Bài 11: Tiến hóa của hệ vận động. Vệ sinh hệ vận động

 Bài 11 : Tiến hóa của hệ vận động. Vệ sinh hệ vận động.
Mục tiêu
Sau khi học xong bài học này, học sinh cần :
1. Kiến thức
Trình bày được sự tiến hóa của bộ xương người so với bộ xương thú.
Nêu được sự tiến hóa của hệ cơ người so với hệ cơ thú.
2. Kĩ năng
- Hình thành được kĩ năng quan sát hình ảnh, tư duy, khái quát hóa vấn đề.
 - Rèn luyện được kĩ năng phân tích, vận dụng kiến thức vào thực tế .
 3. Thái độ
 - Có thái độ yêu thích môn học
 - Ý thức bản thân về vệ sinh, chăm sóc hệ vận động, luyện tập thể dục thể thao và có chế độ ăn uống, làm việc hợp lý, vừa sức
 II. Chuẩn bị của thầy – trò.
Chuẩn bị của thầy
Sách giáo khoa Sinh học 8.
Tài liệu tham khảo có liên quan.
Hình vẽ phóng to về bộ xương người và bộ xương thú.
Bảng phụ 
Chuẩn bị của học sinh
Sách giáo khoa sinh học 8
Học bài cũ và chuẩn bị bài mới.
Phương pháp
Hoạt động nhóm phát huy tính chủ động, tích cực của học sinh để tiếp thu kiến thức.
Vấn đáp – gợi mở; - tìm tòi.
Khăn trải bàn.
Tiến trình dạy và học
Ổn định tổ chức lớp ( 1 phút ).
Kiểm tra bài cũ ( 4 phút )
Câu hỏi : - Công của cơ là gì? Công của cơ được sử dụng vào mục đích gì?
Hãy tính công của cơ khi xách một túi gạo nặng 5kg lên độ cao 1m.
Đặt vấn đề vào bài mới ( 2 phút )
Ở bài trước chúng ta đã được học về tính sinh công của cơ. Chúng ta thấy là : Khi cơ co, tạo ra một lực tác động vào vật, làm vật di chuyển, tức là sinh ra một công. Ở Thú nói chung, hoạt động của cơ cũng sinh ra công, nhưng công đó không được Thú sử dụng để tham gia hoạt động lao động sản xuất. Ngược lại với Thú, chúng ta thấy ở người, khi cơ co sinh ra công, và từ đó giúp con người có thể tham gia lao động tạo ra của cải vật chất. Vậy để thích nghi với hoạt động đặc biệt này, hệ vận động của con người phải tiến hóa hơn ở Thú như thế nào thì bài hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu vấn đề này.
4. Bài mới
Hoạt động 1 : Tìm hiểu về sự tiến hóa của bộ xương người so với bộ xương Thú. ( 15 phút ).
Mục tiêu :
Sau khi học sau nội dung này, học sinh cần :
Trình bày được sự tiến hóa của bộ xương người so với bộ xương Thú.
Rèn luyện được kĩ năng tư duy, phân tích hình ảnh, khái quát hóa vấn đề.
Hoạt động của Thầy
Hoạt động của trò
Nội dung bài học
- Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm, thông báo thời gian hoàn thành là 5 phút, các nhóm thảo luận trả lời câu hỏi : Quan sát hình vẽ, chỉ ra sự khác biệt giữa bộ xương người và bộ xương Thú.
- Giáo viên treo bảng phụ 11, sau đó mời 1 nhóm đại diện lên điền thông tin.
- Giáo viên nhận xét, đưa ra đáp án.
- Giáo viên hỏi : Những đặc điểm nào của bộ xương người thích nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng 2 chân ?
- Yêu cầu HS rút ra kết luận.
Học sinh : thảo luận nhóm, mỗi thành viên trong nhóm làm bài cá nhân trong 2 phút, sau đó tổng hợp ý kiến chung.
Các nhóm khác chú ý theo dõi, nhận xét và bổ sung.
- HS trao đổi nhóm để nêu được các đặc điểm: cột sống, lồng ngực, sự phân hoá tay và chân, đặc điểm về khớp tay và chân.
Sự tiến hóa của bộ xương người so với bộ xương Thú.
Phiếu học tập
Kết luận: 
- Bộ xương người cấu tạo hoàn toàn phù hợp với tư thế đứng thẳng và lao động.
Bảng 11- Sự khác nhau giữa bộ xương người và xương thú
Các phần so sánh
Bộ xương người
Bộ xương thú
- Tỉ lệ sọ/mặt
- Lồi cằm xương mặt
- Lớn
- Phát triển
- Nhỏ
- Không có
- Cột sống
- Lồng ngực
- Cong ở 4 chỗ
- Nở sang 2 bên
- Cong hình cung
- Nở theo chiều lưng bụng
- Xương chậu
- Xương đùi
- Xương bàn chân
- Xương gót
- Nở rộng
- Phát triển, khoẻ
- Xương ngón ngắn, bàn chân hình vòm.
- Lớn, phát triển về phía sau.
- Hẹp
- Bình thường
- Xương ngón dài, bàn chân phẳng.
- Nhỏ
Hoạt động 2 : ( 10 phút )
Tìm hiểu sự tiến hóa của hệ cơ người so với hệ cơ Thú.
Mục tiêu :
Sau khi học xong bài học này, học sinh cần :
Trình bày được sự tiến hóa của hệ cơ người so với hệ cơ Thú.
Hình thành kĩ năng quan sát, phân tích hình ảnh, khái quát hóa vấn đề.
Kĩ năng làm việc nhóm.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
- Yêu cầu học sinh đọc thông tin sách giáo khoa, quan sát hình 11.4, trao đổi nhóm để trả lời câu hỏi :
- Hệ cơ ở người tiến hoá so với hệ cơ thú như thế nào ?
- Nhận xét, đánh giá giúp học sinh rút ra kết luận.
- Cá nhân nghiên cứu SGK, quan sát hình vẽ, trao đổi nhóm để thống nhất ý kiến.
- Đại diện các nhóm trình bày, bổ sung.
- Rút ra kết luận.
II .Sự tiến hoá của hệ cơ người so với hệ cơ thú
- Cơ nét mặt biểu hiện tình cảm của con người.
- Cơ vận động lưỡi phát triển.
- Cơ tay: phân hoá thành nhiều nhóm cơ nhỏ phụ trách các phần khác nhau. Tay cử động linh hoạt, đặc điệt là ngón cái.
- Cơ chân lớn, khoẻ, có thể gập, duỗi.
Hoạt động 3 : Vệ sinh hệ vận động. ( 10 phút ).
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
- Yêu cầu học sinh quan sát hình 11.5, trao đổi nhóm để trả lời các câu hỏi:
+ Để xương và cơ phát triển cân đối, chúng ta cần làm gì?
+ Để chống cong vẹo cột sống, trong lao động và học tập cần chú ý những điểm gì ?
- Nhận xét và giúp HS tự rút ra kết luận.
- Cá nhân quan sát H 11.5
- Liên hệ thực tế, trao đổi nhóm để trả lời.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung.
- Rút ra kết luận.
III.Vệ sinh hệ vận động
Để cơ và xương phát triển cân đối cần:
	+ Chế độ dinh dưỡng hợp lí.
	+ Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng.
	+ Rèn luyện thân thể và lao động vừa sức.
+ Chống cong, vẹo cột sống cần chú ý: mang vác đều 2 tay, tư thế làm việc, ngồi học ngay ngắn không nghiêng vẹo.
Củng cố ( 3 phút )
Đọc phần ghi nhớ cuối bài.
Bài tập về nhà
Học bài theo câu hỏi sách giáo khoa.
Dặn dò
Đọc lý thuyết bài thực hành .
Chuẩn bị phương tiện, đồ dùng làm thực hành như trong sách đã yêu cầu.