Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 1 văn bản: Cổng trường mở ra

Ngày soạn: 11/8/2015
Ngày giảng:17/8/2015
Tiết 1 văn bản: CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
	A. MUC TIÊU CẦN ĐẠT
	1. Kiến thức
	- Tình cảm sâu nặng của cha mẹ, gia đình đối với con cái ,ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người, nhất là đối với tuổi thiếu niên nhi đồng.
	- Lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản
 	2. Kĩ năng
	- Đọc - hiểu một văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật kí của một người mẹ 
	- Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con .
	- Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm
 	3. Thái độ
	- Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời của mỗi con người 
 B. CHUẨN BỊ
 1. Chuẩn bị của GV:
 - Soạn bài ,đọc tài liệu tham khảo
	2. Chuẩn bị của HS:
	- Đọc trước bài mới
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
	 	1. Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số
 	2. Kiểm tra đầu giờ:
	Kiểm tra sách vở và việc soạn bài của hs.
 	3. Bài mới: 
	* Giới thiệu bài
 Tất cả chúng ta, đều trải qua cái buổi tối trước ngày khai giảng trọng đại chuyển từ mẫu giáo lên lớp 1 bậc tiểu học. Còn vương vấn trong nổi nhớ của chúng ta xiết bao bồi hồi, xao xuyến  cả lo lắng và sợ hãi. Bây giờ nhớ lại ta thấy thật ngây thơ và ngọt ngào , tâm trạng của mẹ như thế nào khi cổng trường sắp mở ra đón đứa con yêu quí của mẹ. Tiết học hôm nay sẽ làm rõ điều đó.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung trọng tâm
?
HS
?
HS
GV
GV
HS
GV
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?K,G
HS
?TL
HS
GV
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
GV
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
GV
HS
GV
?TL
HS
Văn bản này thuộc loại văn bản gì ? 
Nêu
 Nhắc lại khái niêm về văn bản nhật dụng?
Phát biểu
Nhận xét
Hướng dẫn HS đọc văn bản, chú ý đọc to rõ ràng, diễn cảm, chú ý những đoạn thể hiện tâm tư của người mẹ.
- Đọc mẫu
đọc
Nhận xét cách đọc của hs
Em hãy xác định một vài từ khó?
* Háo hức: Ở trạng thái tình cảm vui phấn khởi khi nghĩ đến một điều hay và nóng lòng muốn làm ngay điều đó
* Nhạy cảm: Cảm nhận rất nhanh và tinh bằng các giác quan ,bằng cảm tính.
* Can đảm: Có tinh thần mạnh mẽ ,không sợ gian khổ hay nguy hiểm, khó khăn
Em hãy tóm tắt nội dung của văn bản một cách ngắn gọn ?
Tâm tư của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con và suy nghĩ của người mẹ về vai trò của giáo dục và nhà trường đối với con người
Dựa vào nội dung vừa tóm tắt em hãy chia đoạn văn bản?
- Từ đầu đến: Vừa bước vào
- Đoạn còn lại
Phương thức biểu đạt chủ yếu của văn bản?
Biểu cảm
Theo dõi phần đầu văn bản em hãy cho biết người mẹ nghĩ đến con trong thời điểm nào?
- Đêm trước ngày khai trường của con 
Trước ngày khai trường mẹ nhận thấy tâm trạng của con mình như thế nào?
- Ngủ ngon, háo hức chờ đợi ngày đầu tiên của năm học mới
Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì khi miêu tả giấc ngủ của con?
Miêu tả, so sánh
Khi con đã ngủ tâm trạng của mẹ ra sao?
- Trìu mến quan sát những việc làm của cậu học trò ngày mai vào lớp 1( Giúp mẹ thu dọn đồ chơi,háo hức ngày mai thức dậy cho kịp giờ)
- Vỗ về để con ngủ ,xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con ngày đầu tiên đến trường.
Tâm trạng của mẹ và con có gì khác nhau ? Ở đây tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ?
 Tương phản
 Theo em tại sao người mẹ lại không ngủ được ?
Thảo luận 3’.Trình bày
Người mẹ không ngủ có phải vì lo lắng cho con hay vì người mẹ đang nôn nao nghĩ về ngày khai trường năm xưa của chính mình ? Hay vì lí do nào khác ?
-Tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ được:
+ Suy nghĩ về việc làm cho ngày đầu tiên con đi học thật sự có ý nghĩa.
+ Hồi tưởng lại kỉ niệm sâu đậm ,không thể nào quên của bản thân về ngày đầu tiên đi học 
Qua đó hình ảnh người mẹ hiện lên như thế nào?
Phát biểu
 Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường đã để lại dấu ấn trong tâm hồn người mẹ ?
- Hôm nay mẹ không tập trung được vào việc gì cả.
- Mẹ lên giường trằn trọc  không ngủ được.
- Mẹ nhớ sự nôn nao , hồi hộp khi cùng bà ngoại nỗi chơi vơi hốt hoảng.
Nghĩ lại quá khứ của mình, mẹ cũng mong ở con điều gì?
Có kỉ niệm đẹp về ngày khai trường đầu tiên
Em có nhận xét gì về cách viết của tác giả?
- Người mẹ đang nói với chính mình và tự ôn lại những kỉ niệm của riêng mình - Cách viết như vậy khắc họa được tâm tư, tình cảm, những điều sâu thẳm khó nói thành lời trực tiếp.
Nhận xét về cách dùng từ trong đoạn văn: “ Cái ấn tượng khắc sâu mãi mãi.bâng khuâng, xao xuyến ”
Sử dụng nhiều từ láy
* Bình:
Với lời văn nhẹ nhàng, sử dụng nhiều từ láy đã diễn tả cảm xúc phức tạp trong lòng mẹ , tình yêu thương con mong muốn những điều tốt đẹp sẽ đến với con. Đặc biệt đã làm nổi bật cảm xúc thiêng liêng không thể xóa mờ của người mẹ về ngày khai trường đầu tiên. Tác giả đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ giàu tình cảm
Ngày khai trường ở Nhật diễn ra như thế nào?
- Là ngày lễ của toàn xã hội, người lớn nghỉ việc đưa trẻ con đến trường, đường phố được dọn và trang trí, các quan chức nhà nước chia nhau đi dự lễ khai giảng
Em nhận thấy ở nước ta, ngày khai trường có diễn ra như ngày lễ của toàn xã hội không ? 
Tự bộc lộ
Miêu tả ngày lễ khai trường ở Nhật, người mẹ muốn nói lên điều gì?
Giáo dục rất quan trọng
Câu văn nào trong văn bài nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ? 
- Không được phép sai lầm trong giáo dục: Sai 1 ly đi 1 dặm
- Giáo dục có vai trò quan trọng trong cuộc đời con người
Câu nói của mẹ: “ bước qua cánh cổng trường . mở ra ” muốn cho con hiểu điều gì?
Phát biểu
 Em sẽ làm gì để đền đáp lại tình cảm của mẹ dành cho em?
 Tự bộc lộ
Trong văn bản tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt và biện pháp nghệ thuật nào?
Nêu
Giá trị nội dung của văn bản?
Nêu
Khái quát lại
Đọc to, rõ ràng nội dung phần ghi nhớ
Chia lớp làm 3 nhóm thảo luận trong 3 phút
 Quan sát vào bức tranh trong sgk và cho biết những kỉ niệm sâu sắc nào thức dậy trong em khi học văn bản này?
Tự bộc lộ 
I. Đọc ,tìm hiểu chung văn bản
1.Thể loại 
Cổng trường mở ra là một bài kí thuộc kiểu văn bản nhật dụng
2. Đọc, tìm hiểu chú thích
a. §äc
b. Chó thÝch 
3. Phương thức biểu đạt 
- Biểu cảm
II.Tìm hiểu văn bản
 1. Tâm tư của người mẹ
- Thời gian: trước ngày khai trường
- Tâm trạng của con: ngủ ngon, háo hức
- Nghệ thuật: miêu tả, so sánh
- Tâm trạng của mẹ: trìu mến quan sát những việc làm của con, vỗ về để con ngủ.
- Nghệ thuật tương phản: giữa tâm trạng của 2 mẹ con.
- Mẹ yêu thương con, tình cảm sâu nặng đối với con, hết lòng vì con
- Mong con có và khắc sâu những ấn tượng đẹp đẽ của ngày khai trường đầu tiên. 
- Sử dụng nhiều từ láy: diễn tả cảm xúc phức tạp trong lòng mẹ.
2.Vai trò của nhà trường và giáo dục đối với mỗi con người:
- Giáo dục là mối quan tâm hàng đầu của xã hội
- Trường học là một thế giới kì diệu
+ Kiến thức
+ Đạo lí làm người
+ Tình thầy trò, bạn bè
+ Kỉ niệm vui buồn 
III.Tổng kết
 1. Nghệ thuật
- Lựa chọn hình thức tự bạch như những dòng nhật kí của người mẹ đối với con.
- Sử dụng ngôn ngữ biểu cảm, giàu cảm xúc
2. Nội dung
- Tình cảm của người mẹ
- Vai trò của nhà trường
* Ghi nhớ: Sgk-9
IV. Luyện tập
 4. Củng cố
	- Vai trò của nhà trường trong cuộc sống của mỗi con nguời?
 5. Dặn dò
 	- Học bài, làm bài tập 2 Sgk- 9
 	- Đọc, chuẩn bị văn bản: Mẹ tôi