Giáo án Vật lý 7 - Chương 3: Điện học - Bài 18: Hai loại điện tích

BÀI 18 Tiết 20
Tuần 21
ngày dạy: 06/01/2015
BÀI 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
1/ Mục tiêu:
1.1/. Kiến thức:
- Nêu được dấu hiệu về tác dụng lực chứng tỏ được chỉ có 2 loại điện tích là điện tích dương và điện tích âm, hai điện tích cùng dấu thì đẩy nhau, trái dấu thì hút nhau. Nêu được cấu tạo nguyên tử gồm: hạt nhân mang điện tích dương và các êlectrôn mang điện tích âm quay xung quanh hạt nhân, nguyên tử trung hoà về điện. - - Biết vật mang điện âm nhận thêm êlectrôn, vật mang điện dương mất bớt êlectrôn.
1.2/. Kỹ năng:
Có kỹ năng giải thích các hiện tượng có liên quan.
1.3/. Thái độ:
 Trung thực hợp tác trong hoạt động nhóm. Có ý thức bảo vệ môi trường sống.
2/ Nội dung học tập:
- Có 2 loại điện tích là điện tích dương và điện tích âm, hai điện tích cùng dấu thì đẩy nhau, trái dấu thì hút nhau
3/ Chuẩn bị:
3.1/. Giáo viên:
 Tranh vẽ mô hình cấu tạo đơn giản của nguyên tử.
3.2/. Học sinh: 
 chuẩn bị mỗi nhóm: 
	+ 1 thanh thuỷ tinh hữu cơ. 
	+ 2 mảnh nilong màu trắng đục
	+ 1 bút chì gỗ + 1kẹp nhựa
	+ 1 mảnh len, 1 mảnh lụa sấy khô 
	+ 2 đũa nhựa có lỗ hỏng + một mũi nhọn đặt trên đế nhựa
4/ Tổ chức các hoạt động học tập:
	4.1) Ổn định tổ chức và kiểm diện:
 Kiểm diện học sinh
Kiểm tra vệ sinh lớp
	4.2) Kiểm tra miệng:
	?1 Có thể làm cho 1 vật nhiễm điện bằng cách nào? Vật nhiễm điện có tính chất gì? Trả lời bài tập 17.1? Làm bài hoàn chỉnh sạch đẹp.(10đ)
	=>- Bằng cách cọ xát 
- Vật nhiễm điện có tính chất hút các vật khác hay làm sáng bóng đèn của bút thử điện. 
- BT 17.1: Những vật bị nhiễm điện là: vỏ bút bi nhựa, lược nhựa. Những vật coøn lại không bị nhiễm điện.
	?2 Trong các xưởng dệt người ta thường treo những tấm kim loại đă nhiễm điện ở trên cao. Làm như vậy có tác dụng gì ? Giải thích ? Trả lời bài tập 17.2? Làm bài đầy đủ sạch đẹp. (10đ)
	=> - Xưởng dệt vải thường có nhiều bụi bông bay lơ lửng trong không khí .Tấm kim loại nhiễm điện trên cao có tác dụng hút bụi bông trên bề mặt của chúng, làm cho không khí ít bụi hơn.
- BT 17.2 : D
	4.3) Tiến trình bài học:
Hoạt động 1: ( 2 phút ) 
Mục tiêu: Tổ chức tình huống học tập
 Một vật bị nhiễm điện có khả năng hút các vật khác .Nếu 2 vật cùng bị nhiễm điện thì chúng hút nhau hay đẩy nhau? 
HOẠT ĐÔNG CỦA THẦY-TRÒ
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 2: ( 8 phút ) Làm thí nghiệm 1 tạo ra 2 vật nhiễm điện cùng loại và tìm hiểu lực tác dụng giữa chúng?
Mục tiêu: học sinh hiểu được 2 vật nhiễm điện cùng loại thì đẩy nhau. 
- Cho Hs đọc thí nghiệm 1
 - Gv : Giới thiệu dụng cụ, cách tiến hành TN.
 - Cho 2 HS nêu cách tiến hành TN
 - Yêu cầu Hs tiến hành TN theo nhóm
 Bước 1: Trước khi cọ xát 2 mảnh nilông không có hiện tượng gì.
 Bước 2: TN giống như SGK
 =>Sau khi cọ xát : 2 mảnh nilông đẩy nhau
* Giáo viên lưu ý cách cọ xát : không quá mạnh để mảnh nilông không bị cong và cọ xát theo 1 chiều với số lần như nhau.
 - Tiếp theo HS làm TN với 2 thanh nhựa cùng loại như yêu cầu SGK.
 - Cho HS thảo luận nhóm hoàn chỉnh nhận xét vào phiếu học tập.
Hoạt động 3: ( 7 phút )Làm thí nghiệm 2, phát hiện hai vật nhiễm điện hút nhau và mang điện tích khác loại.
Mục tiêu: học sinh hiểu được 2 vật nhiễm điện khác loại thì hút nhau.
 - Yêu cầu Hs đọc thí nghiệm 2 
 - Tiến hành TN theo nhóm 
 ? Đặt đũa nhựa chưa nhiễm điện lên mũi nhọn, đưa thanh thuỷ tinh chưa nhiễm điện lại gần xem có tương tác với nhau không? (chưa tương tác với nhau)
 ? Cọ xát thanh thuỷ tinh với lụa đưa lại gần đũa nhựa quan sát hiện tương xảy ra ? ( thanh thuỷ tinh hút thước nhựa) 
 ? Cọ xát thanh nhựa bằng mảnh vải khô và cọ xát thanh thuỷ tinh với lụa và đưa lại gần nhau quan sát hiện tượng xảy ra? ( hút nhau)
 - Cho HS thảo luận nhóm hoàn thành nhận xét
Hoạt động 4: ( 5 phút )Kết luận và vận dụng 
Mục tiêu: học sinh hiểu biết về hai loại điện tích và lực tương tác giữa chúng
 - Từ kết quả và nhận xét rút ra từ 2 thí nghiệm cho HS nêu kết luận.
 - GV thông báo cho HS điện tích dương ( + ); điện tích âm ( - ) 
 - Cho các nhóm trả lời câu C1? ( C1:mảnh vải mang điện tích dương(+); thanh nhựa sẫm màu khi được cọ xát bằng mảnh vải khô thì mang điện tích âm (-)).
Hoạt động 5: ( 10 phút ) Tìm hiểu sơ lược về cấu tạo nguyên tử
Mục tiêu: học sinh biết được các nguyên tử được cấu tạo từ hạt nhân mang điện tích dương và các êlectrôn mang điện tích âm. Vật nhiễm điện dương khi mất êlectrôn, vật nhiễm điện âm khi thừa êlectrôn.
 - Gv treo hình 18.4 /sgk cho HS quan sát
 - Yêu cầu Hs đọc phần II/sgk trang 51 
 - Gọi Hs trình bày sơ lược về cấu tạo của nguyên tử trên mô hình nguyên tử .
 - Gv thông báo thêm nguyên tử có kính thước vô cùng nhỏ bé.
 * Gv thông báo với HS : Một vật nhiễm điện âm nếu nhận thêm êlectrôn; nhiễm điện dương nếu mất bớt êlectrôn.
è GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG: 
Trong các nhà máy thường có bụi gây hại cho sức khỏe công nhân, nên bố trí các tấm kim loại nhiễm điện hút bụi bảo vệ sức khỏe công nhân.
I/ Hai loại điện tích:
1) Thí nghiệm 1:
Nhận xét: Hai vật giống nhau, được cọ xát như nhau thì mang điện tích cùng loại và khi được đặt gần nhau th́ chúng đẩy nhau.
2) Thí nghiệm 2:
Nhận xét : Thanh nhựa sẫm màu và thanh thủy tinh khi được cọ xát thì chúng hút nhau do chúng mang điện tích khác loại.
Kết luận: Có hai loại điện tích là điện tích dương và điện tích âm. Các vật mang điện tích cùng loại thì đẩy nhau, mang điện tích khác loại th́ hút nhau.
II/ Sơ lược cấu tạo nguyên tử:
2)	 Nguyên tử gồm hạt nhân mang điện dương và các êlectrôn mang điện âm chuyển động quanh hạt nhân .
- Một vật nhiễm điện âm nếu nhận thêm êlectrôn; nhiễm điện dương nếu mất bớt êlectrôn.
è GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP: dựa vào hai loại điện tích làm nền tảng cho môn điện học trong vật lý, ví dụ như acquy, pin
	4.4) Tổng kết:
Coù maáy loaïi ñieän tích? Vaät nhieãm ñieän cuøng loaïi hay khaùc loaïi khi ñaët gaàn nhau nhö theá naøo ?
Nguyeân töû coù caáu taïo nhö theá naøo ?
 Ñaùp aùn :
Coù hai loaïi ñieän tích laø ñieän tích döông vaø ñieän tích aâm. Caùc vaät nhieãm ñieän cuøng loaïi ñaët gaàn nhau thì ñaåy nhau, khaùc loaïi thì huùt nhau.
Nguyeân töû goàm haït nhaân mang ñieän tích döông vaø caùc eâlectron mang ñieän tích aâm chuyeån ñoäng quang haït nhaân.
 Ä HS ñoïc, traû lôøi C2 ?
C2. Tröôùc khi coï xaùt, trong moãi vaät ñeàu coù ñieän tích döông vaø ñieän tích aâm. Caùc ñieän tích döông toàn taïi ôû haït nhaân cuûa nguyeân töû, coøn caùc ñieän tích aâm toàn taïi ôû caùc eâlectroân chuyeån ñoäng xung quanh haït nhaân.
Ä HS khaùc nhaän xeùt.
Ä HS ñoïc, traû lôøi C3 ?
C3. Tröôùc khi coï xaùt, caùc vaät khoâng huùt caùc vuïn giaáy nhoû vì raèng caùc vaät ñoù chöa bò nhieãm ñieän, caùc ñieän tích döông vaø aâm trung hoaø laãn nhau.
Ä HS khaùc nhaän xeùt.
D GV treo tranh hình 18.5 SGK/52 cho HS quan saùt.
Ä HS ñoïc, traû lôøi C4 ?
C4. Sau khi coï xaùt, nhö hình 18.5b, maûnh vaûi nhieãm ñieän döông (6 daáu “+” vaø 3 daáu “-“); thöôùc nhöïa nhieãm ñieän aâm (7 daáu “-“ vaø 4 daáu “+”).Thöôùc nhöïa nhieãm ñieän aâm do nhaän theâm eâlectroân; Maûnh vaûi nhieãm ñieän döông do maát bôùt eâlectroân.
Ä HS khaùc nhaän xeùt.
D GV nhaän xeùt.
	4.5) Hướng dẫn học tập:
Đối với bài học ở tiết này: 
Hoïc ghi nhôù
Xem laïi caâu traû lôøi C1 – C4
Xem phaàn : coù theå em chöa bieát
Laøm baøi taäp 18.1 – 18.4 SBT/19
 BT18.4 : ñöa ra phöông aùn thí nghieäm ñeå chöùng minh baïn naøo ñuùng, baïn naøo sai ?
Đối với bài học ở tiết tiếp theo: 
Xem baøi : Doøng ñieän – nguoàn ñieän
 + Doøng ñieän laø gì ?
 + Tìm hieåu caùc nguoàn ñieän thöôøng duøng trong thöïc teá.
5/ Phụ lục:
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................