Giáo án Lịch sử 7 - Bài 22: Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền (thế kỉ XVI - XVIII) - Đỗ Thị Hoa - Trường THCS Liêng Trang

 Tuần 25 Ngày Soạn: 13– 02 – 2012
 Tiết 47 Ngày Dạy: 20-02 – 2012
Bài 22 :
SỰ SUY YẾU CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN
TẬP QUYỀN ( thế kỷ XVI-XVIII )
II/Các cuộc chiến tranh Nam –Bắc triều và
Trịnh Nguyễn
I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC 
 1/Kiến thức : 
- Tìm hiểu nguyên nhân của các cuộc chiến tranh . 
- Hậu quả của các cuộc chiến tranh đối với dân tộc và sự phát triển của đất nước . 
 2/Tư tưởng :
 Bồi dưỡng cho học sinh ý thức bảo vệ sự đoàn kết thống nhất đất nước , chống mọi âm mưu chia cắt lãnh thổ .
 3/Kỷ năng :
- Tập xác định các vị trí , địa danh và trình bày diễn biến của các sự kiện lịch sử trên bản đồ treo tường .
- Đánh giá nguyên nhân dẫn đến nội chiến .
II.CHUẨN BỊ :
1.Giáo viên: - Phấn, thước kẻ,giáo án,sgk. 
 - Lựơc đồ các cuộc khởi nghĩa nông dân. 
2. Học sinh: Bút, thước kẻ, vở ghi lịch sử, SGK Lịch sử
III. TIẾN TRÌNH:
Kiểm tra bài cũ: 
- Nhận xét về triều đình nhà Lê sơ đầu thế kỷ XVI ?
 - Nguyên nhân , diễn biến của phong trào nông dân ở đầu thế kỷ XVI ? Ý nghĩa ? 
 2/Giới thiệu bài mới :Phong trào khởi nghĩa nông dân ở đầu thế kỷ XVI chỉ là bước mở đầu cho sự chia cắt lâu dài , chiến tranh liên miên mà nguyên nhân chính là sự xung đột giữa các tập đoàn phong kiến thống trị 
3/ Bài mới:
 Hoạt động của thầy và trò
 Nội dung bài học
Hoạt động 1: Tìm hiểu chiến tranh Nam-Bắc triều .
- Sự suy yếu của triều đình nhà Lê đã thể hiện như thế nào ? 
( Triều đình phong kiến rối loạn , các phe phái liên tục chém giết lẫn nhau )
- Vì sao lại có sự hình thành Nam triều và Bắc triều ? ( Mạc Đăng Dung là một võ quan dưới triều Lê. Lợi dụng sự xung đột giữa các phe phái -> tiêu diệt các thế lực và trở thành tể tướng -> Năm 1527 cướp ngôi lập ra nhà Mạc ( Bắc triều )
- Vì sao hình thành Nam triều ? ( Do Nguyễn Kim 4chạy vào Thanh Hóa lập một người thuộc dòng dõi nhà Lê lên làm vua => Nam triều
* Giáo viên sử dụng bản đồ chỉ cho học sinh nắm vị trí của Bắc triều và Nam triều .
- Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh phong kiến Nam –Bắc triều ?( Do mâu thuẩn giữa nhà Lê và nhà Mạc )
* Giáo viên tường thuật sơ lược cuộc chiến tranh kéo dài trên 50 năm diễn ra từ Thanh Hóa , Nghệ Tĩnh ra Bắc )
- Vậy cuộc chiến tranh Nam –Bắc triều đã gây tai họa gì cho nhân dân ta (Gây tổn thất lớn về sức người và sức của –Năm 1570 rất nhiều người bị bắt lính bắt phu - Năm 1572 ở Nghệ An mùa màng bị tàn phá , hoang hóa bệnh dịch )
- Qua diễn biến em hãy cho biết tính chất của cuộc chiến tranh ? ( Tập đoàn phong kiến tranh chấp nhân dân chịu khổ cực -> cuộc chiến tranh phi nghĩa .)
* Giáo viên đọc bài ca dao sgk .
- Em hãy cho biết kết quả của cuộc chiến tranh ?
 ( Năm 1592 Nam triều chiếm được Thăng long -> Nhà Mạc rút lên Cao Bằng chiến tranh chấm dứt .)
* Giáo viên : chiến tranh chấm dứt nhưng hậu quả để lại rất nặng nề . Sau khi chấm dứt chiến tranh Nam triều có giữ vững nền độc lập hay không chúng ta tìm hiểu phần 2 
Hoạt động 1: Tìm hiểu chiến tranh Trịnh –Nguyễn và sự chia cắt đàng trong – đàng ngoài 
- Sau chiến tranh Nam –Bắc triều tình hình nước ta có gí thay đổi ? ( Năm 1545 Nguyễn Kim chết , con rể là Trịnh Kiểm lên thay nắm hết binh quyền - Con thứ của Nguyễn Kim là Nguyễn Hoàng lo sợ xin vào trấn thủ Thuận Hóa , Quảng Nam )
* Giáo viên : việc Nguyễn Hoàng vào Thuận Hóa xây dựng cơ sở để đối địch với họ Trịnh . Giáo viên dùng bản đồ Việt Nam chỉ vị trí đàng trong- đàng ngoài .
- Đàng trong , đàng ngoài do ai cai quản ? ( Đàng ngoài họ Trịnh xưng vương gọi là chúa Trịnh , biến vua Lê thành bù nhìn 
Đàng trong : chúa Nguyễn cai quản .)
* Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát hình 48 và giảng phủ chúa Trịnh rất rộng rãi có tường bao bọc xung quanh . Bên trong và bên ngoài có nhiều nhà nhỏ , thấp để cho quân lính ở , những cung điện bên trong xây cao hai tầng có nhiều cửa thoáng đãng các cửa đều đồ sộ nguy nga tất cả đều bằng kim loại )
* Giáo viên chỉ trên bản đồ Việt Nam trong gần nữa thế kỷ họ Trịnh và Họ Nguyễn đánh nhau 7 lần Quảng Bình và Nghệ An trở thành chiến trường ác liệt cuối cùng hai bên lấy sông Gianh làm giới tuyến .
-Cuộc chiến tranh Trịnh –Nguyễn đã dẫn đến hậu quả như thế nào ? ( Một giải đất từ Nghệ An đến Quảng Bình là chiến trường khốc liệt . Dân ở hai bên sông Gianh phải chuyển đi ở nơi khác 
“ Khôn ngoan qua được Thanh Hà 
 Dẫu rằng có cánh khó qua lũy thầy “
 Sự chia cắt đàng trong –đàng ngoài kéo dài tới 200 năm gây trở ngại cho giao lưu kinh tế , văn hóa , làm suy giảm tiềm lực đất nước .
- Em hãy rút ra tính chất của cuộc chiến tranh Trịnh – Nguyễn 
( Phi nghĩa giành giật quyền lực và địa vị trong phe phái phong kiến , phân chia hai miền đất nước . 
- Nhận xét về tình hình chính trị – xã hội nước ta thế kỷ XVI –XVIII ? ( Không ổn định do chính quyền luôn luôn thay đổi và chiến tranh liên tiếp xẩy ra , đời sống nhân dân rất khổ cực
1/ Chiến tranh Nam-Bắc triều .
- Năm 1527 Mạc Đăng Dung lập ra nhà Mạc -> Bắc triều .
=> Hai tập đoàn này mâu thuẫn – chiến tranh.
- Chiến tranh kéo dài trên 50 năm từ Thanh Hóa , Nghệ Tĩnh ra Bắc ->gây tổn hại lớn về sức người và sức của .
=> Cuộc chiến tranh phi nghĩa .
2/ Chiến tranh Trịnh –Nguyễn và sự chia cắt đàng trong – đàng ngoài 
- Năm 1545, Nguyễn Kim chết, TRịnh Kiểm lên thay => Chia đất nước đàng trong – đàng ngoài 
- Chiến tranh xẩy ra trong vòng 50 năm , 7 lần không phân thắng bại .
- Hậu quả : Chia cắt đất nước , gây đau thương tổn hại cho dân tộc
 4/Củng cố : 
Do nhà Lê đã suy yếu, không đủ sức để nắm quyền thống trị, các phe phái PK đã nổi lên chém giết, tranh giành quyền lực, địa vị lẫn nhau đưa đất nước vào tình trạng chia cắt, bi thương tang tóc, nhân dân lầm than, cực khổ.
 Câu hỏi thảo luận
- Em có nhận xét gì về tình hình Chính trị – Xh ở nước ta TK XVI – XVIII
(Không ổn định, do chính quyền luôn thay đổi – Chiến tranh xảy ra, đất nước bị chia cắt, đời sống nhân dân cực khổ)
 5/ Hướng dẫn về nhà
Học bài theo các câu hỏi Sgk.
Chuẩn bị bài tiếp theo : Phần I, bài 23
RÚT KINH NGHIỆM:
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................