Bài giảng Vật lý 7 - Chương 1: Quang học - Bài 3: Ứng dụng định luật truyền thẳng của ánh sáng

KiÓm tra bµi còC©u 1: Ph¸t biÓu ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng ? 	Ban ngµy, trêi n¾ng, kh«ng cã m©y, ta nh×n thÊy bãng cña c©y ë s©n tr­êng in râ nÐt trªn mÆt s©n. Khi cã mét ®¸m m©y máng che khuÊt MÆt Trêi th× bãng ®ã bÞ nhoÌ ®i.V× sao l¹i cã sù biÕn ®æi ®ã ?Bãng tèi- Bãng nöa tèi.a. ThÝ nghiÖm 1(H×nh 3.1-SGK/T9) §Æt mét nguån s¸ng nhá tr­íc mét mµn ch¾n. Trong kho¶ng tõ nguån s¸ng ®Õn mµn ch¾n ®Æt mét miÕng b×a. Quan s¸t vïng s¸ng, vïng tèi trªn mµn. Tiết 3-Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNGC1: H·y chØ ra trªn mµn ch¾n vïng s¸ng, vïng tèi. Gi¶i thÝch v× sao c¸c vïng ®ã l¹i s¸ng hoÆc tèi?Tr¶ lêi: PhÇn mµu ®en hoµn toµn kh«ng nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ nguån s¸ng tíi v× ¸nh s¸ng truyÒn theo ®­êng th¼ng, bÞ vËt ch¾n chÆn l¹i.NhËn xÐt 1: Trªn mµn ch¾n ®Æt phÝa sau vËt c¶n cã mét vïng kh«ng nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ .tíi gäi lµ bãng tèi.nguån s¸ng truyÒnBãng tèi- Bãng nöa tèi.a. ThÝ nghiÖm 1(H×nh 3.1-SGK/T9) ThÝ nghiÖm 2 (H×nh 3.2 – SGK/T9) Thay nguån s¸ng trong ë thÝ nghiÖm 1 b»ng mét nguån s¸ng réng h¬n, h·y quan s¸t trªn mµn ch¾n ba vïng s¸ng, tèi kh¸c nhau. Tiết 3-Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNGH·y chØ ra trªn mµn ch¾n vïng nµo lµ bãng tèi, vïng nµo ®­îc chiÕu s¸ng ®Çy ®ñ. Tr¶ lêi: Trªn mµn ch¾n ë sau vËt c¶n vïng1 lµ bãng tèi, vïng 3 ®­îc chiÕu s¸ng ®Çy ®ñ, vïng 2 chØ nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ mét phÇn cña nguån s¸ng chiÕu tíi nªn kh«ng s¸ng b»ng vïng 3. C2: H·y chØ ra trªn mµn ch¾n vïng nµo lµ bãng tèi, vïng nµo ®­îc chiÕu s¸ng ®Çy ®ñ. NhËn xÐt ®é s¸ng cña c¸c vïng cßn l¹i so víi hai vïng trªn vµ gi¶i thÝch v× sao l¹i cã sù kh¸c nhau ®ã?NhËn xÐt 2: Trªn mµn ch¾n ®Æt phÝa sau vËt c¶n cã vïng chØ nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ .tíi gäi lµ bãng nöa tèi.mét phÇn cña nguån s¸ng truyÒnMặt trăngTrái ĐấtHình 3.3MẶT TRỜIII. Nhật thực – Nguyệt thực: Tiết 3-Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNGKhi MÆt Tr¨ng n»m trong kho¶ng tõ MÆt Trêi ®Õn Tr¸i §Êt th× x¶y ra nhËt thùc. §øng ë chç bãng tèi quan s¸t ®­îc nhËt thùc toµn phÇn. §øng ë chç bãng nöa tèi quan s¸t ®­îc nhËt thùc mét phÇnNhËt thùc toµn phÇnNhËt thùc mét phÇnHình 3.3MẶT TRỜIII. Nhật thực – Nguyệt thực:C3: Giải thích vì sao đứng ở nơi có nhật thực toàn phần ta lại không nhìn thấy Mặt Trời và thấy trời tối lại? Tiết 3-Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNGTr¶ lêi: N¬i cã nhËt thùc toµn phÇn n»m trong vïng bãng tèi cña mÆt tr¨ng, bÞ mÆt tr¨ng che khuÊt kh«ng cho ¸nh s¸ng mÆt trêi chiÕu ®Õn, v× thÕ ®øng ë ®ã ta kh«ng nh×n thÊy mÆt trêi vµ thÊy trêi tèi l¹i.Trái ĐấtHình 3.4231AMẶT TRỜI Tiết 3-Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNGII. Nhật thực – Nguyệt thực:Khi MÆt Tr¨ng bÞ Tr¸i §Êt che khuÊt kh«ng ®­îc MÆt Trêi chiÕu s¸ng th× x¶y ra nguyÖt thùc.Trái ĐấtHình 3.4231AMẶT TRỜI Tiết 3-Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNGII. Nhật thực – Nguyệt thực:C4: Hãy chỉ ra trên hình Mặt Trăng ở vị trí nào thì người đứng ở điểm A trên Trái §ất thÊy trăng sáng, thấy có nguyệt thực.Tr¶ lêi: VÞ trÝ 1 cã nguyÖt thùc VÞ trÝ 2 vµ 3: Tr¨ng s¸ngMét sè h×nh ¶nh vÒ hiÖn t­îng nhËt th­c nguyÖt thùcGhi nhí! Bãng tèi n»m ë phÝa sau vËt c¶n, kh«ng nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ nguån s¸ng truyÒn tíi.- Bãng nöa tèi n»m ë phÝa sau vËt c¶n, nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ mét phÇn cña nguån s¸ng truyÒn tíi. NhËt thùc toµn phÇn (hay mét phÇn ) quan s¸t ®­îc ë chç cã bãng tèi (hay bãng nöa tèi) cña MÆt Tr¨ng trªn Tr¸i §Êt.- NguyÖt thùc x¶y ra khi MÆt Tr¨ng bÞ Tr¸i §Êt che khuÊt kh«ng ®­îc MÆt Trêi chiÕu s¸ng.III. VËn dôngC5: Lµm l¹i thÝ nghiÖm H3.2. Di chuyÓn miÕng b×a tõ tõ l¹i gÇn mµn ch¾n. Quan s¸t bãng tèi vµ bãng nöa tèi trªn mµn, xem chóng thay ®æi nh­ nµo?Tr¶ lêi: Khi miÕng b×a l¹i gÇn mµn ch¾n h¬n th× bãng tèi vµ bãng nöa tèi ®Òu thu hÑp l¹i h¬n. Khi miÕng b×a gÇn s¸t mµn ch¾n th× hÇu nh­ kh«ng cßn bãng nöa tèi n÷a, chØ cßn bãng tèi râ nÐt.C6: Ban ®ªm, dïng mét quyÓn vë che kÝn bãng ®Ìn d©y tãc ®ang s¸ng , trªn bµn sÏ tèi, cã khi kh«ng thÓ ®äc s¸ch ®­îc. Nh­ng nÕu dïng quyÓn vë che ®Ìn èng th× ta vÉn ®äc s¸ch ®­îc. Gi¶i thÝch v× sao l¹i cã sù kh¸c nhau ®ã? Tr¶ lêi: Khi dïng mét quyÓn vë che kÝn bãng ®Ìn d©y tãc ®ang s¸ng , mÆt bµn n»m trong vïng bãng tèi sau quyÓn vë , kh«ng nhËn ®­îc ¸nh s¸ng tõ ®Ìn tíi nªn ta kh«ng thÓ ®äc s¸ch ®­îc.Nh­ng nÕu dïng quyÓn vë che ®Ìn èng, mÆt bµn n»m trong vïng bãng nöa tèi sau quyÓn vë , nhËn ®­îc mét phÇn ¸nh s¸ng tõ ®Ìn tíi nªn ta vÉn ®äc s¸ch ®­îc.H­íng dÉn vÒ nhµTr¶ lêi t×nh huèng ë ®­a ra ë ®Çu bµi.2. Häc ghi nhí.3. Lµm bµi tËp 3.1; 3.2; 3.3; 3.4 SBT4. ChuÈn bÞ cho bµi míi: §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng