Giáo án môn Lịch sử lớp 6 - Bài 9. Đời sống của người nguyên thủy trên đất nước ta

Tuần: 09
Tiết PPCT: 09
Ngày soạn: 04/10/2013.
Ngày giảng: 07/10/2013 (6a4).
Bài 9
ĐỜI SỐNG CỦA NGƯỜI NGUYÊN THỦY
TRÊN ĐẤT NƯỚC TA
A. Mục đích yêu cầu:
Kiến thức: HS nắm:
Giúp học sinh hiểu được ý nghĩa quan trọng của những đổi mới trong đời sống vật chất của người nguyên thuỷ thời Hoà Bình – Bắc Sơn.
Ghi nhận tổ chức xã hội đầu tiên của người nguyên thuỷ.
Ý thức nâng cao đời sống tinh thần của họ.
Kĩ năng:
Biết nhận xét và so sánh.
Tư tưởng: Bồi dưỡng cho HS:
Bồi dưỡng cho hs ý thức về lao động và tinh thần cộng đồng.
B. Đồ dùng dạy học:
Lược đồ Một số di chỉ khảo cổ ở Việt Nam.
Tranh ảnh rìu đá, đồ trang sức, hình vẽ có liên quan
C. Tiến trình tổ chức dạy học:
Ổn định lớp. (1’)
Kiểm tra bài cũ: (5’)
Em hãy cho biết ở giai đoạn đầu, Người tinh khôn sống như thế nào?
Điểm mới trong chế tác công cụ thời kỳ này là gì?
Giảng bài mới: (38’)
Giới thiệu: (1’) Trải qua hàng chục vạn năm Người tối cổ dần dần trở thành Người tinh khôn, nhờ cải tiến công cụ lao động, sản xuất được mở rộng, cuộc sống dần được nâng cao. Vậy đời sống vật chất và tinh thần của người nguyên thủy trên đất nước ta ra sao? Xã hội được tổ chức như thế nào? Chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học hôm nay: Tiết 9 – Bài 9: Đời sống của người nguyên thủy trên đất nước ta.
Bài mới: (37’)
TG
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
1. Đời sống vật chất
- Gọi HS đọc mục 1.
Trong quá trình sinh sống, người nguyên thủy thời Sơn Vi, Hòa Bình, Bắc Sơn thường xuyên tìm cách cải tiến công cụ lao động.
? Những điểm mới trong chế tác công cụ sản xuất của thời Hòa Bình - Bắc Sơn so với thời Sơn Vi là gì?
? Việc làm đồ gốm có gì khác so với việc làm công cụ bằng đá?
? Công cụ sản xuất được cải tiến đó là điều kiện để người nguyên thủy phát minh ra nghề gì?
? Ý nghĩa của việc trồng trọt và chăn nuôi?
? Em hãy cho biết nơi cư trú của người nguyên thủy trên đất nước ta.
- Đọc.
- Thời Sơn Vi, người nguyên thủy chỉ biết ghè đẽo các hòn cuội ven suối làm rìu, nhưng đến thời Hòa Bình - Bắc Sơn, họ đã biết mài đã, dùng nhiều loại đá khác nhau để làm công cụ các loại như rìu, bôn, chày. Họ còn biết dùng tre, gỗ, xương, sừng làm công cụ và đồ dùng cần thiết, sau đó biết làm đồ gốm.
- Làm đồ gốm: từ nguyên liệu là đất sét được nhào, nặn rồi đem nung - sản phẩm như ý muốn. Làm công cụ bằng đá: nguyên liệu là đá được ghè, đẽo - sản phẩm không như ý muốn.
- Trồng trọt và chăn nuôi.
- Con người đã tự tạo ra lương thực, thức ăn cần thiết, nguồn thức ăn tăng lên và luôn có sẵn.
- Chủ yếu ở các hang động, mái đá, biết làm các túp lều lợp bằng cỏ hoặc lá cây.
- Người tinh khôn thường xuyên cải tiến việc chế tác công cụ.
- Họ biết dùng các loại đá khác nhau để mài thành công cụ như rìu, bôn, chày. Họ biết dùng tre, gỗ, xương, sừng làm công cụ, biết làm đồ gốm.
- Biết trồng trọt (rau, đậu, bí, bầu...) và chăn nuôi (chó, lợn).
2. Tổ chức xã hội
- Gọi HS đọc mục 2.
? Hãy nhắc lại: Người nguyên thủy sống như thế nào (bài 3)?
? Trên đất nước ta, Người nguyên thủy sống như thế nào?
? Phát hiện đó chứng tỏ điều gì?
? Quan hệ trong xã hội ra sao?
Hàng ngàn năm trôi qua, nhiều thị tộc có quan hệ với nhau và sống hòa hợp trên một cùng đất chung.
- Đọc.
- Sống theo bầy khoảng vài chục người. Ban ngày, hái lượm và săn bắt, ban đêm ngủ trong các hang động, mái đá...
- Sống thành từng nhóm ở những vùng thuận tiện. Trong nhiều hang động ở Hòa Bình - Bắc Sơn, phát hiện lớp vỏ sò dày 3-4m chứa nhiều công cụ, xương thú.
- Người nguyên thủy định cư lâu dài ở một nơi.
- Quan hệ xã hội hình thành. Những người cùng huyết thống sống chung với nhau và tôn người mẹ lớn tuổi nhất lên làm chủ. Đó là chế độ thị tộc mẫu hệ.
- Người tinh khôn sống thành từng nhóm ở những vùng thuận tiện và thường định cư lâu dài ở một số nơi.
- Dân số tăng, dần dần hình thành mối quan hệ xã hội. Chế độ thị tộc mẫu hệ được hình thành.
3. Đời sống tinh thần
- Gọi HS đọc mục 3.
? Quan sát hình 26, cho biết có những loại hình nào? Dùng để làm gì?
? Theo em, sự xuất hiện của đồ trang sức khi ấy nói lên điều gì?
? Quan sát hình 27, cho biết ngoài việc biết dùng đồ trang sức thì người nguyên thủy còn biết làm gì để thể hiện đời sống tinh thần của mình?
? Đối với người chết thì người nguyên thủy đã làm gì?
? Em có suy nghĩ gì về việc chôn công cụ sản xuất theo người chết?
Trong thời kì nguyên thuỷ con người bắt đầu quan tâm đến đời sống tinh thần thể hiện ở việc làm đẹp bản thân và bày tỏ tình cảm đối với người chết. Đó là một buớc tiến đáng kể trong sự phát triển của loài người.
- Đọc.
- Có những vòng tay, khuyên tai, hạt chuỗi Dùng làm đồ trang sức.
- Đời sống vật chất phát triển, tổ chức xã hội ổn định tạo điều kiện cho sự hình thành nhu cầu trang sức và khả năng đáp ứng nhu cầu đó.
- Biết vẽ trên vách hang động mô tả cuộc sống tinh thần của mình.
- Chôn cất người chết, bên cạnh đó còn có một, hai lưỡi cuốc đá được chôn cất theo.
- Vì họ nghĩ rằng, chết là chuyển sang thế giới khác và con người vẫn phải lao động.
- Người nguyên thủy đã biết chế tác và sử dụng đồ trang sức, biết vẽ hình mô tả cuộc sống tinh thần của mình.
- Người nguyên thủy đã hình thành một số phong tục tập quán như chôn người chết, và kèm theo lưỡi cuốc đá.
Củng cố – luyện tập: (5’)
Những điểm mới trong đời sống vật chất của người nguyên thủy thời Hòa Bình – Bắc Sơn là gì?
Thế nào là chế độ thị tộc mẫu hệ?
Đời sống tinh thần của người nguyên thủy có đặc điểm gì?
Dặn dò: (1’) Học bài cũ, xem bài mới.