Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 22: Cô bé bán diêm

Tiết 22 : Cô bé bán diêm ( T1) Ngày dạy: 01.10
 	 - Andecxen-
II. Kiểm tra: 
 ? Tóm tắt truyện ngắn " Lão Hạc"? Nhận xét về những phẩm chất của LH?
- Dự kiến trả lời:
+ Tóm tắt được đầy đủ các sự kiện chính xoay quanh nhân vật chính Lão Hạc.
+ Nêu những phẩm chất của LH: nghèo, bất hạnh, giàu tình yêu thương, lòng nhân hậu và lòng tự trọng.
III.Bài mới:
1. Khởi động:
 Đã từ rất lâu, tên tuổi nhà văn Đan Mạch Andecxen cũng như những tác phẩm của ông đã trở nên vô cùng quen thuộc và gần gũi với trẻ em nhiều nước trên thế giới trong đó có Việt Nam như “ Nàng tiên cá, Bầy chim thiên nga, Nàng bạch tuyết và bảy chú lùn..”. Truyện ngắn "Cô bé bán diêm" là 1 trong số các tác phẩm nổi tiếng viết cho thiếu nhi của nhà văn.
2. Tổ chức các hoạt động học tập của học sinh.
 Phương pháp
Nội dung 
Hoạt động 1: 
GV hướng dẫn học sinh giọng đọc chậm. Thể hiện sự cảm thông, cố gắng phõn biợ̀t cảnh thực - ảo ảnh.
-Giáo viên đọc phần trước của đoạn trích trên máy chiếu( slide 6-7-8)
- Gọi hs đọc đoạn trích, nhận xét.
?: Em hãy tóm tắt câu chuyện "Cô bé bán diêm"?.
HS: trình bày phần tóm tắt đã chuẩn bị .
- HS tóm tắt – Gv chiếu slide 9
GV:Nhận xét, kết luận 
?Nêu những hiểu biết của em về tác giả Andecxen?
- Giáo viên chiếu chân dung tác giả trên máy chiếu và giới thiệu thêm về tác giả.
GV bổ sung: Andecxen mồ côi cha từ năm 11 tuổi, mẹ đi tái giá phải tự mình kiếm sống. Vất vả ngược xuôi cho nên ông rất thông cảm và thương yêu những trẻ mồ côi phải tự mình bươn chải giữa cuộc đời.
?: Nêu những tác phẩm tiêu biểu của Andecxen mà em biết? 
? Cho biết xuất xứ truyện ngắn "Cô bé bán diêm"? ( Giáo viên chiếu một số tác phẩm nổi tiếng của Andecxen như Nàng tiên cá, Bầy chim thiên nga)
?: Văn bản "Cô bé bán diêm” có thể chia làm mấy phần?
Nội dung của từng phần là gì?
( GV chiếu trên máy nội dung bố cục) Slide 15
?: Em có nhận xét gì về trình tự kể của câu chuyện? 
?: Chỉ ra phương thức biểu đạt sử dụng trong truyện ngắn này?
(tự sự, miêu tả, và biểu cảm)
 Hoạt động 2
?: Theo dõi phần 1 văn bản, em thấy gia cảnh của cô bé bán diêm như thế nào ?
?: Gia cảnh ấy đã đẩy em bé đến tình trạng như thế nào ?
GV: Và công việc duy nhất bây giờ em có thể làm để kiếm sống là đi bán diêm. Hình ảnh em bé côi cút, đơn độc với chiếc tạp dề cũ kỹ đựng đầy diêm lần bước trên đường thật đáng thương.
? Em có nhận xét gì về hoàn cảnh sống của cô bé bán diêm.( Chiếu trên máy slide 18)
Chuyển ý
?: Cô bé cùng những bao diêm xuất hiện vào thời điểm đặc biệt nào ?
?: Thời điểm ấy gợi cho em suy nghĩ gì ? 
HS: Trình bày sự liên tưởng của mình ((sự sum họp ).
GV chiếu 1 số hình ảnh minh họa
?: Nhưng cô bé bán diêm lúc này đang trong tình cảnh như thế nào ?
? Em hãy trình bày cảm nhận của mình trước những hình ảnh đó.
?: Hình ảnh cô bé bán diêm đáng thương được tác giả khắc hoạ bằng biện pháp NT gì ?
?: Tìm VD chứng minh? 
GV chiếu hình ảnh trên máy chiếu slide 20- 21
(Cửa sổ... ngỗng quay – Ngoài đường: Em ngồi nép...).
?: Biện pháp NT đối lập, tương phản sử dụng ở đây có tác dụng gì ?
?:Qua những chi tiết đó em thấy hình ảnh cô bé bán diêm hiện lên trong đêm giao thừa như thế nào ?
HS: suy nghĩ, trình bày 
I. Đọc- tìm hiểu chung: slide 4
1. Đọc.
* Tóm tắt: slide 9
Truyện kể về một em bộ mồ cụi mẹ phải đi bỏn diờm trong đờm giao thừa rột buốt, khụng bỏn được diờm em chẳng dỏm về nhà vỡ sợ bố đỏnh, đành ngồi nộp vào gúc tường liờn tục quẹt diờm để sưởi ấm. Hết một bao diờm thỡ em đó chết cúng trong giấc mơ cựng bà nội lờn trời. Sỏng hụm sau- ngày đầu tiờn của năm , mọi người qua đường vẫn thản nhiờn nhỡn cảnh tượng thương tõm ấy.
2, Chú thích: slide 11
a. Tỏc giả: An-độc- xen 
(1805-1875)
- Là nhà văn Đan Mạch ( ễng già kể chuyện cổ tớch) nổi tiếng với loại truyện kể cho trẻ em.
- Truyện của Andecxen nhẹ nhàng, trong trẻo, toỏt lờn tỡnh yờu thương con người, nhất là những người nghốo, thể hiện niềm tin, khỏt vọng những điều tốt đẹp nhất trờn thế gian này sẽ thuộc về con người.
- Slide 12-13
b. Tác phẩm: slide 14
- "Cô bé bán diêm" in trong tập truyện An đecxen.
3. Bố cục: 3 phần.
Phần I: Từ đầu đến bàn tay cứng đờ ra => Hoàn cảnh của cô bé bán diêm.
Phần II: Chà!........ về chầu Thượng đế => những mộng tưởng của cô bé.
Phần III: Còn lại: => Cái chết của cô bé bán diêm.
-> Truyện kể theo trình tự TG, cách kể phổ biến của truyện cổ tích.
II. Đọc- tìm hiểu chi tiết : Slide 16
1. Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa:
a. Hoàn cảnh sống của cô bé:
- Bà nội hiền hậu đã mất.
- Mồ côi mẹ, sống với người bố khó tính, luôn mắng nhiếc, chửi rủa em.
- Gia sản tiêu tán, sống "chui rúc trong một xó tối tăm trên gác sát mái nhà”
- Phải đi bán diêm kiếm sống.
=> Em hoàn toàn cô đơn, cực khổ, đáng thương. Em thiếu thốn cả vật chất và tinh thần.
b. Trong đêm giao thừa:
* Bối cảnh:
- Thời gian: đêm giao thừa, 
- Không gian: ngoài đường phố rét mướt, tuyết rơi, không có người qua lại.
- Chiếu slide 19
* Hình ảnh cô bé bán diêm: 
- Đầu trần, chân đất.
- Bụng đói rét.
- Ngồi nép trong một góc tường để tránh rét.
- Không dám về nhà vì chưa bán được diêm, sợ bố đánh.
- Bàn tay cứng đờ ra...
ú Em bé bán diêm đói rét, cô độc, không được ai đoái hoài.
-NT: tương phản, đối lập.
=> Chỉ với vài nột phỏc họa và thủ phỏp đối lập tỏc giả đó khắc họa sõu sắc hỡnh ảnh một cụ bộ bỏn diờm nghốo khổ, cụ đơn, bất hạnh, gợi lờn trong lũng người đọc bao nỗi cảm thương sõu sắc
ú Cô bé bán diêm xuất hiện trong đêm giao thừa thật nhỏ nhoi, cô độc, đói rét bị đầy ải, không được ai đoái hoài – một em bé hết sức khốn khổ và đáng thương.
GV: Nhìn cảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa, tôi chợt thấy nhớ mấy câu thơ trong bài "Mồ côi" của Thanh Hải:
" Con chim non rũ cánh
 Đi tìm tổ bơ vơ
 Quanh nẻo rừng hiu quạnh
 Lướt mướt dưới dòng mưa"
Cảnh ngộ của em bé Đan Mạch và em bé Việt Nam tuy có khác nhau nhưng cả 2 thân phận ấy đều đáng thương khiến người đọc ai chẳng não lòng rớm lệ. Cô bé sẽ chống chọi ra sao ? Giờ sau chúng ta tìm hiểu tiếp.
GV chiếu một số hình ảnh minh họa về thiếu nhi Việt Nam ( Slide 24-25)
Nhấn mạnh : ? Vậy chúng ta sẽ làm gì để cưu mang nhưng mảnh đời đầy bất hạnh của những em bé này.( GV chiếu slde 26)
3. Luyện tâp : Giáo viên chốt nội dung bài. ( Slide27- 28)
IV. Bài tập ứng dụng	- Tóm tắt truyện.
V. Bổ sung : Sưu tầm đọc truyện của nhà văn An –dec- xen.