Tiết 34: Thực hành: Mổ cá - Phan Hồ Anh Phương

Tuần 17
Ngày giảng 7/3: 15/12/2011
 7/4: 15/12/2011
 Tiết 34: THỰC HÀNH: MỔ CÁ
A. MỤC TIÊU
1. Kiến thức - Xác định được vị trí và nêu rõ vai trò một số cơ quan của cá trên mẫu mổ.
2. Kĩ năng 	- Rèn kĩ năng mổ trên động vật có xương sống.
- Kĩ năng trình bày mẫu mổ
3. Thái độ - GD ý thức nghiêm túc cẩn thận chính xác.
B. CHUẨN BỊ CỦA GV & HS
- GV:	+ Tranh hình 32.1, 32.2, 32.3 và 33.3 SGK phóng to.
	+ 8 bộ đồ mổ + đinh ghim + 8 khay đựng mẫu vật + khăn lau + xà phòng.
- HS: lớp chia thành 8 nhóm, mỗi nhóm mang 1 con cá chép hay cá diếc dài khoảng 20 cm.
C. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
1. Ổn định lớp: Sĩ số 7/3: /28; 7/4: /25.
2. Kiểm tra bài cũ: 
	- Trình bày đặc điểm chung của lớp cá?
	- Sự đa dạng của lớp cá được thể hiện như thế nào?
3. Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
* Hoạt động 1: Tổ chức thực hành
- GV phân chia nhóm thực hành .
- GV kiểm tra sự chuẩn bị của các nhóm.
- GV cho HS ghi nội dung bài thực hành và cách tiến hành.
* Hoạt động 2: Tiến trình thực hành
Bước 1: GV hướng dẫn quan sát và thực hiện viết tường trình
a- Cách mổ:
- GV ttrình bày kĩ thuật giải phẫu( SGK tr.106) chú ý vị trí đường cắt để nhìn rõ nội quan của cá
- Biểu diễn thao tác mổ( dựa vào H32.1 ) SGK
- Sau khi mổ cho HS quan sát vị trí tự nhiên của các nội quan chưa gỡ
b- Quan sát cấu tạo trong trên mẫu mổ:
- GV hướng dẫn HS xác định vị trí của nội quan 
- Gỡ nội quan để quan sát các cơ quan 
- Quan sát mẫu bộ não cá 
c- Hướng dẫn viết tường trình
Hướng dẫn HS cách điền vào bảng các nội quan của cá .
+ Trao đổi trong nhóm: nhận xét vị trí vai trò các cơ quan 
+ Điền ngay vào bảng kết quả quan sát của mỗi cơ quan
+ Kết quả bảng 1 đó là bảng tường trình bài thực hành
Bước 2: Thực hành của HS
- HS thực hành theo nhóm 4-6 HS 
- Mỗi nhóm cử ra: 
+ Nhóm trưởng 
+ Thư kí : Ghi chép kết quả quan sát
- Các nhóm thực hiện theo hướng dẫn 
+ Mổ cá
+ Quan sát cấu tạo trong: Quan sát đến đâu ghi chép đến đó.
- Sau khi quan sát các nhóm trao đổi→ Nêu nhận xét vị trí và vai trò của từng cơ quan→ điền bảng SGK tr.107
Bước 3: Kiểm tra kết quả quan sát của HS
- GV quan sát việc thực hiện viết tường trình ở từng nhóm.
- GV chấn chỉnh những sai sót của HS khi xác định tên và vai trò từng cơ quan .
I. Nội dung
 - Quan sát các nội quan của cá chép.
 - Quan sát bộ xương của cá chép.
 - Quan sát bộ não của cá chép.
II. Cách tiến hành
 B1: Mổ cá theo hướng dẫn ở hình sau:
B2: Đổ nước ngập cơ thể cá, dùng kim mũi mác nhẹ nhàng tách nội quan cá ra như hình dưới đây rồi quan sát tìm: lá mang, ruột, gan, mật, thận, bóng hơi, cơ quan sinh sản.
B4: Gỡ bỏ nội quan, nhúng cá vào nước sôi để tách cơ sau đó quan sát bộ xương cá, tách xương đầu và xem não (có thể xem tranh vẽ thay thế). 
B6: Hoàn thành bảng Các nội quan của cá trang 107 SGK.
III/ Thu hoạch
Mỗi nhóm làm một bảng thu hoạch gồm bảng Các nội quan của cá.
Bảng: Các nội quan của cá
Tên các cơ quan
Vị trí và chức năng
Mang
Nằm dưới xương nắp mang của phần đầu: Gồm các lá mang gắn vào các xương cung mang , có vai trò TĐK
Tim
Nằm trước khoang thân ứng với vây ngực, co bóp để thu và đẩy máu vào động mạch giúp cho sự tuần hoàn máu
T.quản dạ dày, ruột, gan
Phân hoá rõ rệt thành: thực quản, dạ dày, ruột, gan tiết mật giúp cho sự tiêu hoá thức ăn được tốt hơn
Bóng hơi
Nằm trong khoang thân, sát cột sống, giúp cá chìm nổi rễ ràng trong nước
Thận
Hai thận giữa màu tím đỏ, sát cột sống lọc từ máu các chất không cần thiết để thải ra ngoài
- Tuyến sinh dục
- Ống sinh dục
Trong khoang thân ở cá đực là 2 dải tinh hoàn; ở cá cái là 2 buồng trứng phát triển trong mùa sinh sản
Bộ não
Nằm trong hộp sọ, nối với tuỷ sống nằm trong các cung đốt sống: điều khiển điều hoà các hoạt động của cá
4. Kiểm tra, đánh giá:
- GV nhận xét từng mẫu mổ : Mổ đúng à nội quan gỡ không bị nát, trình bày đẹp. 
- Nêu sai sót của từng nhóm cụ thể 
- Nhận xét tinh thần thái độ học tập của từng HS 
- Cho các nhóm thu dọn vệ sinh
- Kết quả bảng phải điền sẽ là kết quả tường trình. GV cho điểm một số nhóm.
5. Hướng dẫn về nhà:
 	- Học bài để chuẩn bị tiết sau ôn tập học kì I.