Giáo án môn Vật lí lớp 7 - Bài 21: Sơ đồ mạch điện – chiều dòng điện

Ngày soạn:10/2/2017	Ngày dạy: 13/2/2017
Lớp dạy: 7A6	Tiết PPCT: 24
Người soạn: Nguyễn Thị Luyến
BÀI 21 : SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN – CHIỀU DÒNG ĐIỆN
A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Vẽ đúng sơ đồ của một mạch điện thực (hoặc ảnh vẽ, hoặc ảnh chụp của mạch điện thật) loại đơn giản.
- Mắc đúng một mạch điện loại đơn giản theo sơ đồ đã cho.
- Biểu diễn đúng bằng mũi tên chiều dòng điện chạy trong sơ đồ mạch điện cũng như chỉ đúng chiều dòng điện chạy trong mạch điện thực. 
2. Kĩ năng:
- Có kỹ năng vẽ đúng sơ đồ một mạch điện loại đơn giản
- Mắc đúng một mạch điện loại đơn giản theo sơ đồ.
3. Thái độ:
Nghiêm túc, hăng hái, sáng tạo trong học tập.
B. CHUẨN BỊ:
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Sách giáo khoa, sách bài tập, giáo án, giáo án điện tử.
- Dụng cụ thí nghiệm gồm: 1 nguồn điện, 2 bóng đèn lắp sẵn vào đế đèn, 1 công tắc, 5 đoạn dây nối.
2. Chuẩn bị của học sinh
Sách giáo khoa, vở ghi, bút, thước.
C. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn định.(2 phút)
Ổn định lớp kiểm tra sĩ số lớp
2. Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập.(8 phút)
Kiểm tra bài cũ
Câu 1. Thế nào là chất dẫn điện, chất cách điện? Cho ví dụ?
Câu 2. Nêu bản chất dòng điện trong kim loại? Có 4 vật sau : một đoạn dây đồng, 1 đoạn dây thép, một đoạn dây nhựa và 1 đoạn dây nhôm. Trong đoạn dây nào không có electron tự do?
Trả lời:
Câu 1. 
+ Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua.
+ Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua.
+ Ví dụ: Chất dẫn điện như: đồng, sắt, nhôm, chì,(các kim loại)
Chất cách điện như: nhựa, thủy tinh, cao su 
Câu 2. 
+ Dòng điện trong kim loại là dòng các electron tự do dịch chuyển có hướng.
+ Trong dây nhựa không có electron tự do.
Tình huống học tập
Với những mạch điện phức tạp như mạch điện trong gia đình, mạch điện trong tivi,  các thợ điện căn cứ vào đâu để có thể mắc các mạch đúng theo yêu cầu cần có? Họ phải căn cứ vào sơ đồ mạch điện. Vậy sơ đồ mạch điện là gì? Làm thế nào để vẽ được sơ đồ mạch điện thì chúng ta cùng nhau đi vào bài học hôm nay “ Sơ đồ mạch điện - chiều dòng điện”.
2. Dạy nội dung bài mới
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HĐ CỦA HỌC SINH
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Sử dụng ký hiệu để vẽ sơ đồ mạch điện và mắc mạch điện theo sơ đồ 
(14 phút)
- GV nêu khái niệm sơ đồ mạch điện cho học sinh. Cho học sinh ghi khái niệm vào tập.
- Trong sơ đồ mạch điện người ta đã sử dụng một số ký hiệu để biểu diễn các bộ phận của mạch. Chúng ta cùng tìm hiểu cách sử dụng ký hiệu để vẽ sơ đồ mạch điện đơn giản trong phần 1.
- GV các em xem bảng kí hiệu một số bộ phận của mạch điện.
- GV giới thiệu từng ký hiệu cho HS kết hợp với các vật thật
- GV các em hãy vẽ các kí hiệu vào tập.
- GV để biết sơ đồ mạch điện được vẽ như thế nào chúng ta sang phân 2.
- GV em hãy cho biết mạch điện trong hình 19.3 gồm những bộ phận nào?
- GV hướng dẫn vẽ sơ đồ mạch điện C1. Đầu tiên chúng ta xem kí hiệu của các bộ phận trong mạch điện. Sau đó chúng ta sẽ ráp lại với nhau.
- GV tương tự các em hãy vẽ lại sơ đồ mạch điện bàng cách thay đổi vị trí của các bộ phận trong mạch điện.
- GV kiểm tra sơ đồ mạch điện của HS dưới lớp.
- GV bây giờ chúng ta sẽ tiến hành mắc mạch điện theo sơ đồ đã vẽ. Tuy nhiên trước khi tiến hành thí nghiệm cô muốn một bạn nhắc lại các dụng cụ cần trong thí nghiệm.
- GV gọi HS lên bảng tiến hành thí nghiệm và kiểm tra nhắc nhở những thao tác sai của HS sau cho đóng mạch điện.
- GV sau khi vẽ và tiến hành mắc mạch điện thì bạn nào nói cho cô biết được là sơ đồ mạch điện có công dụng gì?
- Khi đóng công tắc ta thấy đèn sáng nghĩa là có dòng điện đi qua bóng đèn nhưng dòng điện đi qua đèn theo chiều nào chúng ta tìm hiểu tiếp mục II chiều dòng điện.
- Học sinh chú ý ghi chép
- Học sinh chú ý
- Học sinh quan sát
- Học sinh chú ý
- HS vẽ vào tập
+ Bộ pin, công tắc, đèn, dây dẫn
- HS vẽ sơ đồ mạch điện vào tập
- HS vẽ mạch điện 
- HS: pin, công tắc, dây nối
- HS ở trên tiến hành mắc mạch điện ở dưới lớp chú ý quan sát.
- HS mạch điện được mô tả bằng sơ đồ và từ sơ đồ có thể lắp mạch điện tương ứng.
BÀI 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN – CHIỀU DÒNG ĐIỆN
I. Sơ đồ mạch điện:
- Là hình vẽ biểu diễn mạch điện bằng các kí hiệu của các bộ phận mạch điện.
1. Ký hiệu của một số bộ phận mạch điện:
+
_
- Nguồn điện:
+
_
+ 1 pin:
+ 2 pin
- Bóng đèn:
- Dây dẫn: 
K
- Công tắc: 
K
+ Mở:
+ Đóng
+
K
_
2. Sơ đồ mạch điện đơn giản:
Mạch điện được mô tả bằng sơ đồ và từ sơ đồ có thể lắp mạch điện tương ứng
Hoạt động 2 : Xác định và biểu diễn chiều dòng điện quy ước ( 10 phút )
- GV các em hãy tham khảo mục II trong sách GK và nêu quy ước chiều dòng điện ?
- GV nêu lại quy ước chiều dòng điện và cho HS ghi bài.
- GV cá em hãy vẽ chiều dòng điện bằng mũi tên vào các sơ đồ ở hình 21.1sgk/59.
- GV nói về dòng điện một chiều. Dòng điện cung cấp bởi pin hay acquy có chiều không đổi là dòng điện một chiều. 
- GV cho HS xem hình 20.4/56
SGK và yêu cầu HS làm C4. Xem xem chúng cùng chiều hay ngược chiều? 
- GV dòng điện đang sử dụng trong phòng học chúng ta có phải là dòng điện 1 chiều không? Vì sao ?
- GV khác với dòng điện cung cấp bởi pin và các quy, dòng điện chạy trong mạch điện gia đình là dòng điện xoay chiều em sẽ được học ở lớp trên. Mỗi lỗ của ổ lấy điện lúc là cực dương lúc là cực âm và cứ thế thay đổi luân phiên. Nếu để dòng điện này đi qua cơ thể người có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Về nhà em đọc mục có thể em chưa biết sẽ rõ hơn.
- GV bây giờ các em vận dụng những kiến thức đã học để tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của chiếc đèn pin.
- HS đọc thông báo mục II và trả lời: Chiều dòng điện là chiều đi từ cực dương qua dây dẫn và các dụng cụ điện tới cực âm của nguồn điện.
- HS chú ý lắng nghe và ghi bài.
- HS vẽ chiều dòng điện bằng các mũi tên vào hình.
- HS chú ý lắng nghe
- HS quan sát nhìn vào hình vẽ và trả lời câu hỏi: ngược chiều
- HS không, vì không được tạo ra từ pin hay acquy
- HS chú ý lắng nghe. 
II. Chiều dòng điện
Quy ước chiều dòng điện :
- Chiều dòng điện là chiều đi từ cực dương qua dây dẫn và các dụng cụ điện tới cực âm của nguồn điện.
Hoạt động 3 : Vận dụng : ( 8 phút )
- GV cho xem hình 21.2 phóng to. Nhìn vào hình vẽ các em hãy cho biết
+ Nguồn điện của đèn gồm mấy chiếc pin, kí hiệu trên sơ đồ ở mục nào?
+ Em thấy thông thường cực dương của nguồn điện lắp về phía đầu hay phía cuối của đèn pin ?
+ Hãy vẽ sơ đồ mạch điện của đèn pin và chỉ rõ chiều dòng điện trong sơ đồ.
- HS quan sát thảo luận nhóm và trả lời
+
-
+ Nguồn điện của đèn pin gồm 2 pin, ký hiệu như ô số 2 trong bảng ở mục 1.
+ Thông thường cực dương của nguồn điện được lắp về phía đầu đèn pin
- HS vẽ lên bảng vẽ
III. Vận dụng
K
-
+
Sơ đồ mạch điện chiếc đèn pin
4. Củng cố – bài giảng(2 phút)
- Khái niệm sơ đồ mạch điện
- Cách kí hiệu của các bộ phận mạch điện
- Công dụng của sơ đồ mạch điện.
- Nêu quy ước chiều dòng điện?
- Đọc ghi nhớ SGK/59 
5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:( 1 phút)
- Xem lại các kiến thức đã học, đọc mục có thể em chưa biết để biết thêm về dòng điện
xoay chiều.
- Xem trước bài “Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện” tìm hiểu xem trong
nhà em có dụng cụ nào được đốt nóng lên khi có dòng điện chạy qua, và phát sáng lên khi có dòng điện chạy qua.
- Hướng dẫn một số bài tập trong SBT để các em về nhà làm.
D. RÚT KINH NGHIỆM
	GVHD 	Giáo sinh thực tập