Giáo án Vật lý 7 - Chương 3: Điện học - Bài 22: Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

Ngày soạn: 23/2/201 Ngày giảng: 25/02/201
Tiết 24: Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện
A. Mục tiêu:
1) Kiến thức
- Nêu được dòng điện đi qua vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên và kể tên 5 dụng cụ điện sử dụng tác dụng nhiệt của dòng điện.
- Kể tên và mô tả tác dụng phát sáng của dòng điện với 3 loại bóng đèn:
Bóng đèn pin(đèn dây tóc); đèn bút thử điện; bóng đèn đi ốt phát quang ( đèn LED)
2) Kĩ năng: Mắc mạch điện đơn giản.
3)Thái độ: Trung thực có tinh thần hợp tác nhóm.
B. Đồ dùng
1. Giáo viên:
* Chuẩn bị cho cả lớp:
- 1 biến thế và chỉnh lưu nắn dòng ( ađateur ) 220V xoay chiều cho các đầu ra một chiều 12V- 9V- 6V- 3V, công suất 12W.
- 5 dây nối, mỗi dây khoảng 40cm;
- 1 công tắc;
- 1 đoạn dây rất mảnh, dài khoảng 30cm ( dây phanh xe đạp ) ;
- 3 đến 5 mảnh giấy nhỏ, mỏng ( giấy vệ sinh )
- Một số cầu chì thực:
* Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh:
- 2 pin loại 1,5V với đế lắp 2 pin lắp nối tiếp;
- 1 bóng đèn pin lắp sẵn vào đế đèn;
- 1 công tắc
- 5 đoạn dây nối mỗi đoạn dài 30cm;
- 1 bút thử điện với bóng đèn có 2 đầu dây bên trong tách rời nhau;
- 1 đèn đi ốt phát quang( đèn LED) có lắp thêm điện trở bảo vệ.
-C. Phương pháp:
-Vấn đáp gợi mở,nêu vấn đề
-Học sinh tích cực
- Hoạt động nhóm
D.Tổ chức hoạt động dạy học:
1) ổn định tổ chức: 
2.Khởi động(7 phút).
* Mục tiêu:
-Nêu được quy ước chiều dòng điện, để lắp được một mạch điện người ta dựa vào sơ đồ mạch điện
*.Đồ dùng:
*.Cách tiến hành
HS1: Người ta dựa vào đâu để có thể lắp một mạch điện theo yêu cầu cần có? Chiều dòng điện được qui ước như thế nào?
Làm bài tập 21.2 ( SBT- 22 )
 Tổ chức tình huống học tập ( 3 phút )
? Khi có dòng điện trong mạch, ta có nhìn thấy các điện tích(êlectrôn) dịch chuyển hay không?
? Vậy căn cứ vào đâu để biết có dòng điện trong mạch.
- GV thông báo đó là những tác dụng của dòng điện. Trong các bài học sau chúng ta sẽ lần lượt tìm hiểu các tác dụng đó
3.Cách hoạt động
Hoạt động 1: Tìm hiểu tác dụng nhiệt của dòng điện( 18 phút )
* Mục tiêu:
- Nêu được dòng điện đi qua vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên và kể tên 5 dụng cụ điện sử dụng tác dụng nhiệt của dòng điện.
*.Đồ dùng:
- 1 biến thế và chỉnh lưu nắn dòng ( ađateur ) 220V xoay chiều cho các đầu ra một chiều 12V- 9V- 6V- 3V, công suất 12W.
- 5 dây nối, mỗi dây khoảng 40cm;
- 1 công tắc;
- 1 đoạn dây rất mảnh, dài khoảng 30cm ( dây phanh xe đạp ) ;
- 3 đến 5 mảnh giấy nhỏ, mỏng ( giấy vệ sinh )
*.Cách tiến hành
Mức độ cần đạt
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
[TH] Khi dòng điện chạy qua vật dẫn hệ thông thường thì nó làm vật dẫn nóng lên. Điều đó chứng tỏ dòng điện tác dụng nhiệt
Ví dụ: Chạm tay vào bóng đèn pin, đèn pha xe máy đang sáng ta thấy nóng. Không khí trong nhà nóng lên khi lò sưởi điện trong nhà đang hoạt động
Khi cho dòng điện chạy qua bàn là điện thì bàn là nóng lên
Khi dòng điện chạy qua bếp điện thì bếp điện nóng đỏ
? Hãy nêu tên một số dụng cụ đốt nóng bằng điện
-Yêu cầu các nhóm HS thực hiện TN và trả lời C2 SGK, HS tra bảng nhiệt độ nóng chảy của một số chất để xem nhiệt độ nóng chảy của Von fram( 33700C )
? Khi có dòng diện chạy qua dây sắt có nóng lên hay không.
- GV thông báo về tác dụng nhiệt của dòng điện.
- GV làm TN H 22.2
- GV: Khi đóng công tắc cần đóng nhanh trong khoảng 5s, ngay khi các mảnh giấy nhỏ bị cháy đứt, rơi xuống thì ngắt công tắc ngay tránh hư hại ắc qui.
- GV thông báo các vật nóng tới 5000C thì bắt đầu phát sáng nhìn thấy.
- GV cho HS quan sát các loại cầu chì
Nhiệt độ nóng chảy của dây chì là 3000C < 3270C
- HS: bàn là, bếp điện, bóng đèn...
- HS thực hiện theo yêu cầu của GV, làm TN theo nhóm và trả lời các câu hỏi.
- HS: dây sắt nóng lên
- HS ghi vở
- HS: Quan sát các mảnh giấy nhỏ vắt qua.
- GV cho HS thảo luận trả lời C3 vào vở và ghi đầy đủ câu kết luận
- HS quan sát và mô tả
I. Tác dụng nhiệt:
: Bóng đèn dây tóc, bếp điện,mỏ hàn, nồi cơm điện, bàn là, lò nướng, lò sưởi, máy sấy tóc...
: 
a. Đèn sáng bóng đèn nóng lên có thể xác nhận qua cảm giác bằng tay hoặc sử dụng nhiệt kế.
b. Dây tóc của bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng.
c. Bộ phận dây tóc của bóng đèn thường làm bằng Von fram để không bị nóng chảy.
* Kết luận: Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
: a. Các mảnh giấy bị cháy đứt, rơi xuống.
b. Dòng điện làm dây sắt AB nóng lên nên các mảnh giấy bị cháy đứt, và rơi xuống.
* Kết luận chung:(SGK-61)
: Khi đó cầu chì nóng lên tới nhiệt độ nóng chảy và bị đứt. Mạch điện bị hở( bị ngắt mạch), tránh hư hại và tổn thất có thể xảy ra
Hoạt động 3: Tìm hiểu tác dụng phát sáng của dòng điện( 12 phút )
* Mục tiêu:
- Kể tên và mô tả tác dụng phát sáng của dòng điện với 3 loại bóng đèn:
Bóng đèn pin(đèn dây tóc); đèn bút thử điện; bóng đèn đi ốt phát quang ( đèn LED)
*.Đồ dùng:
- 1 bút thử điện với bóng đèn có 2 đầu dây bên trong tách rời nhau;
- 1 đèn đi ốt phát quang( đèn LED) có lắp thêm điện trở bảo vệ.
*.Cách tiến hành
[NB] Dòng điện có thể làm phát sáng bóng đèn bút thử điện và đèn đi ốt phát quang mặc dù đèn này chưa nóng tới nhiệt độ cao
[VD] Dựa vào tác dụng nhiệt, tác dụng phát sáng của dòng điện người ta chế tạo thiết bị điện để phục vụ đời sống con người như:bàn là, lò sưởi, ấm điện và các loại đèn điện
Hoạt động 3: Tìm hiểu tác dụng phát sáng của dòng điện( 12 phút )
- GV cho HS quan sát bóng đèn của bút thử điện loại thông thường, sau đó cắm bút vào 1 trong 2 lỗ của ổ lấy điện trong lớp ( lỗ của ổ lấy điện nối với dây nóng ) để HS quan sát vùng bóng phát sáng của bóng đèn.
- Với đèn đi ốt phát quang GV cho các nhóm HS làm việc như đã nêu trong SGK
- HS quan sát thảo luận và trả lời câu hỏi.
- HS làm việc theo nhóm
II. Tác dụng phát sáng:
1. Bóng đèn bút thử điện:
 Hai đầu dây trong bóng đèn bút thử điện tách rời nhau.
: Đèn của bút thử điện sáng do chất khí ở giữa 2 đầu dây bên trong đèn phát sáng.
* Kết luận:
Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí này phát sáng.
2. Đèn đi ốt phát quang:
*) Hai bản kim loại khác nhau.
: Đèn đi ốt phát quang sáng khi bản kim loại nhỏ hơn bên trong đèn được nối với cực dương của pin và bản kim loại to hơn được nối với cực âm.
* Kết luận:(SGK- 62)
* Ghi nhớ (SGK-62)
Hoạt động 4:Vận dụng( 3 phút )
* Mục tiêu:
- Làm tốt câu C8,C9
*.Đồ dùng:
*.Cách tiến hành
- GV yêu cầu HS nghiên cứu và trả lời câu C8, C9
- HS trả lời C8, C9
III. Vận dụng:
: Chọn E
: Nối bản kim loại nhỏ của đèn LED với cực A và đóng công tắc, nếu đèn sáng thì cực A là cực dương của nguồn.
4. Củng cố ( 2 phút ):
- Học kĩ nội dung của bài học.
- Lấy các ví dụ trong thực tế về tác dụng phát sáng của dong điện.
- Đề nghị HS đọc phần ghi nhớ SGK
- Bài tập về nhà: 22.1-> 22.3 ( SBT- 23 )
- Đọc và chuẩn bị bài mới “Tác dụng từ, tác dụng hoá học và tác dụng sinh lí của dòng điện”
- Chuẩn bị vật nhỏ bằng sắt hoặc thép; vật thí nghiệm con cóc hoặc ếch, nhái sống.
.........................................................................................................................................