Tiết 48, Bài 46: Trụ não, tiểu não, não trung gian - Bùi Đình Đương

Tuần 25 Ngày soạn: 01/01/2015
Tiết 48 Ngày dạy: /02/2015
BÀI 46 : TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.
1. Kiến thức:
- HS xác định được vị trí và các thành phần của trụ não.
- Giải thích được vì sao dây thần kinh tủy là dây pha.
2 . Kĩ năng:
- Quan sát và phân tích kênh hình. 
- Kĩ năng liên hệ thực tế, hoạt động nhóm. 
3. Thái độ: 
- Có ý thức xây dựng các thói quen sống khoa học để bảo vệ hệ thần kinh.
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC.
1. Giáo viên: 
- Tranh phóng to H 46.1; 46.2; 46.3.
- Mô hình bộ não tháo lắp.
2. Học sinh: Xem trước bài, soạn bài. 
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
1. Ổn định tổ chức, kiểm tra sĩ số:
8A4: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 
8A5: ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
8A6: .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. Kiểm tra bài cũ: Trình bày cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tuỷ? Vì sao nói dây thần kinh tuỷ là dây pha?
3. Hoạt động dạy - học:
Mở bài: Tiếp theo tủy sống là não bộ. Bài hôm nay ta sẽ tìm hiểu một số bộ phận của não bộ về vị trí, cấu tạo và chức năng. Để tìm hiểu ta vào bài mới.
 Hoạt động 1: Tìm hiểu vị trí và các thành phần của bộ não.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- Yêu cầu HS quan sát mô hình bộ não, đối chiếu với H 46.1 và trả lời câu hỏi:
 + Bộ não gồm những thành phần nào?
- Yêu cầu HS hoàn thành bài tập điền từ (SGK) mục I.
- GV gọi 1 HS chỉ trên tranh hoặc mô hình vị trí, giới hạn các thành phần trên.
- Hoàn chỉnh lại nội dung.
- HS quan sát kĩ tranh và mô hình, ghi nhớ chú thích.
- Hội ý theo bàn hoàn thành bài tập điền từ. Nêu được:
1: Não trung gian; 2: Não giữa
3: Cầu não; 4: Não giữa; 
5: Cuống não; 6: Củ não sinh tư; 7: Tiểu não.
- Đại diện HS trả lời, lớp nhận xét bổ sung.
- Đại diện HS lên bảng trình bày.
Tiểu kết: 
 Não bộ từ dưới lên gồm: Trụ não, não trung gian, đại não và tiểu não nằm sau trụ não.
 Hoạt động 2 : Tìm hiểu các bộ phận của hệ thần kinh
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin Tr 144 và trả lời câu hỏi:
+ Nêu cấu tạo trụ não?
+ Chất trắng và chất xám ở trụ não có chức năng gì?
- GV hoàn thiện kiến thức, giới thiệu 12 đôi dây thần kinh não (dây cảm giác, dây vận động, dây pha).
- HS đọc kĩ và xử lí thông tin, trả lời câu hỏi. Yêu cầu nêu được vị trí, cấu tạo và chức năng của chất xám và chất trắng.
- 1 vài HS trả lời, lớp nhận xét, bổ sung, rút ra kết luận.
Tiểu kết: 
- Chất trắng ở ngoài: gồm đường lên (cảm giác) và đường xuống (vận động) liên hệ với tuỷ sống và các phần khác của não.
- Chất xám ở trong, tập trung thành các nhân xám, là nơi xuất phát 12 đôi dây thần kinh não.
+ Chất xám là trung khu điều khiển, điều hoà hoạt động của các cơ quan: tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá (các cơ quan sinh dưỡng).
 Hoạt động 3 : Não trung gian.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- Yêu cầu HS xác định lại vị trí của não trung gian trên tranh.
- Nêu vấn đề: Nêu cấu tạo và chức năng của não trung gian? Hãy chỉ ra điểm khác của não trung gian so với trụ não?
- Khái quát lại kiến thức và phân biệt rõ về cấu tạo cho HS.
- 1 HS lên bảng xác định trên tranh.
- HS dựa vào thông tin SGK, hội ý theo bàn thống nhất ý kiến → nêu được cấu tạo và chức năng của não trung gian.
- Đại diện HS trả lời, lớp nhận xét.
Tiểu kết: 
* Cấu tạo: Não trung gian gồm đồi thị và vùng dưới đồi.
 - Đồi thị là một đôi chất xám hình bầu dục lớn. Vùng dưới đồi gồm các nhân xám.
* Chức năng:
 + Đồi thị: trung tâm thu nhận và xử lí các chuyển giao thông tin cảm giác lên võ não.
 + Các nhân xám ở vùng dưới đồi là trung ương điều khiển các quá trình TĐC và điều hòa thân nhiệt
 Hoạt động 4 : Tiểu não
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- Yêu cầu HS đọc thông tin mục IV, quan sát H 46.3 và trả lời câu hỏi:
- Vị trí của tiểu não?
- Tiểu não có cấu tạo như thế nào?Hãy phân biệt với trụ não.
- Khái quát lại.
- Yêu cầu HS đọc thí nghiệm SGK → rút ra chức năng của tiểu não.
- Hoàn chỉnh nội dung.
- Mở rộng: Ở những người say rượu, tiểu não bị ức chế nên không thực hiện tốt chức năng.
- HS nghiên cứu thông tin, hình vẽ và trả lời câu hỏi.
- 1 HS trình bày, các HS khác nhận xét, bổ sung.
- HS đọc thí nghiệm, rút ra chức năng của tiễu não.
Tiểu kết: 
- Tiểu não nằm sau trụ não, dưới bán cầu não.
	- Cấu tạo:
	+ Chất xám ở ngoài làm thành vỏ tiểu não.
	+ Chất trắng ở trong là các đường dẫn truyền nối 2 vỏ tiểu não với các nhân và các phần khác của hệ thần kinh.
	- Chức năng: điều hoà, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cho cơ thể.
IV. CỦNG CỐ - DẶN DÒ. 
1. Củng cố:
Cho HS hoàn thành bảng sau:
 Các bộ phận
Đặc điểm
Trụ não
Não trung gian
Tiểu não
2. Dặn dò:
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc phần “Em có biết”
- Đọc trước bài “Đại não”.
- Mỗi nhóm chuẩn bị 1 bộ não lợn tươi.
V. RÚT KINH NGHIỆM.	
.
.