Giáo án Sinh học 11 - Bài 11: Quang hợp và năng suất cây trồng

BÀI 11. QUANG HỢP VÀ NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG
Tuần: 
Tiết:
Ngày soạn: 
Ngày dạy: 
Mục tiêu:
Sau khi học xong bài này học sinh có thể:
1. Kiến thức	
- Giải thích được quá trình quang hợp quyết định năng suất cây trồng.
- Phân biệt được năng suất sinh học và năng suất kinh tế. 
- Giải thích cơ sở khoa học của các biện pháp khoa học, kĩ thuật nhằm nâng cao năng suất cây trồng.
Kỹ năng
- Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích tranh vẽ
- Rèn luyện tư duy phân tích- tổng hợp, kĩ năng hợp tác nhóm và làm việc độc lập
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức tìm hiểu và ứng dụng các biện pháp khoa học kĩ thuật trong sản xuất và thấy được triển vọng của năng suất cây trồng.
Phương pháp 
Vấn đáp
Diễn giảng
Trực quan
- Hoạt động nhóm.
Phương tiện
 - Giáo viên: Sách giáo viên và các tài liệu liên quan đến vai trò của quang hợp trong đời sống.
 - Học sinh: Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập.
Tiến trình bài giảng:
 1. Ổn định lớp(1’)
 - Kiểm tra sĩ số.
 2. Kiểm tra bài cũ(6’): 
 - Trình bày vai trò của ánh sáng và CO2 đối với quang hợp ở thực vật?
 - Sự phụ thuộc của quang hợp vào nhiệt độ như thế nào? Vai trò của các nguyên tố khoáng trong quang hợp? ví dụ?
 3.Vào bài mới: 
*Mở bài(1’): Đặt vấn đề: Sản phẩm của quang hợp chiếm 90 – 95% lương chất hữu cơ trong cây. Người ta nói: Trồng trọt là ngành kinh doanh năng lượng mặt trời . Để hiểu rõ hơn vấn đề này chúng ta cùng tìm hiểu bài 11.
*Tiến trình bài học
F Hoạt động 1: (8’) I. Quang hợp quyết định năng suất cây trồng
Nội dung
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
I.Quang hợp quyết định năng suất cây trồng :
- Khoảng 90%– 95% sản phẩm thu hoạch của cây lấy từ CO2 và H2O thông qua quá trình quang hợp, còn lại là các nguyên tố khoáng. 
* Một số khái niệm liên quan đến năng suất cây trồng.
- Năng suất sinh học: Là tổng lượng chất khô tích luỹ được mỗi ngày trên một ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng của cây.
- Năng suất kinh tế: Là một phần của năng suất sinh học được tích luỹ trong các cơ quan chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế như củ, quả, hạt, lá
- Nêu ví dụ:
+ Trồng lúa → sau 1 vụ thu hoạch được 4tấn/ 1ha
+ Trồng mì → sau 1 vụ thu hoạch được 3tấn/ 1ha
- Khẳng định: sản lượng thu được ở cây mì: 3tấn/ha (A) hay cây lúa: 4tấn/ ha (B) sau 1 vụ được gọi là năng suất cây trồng (NSCT) 
- ? A, B phần lớn do đâu mà có? ( nhờ vào quá trình nào của cây xanh?)
- Nhận xét,khẳng định:
Người ta chứng minh tổng số chất khô do quang hợp tạo ra chiếm 90o/o – 95o/o tổng lượng chất khô của thực vật. 
- ? Vậy quang hợp có vai trò như thế nào đối với năng suất cây trồng?
- Thông báo: 
Khi đề cập đến năng suất cây trồng có một số khái niệm liên quan , đó là năng suất kinh tế (NSKT) và năng suất sinh học (NSSH). Vậy thế nào là năng suất kinh tế và năng suất sinh học?
- Nêu lại ví dụ ban đầu và khẳng định: + Tổng lượng chất khô phần lớn do quang hợp tạo ra tích luỹ trong các cơ quan rễ,củ, thân, lá, cành trong 1 ngày trên một diện tích nhất định của cây lúa hay cây mì được gọi là NSSH của cây lúa và NSSH của cây mì.
+ Tổng lượng chất khô tích luỹ trong các cơ quan có giá trị kinh tế cho con người như củ, quả của cây lúa hay cây mìđược gọi là NSKT của cây lúa hay cây mì.
- ? Thế nào là NSSH? 
- ? Thế nào là NSKT?
- ? Giữa năng suất kinh tế và năng suất sinh học có mối liên hệ như thế nào với nhau?
- ? Đối với nhưng loài cây như tảo, bèo hao dâu người ta sử dụng toàn bộ sinh khối của cơ thể làm thực phẩm. Vậy NSKT và NSSH liên hệ với nhau như thế nào? 
- Nhận xét và khái quát kiến thức.
- Lắng nghe ví dụ
- Liên hệ kiến thức bài trước và kiên thức mới nghe để trả lời: A, B phần lớn có được là nhờ vào quá trình quang hợp ở cây xanh.
- Lắng nghe.
- Quang hợp có vai trò quyết định năng suất cây trồng.
- Chú ý.
- Là tổng lượng chất khô tích luỹ được mỗi ngày trên một ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng của cây.
- Là một phần của năng suất SH - luợng chất khô tích luỹ trong các cơ quan có giá trị kinh tế như củ, quả, hạt, lá của từng loại cây đối với con người.
- Trả lời.
- Vận dụng kiến thức vừa học, trảo đổi nhóm trả lời được : NSSH = NSKT.
F Hoạt động 2: (24’) II. Các biện pháp nâng cao năng suất cây trồng thong qua quang hợp
Nội dung
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
II. Các biện pháp nâng cao năng suất cây trồng thong qua quang hợp
1. Tăng diện tích lá:
- Tăng diện tích lá hấp thụ ánh sáng là tăng cường độ quang hợp → tăng sự tích luỹ chất hữu cơ cho cây → tăng năng suất cây trồng.
2. Tăng cường độ quang hợp
3. Tăng hệ số kinh tế 
* Biện pháp tăng năng suất cây trồng: bón phân, tưới nước hợp lí, tuyển chọn giống cây trồng có hiệu suất quang hợp cao.
- Đặt vấn đề: NSCT phụ thuộc phần lớn vào hiệu suất quá trình quang hợp. Mà quang hợp lại chịu ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp từ các nhân tố môi trường. Do đó có thể tăng NSCT thông qua việc điều tiết các nhân tố ảnh hưởng đến QH .- Yêu cầu HS nghiên cứu nội dung SGK kết hợp thảo luận nhóm trả lời câu hỏi: Nêu các biện pháp nâng cao năng suất cây trồng thông qua điều tiết QH ?
- Yêu cầu HS vận dung kiến thức mới học được và nghiên cứu SGK và hỏi:
+ ? Tại sao tăng diện tích lá lại tăng năng suất cây trồng?
+? Tăng diện tích lá bằng cách nào?
- ? Trong sản xuất nông nghiệp , có phải cứ tăng diện tích lá là tăng năng suất cây trồng không?
- ? Việc tăng NSCT còn phụ thuộc vào yếu tố nào? 
- Nhận xét và bổ sung:
+ Đối với cây lấy hạt thì tị số diện tích là tương ứng: 3 – 4 ( 30.000m2 – 40.000m2 ) 
+ Đối với cây lấy củ và lấy rễ là: 4 – 5,5 ( 40.000 – 55000m2 ) 
- ? Khi gieo trồng các loại cây trồng khác nhau, để đảm bảo được trị số trên thì cần chú ý đến việc gì?
 - Thông báo: Cường độ quang hợp là chỉ số thể hiện hiệu suất của bộ máy QH (lá) . Chỉ số này ảnh hưởng đến sự tích luỹ chất khô và năng suất cây trồng
- ? Điều tiết hoạt động QH của lá bắng cách nào? 
- ? Để tăng cường độ QH còn có biện pháp nào? 
- Liên hệ: Những giống lúa có năng suất cao hiện nay , bộ phận lá thường có đặc điểm như thế nào?
- Nhận xét, bổ sung: Lá có bản rộng, cứng, đứng tạo một góc hẹp với thân. 
- ? Tăng hệ số kinh tế bằng cách nào?
- Nhận xét và kết luận.
- Nghiên cứu SGK trả lời được: 
- Các biện pháp nhằm tăng năng suất cây trồng:
+ Tăng diện tích lá
+ Tăng cường độ QH.
+ Tăng hệ số kinh tê.
- HS thảo luận nhóm trả lời: 
- Tăng diện tích lá là tăng diện tích tiếp xúc hấp thụ ánh sáng, từ đó tăng cường độ QH → tăng NSCT.
- Tăng diện tích lá bằng cách: 
 Chăm sóc hợp lí đối với từng loại cây trồng khác nhau
- Không
- Tăng NSCT còn phụ thuộc vào tỉ số diện tích lá / diện tích đất . Tỉ số này gọi là trị số diện tích lá.
- Liên hệ và trả lời được: Cần chú ý đến mật độ gieo trồng ( khoảng cách giữa các cây) 
- Chọn giống cây trồng mới có khả năng QH cao.
- Dụă vào thông tin SGK trả lời.
- Liên hệ thực tế trả lời tuỳ theo sự hiểu biết của mình. 
- Lắng nghe.
- Nghiên cứu SGK và trả lời được.
 4. Củng cố( 4’): Cho học sinh trả lời các câu hỏi sau:
Câu 1. Quang hợp quyết định bao nhiêu phần trăm năng suất cây trồng?
 A. Quang hợp quyết định 50% - 65% năng suất cây trồng.
 B. Quang hợp quyết định 70% - 85,5% năng suất cây trồng.
 C. Quang hợp quyết định 90% - 95% năng suất cây trồng.
 D. Cả A, B, C sai.
Câu 2. Năng suất kinh tế là gì?
Câu 3. Năng suất sinh học là gì?
5.Dặn dò: (1’)
- Xem lại bài.
- Trả lời các câu hỏi cuối bài trong SGK.
- Chuẩn bị bài 12:
+ Khái niệm hô hấp ở TV, vai trò của hô hấp.
+ Quá trình hô hấp gồm những giai đoạn nào? Cho biết nơi diễn ra, nguyên liệu, sản phẩm, năng lương (ATP) ở mỗi giai đoạn.
+ Khái niệm hô hấp sáng, hệ số hô hấp và ý nghĩa.
+ Chứng minh rằng: quang hợp là tiền đề của hô hấp và ngược lại.