Giáo án Sinh học 11 - Bài 36: Phát triển ở thực vật có hoa

BÀI 36. PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA 
Tuần: 
Tiết: 
Ngày soạn: 
Ngày dạy: 
Mục tiêu:
Sau khi học xong bài này học sinh có thể:
1. Kiến thức:
- Phân biệt được khái niệm sinh trưởng, phát triển và mối liên quan giữa chúng.
- Nêu khái niệm về sự phát triển của thực vật, hooc môn ra hoa.
- Trình bày được khái niệm quang chu kì và cách phân loại thực vật theo quang chu kì.
- Nêu được vai trò của phitocrom trong sự phát triển của thực vật
- Nêu được ứng dụng của sinh trưởng và phát triển.
2. Kĩ năng:
Phát triển tư duy logic, kỹ năng phân tích tranh vẽ và đọc SGK
3. Thái độ:
 Có ý thức bảo vệ thực vật quí, tạo môi trường sống tốt cho TV phát triển.
Phương pháp 
Vấn đáp
Diễn giảng
Trực quan
- Hoạt động nhóm.
Phương tiện
- Giáo viên: 
+ Tranh, hình quang chu kì.
- Học sinh: Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập.
Tiến trình bài giảng:
 1. Ổn định lớp(1’): Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ(5’): 
- Hocmôn thực vật là gì? Nêu những đặc điểm chung của hocmôn thực vật?
- Nêu những tác dụng của Auxin và GA trong sản xuất?
3.Vào bài mới: 
*Mở bài(1’): Một cơ thể hoàn thiện luôn tồn tại hai mặt sinh lý: sinh trưởng và phát triển. Vậy phát triển có gì khác so với sinh trưởng
*Tiến trình bài học
F Hoạt động 1: (6’) I. Khái niệm phát triển
Nội dung
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
I. Khái niệm phát triển.
 Phát triển của cơ thể thực vật là toàn bộ những biến đổi diễn ra theo chu trình sống, bao gồm 3 quá trình liên quan với nhau: sinh trưởng, phân hóa và phát sinh hình thái tạo nên các cơ quan của cơ thể (rễ, thân, lá, hoa, quả). 
- Yêu cầu HS quan sát hình 36. ? Cây cà chua sau 14ngày có gì khác so với cây cà chua lúc ban đầu ?
- ? Phát triển ở thực vật là gì ? 
- Nhận xét và nhấn mạnh : Đối với thực vật có hoa thì ra hoa là dấu hiệu đặc biệt của sự phát triển.
- Quan sát hình và trả lời.
- Trả lời.
- Chú ý lắng nghe.
F Hoạt động 2: (18’) II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa.
Nội dung
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa.
1. Tuổi của cây:
- Tùy vào giống và loài, đến độ tuổi xác định thì cây ra hoa.
- Ví dụ: Cà chua ra hoa khi có lá thứ 14.
2. Nhiệt độ thấp và quang chu kì
a. Nhiệt độ thấp:
- Xuân hóa là hiện tượng ra hoa của cây phụ thuộc vào nhiệt độ thấp.
- Ví dụ: lúa mì, bắp cải, lúa mạch.
b. Quang chu kì
- Sự ra hoa của cây phụ thuộc vào tương quan độ dài ngày và đêm gọi là quang chu kì.
- Các nhóm thực vật phản ứng với quang chu kì: 
+ Cây ngắn ngày: ra hoa trong điều kiện chiếu sáng ít hơn 12h.
+ Cây dài ngày: ra hoa trong điều kiện chiếu sáng hơn 12h.
+ Cây trung tính: ra hoa trong cả điều kiện ngày dài và ngày ngắn.
c. Phitocrom
- Là sắc tố cảm nhận quang chu kì. 
- Tồn tại 2 dạng:
+ P660(Pđ): hấp thụ ánh sáng đỏ ( bước sóng 660nm)
+ P730(Pđx): hấp thụ ánh sáng đỏ xa ( bước sóng 730nm)
- Làm cho hạt nảy mầm, nở hoa, khí khổng mở, tham gia phản ứng quang chu kì.
3. Hoocmon ra hoa
- Ở điều kiện quang chu kì thích hợp, trong lá hình thành hoocmon ra hoa ( florigen) rồi di chyển vào đỉnh sinh trưởng của thân làm cây ra hoa.
- ? Những nhân tố nào cáo tác dụng điều tiết sự ra hoa?
- Yêu cầu HS quan sát hình 36. ? Khi nào cây cà chua ra hoa và dựa vào đâu để xác định tuổi của thực vật một năm?
- Cho ví dụ về các cây có độ tuổi ra hoa khác nhau. Yêu cầu hs nhận xét.
- ? Những loài cây nào ra hoa trong điều kiện nhiệt độ thấp?
- ? Xuân hóa là gì?
- Yêu cầu hs quang sát hình quang chu kì.? Cây ra hoa trong điều kiện như thế nào?
- ? Quang chu kì là gì? Dựa vào đâu người ta chia thực vật thành 3 nhóm : Cây ngày ngắn, cây ngày dài và cây trung tính.
- Yêu cầu hs trao đổi nhóm phân biệt cây ngày dài và cây ngày ngắn trong 1phút.
- Nhận xét và nhấn mạnh : sự ra hoa của cây không phụ thuộc trực tiếp vào thời gian chiếu sáng mà phụ thuộc vào thời gian tối.
- ? Phitocrom là gì ?
- ? Phitocrom tồn tại dưới những dạng nào ? Tác dụng của Phitocrom là gì ? 
- ? Cơ chế nào chuyển cây từ trạng thái sinh dưỡng sang trạng thái ra hoa khi cây ở điều kiện quang chu kì thích hợp?
- Nhận xét.
- Tuổi của cây, nhiệt độ thấp và quang chu kì, hoocmon.
- Lá thứ 14 thì cây cà chua ra hoa. 
Dựa vào lá cây để xác định tuổi của cây 1 năm.
- Tùy vào giống và loài, đến độ tuổi xác định thì cây ra hoa.
- Lúa mì, bắp cải,...
- Là hiện tượng ra hoa của cây phụ thuộc vào nhiệt độ thấp.
- Trả lời.
- Sự ra hoa của cây phụ thuộc vào tương quan độ dài ngày và đêm gọi là quang chu kì.
- Trao đổi và trình bày.
- Lắng nghe.
- Là sắc tố cảm nhận quang chu kì. 
- Tồn tại 2 dạng:
+ P660(Pđ): hấp thụ ánh sáng đỏ ( bước sóng 660nm)
+ P730(Pđx): hấp thụ ánh sáng đỏ xa ( bước sóng 730nm). 
Làm cho hạt nảy mầm, nở hoa, khí khổng mở, tham gia phản ứng quang chu kì.
- Ở điều kiện quang chu kì thích hợp, trong lá hình thành hoocmon ra hoa ( florigen) rồi di chyển vào đỉnh sinh trưởng của thân làm cây ra hoa.
F Hoạt động 3: (5’) III. Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển.
Nội dung
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
III. Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển.
- Sinh trưởng gắn với phát triển và phát triển trên cơ sở của sinh trưởng.
- Sinh trưởng và phát triển là 2 quá trình liên quan với nhau, đó là 2 mặt của chu trình sống của cây.
- Yêu cầu hs quan sát lại hình 36. ? Sinh trưởng và phát triển ở thực vật có mối quan hệ với nhau như thế nào?
- Nhận xét.
- Sinh trưởng gắn với phát triển và phát triển trên cơ sở của sinh trưởng.
- Chú ý.
F Hoạt động 4: (5’) IV. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển.
Nội dung
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
IV. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển.
 Dựa theo nhu cầu ánh sáng để gieo trồng đúng thời vụ, nhập nội, chuyển vùng cây trồng. Sử dụng ánh sáng nhân tạo để kích thích hoặc kìm hãm sự ra hoa của cây.
- Yêu cầu Hs thảo luận nhóm về các nội dung sau: 
 + ? Những ứng dụng về sinh trưởng và phát triển vào nông nghiệp, công nghiệp?
+ Nêu ví dụ cụ thể ?
- Nhận xét và khái quát kiến thức.
- Trao đổi nhóm và trả lời.
- Chú ý lắng nghe.
 4. Củng cố( 3’): 
- Yêu cấu HS trả lời trắc nghiệm:
Câu 1: Cây ngày dài là:
cây ra hoa trong điều kiện chiếu sáng hơn 8 giờ. 
cây ra hoa trong điều kiện chiếu sáng hơn 10 giờ.
cây ra hoa trong điều kiện chiếu sáng hơn 12 giờ.
cây ra hoa trong điều kiện chiếu sáng hơn 14 giờ.
Câu 2: Quang chu kì là:
tương quan độ dài ban ngày và ban đêm.
Thời gian chiếu sáng xen kẻ với bóng tối bằng nhau trong ngày.
Thời gian chiếu sáng trong một ngày.
tương quan độ dài ban ngày và ban đêm trong một mùa.
Câu 3: Cây cà chua đến tuổi lá thứ mấy thì ra hoa?
Lá thứ 14.
Lá thứ 15.
Lá thứ 12.
Lá thứ 13.
Câu 4: Florigen kích thích sự ra hoa của cây được sinh ra ở:
Chồi nách.
Lá.
Đỉnh thân.
Rễ.
Câu 5: Phitôcrôm là:
sắc tố cảm nhận quang chu kì và cảm nhận ánh sáng, có bản chất là protein và chứa các hạt cần ánh sáng để nảy mầm.
sắc tố cảm nhận quang chu kì và cảm nhận ánh sáng, có bản chất là phi protein và chứa các hạt cần ánh sang để nảy mầm.
sắc tố cảm nhận quang chu kì và cảm nhận ánh sáng, có bản chất là protein và chứa các lá cần ánh sáng để quang hợp.
sắc tố cảm nhận quang chu kì nhưng không cảm nhận ánh sáng, có bản chất là protein và chứa các hạt cần ánh sáng để nảy mầm.
5. Dặn dò (1’): 
- Học bài
- Trả lời các câu hỏi trong SGK
- Chuẩn bị bài 37 ( phân biệt hình thức phát triển qua biến thái hoàn toàn và không hoàn toàn).