñoà SGK / 138 vaø trong thöïc teá cuoäc soáng, em haõy neâu moät soá öùng duïng cuûa röôïu.
HS:Laø nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát döôïc phaåm, röôïu bia, cao su toång hôïp, axit axetic.
Duøng laøm dung moâi ñeå pha cheá vecni, nöôùc hoa.
Tích hợp GD phòng chống ma túy và chất gây nghiện
GV: em haõy neâu taùc haïi cuûa röôïu?
HS:uoáng röôïu nhieàu vaø thöôøng xuyeân coù haïi cho söùc khoûe.
GV: Rượu cũng là một chất gây nghiện nếu như chúng ta sử dụng thường xuyên. Vì vậy chúng ta phải tuyên truyền giúp cho người thân sống khỏe lành mạnh, không trở thành nạn nhân nghiện rượu. Đặt biệt các HS nam phải tỏ thái độ cương quyết từ chối nếu như bị rủ rê, lôi kéo.
GV: khi baûo quaûn röôïu, coàn chuùng ta heát söùc caån thaän vì ñaây laø chaát deã chaùy.
- Laø nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát döôïc phaåm, röôïu bia, cao su toång hôïp, axit axetic.
- Duøng laøm dung moâi ñeå pha cheá vecni, nöôùc hoa.
Hoaït ñoäng 5
Ñieàu cheá
GV:haõy neâu phöông phaùp coå truyeàn saûn xuaát röôïu?
HS:leân men ñöôøng, tinh boät taïo ra röôïu etylic.
GV:ngoaøi ra coøn coù phöông phaùp coâng nghieäp ñoù laø hoùa hôïp khí etilen vôùi nöôùc trong moâi tröôøng axit.
1. Leân men ñöôøng,hoaëc tinh boät thu ñöôïc röôïu etylic.
2. Töø etilen:
C2H4 + H2O C2H5OH
4.4 Câu hỏi, bài tập củng cố
- GV:toùm taét noäi dung töøng phaàn vaø sau ñoù goïi HS ñoïc noäi dung toùm taét SGK / 438
- GV:ñöa baøi taäp leân baûng.
Baøi taäp:
1. Chaát taùc duïng vôùi kim loaïi Kali laø:
A. CH3 — CH3 B. C6H6 C. CH3— CH2— OH D. CH3 —O— CH3 
Vieát PTHH
2. Röôïu etylic phaûn öùng vôùi Na vì:
Trong phaân töû coù nguyeân töû O.
Trong phaân töû coù nguyeân töû H vaø O.
Trong phaân töû coù nguyeân töû C, H, O
Trong phaân töû coù nhoùm – OH.
3.Hòa tan 30 ml rượu etylic nguyên chất vào 90 ml nước cất thu được rượu etylic có độ rượu là:
A. 20o B. 25o C. 30o D. 35o 
Ñaùp aùn: 1 C. PTHH: C2H5OH + K " C2H5OK + ½ H2
 2 D
	 3 B
4.5 Höôùng daãn HS töï hoïc 
- Hoïc baøi: röôïu etylic ; laøm baøi taäp 3,4,5 SGK / 139
- Ñoïc baøi 45:”Axit axetic” SGK / 140 vaø chuaån bò theo noäi dung sau:
CTPT cuûa axit axetic ; Vieát CTCT – neâu ñaëc ñieåm cuûa axit axetic
Phaûn öùng ñaëc tröng cuûa axit axetic
Ñieàu cheá axit axetic
y Ruùt kinh nghieäm:
-Nội dung 	
-Phương pháp	
-Sử dụng thiết bị ĐDDH