Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Trường THCS Thạnh Đông - Tuần Ôn tập truyện trung đại Việt Nam

¤n tËp truyƯn trung ®¹i ViƯt Nam
 Số phận người phụ nữ việt nam
 trong xã hội cũ qua một số tác phẩm văn học trung đại
A- MỤC TIÊU 
1. Kiến thức :
 HS nắm được râ h¬n nguyên nhân sâu xa dẫn đến số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến đầy bất hạnh.
2. Kỹ năng: Rèn luyện kĩ năng phân tích, so sánh, tổng hợp.
3. Thái độ: 
 - Giáo dục học sinh lòng yêu cái đẹp, cái thiện.
 - Giáo dục học sinh lòng yêu thương, quý trọng những đức tính tốt đẹp của người phụ nữ, cảm thông với nỗi khổ của người phụ nữ trong xã hội phong kiến
B- CHUẨN BỊ
 GV : Giáo án, tài liệu có liên quan đến các tác phẩm văn học.
 HS : SGK, học bài cũ, ôn lại một số tác phẩm trung đại đã học
C- HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC
1. ổn định 
2. KiĨm tra : 
3. Bµi míi	
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
- Yêu cầu HS tóm tắt số phận của Vũ nương trong truyện “Người con gái Nam Xương” .
- 1-> 2 HS tóm tắt.
- Yêu cầu HS thảo luận nhóm và trả lời những nội dung sau :
- Trình bày những vẻ đẹp của Vũ Nương ? Vẻ đẹp nào đáng quí nhất ?
- Yêu cầu HS thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi sau :
- Em hãy chỉ ra nguyên nhân dẫn đến nỗi oan của Vũ Nương, lấy dẫn chứng phân tích làm rõ nỗi oan đó ?
+ Nguyên nhân trực tiếp ?
+ Nguyên nhân gián tiếp ?
- Phân tích làm rõ hành động của Vũ Nương với chi tiết : Không trở về nhân gian với chồng.
- Theo em cái chết của Vũ Nương tố cáo xã hội phong kiến điều gì ?
- Tác giả Nguyễn Dữ đã gửi gắm điều gì qua tác phẩm này ?
- Trình bày ý nghĩa truyền kì trong trong tác phẩm ? Tại sao tác giả lại đưa vào chi tiết đó ?
- Nhận xét, bổ sung cho hoàn thiện câu trả lời của HS.
- Yêu cầu HS đọc lại đoạn trích : Chị em Thuý Kiều.
- 1 -> 2 HS đọc.
- Trình bày hoàn cảnh của gia đình Thuý Kiều, Cho biết Thuý Kiều xuất thân từ gia đình như thế nào ?
- Yêu cầu HS thảo luận nhóm và trả lời nội dung sau :
- Nhân vật Thúy Kiều có những vẻ đẹp gì 
+ Vẻ đẹp bên ngoài ?
+ Vẻ đẹp bên trong ?
- Cử đai diện trả lời.
- HS các nhóm khác theo dõi, nhận xét, bổ sung.
- Nhận xét, bổ sung cho hoàn chỉnh nội dung trả lời của học sinh.
- Trình bày nguyên nhân dẫn đến nỗi bất hạnh của Thuý Kiều ?
- Yêu cầu HS lấy ví dụ để minh chứng:
+ XH phong kiến thối nát.
+ Sức mạnh của thế lực đồng tiền.
+ Bản chất lưu manh, mất nhân tính của bọn quan lại v.v.
- Nhận xét, bổ sung cho hoàn thiện nội dung trả lời của học sinh.
- Nêu cảm nhận của em về nhân vật Thuý Kiều, điều gì đáng ca ngợi nhất ở nhân vật này ?
- Yªu cÇu hs vỊ nhµ lµm
I. Cuộc đời và số phận của các nhân vật trong"Chuyện người con gái Nam Xương", và"Truyện Kiều"
 1. Nhân vật Vũ Nương.
a- Vẻ đẹp của Vũ Nương :
- Thuỳ mị, nết na.
- Tư dung tốt đẹp.
- Chung thuỷ với chồng.
- Hiếu thảo với mẹ chồng.
- Đảm đang.
= > Là người phụ nữ đẹp người, đẹp nết.
b- Nguyên nhân dẫn đến nỗi oan của Vũ Nương :
* Nguyên nhân trực tiếp :
- Tính đa nghi hay ghen của Trương Sinh.
- Sự hồ đồ, cả tin của chồng.
* Nguyên nhân gián tiếp :
- Do chiến tranh phong kiến -> Chồng xa vợ đi chiến chinh - > Bi kịch.
- Do những hủ tục của chế độ phong kiến :
+ Trọng nam khinh nữ.
+ Coi trọng kẻ giàu.
+ Chế độ nam quyền.
+ Pháp luật không bảo vệ phụ nữ.
c- Kết luận :
- Cái chết của Vũ Nương là lời tố cáo chế độ phong kiến xem trọng quyền uy kẻ giàu và người đàn ông trong gia đình, đồng thời bày tỏ niềm cảm thương của tác giả đối với số phận oan nghiệt của người phụ nữ.
- Cái chết của Vũ nương – Người phụ nữ đức hạnh, đáng lý được bênh vực bảo vệ, che chở, nhưng lại bị đối xử bất công, vôlý.
-Yếu tố truyền kì của truyện trước hết là hoàn chỉnh thêm nét đẹp của Vũ Nương. Nhưng điều quan trọng hơn là yếu tố truyền kì đó đã tạo nên một kết thúc có hậu. Nói lên tính nhân đạo của tác phẩm.
2. Nhân vật Thuý Kiều
a- Hoàn cảnh gia đình :
- Gia đình nho gia.
- Điều kiện sống : Thường thường bậc trung.
- Ba anh chị em; học hành tử tế.
b- Nhân vật Thuý Kiều :
- Là người con gái có vẻ đẹp :
+ Sắc sảo, mặn mà.
+ Nghiêng nước, nghiêng thành, thiên nhiên phải hờn ghen.
- Có tài : Cầm, kì, thi, hoạ => Đa tài.
- Là ngươi con hiếu thảo.
- Là người chị mẫu mực. 
- Là người tình chung thuỷ.
- Yêu cuộc sống, khát vọng tự do.
=> Xứng đáng được sống hạnh phúc.
c- Nguyên nhân gây ra 15 năm lưu lạc của Thuý Kiều :
- Xã hội phong kiến có nhiều thế lực tàn bạo, bất công vô lý
- Thế lực đồng tiền “Tiền lưng đã sẵn, việc gì chẳng xong” -> Đồng tiền biến người phụ nữ tài sắc vẹn toàn thành món hàng, kẻ táng tận lương tâm thành kẻ mãn nguyện tự đắc.
- Thế lực lưu manh, thế lực quan lại chà đạp lên quyền sống của con người.
=> Giá trị con người bị hạ thấp, bị chà đạp.
II. LuyƯn tËp
Bµi tËp : Ph©n tÝch vỴ ®Đp vµ sè phËn ng­êi phơ n÷ VN qua hai t¸c phÈm “ChuyƯn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng” cđa NguyƠn D÷ vµ “TruyƯn KiỊu” cđa NguyƠn Du.
 DỈn dß:
- Về nhà là bài tập
Ngµy so¹n: 3/ 10/ 2011
Ngµy gi¶ng: 4/ 10/ 2011
Tự chọn 
 TiÕt 3
 ƠN TẬP TRUYỆN TRUNG ĐẠI
NghƯ thuËt t¶ c¶nh vµ t¶ c¶nh ngơ t×nh
 trong truyƯn KiỊu
I. Mơc tiªu .
	- KiĨm tra phÇn kiÕn thøc HS ®· häc vµ «n luyƯn ®Ĩ ®¸nh gi¸ häc tËp cđa HS.
	- C¶m nhËn ®­ỵc c¸i ®Đp, c¸i hay cđa c¶nh s¾c thiªn nhiªn, sù tinh tÕ, hµi hßa trong c¶m nhËn vµ thĨ hiƯn cđa ®¹i thi hµo NguyƠn Du . 
II - ChuÈn bÞ :
1. Gv : - SGK Ng÷ V¨n 9 , SGV Ng÷ V¨n 9, Bµi so¹n .
2.HS :- SGK Ng÷ V¨n 9, vë ghi TC.
III - TiÕn tr×nh lªn líp .
1. ỉn ®Þnh 
2. KiĨm tra bµi cị :
§äc thuéc 1 ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm "TruyƯn KiỊu "?
C¶m nhËn cđa em vỊ nghƯ thuËt vµ néi dung trong ®o¹n trÝch ®ã ?
3. Bµi míi:
? Theo em NguyƠn Du ®· dïng nghƯ thuËt t¶ c¶nh ntn trong TruyƯn KiỊu.
? Khi t¶ c¶nh vËt thiªn nhiªn t¸c gi¶ chĩ ý ®Õn vÊn ®Ị g× .
? Em h·y t×m nh÷ng c©u th¬ ®Ĩ minh häa .
? Khi miªu t¶ mïa Thu , ND miªu t¶ ntn .
? Khi t¶ c¶nh LÇu Ngng BÝch , ND ®· miªu t¶ thÕ nµo .
? Gi÷a 2 c¶nh lƠ héi ( t¶o mé) vµ héi ( ®¹p thanh) ngßi bĩt ND thiªn vỊ c¶nh nµo . T¹i sao .
? C¸c tõ l¸y trong 6 c©u cuèi cđa v¨n b¶n : " C¶nh ngµy xu©n " cã ®Ỉc ®iĨm g× chung .
1. NghƯ thuËt t¶ c¶nh ngơ t×nh trong TruyƯn KiỊu .
a, T¶ c¶nh .
T¶ c¶nh thiªn nhiªn cịng lµ 1 ph­¬ng diƯn nghƯ thuËt ®Ỉc s¾c cđa ngßi bĩt NguyƠn Du khi x©y dùng hoµn c¶nh hµnh ®éng cđa nh©n vËt. C¶nh vËt thiªn nhiªn trong TruyƯn KiỊu vÉn mang nhiỊu nÐt –­íc lƯ c«ng thøc. Th­êng cịng chØ lµ nh÷ng Phong, Hoa, TuyÕt, NguyƯt cđa v¨n häc cỉ ...
Nh­ng hÇu hÕt nh÷ng ®o¹n t¶ c¶nh cđa NguyƠn Du ®Ịu lµ nh÷ng bøc häa thiªn nhiªn diƠm lƯ . Tuy chØ ph¸p häa vµi nÐt nh­ng bao giê NguyƠn Du cịng n¾m ®­ỵc c¸i "thÇn "®Ỉc s¾c, c¬ b¶n nhÊt cđa mét c¶nh vËt riªng .
* ND ®Ỉc biƯt chĩ ý ®Õn mµu s¾c - lµ 1 yÕu tè c¬ b¶n cđa c¶nh thiªn nhiªn . §©y lµ 1 ngµy xu©n c¶nh s¾c t­ng bõng trong s¸ng .
" Cá non ...ch©n trêi 
Cµnh lª b«ng hoa "
- Nh÷ng ©m thanh mµu s¾c rén r·, chãi läi biĨu hiƯn ngµy hÌ rùc rì .
" D­íi tr¨ng quyªn ®· gäi hÌ 
§Çu t­êng lưa lùu lËp lße bãng ®ªm "
- Hay mïa Thu : 
" Long lanh ®¸y n­íc in trêi 
Thµnh x©y khãi biÕc non ph¬i bãng vµng
- C¶nh tr­íc LÇu Ngng BÝch :
" Tr­íc LÇu Ngng BÝch khãa xu©n 
C¸t vµng cån nä bơi hång dỈm kia "
b, LuyƯn tËp .
Bµi 1. 
* Gỵi ý : 
- MỈc dï giíi thiƯu " Thanh minh, ®¹p thanh " nhng râ rµng ND thiªn vỊ miªu t¶ , kh¾c häa c¶nh " héi" h¬n lµ lƠ héi ®ỵc t¶ trùc diƯn trong 6 c©u th¬ , trong ®ã c¶nh héi chiÕm 4 c©u , c¶nh lƠ héi chØ ®ỵc dµnh 2 c©u , sù chªnh lƯch nµy cã lÏ lµ v× sù n« nøc , ®Đp ®Ï , " dËp d×u tµi tư giai nh©n" trong c¶nh héi t¬ng hỵp h¬n víi vỴ ®Đp ®Çy sù s«i nỉi cđa c¶nh vËt mïa xu©n . MỈt kh¸c, c¶nh ngµy xu©n ®ỵc miªu t¶ tõ ®iĨm nh×n cđa 2 chÞ em KiỊu. Sù trỴ trung trong t©m hån 2 c« g¸i cịng t¬ng hỵp víi c¶nh héi h¬n lµ c¶nh lƠ héi .
Bµi 2 .
* Gỵi ý : §iĨm chung :
+ Thø nhÊt : mang nÐt nghÜa gi¶m nhĐ trong ®éng t¸c chđ ®éng : tµ tµ , th¬ thÈn , nao nao , sù s¾c nÐt trong bøc tranh phong c¶nh cịng ®ưỵc gi¶m nhĐ, trë nªn m¬ hå , thÊp tho¸ng h¬n : thanh thanh , nho nhá 
NÐt nghÜa nµy t¹o ra sù t¬ng ph¶n víi c¶nh lƠ héi nhén nhÞp , tÊp nËp tríc ®ã víi nh÷ng tõ l¸y mang nÐt nghÜa nhÊn m¹nh : n« nøc , dËp d×u, ngỉn ngang . Sù t¬ng ph¶n nµy kh¾c häa tinh tÕ bíc ®i cđa tõng c©u : ngµy ®· ®i vµo nhÞp ngưng nghØ .
+ Thø hai : Mang nÐt nghÜa biĨu c¶m . Nh÷ng tõ l¸y " tµ tµ , nao nao , thanh thanh " kh«ng chØ miªu t¶ c¶nh s¾c thiªn nhiªn mµ cßn nhuém mµu t©m tr¹ng . Nã rÊt t¬ng hỵp víi tr¹ng th¸i " th¬ thÈn " cđa 2 chÞ em KiỊu lĩc nµy . tÊt c¶ ®Ịu l¾ng xuèng ch¬i v¬i , mét tr¹ng th¸i m¬ hå nhng cã thùc , ®ang x©m chiÕm , bao chïm bµng b¹c trong lßng ngêi cịng nh trong ngo¹i c¶nh .
H­íng dÉn vỊ nhµ.
- §äc l¹i c¸c ®o¹n trÝch ®· häc .
- T×m hiĨu thªm vỊ nghƯ thuËt t¶ c¶nh ngơ t×nh .
- Lµm bµi tËp : Chøng minh r»ng " Víi TruyƯn KiỊu, NguyƠn Du rÊt thµnh c«ng trong nghƯ thuËt t¶ c¶nh ( ViÕt 1 ®o¹n v¨n 10 - 12 c©u ).